'Kuituur blijft in het voorportaal staan en daar kan
het voor de kunstenaar koud zijn' (P. Dewael)
Teaterseizoen 1991-1992 (1)
Ensemble KNS-Raamteater - N.T.G. - K.V.S.
N.T.G.: Hugo Van den Berghe plant vijf nieuwe produkties
KVS speelt het klassieke repertoire
Ensemble KNS-Raamteater: 'Aan geduld, doorzettingsvermogen, vindingrijkheid
en opofferingsgeest heeft het de teatermaker
in Vlaanderen nog nooit ontbroken' (W. Tillemans)
32-11.10.1991 - De Voorpost
Op vier pagina's stellen we u de programmatics voor van een aantal teatergezelschappen in Vlaanderen. We
beogen zeker geen volledigheid, dit kan ook moeilijk met niet minder dan dertig gesubsidieerde groepen. Daar
komt bij dat nogal wat gezelschappen niet over een eigen zaal beschikken, zodat hun repertoire maar met
mondjesmaat bekendgemaakt wordt al naargelang ze hier of daar een plateau vinden voor hun produkties.
Globaal genomen besteedt onze Vlaamse regering 566,5 miljoen aan het teater volgend seizoen; dit is een stijging
met 37,4 t.o.v. vorig jaar, of 7% dus; genoeg om de indexaanpassingen van de vaste lonen te betalen. We
herinneren er terloops aan dat de stad Keulen alleen al meer dan het dubbele spendeert aan zyn teaters... Maar
bij ons kan dat niet.
Kuituurminister Dewael zegt zeifin zijn boek 'De warme hand': 'Eenieder in het 'milieu' is ervan overtuigd dat
deze middelen karig, zoniet ontoereikend zijn. Over wie er dan wel moet verdwijnen of inleveren om andere
gezelschappen meer armslag te geven is men niet veel minder eens', (pg. 101). Alsof dit de enige werkwijze was!
I.:n J\nAKliïLKnnr Innïrpl, rlat man nrumnc/vnmaor/nnvpruüphK hnnHprrlpn milinpnpn 7('lK
bijpassen
scherpzinnig observator als Gaston Durnez schrijft in De Standaard van 20.12.'90: 'Onze teatergezelschappen en
onze musea worden alle geleid door kaalhoofdigen: mensen die zich, financieel ten einde raad, het haar hebben
uitgerukt'. De drie topambtenaren bij Kuituur slaakten enkele tijd geleden de alarmkreet: 'Verdubbel de
begroting voor de Vlaamse kunst!' Maar blijkbaar reikt de belangstelling van onze politiekers niet zo ven kunst is
toch zo moeilijk onder te brengen in een of ander zuiltje...
Nu willen we niet beweren dat met de verhoging of zelfs de verdubbeling van de beschikbare kredieten ineens alle
problemen zullen opgelost zijn, dat het peil van de artistieke produkties in dezelfde mate mee zouden stijgen.
Natuurlijk is kunst in de eerste plaats afhankelijk van de kreativiteit en de artistieke integriteit van de makers.
En natuurlijk is het waar dat te veel teatermakers en kunstenaars in het algemeen te weinig bekommerd zyn om
de artistieke relevantie van hun werk. Maar vaak ook zijn de riemen waarmee ze moeten roeien te kort, te
vermolmd. Herinnert u zich nog dat we vorig jaar schreven i.v.m. het nieuwe dekreet voor de podiumkunsten, dat
toen net door de Vlaamse Executieve (blijkbaar toch nog niet zo definitief) goedgekeurd was: 'En nu maar hopen
dat de Raad van State en de Vlaamse Raad snel zullen werken, zodat er eindelijk eens wat meer zekerheid komt
voor de diverse gezelschappen. En meer centen. Zodat onze teatermensen (in de ruimste betekenis van het woord)
geen roofbouw meer moeten plegen op zichzelf, geen dwangarbeid meer moeten verrichten omdat, ja, omdat er nu
eenmaal die liefde voor de kunst is!' We zijn nu een jaar later. Er is nog steeds geen podiumdekreet. De meeste
betrokken partijen vinden de ontwerptekst goed; de vakbonden én de CVP liggen dwars, zij het om verschillende
redenen... Vervolg wellicht volgend jaar!
Intussen zijn de centen sinds een paar weken verdeeld; tenminste men weet nu wat men zal krijgen volgend
seizoen, een seizoen dat al maanden geleden overal voorbereid werd. Rijkelijk laat dus!
