'Wilt gij weten of een land goed geregeerd
wordt Hoort zijn muziek(Confucius)
Filharmonie van Vlaanderen - Filharmonische Vereniging van Brussel
Koninklijk Filharmonisch Orkest van Vlaanderen Te weinig 'Vlaamse' koncerten
Filharmonische Vereniging van BrusselCoördinator, motor en bezieler
van het Brusselse muziekleven
De Voorpost - 28.8.1992 - 31
Hebt u ooit het essay «Het Land van de Dwazen» van professor Van Isacker gelezen? Moet u beslist eens gaan
doen! Hierin heeft deze wijze man het over de vanzelfsprekende nonchalance en protserige nalatigheid waarmee
men al wat waardevol is, in de kortste keren probeert om zeep te helpen. Hij zou aan zijn werkje een hoofdstuk
over ons muziekleven kunnen toevoegen. Hij zou het kunnen hebben over de ronduit misdadige maatregelen om
hen die kunstonderwijs volgen (muziek- en tekenakademies) te ontmoedigen door een paar duizend frank
inschrijvingsgeld te eisen! Hij zou het kunnen hebben over het misdadige gebrek aan interesse van het «beleid»
voor onze orkesten! Hou zou het kunnen hebben over de kriminele betutteling door onze verlichte keizer-kosters
van al wie poogt hieraan met veel dinamisme en slopende inzet wat te veranderen! Hij zou het kunnen hebben
over het opdoeken van een aantal militaire orkesten om besparingsredenen (de op deze manier bespaarde paar
miljoenen dienen wellicht gebruikt te worden voor de verfraaiing van de nieuwe kazernes in Ath). Hij zou het
kunnen hebben over de «kuituurbudgetten» in dit landje: nog niet eens een half procent van de totale
overheidsbegroting! Hij zou het kunnen hebben over Ach we kunnen nog wel een tijdje doorzeuren; de lijst is
onuitputtelijk. Maar opnieuw gonzen de geruchten over de 'fusie' van het B.R.T.N.-Filharmonisch Orkest en het
Koninklijk Filharmonisch Orkest van Vlaanderen.
En we weten natuurlijk ook wel dat er in ons landje erg veel orkesten zjjn, misschien wel te veel; en dat er zijn die
niet de nodige kwaliteit serveren, maar wie heeft hier schuld aan? Men kan er nu eenmaal niet onderuit dat koken
geld kost; te weinig om in leven te blijven en te veel om te sterven is voor niemand een goede voedingsbodem om
kwaliteit te leveren.
Op deze pagina zullen we ons voor het nieuwe muziekseizoen beperken tot het Koninklijk Filharmonisch Orkest
van Vlaanderen en de Filharmonische Vereniging van Brussel. De eerste blijft toch ons grootste simfonisch
orkest en de tweede blyft nog steeds de grootste koncertorganisator van het land. Waarmee we de andere
koncertorganisatoren en orkesten geen onrecht willen aandoen. Maar verscheidene van onze andere orkesten
komen in andere bijdragen reeds aan bod: het Nationaal Orkest in de Filharmonische Vereniging, de operaor
kesten bij hun respektievelijke instellingen. Tal van kamerorkesten hebben geen eigen series of stuurden ons - na
diverse oproepen - nog geen programmatie.
En toch komen er nog steeds nieuwe initiatieven: van 1994 zou - onder impuls van Frie Leysen en André
Delvaux - in Brussel een jaarlijks 'Internationaal Kunstenfestival' worden georganiseerd, hoofdzakelijk gewijd
aan de podiumkunsten. Met dit projekt wil men een brug slaan tussen de twee grote kuituurgemeenschappen, die
in onze hoofdstad samenleven. Hierop komen we wellicht volgend jaar al uitgebreid terug.
