Honegem te Erpe
als waardevol landschap geklasseerd
Alem weerlegt geruchten
KMO-zone Erpe-Mere
Wielewaal Denderland verwerft
orchideeënweide in Honegebied
2 - 24.7.1992 - De Voorpost
Op 26 juni werd door gemeenschapsminister van verkeer, buitenlandse
handel en staatshervorming J. Sauwens, het besluit ondertekend voor de
klassering van het gebied 'Honegem-Solegem-Sint-Appolonia' dat gelegen
is op de grondgebieden van Aalst, Erpe en Lede. Deze beslissing werd
genomen omwille van de ^wetenschappelijke, ethetische en historische
waarde'.
Na zes jaar is het eindelijk zover dat aan het gebied niets meer mag
veranderd worden dat het uitzicht kan veranderen en dat het voor de
toekomst alle kansen maakt om als natuurgebied zijn funktie uit te
oefenen.
Als gevolg van de bescherming als
natuurgebied worden beperkingen
aan de rechten van de eigenaars
gesteld die er op neerkomen dat
bepaalde ingrepen in het landschap
niet meer toegelaten zijn om de ve
getatie niet te schaden. Bovendien
mogen geen ruststorende aktivitei-
ten georganizeerd worden en moet
men zich houden aan de opgelegde
waterhuishouding.
Honegem
Het is vooral de Honegem die voor
Erpe-Mere van belang is. Reeds op
11 september 1986, op voorstel van
Arol werd door de toen bevoegde
gemeenschapsminister de procedu
re voor de rangschikking als waar
devol landschap van het gebied Ho-
negem-Sologem-Sint-Apollonia in
gezet. Deze procedure werd even
eens betekend aan de eigenaars die
eventuele bezwaren aan de dienst
AROL moesten richten binnen de
gestelde termijn van twee maanden.
De betekening van de rangschik
king tot beschermd gebied is zeker
een enorme goede zaak voor de
echte natuurliefhebbers. Het be
schermen van de weinige natuurge
bieden zoals de Honegem is in feite
een verplichting om toch iets van de
vroegere rijkdom te kunnen door
geven aan onze nakomelingen. De
totale oppervlakte van het be
schermde gebied dat zich over drie
gemeenten uitstrekt, bedraagt on
geveer 100 ha.
Fauna en flora
Men mag hier niet vergeten dat de
ze reservaten de bron waren, en nog
altijd zijn van een ongestoorde ont
wikkeling waar men de processen
van suksessie kan gaan bestuderen,
waar men kan genieten van de na
tuur in al zijn verscheidenheid: dit
gaat van elzenbosjes over open wei
den naar verruigde stukken, door
sneden door grachten met als cen
traal punt de turfputten. Het gebied
heeft een rijke vogelstand en is voor
plantenkenners bedeeld met enkele
juweeltjes. De turfputten zijn voor
vele Erpe-Merenaren een grote on
bekende ondanks zijn enorme rijk
dom aan fauna en flora. Voor de
schooldirekties is dit gebied een
aanrader om hier de natuur op het
terrein te komen verkennen en er
jaarlijks een korte schooluitstap
aan te besteden, want op natuurvlak
heeft de gemeente alleszins nog wat
te bieden. Het is niet uitzonderlijk
dat men in de turfputten vijf soorten
steltlopers tegelijkertijd op door
trek kan waarnemen. Wielewaalle
den, zoals R. Sienaert, beschouwen
het gebied van de turfputten als een
zeer waardevol biotoop, vooral om
dat hier een rijkdom aan natuur op
alle vlakken aanwezig is. 'Het door-
aarsje, de kleinste fuutachtige,
heeft er reeds menig legsel grootge
bracht. Er werden zelfs waarnemin
gen gedaan van kleine wilde zwa
nen. Het blauw metalig beekvogel
tje, de ijsvogel man men er dikwijls
als een schicht zien voorbij schieten,
terwijl een warme augustusavond je
de gelegenheid geeft rustig waarne
mingen te doen van de waterral, een
zeer schuw beestje dat in Vlaande
ren beslist zeer zeldzaam is
geworden'.
