Verdoemenis, een kasteel
Meimaand Sportmaand te Aalst
10 - 24.4.1992 - De Voorpost
l
In 1668 publiceerde hij een Franse
bewerking van Nicolaas Jourdain's
Verbi incarnati verba, dat als medi-
tatieboek in het Oratorium gebruikt
werd. Deze bewerking vormde het
uitgangspunt van Quesnel's be
roemde en veelomstreden hoofd
werk Réflexions morales, in 1671
uitgegeven als Abrégé de la morale
de l'Evangile, daarna telkens uitge
breid tot de definitieve uitgave van
1692 met de titel: Le Nouveau Test
ament en Frangais, avec des réfle
xions morales sur chaque verset. Uit
dit aanvankelijk ook door de Franse
kerkelijke overheid zeer geprezen
boek, dat in voorzichtig gestelde
termen de gehele jansenistische
dogmatiek en moraal bevatte, wer
den later door paus Clemens XI,
101 stellingen veroordeeld.
Inmiddels had Quesnel na vele
moeilijkheden Parijs moeten veria
die hij na diens dood in 1694 opvolg
de als hoofd van de jansenistische
partij. Tijdens die periode verbleef
hij waarschijnlijk te Aalst.
In 1703 werd hij op bevel van de
aartsbisschop van Mechelen, Preci-
piano, gevangen genomen, maar hij
wist na een gevangenschap van drie
maanden naar Amsterdam te ont
komen, waar hij verder verbleef. Op
zijn sterfbed beriep hij zich op een
algemeen concilie. Hij is begraven
te Warmond.
Waterkasteel van Terlinden
Kasteel Terlinden of'de Grote Ver
doemenis" is een U-vormig gebouw
dat ligt op een rechthoekig eiland in
een rechthoekige aangelegde vijver
midden in een park.
Het kasteel is tot restaurant ge
transformeerd en lijkt in de huidige
staat weinig open te staan voor spo-
Aalst. Jo Van den Brulle Aalst. Mireille Vispoel Aalst. Kathy Van den Bossche Aalst. Luc Schoonjans Aalst. Jef De Vaddere Aalst. Marjan Vercruyse
Elke Aalstenaar kenf'Het kasteel van Verdoemenis" of ook nog Kasteel die voor terugkeer streefde naar het
Terlinden genoemd. Over dit gebouw, gelegen bij het kruispunt van de primitieve kristendom van de eerste
Oude Gentbaan en de Boudewijnlaan te Aalst bestaan er weinig histori- eeuwen van onze tijdrekening, de
sche gegevens. Volgens Anton Cogen (akteur-schrijver) kunnen ze zich tijd van de kerkvaders. Het was een
uitsluitend beroepen op het boek van Sylvain Van der Gucht uit de vorige door de pausen verketterde stro-
eeuw. Toch schreef Anton Cogen er samen met Gunnar Callebaut een ming binnen het katolicisme. Cen-
toneelstuk over dat op 24 april in première gaat in de"Bathyscaafhet traal stond de tweespalt van de god-
huisteater van het Progressief Aalsters Collektief Theater (PACT). Het delijke genade ten opzichte van de
wordt een"Aalsters stuk" met een maximum aan Aalsterse beeldtaal. Het vrije wil.
karnaval dient op een bepaald ogenblik als dekor, bovendien wordt ook De jansenisten stonden volledig
met onderwerpen gespeeld als travestie en de Voil Jeannet. achter het idee van de predestina
tie. Een mensenleven is als het ware
Al jaienlang brengt het Progressief van Van der Gucht buigen, belast van hogerhand geprogrammeerd en
Aalsters Collectief Theater met de onmogelijke taak een on- is door geen enkele menselijke in-
(PACT) toneel, op een voor ama- speelbaar gegeven te spelen, gaat greep te beïnvloeden,
teurs benijdenswaardig hoog ni- deze zich -aanvankelijk als bui- De strekking is genoemd naar Jan-
veau. Hoewel een kwaliteit wordt tenstaander - meer en meer in de senius Cornelis. Deze Nederlandse
nagestreefd die de grenzen van het zaak vastbijten. Hij gaat uiteindelijk godgeleerde, Leuvens hoogleraar,
plaatselijke amateurtoneel ver zelfs overnachten in het spookka- bisschop van leper (Leerdam 29 ok-
overschrijdt, is PACT tegelijk ook steel en zal zich geleidelijk aan ver- tober of 3 november 1585 - leper 6
de vereniging die - zonder overdre- eenzelvigen met de 17de eeuwse pa- mei 1638), leerde als student te Pa-
ven volks te worden - het meest ter Quesnel en diens jansenisme. rijs Jean Duvergier de Hauranne,
aansluiting zoekt bij de Aalsterse De dieperliggende gedachte achter abbé de Saint-Cyran kennen.