L. September
Het N.T.G. vierde vorig jaar zijn
25-jarig bestaan met uitsluitend Ne
derlandse produkties. Het presen
teert dit seizoen, het eerst onder de
leiding van de nieuwe direkteur Hu-
go Van den Berghe, eveneens (bij
na) uitsluitend Nederlands drama.
Erg veel is hier nog niet over gewe
ten, want het N.T.G. blijft blijkbaar
de voorstelling van zijn nieuw sei
zoen zeer laat bekendmaken.
Er worden zes produkties gespeeld,
waarvan één herneming. Het sei
zoen opent op 21.9 met 'Bij Jules en
Alice' van Tom Lanoye in een regie
van Eddy Vereycken, vorig jaar in
Nederland gekreëerd door Toneel
groep Amsterdam en niet zo daver
end onthaald door pers en publiek.
Oorspronkelijk was 'Monster zon
der waarde' van Paul Koeck voor
zien, een stuk over Freddy Horion,
maar de familie maakte bezwaar.
De blikvanger wordt wellicht 'Dok
ter Johnny', een muziekspektakel
van Bart Peeters en Jan Leyers,
rond het Faust-tema; Jan Verbist
regisseert (vanaf 16.11).
'De lawine van later' van Johan De
Boose is een bewerking van
Dostojevski's 'Schuld en Boete', de
regie is van Eric De Volder (vanaf
4.12).
'Dandin' van Molière wordt geleid
door Marcel Delval, artistiek leider
van het Brusselse Théatre Varia
waarmee gekoproduceerd wordt
(van 15.2). Van 4.4 wordt natuurlijk
het publiekssukses van vorig jaar
'Junglebook' van Jan De Vuyst naar
Kipling hernomen. Terecht: er zul
len nog duizenden dit familiespek
takel willen zien.
Het seizoen besluit vanaf 1.5 met
'Mario, doe eens open, er wordt
gebeld' van Kamagurka, ooit in eet
andere vorm gemaakt voor Jan D«
Corte maar nooit opgevoerd. Kory
fee Sam Bogaerts, weg bij Toneel
groep Amsterdam, voert de regie.
Alleen 'Dokter Johnny' et
'Junglebook' worden in het Tolhui:
opgevoerd, de andere stukken lo
pen alle in de Minnemeers.
Voor meer gedetailleerde informa
tie: wellicht vanaf midden augustus
op nr. 091/25.12.02.
Michael Pas als Mowgli en Brenda Bertin als Messoea i
herneming in nTG
de 'Jungleboel
KVS blijft een teater dat dringend
aan restauratie toe is, zowel het ge
bouw als het gezelschap zelf. Indien
de overheid - het gebouw is eigen
dom van de stad Brussel - niet drin
gend herstellingswerkzaamheden
uitvoert, zouden er wel eens Gentse
toestanden kunnen ontstaan, waar
bij het Vlaamse podium (AB, Be
ursschouwburg en K.V.S.) voor
lange tijd onbespeelbaar is. Maar
ook de malaise binnen het gezel
schap geraakt maar niet van de
baan. Wacht men tot Nand Buyl,
artistiek direkteur, met pensioen
gaat volgend jaar om aan de renova
tie te beginnen?
Het seizoen 1991-1992 wil duidelijk
op zeker spelen met produkties, die
haast alle behoren tot het klassieke
repertoire.
Franz Marijnen regisseert de eerste
produktie 'Drie Zusters' van Anton
Tsjechov met een schitterende cast
(o.m. Ingrid De Vos, Hilde van Mie-
ghem, Bien De Moor, Peter Tuin
man, Nand Buyl), vanaf 27.9.
Vanaf 13.11 zou 'Monster zonder
waarde' van Paul Koeck getoond
worden, een draaischijf-voorstel
ling door het N.T.G., maar vermits
dit stuk ook in Gent geschrapt is, zal
men een andere produktie moeten
zoeken.
Samen met het Nieuw Ringteater
uit Antwerpen produceert KVS
vanaf 29.11 'Torch Song Trilogy' van
Harvey Fierstein in een regie van
Jean-Pierre De Decker met o.m.
Herman Gillis, Chris Lomme en
Nora Tilley. 'Torch Song Trilogy' is,
volgens de KVS-nota, grotendeels
een autobiografie. Hoewel homo
seksualiteit een grote rol in dit stuk
speelt, gaat het er niet specifiek
over. De problemen die de persona
ges hebben liggen veel universeler:
ieder is op zoek naar geluk en de
keuzes die gemaakt moeten wor
den, hebben ook voor anderen kon-
sekwenties. Juist het feit dat de per
soonlijke strijd van elk personage zo
herkenbaar is, maakt het gegeven
voor het publiek zo boeiend.