Uit archiefbronnen blijkt duidelijk
dat dit gebied in de eerste helft van
de 18de eeuw uitgebaat werd om er
turf te winnen. Het patroon van de
legakkertjes kan men er bij lage wa
terstand nog steeds goed onder
scheiden. Een verzamellijst van de
flora geeft voor dit gebied zo een
250 taxa aan. Als zeldzame planten
kunnen we onder andere citeren
bosgeelster, een vroege bloeier van
de familie van de lelieachtigen en
verdacht veel gelijkenis vertonend
met het speenkruid dat bij ons hier
algemeen voorkomt. De orchi
deeën zijn trouwens altijd goed ver
tegenwoordigd geweest in de wei
den rond de turfputten met de bre
de en de gevlekte orchis, de breed-
bladige wespenorchis en wie geluk
heeft vindt in een bosje wel eens de
grote keverorchis. Na de bescher
ming van het gebied hoopt de Wie
lewaal er de intussen verdwenen ad
dertong, kleine ratelaar en andere
planten terug te vinden.
Wat mag en niet mag
Het is duidelijk dat wanneer een
gebied beschermd of geklasseerd
wordt, er bepaalde voorwaarden
aan verbonden zijn. Onder bepaal
de voorwaarden zijn er handelin
gen, die mits schriftelijke toestem
mingwei toegelaten zijnbestaande
afsluitingen mag men herstellen of
vernieuwen, plaatsen van leidingen
van openbaar nut die bovendien
moeten dienen voor eventuele
plaatselijk gevestigde woningen of
bedrijven. Daar komt nog het on
derhoud van hakhoutbestanden,
het snoeien of knotten van bomen
moet echter vakkundig uitgevoerd
worden. Beperkingen werden er
eveneens opgelegd voor wat betreft
het aanplanten van bomen en hees
ters wat niet lukraak mag gebeuren.
Het maaien en afbranden moet bin
nen een welbepaald tijdstip gebeu
ren.
In een geklasseerd natuurgebied
mag er echter een heleboel niet ge
beuren en de eigenaars zijn onder
worpen aan een resem wetsbepalin
gen die strikt moeten nageleefd
worden.
Het is dus verboden het oprichten
van een gebouw of een konstruktie
of het plaatsen van een inrichting,
die zelfs uit niet-duurzame materia
len, die in de grond is ingebouwd,
aan de grond is bevestigd of op de
grond steun vindt ten behoeve van
de stabiliteit en bestemd is om ter standsbediening, het bedrijven
plaatse te blijven staan, ook al kan ruitersport, het houden
zij uit elkaar worden genomen. Het manifestaties. Elke visvangst is
plaatsen van een of meer verplaats- boden evenals het leggen van gif
bare inrichtingen die al of niet voor en het gebruik van klemmen. 1
bewoning kunnen worden gebruikt, kweken en uitzetten van dieren
zoals woonwagens, kampeerwagens tijdelijk of definitief in het wild ki
en afgedankte voertuigen. Het ach- nen blijven leven zoals fazanten, j
terlaten van afgedankte voortuigen trijzen, damherten en eenden. I
of schroot, evenals het aanleggen gebruik van chemische verdelgin
van een opslagplaats voor dergelij- middelen, behalve op de percel
ke produkten. Het achterlaten van die als akkerland of boomgaa
slib- worden gebruikt. Het vernietigen
Het aanleggen van een vuilnisbelt verzamelen van kruidachtige pla
of het achterlaten van afvalproduk- ten, hun bloemen of vruchten, ni
ten. Het aanbrengen van reklame- uitzondering voor kultuurgéw;
panelen en of gelijk welke publici- sen. De bepaling is echter niet vi
teit. Het plaatsen van leidingen, pa- toepassing op het maaien en afvo
len en bakens met uitzondering van ren van het maaisel, het plaggen
ondergrondse leidingen zoals hoger afvoeren van plaggen en het bran
bepaald. Elke aktiviteit die een be- en.
langrijke wijziging van de water- Dit betekent een hele reeks ve
huishouding voor gevolg kan heb- bodsbepalingen maar aangezien
ben inzonderheid het graven van belangrijkheid van het bescherm
afwateringskanalen, het uitvoeren gebied is dit strikt noodzakelijk o
van draineringswerken en wateraf- in het landschap een natuurlijl
tappingen. Om het even welk werk ontwikkeling tot stand te brengt
dat de aard van de grond, het uit- wat na jaren moet resulteren in h
zicht van het terrein of het hydro- herwinnen van de vroegere natuu
grafisch net zou kunnen wijzigen, rijkdom die in onze regionen vi
inzonderheid het verrichten van op- overvloedig aanwezig was.