Verdoemenis, gelegen"aen di
straete genoemt de twee steen
tiens". Inderdaad is er vanaf dai
sprake van een tweede gebouw, eej
heel wat luxueuzer optrekje dat ii
1775 voor Jaak-Angelus Diericl
wordt getransformeerd tot het
vormige waterkasteel dat we vai
daag nog kennen.
Van het gebouw uit 1775 resten noj
slechts de twee zijvleugels en eej
deel van het poortgebouw. Het een
trale gedeelte werd in 1913 in neo
traditionele stijl heropgericht. Eei
brugje met aangebouwde kape
leidt naar het park waar nog eei
orangerie staat uit de tweede helfl
van de 18de eeuw, samen met ver
derop de kasteelhoeve uit dezelfd®
tijd met aanpassingen uit latere p^i
rioden.
Toneelstuk
Als vierde abonnementsproduktk
Aalst. Willy Herremans
fenomenen, mensen en toestanden.
Een tweetal jaar geleden werd al
een produktie van zo'n typisch Aal
sters Epos gebracht:"De Familie
De Vis". Op 24 april vertoont
PACT een volgend stuk in dit genre
"Verdoemenis, een kasteel". Het is
een stuk geschreven door Aalste-
naars, over Aalstenaars, geregis
seerd door een Aalstenaar en ge
speeld door een Aalsterse groep.
Daarom een gesprek met de au
teurs Anton Cogen en Gunnar Cal
lebaut, over het Kasteel van Ver
doemenis, het jansenisme, journa
listiek en Aalsters toneel.
Al jaren was het tweetal op zoek
naar een autentiek Aalsters thema.
Dat de keuze uiteindelijk op het
kasteel Ter Linden, bijgenaamd"de
Grote Verdoemenis" viel is een
merkwaardige en zelfs hoogst ge
heimzinnige zaak. Blijkbaar vielen
Cogen en Callebaut voor de charme
van een gegeven waar bijna niets
over te vertellen valt.
"Toen we ons over het kasteel wil
den dokumenteren, kwamen we van
een kale reis terug. Folkloristen en
heemkundigen wisten niets rele
vants te zeggen, zodat we uiteinde
lijk enkel met het boek van Sylvain
Van der Gucht uit de vorige eeuw
zaten en wat raad je? Er staat niets
bruikbaars in" verklaarde Cogen.
Het toneelstuk is dan ook geba
seerd op bitter weinig historische
gegevens, al dient gezegd dat die
schaarse elementen wel perfect ka
deren in de algemene sfeer van de
spookachtigheid en onbehagen die
rond het thema zweeft.
"Van Verdoemenis hebben we en-
kei een opgegraven schedel met een
spijker erdoor, de hallucinante bij
naam zelf en de wetenschap dat er
ooit de jansenistische ketter Pas-
quier Quesnel verbleef die er het
verboden boek "Motif de droit du
père Quesnel" schreef. Bovendien
schijnt het er te spoken", aldus
Cogen.
Die gegevens samen met de plaats-
vermeldingen, zijn de konkrete
"kapstokken" waaraan Anton
Cogen en Gunnar Callebaut het
verhaal hebben opgehangen. Ze
helpen mee om de onbehaaglijke en
zelfs okkulte sfeer te kreëren waar
binnen de personages evolueren.