Het nieuwe seizoenprogramma van
het Koninklijk Filharmonisch Or
kest van Vlaanderen is bekend. Het
werd samengesteld door artistiek
administrateur Marc Anseeuw in
overleg met Muhai Tang, die ook
volgend seizoen chef-dirigent blijft
bij het orkest. Eén van de belang
rijkste opties in de programmatie, is
een verschuiving van het laatro-
mantische repertoire naar meer
muziek uit het begin van de 20ste
eeuw. De laatromantiek, waarin het
orkest zich de laatste jaren heeft
gespecialiseerd, blijft wel de basis
van het programma uitmaken.
Naast meer moderne muziek in de
Singel met komponisten als Ives,
Copland, Sjostakovitsj, Enescu en
Janacek, worden drie kreaties van
Belgische makelij gepland. De drie
opdrachtwerken gingen naar Da
niël Capelletti, Jacqueline Fonteyn
en Boudewijn Buckinx.
De programmatie 1992-'93 vormt
een eerste aanzet met betrekking
tot het differentiëren van het pro
gramma-aanbod. Vooreerst is er de
koncertreeks in de Elisabethzaal
(8 koncerten, meestal op vrijdag
avond), waarin het meer traditione
le repertoire gebracht wordt door
solisten en dirigenten met een inter
nationale faam. Bij de solisten ver
melden we: Allison Eldredge (cel
lo), Bruno Leonardo Gelber (pia
no), Viviane Spanoghe (cello), Ri
chard Brunner (tenor), Jard Van
Nes (alt), Suh Ju Hee (piano), Jef
frey Powers (hoorn), Francois René
Duchable (piano); bij de dirigen
ten: Lawrence Foster, Alexander
Dimitriev, Yakov Kreizbergen Sian
Edwards.
De koncertreeks in de Singel daar
entegen spitst zich toe op de pre-ro-
mantische en de 20ste-eeuwse mu
ziekliteratuur. Hier staat het ekspe-
riment en het niet-alledaagse reper
toire centraal. Bekende solisten zijn
hier: Daniël Blumenthal (piano),
Dan Grigore (piano), Leo Marian
Vodicka (tenor), Elzbieta Ardam
(mezzo), Sylvia Traey (piano), Va-
dim Repin (viool) en Frank Vanho-
ve (fluit); bij de dirigenten vinden
we, naast Muhai Tang, Leonard
Grin, Lawrence Foster, Kenneth
Montgomery, Jos van Immerseel,
Jo Ann Falletta en David Shallon.
In deze reeks zijn zeven koncerten,
ook haast alle op vrijdag.
Ten derde zijn er de Promenade-
koncerten, die worden uitgebouwd
tot hoogstaande populaire koncer
ten. Mede door de relatief lage
kostprijs kunnen deze koncerten
makkelijk worden ontdubbeld. Ze
gaan telkens door op zaterdag om
15 uur in de Koningin Elisabeth
zaal.
Ook op programmatorisch vlak,
maar dit is voorlopig nog groten
deels toekomstmuziek, wordt er ge
werkt aan een pakket dat zich speci
fiek richt tot de kinderen en de
jeugd.
Vanaf het seizoen 1993-1994 zou
daarmee definitief van start gegaan
worden. Op dit vlak bestaan er nu al
twee interessante initiatieven voor
dc jongeren. Er is de serie van drie
koncerten «Kinderen ontdekken
Muziek» (05.12; 17.01 en 07.03) in
de Elisabethzaal om 15 uur. En er is
de J-Kaart voor -26-jarigen: 3 kon
certen per kaart aan de prijs van
500 BF per 3 koncerten. En als jon
gere is men gratis uitgenodigd op de
Prelude-Koncertbesprekingen
door André De Groeve in zaal El-
ckerlyc. Deze hebben telkens plaats
op maandag van 20 tot ca. 22 uur.
Het sukses van de «repetitie voor
jongeren» van vorig seizoen zorgt
ervoor dat dit initiatief als terugke
rend item in de programmatie opge
nomen wordt (07.10 en 04.02).