gravingen, het aanvoeren van grond Om het geklasseerd gebied opt
en dat aanleggen van opspuitterrei- maal te verzorgen tracht 'De Wielt
nen. Het aanleggen van wegen en waal Denderland' zij het dan oo
paden en het verbeteren ervan, in- met beperkte financiële middelei
zonderheid het verharden met ho- percelen grond aan te kopen in d
mogeen materiaal, zoals koolstof- natuurgebieden. De op die manie
beton en beton. Het onderhoud en verworven eigendommen in d
herstel van de bestaande wegen en Wellemeersen zijn er een typisc
paden is toegelaten. Het vernieti- voorbeeld van. Deze aankooppoli
gen van eieren, nesten en broedsel, tiek, of het eventueel afhuren, zet
Elke lozing van vloeistoffen of gas- ten zij met sukses verder, want on
sen die nadelig kan zijn voor de langs werd deze natuurbescher
aanwezige fauna en flora. Elke in- mingsgroep eigenaar van haar eer
greep die een duurzame wijziging ste perceel grond in de pas geklas
van de vegetatie tot gevolg kan heb- seerde Honegem.
ben, inzonderheid het ontginnen Wie het.projekt van de Wielewaai
van schraallanden, rietlanden en wil steunen kan steeds een gift over-
moerassen in de zones zoals aange- maken op het adres Leo De Betha-
duid op het plan. Om het even wel- nelaan 5 bus 2 tc 9300 Aalst. Men
ke aktiviteit die de rust en de stilte kan ook zijn steun verlenen of bc
in het gebied zou kunnen verstoren, langstelling tonen door zich tt
inzonderheid het houden van tes- abonneren op het tijdschrif
ten, oefenritten en wedstrijden met "t Koninkje' dat vier keer per jaar
mechanische voertuigen, het ge- verschijnt en 150 fr kost. Alle infor-
bruik van vaartuigen met hulpmo- matie zowel over tijdschriften als
tor, het kleiduifschieten, het ge- over natuurgebieden kan op het ho-
bruik van modelvliegtuigen met af- ger vermeld adres bekomen. (JV)
Naar aanleiding van een persartikel in verband met de aanpassing van het
gewestplan waaruit blijkt dat Steenberg toch een KMO-zone zou worden,
heeft ALEM enkele bemerkingen gemaakt en spreekt de feiten volledig
tegen wat hen doet besluiten dat de 'herziening van het gewestplan nog een
dode letter is'. Ondanks er veel geruchten de ronde doen en ballonnetjes
worden opgelaten, staat er nog niets in zijn definitieve vorm. Dat is
trouwens bevestigd in de laatste gemeenteraad waar men het gemeente
raadsbesluit van september vorig jaar in verband met het opmaken van
een BPA Steenberg ingetrokken heeft.
1
Vorig stelde VU-voIksvertegen-
woordiger J. Caudron een parle
mentaire vraag aan toenmalig mi
nister L. Waltniel in verband met
het verzoek van het gemeentebe
stuur van Erpe-Mere om het ge
westplan te wijzigen. Het betreft
een noodzakelijke aanpassing van
een industriezone naar een KMO-
zone in de buurt van Steenberg. Mi
nister Kelchtermans, opvolger van
L. Waltniel, zou bevestigd hebben
dat het gewestplan voor de streek
van Aalst-Ninove-Geraardsber-
gen-Zottegem gedeeltelijk wordt
herzien 'om de aanleg van het indu
strieterrein mogelijk te maken'.
Zoals het gangbaar is, stelt de
Vlaamse regering enkele voorwaar
den zoals het voorzien van een buf
ferzone tussen de bebouwing en de
KMO-zone. In de voorschriften bij
het gewestplan moet zeker een ver
band op de vestiging van vervuilen
de bedrijven bepaald worden.