Het hoofdpersonage in het stuk is
eigenlijk een journalist die geko
men is om een reportage te schrij
ven*. Terwijl de akteurs en hun regis
seur zich wanhopig over de tekst
Aabt. Eddy Veeckman
de schizofrenie van het hoofdper
sonage is de nood aan een terugkeer
naar mystiek leven, dit in een tijd
waarin materialisme en yuppie-
dom triomferen. Het is echter geen
vrijwilllige keuze. Het Kasteel van
Verdoemenis dringt zich onweer
staanbaar op en verschijnt naar het
einde van het verhaal toe als een
magische toren van geheimzinnig
heid die iedereen stevig in de ban
houdt. Ondanks de tematiek moet
men echter geen zwaar filozofisch
stuk verwachten, doorspekt met
hoogdravende monologen en theo
logische twistgesprekken.
Volgens Callebaut is de actie ge
bonden aan een perfect te volgen
rode draad: "Het verhaaltje loopt
als een aflevering van"Buren", het
publiek zal zich geen moment ver
velen. De psychische dreiging ligt
veeleer onderhuids. Alles wat er ge
zegd en gedaan wordt, is Aalsters,
herkenbaar en bereikbaar" aldus
Callebaut.
De gebruikte beeldtaal in het stuk is
inderdaad honderd ten honderd
Aalsters. Het karnaval fungeert op
een moment als dekor, een hevig
contrast met het nachtelijke Terlin
den. Ook wordt het thema bespeeld
van de travestie en de Voil Jeannet
als herkenbare schizofrenie. Ook
de symbolische verbranding speelt
een rol. Bovendien zijn alle lokaties
autentiek, de toeschouwer kan ze
stuk voor stuk aan de waarheid toet
sen.
Jansenisme
Jansenisme was een fanatieke
strekking binnen het katolicisme
Aalst. Myriam de Vleeschauwer Aalst. Bart De Wolf
In 1617 werd hij hoogleraar en pre
sident van het pas voor Haarlemse
gedeelte van de Hollandse Missie
opgerichte Pulcheria-college. Op
23 maart 1630 werd hij koninklijk
hoogleraar in de H. Schrift. In 1636
werd hij tot bisschop van leper be
noemd. Hij stierf aan de pest.
Jansenius legde een grote literaire
en religieus-politieke bedrijvigheid
aan de dag. Van 1621 af blijkt hij
zijn leer in haar hoofdpunten te
hebben geconcipieerd. Zijn hoofd
werk, Augustinus, verscheen pas na
zijn dood dank zij Fromondus. Be
halve zijn teologische werken
schreef hij ook het boek Mars galli-
cus, waarin hij tegen de Franse ver
overingspolitiek te keer gaat.
In 1640 werden, onder zware druk
van de Jezuïeten, door paus Urba-
nus VII de boeken van Jansenius in
de ban van de Kerk geslagen. Het
zwaartepunt van de jansenistische
beweging lag in het cisterciënzer
klooster Port-Royal ten zuidwesten
van Versailles.
Pasquier Quesnel
Het merkwaardige toponiem"Ver-
doemenis" voor het kasteel Ter Lin
den zou effektief slaan op het ver
blijf van de jansenistische ketter
Quesnel die er in de 17de eeuw de
gastheer was.
Quesnel (Parijs 14 juli 1634 - Am
sterdam 2 december 1719) studeer
de aan de Sorbonne, trad in 1657
toe tot de Oratorianen, ontving de
priesterwijding in 1659 en werd
daarna belast met de geestelijke lei
ding van de studenten in het Parijse
Instituut der Oratorianen.
ken en dolende ketters.