De Zondagochtendkoncerten bij
Campo kunnen niet meer - Campo
verlaat de Meir- maar er wordt
druk aan een oplossing gewerkt.
het grote publiek moeten kunnen
aanspreken en aan het orkest de
kans bieden om te etaleren wat het
in zijn mars heeft.
Vlaamse muziek
Het K.F.O.V. stelt zich tot doel bij
te dragen tot de uitbouw van de
Vlaamse muziekkultuur. Daarom
ook moeten, waar mogelijk, kansen
geboden worden aan de eigen diri
genten, solisten, koren en kompo
nisten. Niet minder dan acht
Vlaamse dirigenten komen tijdens
het komende seizoen voor het or
kest te staan: Robert Casteels, Ro
land Peelman, Frits Gelis, Jos van
Immerseel, Norbert Nozy, Walter
Boeykens, Dirk Brossé en Edmond
Saveniers. Volgende solisten ko
men aan bod: Yves Storms, Viviane
Spanoghe, Sylvia Traey, Nestor
Janssens, Jeffrey Powers, Frank
Van Hove en Charles Wieder. Wat
de koren betreft, werken o.a. mee:
Audite Nova, Musica Nova, Capel-
la Caecilia, Koor vocant, Noord-
Limburgs Mannenkoor Peer, Vo-
kaal Kollektief, Vokaal Ensemble
van de Munt, B.R.T.N.-Koor, Fil
harmonisch Koor van Antwerpen.
Wat de Vlaamse komponisten aan
gaat, vermelden we de uitvoering
van «Franciscus», een oratorium
van Edgard Tinei, de kreatie van
een werk van Daniël Capelletti, van
een werk van Jacqueline Fonteyn
en het grote Boudewijn Buckinx-
projekt. Op 28 maart '93 namelijk
participeert het K.F.O.V. aan het
openingsweekend van Antwerpen
'93, Kulturele Hoofdstad van Euro
pa, met de kreatie van de «9 Onvol
tooide Simfonieën» van B. Buckinx.
Dit avondvullend gebeuren gaat
door in de Singel en wordt rechts
treeks uitgezonden door Radio 3.
Het is trouwens ook de bedoeling
dit werk meteen op C.D. vast te
leggen. In 1994 stelt men dan een
andere Vlaamse komponist cen
traal, Luc Brewaeys, van wie de eer
ste vijf simfonieën zullen worden
opgenomen.
K.F.O.V. in Vlaanderen
Antwerpen blijft de thuishaven van
het orkest: de helft (ca. 45) van de
koncerten vinden plaats in de Elisa
bethzaal of de Singel. De overige
Vlaamse steden samen zijn goed
voor 15 koncerten. In Brussel
treedt het orkest vijfmaal op. Deze
getallen spreken voor zich. Men
kijkt dan ook uit naar een meer
intensieve samenwerking met de lo
kale koncertorganisatoren, het Fes
tival van Vlaanderen en het dit jaar
opgestart Euregalia-projekt, om zo
te komen tot een substantiële ver
hoging van het aantal koncerten
buiten Antwerpen. Eén opmerke
lijk initiatief is de «Lake Classics».
I.s.m. Noël Steen, de grote man ach
ter het Torhoutse luik van het Tor-
hout/Werchter-dubbelfestival, or
ganiseert het K.F.O.V. voortaan elk
jaar, als een feestelijke seizoenaf
sluiter, de Lake Classics. Dit open-
luchtgebeuren gaat door tijdens het
tweede weekend van juli op het do
mein van het kasteel d'Aertrycke te
Torhout.
K.F.O.V. in het buitenland
Hoofdbrok van de aanwezigheid in
het buitenland vormt ongetwijfeld
de Duitsland-toernee die gepland is
voor april en die het orkest achter
eenvolgens voert naar Bonn, Aa
chen, Witten, Essen, Bielefeld,
Mannheim, München, Würzburg,
Heilbronn, Wiesbaden en Aschaf-
fenburg; Tang dirigeert en Tzimon
Barto en Vadim Repin zijn de solis
ten. Het orkest verheugt zich verder
in het grote, en steeds groeiende
aantal koncerten in Nederland; vol
gend seizoen zijn dat er niet minder
dan elf.