Wat Erpe-Mere betreft moeten aan
de Oudenaardsesteenweg een aan
tal verkeerstechnische werken wor
den uitgevoerd. Dit is altijd een eis
geweest om de eventuele bijkomen
de verkeershinder op te vangen.
Een andere eis is de verkavelings
opdeling waarbij de bedrijfsbezet
ting optimaal moet uitgevoerd wor
den en men geen nodeloze noch
nutteloze grondinspanning mag
doen. Bij de eventuele realizatie
van het projekt KMO-zone Steen
berg wil men afzien van andere ver
wezenlijkingen die vroeger in het
gewestplan waren opgenomen. Dit
zijn onder andere de KMO-zone
aan Keibcrg te Lede, deze langs de
Oudenaardsesteenweg te Erpe en
een gebied te Denderleeuw aan de
Iddergembaan.
Standpunt ALEM
In een antwoord op het hierboven
vermelde persartikel stelt ALEM
dat de bestaande KMO-zone te Er
pe zeker niet vervalt als kompensa-
tie vermits hel reeds bestaande be
drijf Baeten (houtindustrie) volop
bezig is met grote uitbreidingen van
ruime loodsen. Ook het
Immobiliënkantoor Ceusters is nog
steeds bezig met de bouw.
Bovendien kan, volgens ALEM, de
KMO-zone Keiberg Lede niet ge
bruikt worden als kompensatie voor
Steenberg, vermits deze zone reeds
gebruikt is voor KMO-zone van de
Heiplan te Lede en de KMO-zone
aan de steenweg te Oordegem. De
leefmilieugroep ALEM vindt het
dan ook niet gepast dat men kwak
kels de wereld instuurt'Besluiten
trekken door eender wie dan ook
inzake de gedeeltelijke herzienings
stelling van het gewestplan Aalst-
Ninove-Geraardsbergen-Zotte-
gem, is zeker nog voorbaring aangi
zien deze heel zaak aanhanging
gemaakt bij de Raad van State en<
hier nog geen uitspraak gevallen it
BPA Steenberg
Aan de raad werd dan in die
voorgesteld om het gemeenteraad!
besluit van 17 september 1991 inti
trekken. Het behelst het opmakei
van een biezonder plan van aanlq
'Steenberg', beter bekend als de
tweede industriezone waartegfl
zoveel protest gerezen is vanwege
de bevolking.
Vermits dit reeds een vierde beslis
sing is die geschorst wordt, vroej
raadslid De Wolf zich af of er «I
randmeldingen hiervan worden ge
maakt in de notulen wat positief
bevestigd werd. De SP-fraktie
wenste ook te weten of er al
ontwerper aangesteld was en of ei
nog wat overblijft van het oorspron
kelijke projekt. De kosten zouden
reeds een miljoen bedragen maar
voor het overige verwees burge
meester De Langhe naar de Vlaam
se Executieve vermits de herziening
haar zaak is en 'wij kunnen de stand
van zaken niet vooruitlopen. Het is
niet meer in de handen van de ge
meente en wij zullen alleen oorde
len naar hetgeen het Vlaams Ge
west uitvoert'. Dit antwoord was
voor raadslid J. De Vuyst nogal 'ei
genaardig omdat het bestuur voor
heen alles naar zich toegetrokken
heeft' en volgens De Wolf viel er
toch niet meer te diskussieren ver
mits de termijn vervallen is om nog
op te treden. Toch werd het punt
unaniem goedgekeurd. (JV)
Koning» Ve)
Sinds een paar jaar voert De Wielewaal op nationaal vlak een aankooppo
litiek van de belangrijkste en meest waardevolle natuurgebieden die vooral
in Vlaanderen nog resten. Voor de gemeente Erpe-Mere betekent dit dat
twee gebieden op de verlanglijst staan waar deze natuurgroep prioritair
aankopen wil doen. Indien de gang van zaken het zou toelaten, wil men
deze lijst wel uitbreiden naar andere gebieden toe, maar men dient zich
noodzakelijkerwijze te beperken en daarom verkoos men een aankoop in
het pas gerangschikt natuurgebied van de Honegem-Solegem-Sint-Appo-
lonia op het grondgebied van Erpe-Mere, Lede en Aalst
Via bemiddelend bestuurslid Daan
Stemgée met een van de eigenaars
die gronden bezit in het natuurge
bied, heeft men kunnen overgaan
tot een aankoop van een perceel
weide van 24 aren. De mensen van
de Wielewaal betitelen dit stuk als
een 'orchideeënweide' omdat het
perceel zeer waardevol is op dat
vlak. Ze spreken zelfs met respekt
over deze weide omdat het geen
'ordinaire weide' is want in het ver
leden werden op dit perceel heel
wat zeldzame planten aangetroffen,
vandaar de grote belangstelling
voor dit stuk grond.