Een speurtocht in de bronnen levert
een allereerste vermelding op in
1582 van het'Trachthoefken, ge
noemd 't goedt ter Linden". Het
domein kon waarschijnlijk toen
worden gezien als een groot pacht
goed met kasteelhoeve, gelegen als
het was midden in de velden. Dat
lijkt vandaag de dag moeilijk te ge
loven - het kasteel ligt pal aan de
dichtbevolkte Sint-Annaparochie -
maar in die tijd zat de stad Aalst nog
volledig binnen haar wallen en dat
Aalst lag kilometers meer naar het
Zuiden.
van het seizoen '91-'92, brengen t<r
neelgroep PACT het stuk"Verdo|i
menis, een kasteel" geschreven
door Anton Cogen en Gunnar Ca|'
lebaut, in een regie van Antofe
Cogen op 24, 25, 26, 27 en 30 aprË
en op 1, 2, 3 en 4 mei om 20 uur if
"De Bathyscaaf', MeuleschettÉ
straat 74 te Aalst. Reservatie: RekiP
H. Hartlaan 30 te Aalst, tel. 051,
78.40.27 van 9 tot 12 en van 13 t<r
17.30 u. fj
P.H
ten (1681). Hij begaf zich eerst naar
Orleans en vond daarna 1684) een De hoeve wordt in 1667 vermeld als
schuilplaats te Brussel, bij Arnauld, hetHof ter Linden of de Kleine
«Ons verenigingsleven is een wereldje op zich. Het is gewoon onvoorstel
baar tot welke grootse realisaties het idealisme, het entoesiasme van een
handvol vrijwilligers kan leiden. Onze Aalsterse Sportmaand is hier elk
jaar een sprekend bewijs van». Aldus Willy Coen, voorzitter van de
Aalsterse Stedelijke Adviesraad voor de Sport. «Ook dit jaar belooft de
Sportmaand één groot feest te worden waar het nog écht om sport gaat, om
sport in zijn ware gedaante, waar fair-play, gezelligheid, kameraadschap
nog belangrijk zijn en niet moeten wijken voor «hogere waarden»...»
Zowel ouderen als jongeren, zowel beginnende als ervaren sporters komen
er in een waaier van verschillende sportdisciplines aan hun trekken.
Aalst. Het Kasteel Ter Linden waar het verhaal zich afspeelt (a)
De eerste aktiviteit op het sport-
maand-programma is de «Stadsbe-
ker '91-'92» biljart-wedstrijd die, op
donderdag 23 april en vrijdag 24
april om 19.30 uur, door tien klubs
van het Biljartverbond van Aalst
wordt gebiljart in B.C. St.-Martinus,
Korte Zoutstraat 40, Aalst en B.C.
Vriendenkring, Dorp 7, Moorsel.
De prijsuitreiking heeft plaats op
zaterdag 23 mei om 19.30 uur in
B.C. St.-Anna, Roklijf 4, Aalst.
Zaterdag 25 april '92 organiseren
het Stadsbestuur en de Adviesraad
voor de Sport, i.s.m. V.K. Erembo-
degem, voor de achtste maal het
rekreatievolleybaltornooi. Dit tor
nooi wordt gespeeld door spelers
die niet-aangesloten zijn bij een vol-
leybalbond. Er wordt in verschillen
de reeksen gespeeld: zuiver-rekrea-
tief en georganiseerd-rekreatief.
Het tornooi heeft plaats in Sporthal
Denderdal te Erembodegem. Aan
vang: 9 uur. De finales zijn voorzien
te 19.30 uur.
Van 24 april tot eind mei organi
seert Eendracht Aalst... Voetbal-
karnaval '92... Dit wordt een onge
looflijke happening, waar de voet
balsport centraal staat, naast show
en amusement. Zo'n 20 aparte dee
lorganisaties maken deel uit van het
Voetbalkarnaval '92. Alles begint
op 24 april en omdat Eendracht
Aalst een vereniging is die zichzelf
respekteert brengt zij als openings
evenement een prachtige gala
avond. Willy Sommers zal het Voet
balkarnaval '92 inzingen in het IBS0
- De Horizon, Molendreef, Aalst, te
20.30 uur. Duivelse voetbalweek
ends, het «Zwaartepunt» van deze
organisatie, zijn gepland op 25, 26
april (tornooi voor Duiveltjes), (6-8
j.) en op 1, 2 mei (tornooi voor
Pré-Miniemen) (8-10 j.), telkens
vanaf 9.30 uur in het Jeugdkom-
pleks Zandberg te Aalst. Een ze
ventigtal ploegen nemen er aan
deel. De prijsuitreiking heeft plaats
na elk tornooi.