K.F.O.V. en internationale solisten
en dirigenten
Ondanks het feit dat de grote, inter
nationaal gerenommeerde dirigen
ten en solisten steeds duurder en
eigenlijk bijna onbetaalbaar wor
den, is men bij de Filharmonie toch
blij het publiek volgend jaar te kun
nen laten kennismaken met o.a. de
dirigenten Laurence Foster, Ale
xander Dimitriev, David Shallon,
Yakov Kreizberg en de solisten
Bruno Leonardo Gelber, Jard van
Nes, Vadim Repin, Tsimon Barto,
Dan Grigore en Alicia de Larrocha.
Op aanvraag krijgt u de gedetail
leerde seizoenbrosjure gratis be
zorgd. Bel de Dienst Promotie op
tel. nr. 03/233.95.31 of schrijf aan
het Koninklijk Filharmonisch Or
kest van Vlaanderen, Britselei 80 te
2000 Antwerpen.
Muhai Tang
Muhai Tangs eerste seizoen als
chefdirigent van het orkest is achter
de rug. Het is een jaar van intens
artistiek en organisatorisch zoeken
en eksperimenteren geworden, in
vaak moeilijke omstandigheden. Na
een jaar van investeren, van bouwen
aan de toekomst, acht men bij de
Filharmonie de tijd rijp om de eer
ste volwaardige vruchten te pluk
ken. Muhai Tang heeft het zich, wat
de programma's van het seizoen
1992-'93 betreft, zeker niet gemak
kelijk gemaakt. Doelbewust heeft
hij gekozen voor het programmeren
van meerdere 'klassiekers' uit de
orkestliteratuur: Elgar (cellocon
certo), Rachmaninov (2de simfo-
nie), Mahler ('Das Lied von der
Erde'), Brahms (2de pianoconcer
to), Beethoven (6de simfonie),
Dvorak (9de simfonie) en Moes-
sorgski
('Schilderijententoonstelling').
Alle zijn het klassiekers die zeker
Sylvia Traey, soliste met het K.F.O. V.
Het Paleis voor Schone Kunsten te
Brussel is het grootste kultureel
centrum van België, waarin naast
muziek ook toneel, ballet, tentoon
stellingen, film en andere evenem
enten uit de totale waaier van het
kultureel gebeuren plaatsvinden. In
de schoot van het Paleis ontstonden
(of werden der ondersteund) tal van
projekten: een simfonisch projekt
met het Nationaal Orkest van Bel
gië, Jeugd en Muziek, de Elisabeth
wedstrijd. In de jaren '70 en '80
werden de projekten die rechts
treeks voortvloeien uit de F.V. ver
voegd door de aktiviteiten van auto
nome instellingen als het Festival
van Vlaanderen, het Festival de
Wallonië, Europalia, de Nationale
Opera, vzw Paleis en andere parti-
kuliere instellingen waarmee sa
menwerkingen werden opgezet.
Door de onafhankelijkheid van de
ze instellingen en door hun sterk
uiteenlopende programma's, komt
de F.V. de rol van coördinator toe,
maar ook die van motor en bezieler
van het Brusselse muziekleven.
Niet minder dan twaalf 'series' wor
den in het komende seizoen aange
boden.
Simfonische cyclus N.O.B.
Als bevoorrechte partner van de
F.V. biedt het N.O.B. een reeks
koncerten aan waarin de grote lij
nen worden teruggevonden die Ro
nald Zollman sinds zijn komst als
muziekdirekteur van het orkest in
1989 heeft vastgelegd: een aanbod
van de werken uit het grote simfoni
sche repertoire, gekoppeld aan de
vreugde van (op-)nieuw-ontdekte
werken. Deze zin voor prospektie
beperkt zich niet tot het program
ma, maar breidt zich ook uit tot de
muzikale genodigden: dirigenten en
solisten. Zo worden banden van on
derlinge erkenning gesmeed tussen
het publiek, het orkest en de gast
muzikanten; internationaal erkend
talent wordt in de loop van het sei
zoen gekoppeld aan de meest pre
stigieuze solisten.
