'Opera is iets merkwaardigs:
het is de meest onlogische
en meest fascinerende kunstvorm
die er bestaat' (Gerard Mortier)
Operaseizoen 1992-1993
Vlaamse opera:
Antwerpen en Parijs
Munt: 'De kwaliteit handhaven en de begroting respekteren'
32 - 28.8.1992 - De Voorpost
Het gaat goed met de opera b(j ons, dank u. België telt nog drie 'grote'
operahuizen en ze maken het goed. De Opera te Luik blijft voorbeeldig
werken en brengt vaak erg mooie produkties, al komt hij minder in de
belangstelling dan vroeger, toen nogal wat Vlaamse liefhebbers van het
genre op de vurige stede aangewezen waren voor een voortreffelijk opera
bezoek.
De Munt vertoont een vitaliteit als nooit tevoren, al is er veel minder poeha
in de pers dan in het 'Mortier-tijdperk'. Maar hier zal vooral het verschil
in persoonlijkheid tussen Mortier en Foccroulle oorzaak van zijn. Er
kwamen nieuwe aksenten in het beleid, meer oog voor hedendaagse
facetten van het dans- en operagebeuren. Maar kwaliteit blijft ook nu de
konstante in het beleid. En natuurlijk de financiële erfenis van Gerard
Mortier...
En dan is er nog de VLOS, de Vlaamse Opera Stichting van direkteur Mare
Clemeur, die intendant blijft minstens tot het jaar 2000. De recente
suksessen, de groeiende waardering in de nationale en internationale pers,
de belangrijke buitenlandse uitnodigingen voor de produkties en het
gezonde financiële management bewijzen dat de instelling reeds na drie
seizoenen een kruissnelheid heeft bereikt waarvoor aanvankelijk een
langere aanloopperiode was ingeschat. De rush naar de abonnementen
heeft ook bij de Vlos een nooit eerder vertoond sukses aangetoond; een
rush ook vanuit het buitenland! Vanaf september 1993 wordt ook het
operagebouw te Gent bespeeld, wat om ekstra-inspanningen vraagt, zowel
van de overheid als van de Vlos-beleidsmensen! Maar een suksesstory is
het; hopelijk zal het dit ook blijven!
Wellicht gaan we met de Munt en de Vlos naar een situatie waarin steeds
vaker de vraag zal gesteld worden: 'Wanneer kan ik nog eens een toegangs
kaartje bekomen voor een of andere voorstelling?'...
'Vlaamse opera' dat was jaren gele
den te 'genieten' in Antwerpen en
Gent. 'De Vlaamse Opera' dat is op
dit ogenblik het succés fou aan de
Frankrijklei en 'la saison flamande',
zoals de Franse pers het noemt, in
drie grote Parijse operateaters. 'De
Vlaamse Opera' dat wordt vanaf
het seizoen 1993-1994 opnieuw ge
nieten in Antwerpen en Gent!
Want het seizoen dat voor de deur
staat, wordt het laatste waarin
slechts één plateau bespeeld wordt.
Het seizoen daarop zou immers ge
opend worden op het vernieuwde
plateau van de volledig vernieuwde
opera te Gent. Maar daarover later-
meer, nu over het komende sei
zoen!
Vorig jaar vertelden wij u dat inten
dant Mare Clémeur niet zonder
trots en zelfs met enige zelfgenoeg
zaamheid de persconferentie leid
de. Het was dit jaar niet anders. En
je kunt het hem niet eens kwalijk
nemen, want het is een prestatie in
een zo korte periode een zo hoog
staand operahuis uit de grond stam
pen! En de weerklank in het buiten
land is dan ook groot: Clémeur
houdt ervan de persjongens kni
psels uit buitenlandse kranten en
tijdschriften in de handen te stop
pen waarin de loftrompet gestoken
wordt over zijn huis. En niet alleen
de pers brengt waardering op voor
wat er aan de Frankrijklei gepres
teerd wordt. Het aantal abonne
menten (ook vanuit het buitenland)
swingt de pan uit. En buitenlandse
huizen tonen hun grote belangstel
ling: volgend seizoen spelen drie
grote operateaters in Parijs een pro
duktie van de Vlos: Théatre du Cha-
telet ('Jevgenij Onegin' in septem
ber), Théatre des Champs-Elysées
('Armide' in november) en Bastille
('Manon Lescaut' in april). 'Une
saison flamand' zegt de Parijse
pers! Daarenboven kreeg het Sim-
fonisch Orkest van de Vlos een uit
nodiging om tijdens het Holland
Festival '93 o.l.v. zijn nieuwe mu-
ziekdirekteur Stefan Soltesz op te
treden in het beroemde Concertge
bouw te Amsterdam. Voeg hierbij
nog dat de meeste produkties we
ken op voorhand uitverkocht waren
en je kunt begrip opbrengen voor de
trots en de 'enige
zelfgenoegzaamheid'. En wat zegt
de Vlos voor het programma van de
komende maanden? 'Tijdens het
volgend seizoen heeft intendant
Mare Clémeur een aanbod samen
gesteld, dat zo mogelijk dat van het
huidige seizoen nog overtreft'. Voi-
la, zo zit dat! Luister maar!