Vanaf 3.1 wordt de boeiende en bij
momenten ontroerende 'Piaf van
Pam Gems met een schitterende
Erna Palsterman in de titelrol her
nemen. Een stuk waar beslist met
nieuwsgierigheid naar uitgekeken
wordt is 'Hamlet' van Shakespeare,
een koproduktie met de Stads
schouwburg Utrecht. Dirk Tanghe
regisseert en in de bezetting zien we
o.m. Wim Danckaert, Jef Demedts,
Sien Eggers en Dré Van Daele.
Vanaf 29.1.
'De naakten kleden' van Luigi Pi
randello wordt vanaf 6.3 op de affi
che genomen. Hierin vertelt de au
teur ons dat de mens niet kan leven
zonder leugens, zoals hij niet kan
leven zonder kleren. De mensen
zijn naakt. Hun leugens kleden en
beschermen hen tegen de blikken
van de andere mensen. Zo trekken
ze voort, gemaskerd van kop tot
teen, als in een beschermend pant
ser. Senne Rouffaer regisseert.
Bijna het hele KVS-gezelschap
staat op de planken tijdens de slot-
produktie van het seizoen: 'La
Grande magia' van Eduardo de Fi-
lippo in regie van Jean-Pierre De
Decker. Het hoofdtema is dat van
de realiteit van de illusie en de illus
ie van de realiteit. Alhoewel reali
teit en illusie onverenigbaar zijn,
raken ze in deze vreemde fabel met
elkaar verward. De Filippo sugge
reert dat de illusie de menselijke
geest nieuw leven kan inblazen, een
spirituele gedaanteverandering
veroorzakend. Vanaf 8 mei.
Voor meer informatie: KVS, La-
kensestraat 146, 1000 Brussel (tel.
02/217.69.37).
Bovenstaande uitspraak van Walter
Tillemans in zijn Raamkrant van
mei 11. mag je natuurlijk niet veral
gemenen tot dé teatermaker in 't
algemeen. Maar wat hemzelf be
treft gaat deze uitspraak zeker op.
Toen hij een zestal jaren geleden de
grote K.N.S. verliet - 'Omdat je hier
niet meer kon werken' - verbeidde
hij zijn tijd, stichtte een nieuw, jong
ensemble en oefende geduld. Tille
mans zette door en wist in een mum
van tijd met zijn nieuw gezelschap
de aandacht te trekken van toneel-
minnend Vlaanderen. Hij legde
hierbij een grote vindingrijkheid
aan de dag: inventiviteit, kreativi
teit zorgden ervoor dat hij vaak met
een minimum aan middelen erg
mooie teaterprodukties wist te pre
senteren. En wanneer men een toch
vrij komfortabele situatie achter
zich laat (Tillemans was huisregis
seur in de 'grote' KNS) om van nul
opnieuw te beginnen, twee gebou
wen om te toveren in gezellige tea-
terzaaltjes en nog suksesrijk te zijn
ook, moet men toch over een zekere
dosis opofferingsgeest beschikken!
Door de grote poort kwam Tille
mans opnieuw ae KNS binnen. En
hij kwam niet alleen: hij bracht zijn
twee teaters mee, zijn akteurs én
een gerijpte maar nog steeds erg
jonge visie op wat teater zou kun
nen en moeten zijn. Hij werd voor
drie jaar aangesteld tot direkteur,
wist een samenwerkingsverband
tussen zijn eigen Raamteater en het
stedelijk gezelschap goedgekeurd
te krijgen, kreeg de garantie van een
vaste financiële enveloppe én er
komt ccn sanering in de KNS! Er
komen dus drie plateaus met één
direktie en één artistiek gezelschap
dat eventueel na drie jaar weer kan
opgesplitst worden tot de vroegere
situatie.
Voor het seizoen 1991-1992 wordt er
dus op drie podia gespeeld: de grote
stadsschouwburg, het Klein Raam
teater en het Raamteater op 't Zuid.
Er komen niet minder dan 26
eigen en gastprodukties.
Eerst de eigen voorstellingen. In de
grote zaal van de Stadsschouwburg
zijn achtereenvolgens te zien:
'Goya', de slaap van de rede' van
Antonio Buero Valleio in regie van
Tillemans met Luc Philips in de ti
telrol (14.9-6.10). 'Het Spaarvarken'
van Eugène Labiche in een bewer
king van Botho Strauss en regie van
Tillemans (23.11-22.12); de moderne
klassieker 'Van de Brug af gezien'
van Arthur Miller in regie van Jo
Dua (25.1-23.2); 'De wilde Eend'
van Henrik Ibsen in regie van Peter
Kupke (7.3-29.3); onder voorbe
houd staat ook de Nederlandse
kreatie van 'De goede Moeder' van
Carlo Goldoni geprogrammeerd
(25.4-24.5), én 'Pak'em Stanzi!' van
Claire Luckman, 'de teatervorm
waarbij musical, catch en drama sa
mengaan om een ernstig levenspro
bleem aan de orde te stellen', - de
eerste suksesproduktie van het
Raamteater - wordt in de Stads
schouwburg hernomen in regie van
Tillemans en Eric Kerremans van 3
tot 14.6.