Te vermelden valt nog dat de arti
stieke samenwerking met de Brus
sels Choral Society zich ook dit jaar
voortzet met twee belangrijke kon
certen.
Grote simfonische koncerten
vrijdag
De eksklusieve genodigden van de
ze cyclus zijn onze grote Belgische
orkesten met hun meest opgemerk
te produkties. Naast simfonische
werken brengen zij ook het koncer-
tante repertoire en onder de gastso-
listen bevinden zich laureaten van
de Elisabethwedstrijd en interna
tionaal befaamde musici. Deze cy
clus is vooral gewijd aan de grote
meesterwerken uit het klassieke en
romantische repertoire. Tevens be
steedt hij veel aandacht aan de ont
dekking van werken die minder ge
speeld worden omdat ze of een uit
zonderlijke bezetting vergen of om
dat ze behoren tot het repertoire
van de 20ste eeuw.
Grote simfonische koncerten
zondag
Deze cyclus sluit in grote lijnen aan
bij de artistieke lijn van de Grote
Simfonische Koncerten op vrijdag,
maar richt zich meer tot een publiek
dat graag zondagnamiddag een
koncert meepikt. Een bijzondere
aandacht gaat evenwel naar koor
muziek en het romantische reper
toire. Op vraag van velen gaan deze
koncerten terug door om 15 uur.
Cyclus Luister van de Muziek
In deze koncertenreeks nodigt de
F.V. ensembles uit die internatio
nale roem koppelen aan een duize
lingwekkend hoog artistiek niveau.
Dankzij de volmaakte akoestiek van
de grote zaal van het PSK ervaren
de musici te spelen voor een talrijk
publiek in de wetenschap dat al hun
intenties gehoord worden. De unie
ke, maar vluchtige ontmoeting van
een koncertsituatie, met zijn drie
hoeksverhouding partituur-uit
voerder-publiek, krijgt hier een ei
gen, uitzonderlijke betekenis.
Cyclus 56-91 «De Tijd van Mozart»
Nog steeds de verjaardag van Mo
zart, zelfs zonder 200-jarige herden
king. De reeks 56-91 is gewijd aan
W.A. en de meesters en zijn tijd.
Het is muziek uit het hoogtepunt
van de Klassiek, geschreven in een
uitgebalanceerde muziektaal waar
in zowel de elegantie van de galante
stijl als de onderliggende dreigin
gen die tot de Franse Revolutie
zouden leiden, te horen zijn. Het
publiek herkent in deze cyclus de
«fine fleur» van Belgische én inter
nationaal bekende muzikanten.
Cyclus Akademies «Muzikale
Ontmoetingen»
Of: de jacht op schatten die ver
zwolgen werden door de tijd, door
biblioteken, of door de stroom van
het 'grote' repertoire. Ongewone
bezettingen en originele partituren
geven de toon aan in deze «eksplo-
ratie»-cyclus. De «Muzikale Ont
dekkingen» worden uitgevoerd
door binnen- en buitenlandse musi
ci met zin voor avontuur, met een
rijke verbeelding en een geraffi
neerde interpretatie. In de loop van
dit seizoen is een groot deel gewijd
aan muziek van rond de eeuwwisse
ling en aan Franse muziek.
Cyclus Grote Recitals van Brussel
Door het prestige van een/de
«Hoofdstad van Europa» te verbin
den met het prestige van de be
roemdste akteurs op de internatio
nale muziekscène stelt deze cyclus
koncerten voor waarin myte en
werkelijkheid versmelten. Dit di-
rekt sonoor kontakt met «stars» die
ons door opnamen vertrouwd zijn
herinnert het publiek van deze cy
clus aan de onvervangbare kwalitei
ten van een koncert en van levende
muziek.