De «Lusava» sportkwis met 50
sportploegen wordt op 30 april te 20
uur georganiseerd in de kantine van
het Pierre Cornelisstadion. (Omdat
winnen belangrijker is dan deelne
men wordt een prachtige prijzenpot
van 50.000 frank ingezet!).
Dinsdag 12 mei wordt op het Pierre
Cornelisstadion te 19 uur een da
mesinterland gespeeld en de
«Nacht van de President» op 15 mei
te 20 uur wordt er een kulinair
hoogstandje bij de romantische
klanken van Johan Stolz.
Maandag 25 mei te 20 uur start in
zaal St-Anna, Roklijfstraat, Aalst,
een show met Jacques Vermeire en
Luc Verschueren. Het wordt een
avond vol schaterlach welke ieder
een zich nog lang zal herinneren!
De «Zwawi Cup» op 28 mei te 10
uur in het Jeugdkomplex Zandberg
wordt het verlengstuk van «Oei Jac
ques».
Zondag 31 mei '92 wordt de apoteo-
se van deze «Voetbalkarnaval '92».
Te 14.30 uur nemen oud-spelers van
Eendracht Aalst het op tegen oud
spelers Gantoise en te 17 uur ne
men oud-internationals het nog
eens op voor een echte België-Hol-
land op het Pierre Cornelisstadion.
Op dinsdag 28 april om 20 uur (en
dinsdag 19 mei om 21 uur) zet de
diepzeeduikschool I.D.S. Aalst de
deuren open voor iedereen vanaf 12
jaar in het Stedelijk Zwembad
Aalst. Er is gelegenheid om een
duik te maken met persluchtflessen.
I.D.S. zorgt voor duikbril, gordel,
zwemvinnen, fles, automaat eL
trimvest. De prijsuitreiking is voofa
zien om 22.30 uur. jg
Woensdag 29 april organiseren ifj
Aalsterse Stedelijke Sportdienst et-
de Adviesraad voor de Sport, tusscfa
14 en 17.30 uur, in en om het Aafc
sters Stedelijk Zwembad een intefrei
scholentriatlon waarbij leerlinge^
15jaar) van de Aalsterse schole!
kunnen kennismaken met deze f|«
scinerende sportdiscipline. De r$«C
kreatieve idee staat centraal:
triatlon kunnen volbrengen prt
meert op het kompetitie-elemen[
Er wordt zeker geen klassement oi
gemaakt. Wie er na een goede fysiè<
ke voorbereiding in slaagt om 3f|
m. te zwemmen, 18 km te fietsen e
4 km te lopen mag zichzelf tereclL
een triatlon-atleet noemen!
Naar jaarlijkse gewoonte wordt c
organisatie van de bekerkompetitÉKC
van de Veteranen MinivoetbalkluT c
Aalst (V.M.V.A.) gehouden tijderti
de sportmaand: schiftingen, halvf
finales en finales worden traditieg^"
trouw gespeeld tijdens de mei
maand.
Dinsdag 28 april, donderdag
april, maandag 4 mei, dinsdag 5 mejj
donderdag 7 mei, dinsdag 12 mei
donderdag 14 mei vanaf 19 uuta*
schiftingen.
Dinsdag 19 mei en donderdag 7
mei vanaf 19 uur: kwartfinales.
Dinsdag 26 mei vanaf 20 uur: halvl
finales.
Vrijdag 29 mei vanaf 20 uur: finalP
en prijsuitreiking om 22.15 uur.
Plaats: Sporthal Ten Roze, Rozeifr
dreef Aalst.
Deelnemende klubs zijn: M.V.C. j
Park, M.V.C. Inoxefina, M.V.C. T'
Geuzen, M.V.C. Elkerlyc, M.V.C
A.Z. '77, M.V.C. De Kring, M.V.fl
B.B.L., M.V.C. O.C.L.V., M.V.C
N.M.B.S., M.V.C. M.W., M.V.(|
Timarcha en M.V.C. Leehofs.
Meer informatie over andere aktivi
teilen van de Aalsterse Sportmaan|«c
lees je nog wel in onze volgend!
edities van De Voorpost!
D.f(