Als biezonderste groeisoorten in dit
waardevol biotoop vermelden zij de
kleine ratelaar, een halfparasiet, de
addertong, een zeer zeldzame va
rensoort en vooral de brede orchis,
het troetelkind van menig planten
liefhebber. De brede orchis heeft in
Vlaanderen nog slechts enkele
groeiplaatsen en in de gebieden
waar ze nog voorkomt vermindert
hen aantal nog steeds zodat men
over deze wondermooie plant de
alarmklok luidt. Orchideeënken-
ners zijn ervan overtuigd dat vooral
deze plant bescherming verdient en
hopelijk zal de aankoop bijdragen
tot een vermenigvuldiging van de
brede orchis.
Financies
Zoals overal en altijd stelt het pro
bleem voor de aankopen zich op het
vlak van de financies. Het verwer
ven van natuurgebieden kost uite
raard enorm veel geld en een ver
eniging De Wielewaal ontsnapt hier
Erpe-Mere. Het natuurgebied Honegem met de orchideeënweide (jv)
evenmin aan, is steeds beperkt in
zijn financiële mogelijkheden en
bijgevolg ook beperkt in zijn aktivi-
leiten.
Daarom drukken de bestuursleden
van de Wielewaal de wens uit dat
ook Erpe-Mere het voorbeeld zou
volgen van andere gemeenten in
Vlaanderen. Als type-voorbeeld
van financiële hulp wordt naar Den
derleeuw verwezen waar de Be-
heerswerkgroep Wellemeersen op
dat vlak een grote steun verleent
voor de aankopen in de Wellemeer
sen. Hun bijdragen -reeds enkele
honderdduizende franken- heeft
geleid tot de aankoop van verschil
lende hectaren in het natuurgebied
de Wellemeersen. Een dergelijke
trend zouden zij ook willen ver
wachten van het gemeentebestuur
van Erpe-Mere. Een financieel ge
baar van de kant van het gemeente
bestuur kan trouwens een norme
intrest opbrengen voor de vereni
ging, want stelt zij 'een eventueel
bedrag, welke som ook, laat onze
vereniging toe tevens bij aankopen
van natuurgebieden tussenkomst in
de aankoopprijs tc bekomen van de
Vlaamse Gemeenschap, de Provin
cie en de Stichting Leefmilieu. Het
is voor ons vanzelfsprekend dat in
dien de gemeente Erpe-Mere ons
geld mocht toestoppen voor aanko
pen, wij via een schriftelijke over
eenkomst ook jaarlijks een verslag
zullen overmaken wat betreft het
beheer van de aangekochte
terreinen'.
De Wielewaal Denderland heeft ze
ker niet de bedoeling zich te beper
ken tot die ene aankoop in het Ho-
nogemgebied en daarom doet zij
een oproep tot alle natuurliefheb
bers om een financiële bijdrage te
leveren. Stortingen kan men over
maken op rekeningnummer 001-
2063861-68, L. De Bethunelaan 5
bus 2 te 9300 Aalst.
Het is pas bij een zomerse avond
wandeling dat men er van overtuigd
is dat veel van onze natuurgebieden
verdwenen zijn en men zich verge
wist welke natuurrijkdom in vrij
weinig jaren verloren is gegaan.
Men spreekt dan nog niet van de
voor de leek onbekende fauna en
flora die misschien de laatste hon
derd jaar gehalveerd is en waarvan
meerdere soorten totaal uit het na
tuurgebied verdwenen zijn. Voor
vele bloemen en planten is geen
redding meer mogelijk, maar juist
daarom dringt De Wielewaal erop
aan dat men zou beschermen wat
ons nu nog rest. (JV)