Cyclus Grote Laureaten Grote
Vertolkers
Wie in België het woord laureaat
uitspreekt, roept meteen associa
ties op met de Kon. Elisabethwed
strijd, één van de meest eerbie
dwaardige wedstrijden ter wereld.
Het behoort tot de opdracht van de
F.V. een dinamisch en verrijkend
kontakt te leggen tussen de musici
die zich op de Elisabethwedstrijd
onderscheiden hebben en het pu
bliek dat hen daar ontdekt heeft. De
'grote laureaten' werden interna
tionaal bekende artiesten, 'grote
uitvoerders'. Vanaf dit jaar zullen
ook verschillende musici die op één
of andere manier dicht bij de Elisa
bethwedstrijd staan, in deze cyclus
worden uitgenodigd.
Middagkoncerten door
kamerensembles van het N.O.B.
De kamerensembles in de schoot
van het N.O.B. koncerteren twee
maal per maand, telkens op een
dinsdag tussen 13 en 14 uur. Ze rui
len hiermee de grote simfonische
formatie in voor ontboezemingen in
een meer beperkte bezetting. Dit
brengt een herwaardering van de
instrumenten met zich mee: deze
worden soms in de orkestrale massa
gesmoord, hoewel ze toch rijk zijn
aan klankkleur én repertoire. De
leden van deze ensembles staan on
derling in een vriendschappelijke
en artistieke relatie, waarvan de
muziek als eerste de vruchten plukt.
Sa-me-di, la Musique
Eén of twee zaterdagen per maand
verlengden de ensembles waarvan
sprake in de vorige cyclus het dinsd-
agkoncert met een origineel ont-
moetingskoncert. Rond één vedet
te-instrument doorloopt deze for
mule verschillende etappes: eerst
een kqncertgedeelte, gevolgd door
een dialoog met het publiek over
het instrument, een deel improvisa
tie van de muzikant op zijn instru
ment en als slot een tweede traditio
neel koncertgedeelte. Deze reeks is
toegankelijk voor iedereen (de
voertaal is Frans!). Het ligt in de
bedoeling van de muziek naar het
instrument op te klimmen, en van
hieruit naar de klank zelf in een
direkte en hartelijke dialoog met
hen die deze klank voortbrengen.
«Sa-me-di, la Musique» richt zich
speciaal tot de kinderen.
European Gala Concerts
I.s.m. het Festival van Vlaanderen
nodigt de F.V. viermaal per jaar de
beste simfonische orkesten ter we
reld voor een koncert te Brussel.
Buitengewone koncerten
Zoals de titel reeds aanduidt staan
deze koncerten buiten de grote
abonnementscycli. Of ze nu georga
niseerd worden door de Filharmo
nische op vraag van een vereniging
of als okkasionele coprodukties, de
ze koncerten hebben alle een hoog
kwalitatief niveau met een pro
grammatie die zich richt tot een zo
breed mogelijk publiek. Daarenbo
ven beogen sommige van deze even
ementen een sensibilisering voor
humanitaire of sociale doeleinden
door middel van de uitstraling van
het koncert én van de muziek zelf.
U heeft nog geen namen gehoord?
Goed zo! Vraag eens het jaarpro
gramma aan. Maar om u al wat te
laten likkebaarden toch een paar
muzikale vedetten: Barbara Hen-
drickx, Murray Perahia, José Van
Dam, Valery Afanassiev, Yehudi
Menuhin, Frank Braley, Brian
Ganz, James Galway, André De
Groote, Roel Dieltiens, Josef Suk,
P.A. Volondat, Ton Koopman, Yu-
zuko Horigome, Peter Zazofsky,
Philippe Herreweghe, Jo Alfidi,
A.-S. Mutter, Maria Joao Pires, Jo
ris Van den Hauwe, Tokyo String
Quartet; Juilliard String Quartet
Tevreden?
Voor meer gedetailleerde informa
tie, de seizoenbrosjure, reservaties
en abonnementen: PSK, Raven-
stein 13 te 1000 Brussel (tel. nr.
02/507.82.00).