In het Raamteater op 't Zuid lopen
drie eigen produkties: 'Bugerman
en de Brandstichters' van Max
Frisch in regie van Henning Broek-
haus (27.9-2.11); 'Een Midzomer-
nacht-seks-komedie' van Woody
Allen, voor toneel bewerkt door
Jürgen Fischer en waarschijnlijk ge
regisseerd door Stephen Unwin
(15.11-28.12), Molières 'Misantroop'
in regie van Simon Eine (17.4-30.5).
In het Klein Raamteater zijn vier
stukken te zien, alle kreaties voor
het Nederlands taalgebied: 'Het
interview' van Nathalia Ginzburg in
regie van Nikolaus Windisch-
Spoerk (19.9-26.10); 'Het uur van de
lynx' van Per Olov Enquist in regie
van Paul Nygaard (7.11-28.12);
'Ravensbruck' van Renato Sarti in
regie eveneens van Nikolaus Win-
disch-Spoerk (30.1-7.3); 'Siberië'
van Felix Mitterer in regie van Wal
ter Tillemans zelf, een monoloog
gespeeld door Luc Philips (9.4-
Aile drie de podia van Tillemans
hebben een traditie van gastvoor-
stellingen. Van de Stadsschouw
burg vindt Tillemans dat hij vooral
geschikt is voor musical, spektakel
en ballet, meer dan voor gesproken
drama. In deze optiek kaderen dan
ook de niet minder dan tien gast-
voorstellingen in deze grote zaal:
'Moscow Nights', een klowneske va
riété-revue voor jong en oud, in een
regie van Rick Atwell (24.9),
'Hamlet' van Shakespeare in een
regie van Dirk Tanghe,, een kopro
duktie tussen KVS en Stadsschouw
burg Utrecht, (9-11.10), |de musical
'Funny Girl' van Lennart-Merrill in
regie en koreagrafie van Chet Wal
ker met Simone Kleinsma in de ti
telrol (8-13.11); ook de langverwach
te musical 'Tsjechov' van Robert
Long en D. Fr. Frank met in de
titelrol niemand minder dan Bou-
dewijn de Groot (25-31.12); 'Silve
ster Nieuwjaarskoncert - Wien
bleibt Wien' met dirigent Laszlo
Maklary, Marco Bakker en 110 an
dere medewerkers (6.1), de musical
'Josephine' (Baker) onder de arti
stieke leiding van Billy Wilson (11-
18.2); 'De wijze kater' van Herman
Heijermans in regie van Frans Boe
len met o.m. Paul Rötther (vorig
jaar nog als Amadeus te zien in o.a.
de Arenbergschouwburg) en Carol
van Herwijnen (1-2.4); Elisa Monte
Dance Company, een van de meest
toonaangevende moderne dansge
zelschappen (27.4); 'Revue-Re
vue!', de grootschalige musical over
de revue van Jos Brink, Frank San
ders en Henk Bokkinga met o.m.
Pleuni Touw (5-8.5) en tenslotte
'Pieces of Class' van Rick Atwell en
Isidore Ellias (27-30.5).
Ook twee gastvoorstelling op 't
Zuid: Becketts 'Krapp's laatste
Band' met eindelijk nog eens Juiien
Schoenaerts bij ons (4-22.2) en 'De
Coburger' van Mark De Bie met Jo
De Maeyere in regie van Jos Van
Gorp (26.2-14.3).
En in t Klein Raamteater is Alex
Wilequet te gast met 'Tsjip' van Els-
schot in regie van Erik Burke (11-
21.3).
Als dit geen ambitieuze program-
matie is!
gec
K.N.S. Teaterplein, 2000 Antwer
pen (tel. 03/231.07.50); Raamteater,
Lange Gasthuisstraat 26, 2000 Ant
werpen (tel. 03/233.91.48 of
233.91.49).
Ema Palsterman als Piaf een herneming m de KVS
Hilde Heynen en Guy Van Sande jong talent opnieuw in KNS
Walter Tillemans, de nieuwe direkteur van Ensemble-KNS-Raamteater