Het lag voor de hand dat na het
sukses van de 'Puccini-cyclus' deze
zou worden voortgezet met hetzelf
de team. Vast gastdirigent Silvio
Varviso en regisseur Robert Carsen
openen het seizoen op 06.10 dan
ook met een monumentale
'Turandot', waarin koorleider Si
mon Halsey opnieuw het bereikte
niveau met het koor zal kunnen de
monstreren. In de bezetting zien we
o.m. Johanna Meier, Stefan Dimi-
trov, Stefano Algieri en afwisselend
Galina Simkina en Miriam Gauci.
Als afsluiter van het seizoen wordt
dan 'Manon Lescaut' hernomen
met naast Miriam Gauci in de titel
rol een geheel nieuwe bezetting
(vanaf 11.06).
Op het gebied van de barokopera
brengt de Vlos een zeldzaam werk
namelijk Lully's 'Armide' onder lei
ding van Philippe Herreweghe met
zijn Collegium Vocale en zijn En
semble Instrumental et Vocal de la
Chapelle Royale. De regie wordt
gevoerd door de Antwerpse regis
seur die een internationale opera-
carrière maakt, Moshe Leiser. In de
cast zien we namen als Sylvie Bru-
net, John Hancock. Noémi Rime,
Véronique Gens, Howard Crook,
Bernard Deletré, Gilles Ragon en
Jéröme Varnier. Première op 15 no
vember.
Muziekdirekteur Stefan Soltesz di
rigeert twee belangrijke opera's.
Eerst (vanaf 22.12) de herneming
van de suksesvolle 'Elektra'-pro-
duktie in regie van Nuria Espert
maar met een volledig nieuwe cast,
waarvoor dé nieuwe Elektra van het
ogenblik kon worden geëngageerd
die nog onlangs in de Bastille te
Parijs triomfen vierde, namelijk Ga-
briele Schnaut. Naast haar treffen
we Livia Budaï, Renate Behle,
Karl-Heinz Thiemann, Aldo Tizia-
ni en vele anderen o.w. nogal wat
Vlaams talent. Soltesz dirigeert ook
een nieuwe produktie van Verdi's
'Falstaff in regie van Gilbert Deflo
en dekors en kostuums van William
Orlandi. Hiervoor werden o.m. ge
cast: John del Carlo, Ned Barth,
Kevin Anderson en Karen Huff-
stodt. Première op 5 maart.
Op vrijdag 9 april - Goede Vrijdag -
wordt nogmaals het Bühnenweih-
festspiel 'Parsifal' van Richard
Wagner hernomen. Varviso dirige
ert; Angela Brandt (assistente van
Harry Kupfer) regisseert; John
Keyes debuteert als Parsifal; en ver
der zijn er nog o.m. Jorma Hynni-
nen, Ruthild Engert en Peter Me-
ven.
Het principe om minder bekende
opera's in koncertante uitvoeringen
te herontdekken wordt voortgezet
met Verdi's 'Attila' o.l.v. Imre Pallo
en met in de hoofdrollen Jewgenij
Nesterenko en Maria Guleghina.
Op 08.05 in het Gentse Congrescen
trum en op 11 en 14.05 in de Konin
gin Elisabethzaal te Antwerpen.
Dankzij een hele reeks coproducen
ten en mede door een speciale sub
sidie van de Lotto, presenteert de
Vlos het tweede deel van de trilogie
'The Minds of Helena Troubleyn'
van onze belangrijke Vlaming Jan
Fabre. Dit deel met de titel 'Silent
Screams, Difficult Dreams' - op
nieuw met muziek van Eugeniusz
Knapik - zal worden gebracht met
koor en orkest van de Opéra de
Normandie uit Rouen. In de cast
vinden we natuurlijk Torgun Birke-
land en Els Deceukeleir. Première
op 16.05.
Simfonische koncerten
Alle simfonische koncerten. die
zich in een steeds grotere belang
stelling kunnen verheugen, worden
zowel in Gent als in Antwerpen uit
gevoerd. Rudolf Werthen dirigeert
twee programma's: eerst werk van
Ives, Copland en de Falla in de Sin
gel op 12.09 en in de Gentse Festi
valhal op 15.09 (soliste is de mezzo
Mariana Cioromila); en ook het
Nieuwjaarskoncert (31.12 te Gent
en 01.01 te Antwerpen) met aria's
en orkestwerken van Mozart en
uiteraard walsen van J. Strauss
(waarbij de solist een laureaat van
de Elisabethwedstrijd voor zang '92
is).
Muziekdirekteur Stefan Soltesz is
ook in deze serie nadrukkelijk aan
wezig: hij leidt niet minder dan drie
van de zes programma's. De derde
simfonie van Mahler wordt op 23.01
te Gent en op 26.01 te Antwerpen
uitgevoerd met alt Linda Finnie als
soliste. Sopraan Luana De Vol is de
Stefan Soltesz, de nieuwe muziekdirekteur van de Vlos
soliste op 25.04 te Antwerpen en op
27.04 te Gent; dan dirigeert Soltesz
de 'Grosse Fuge' van Beethoven, de
'Wesendonk-Lieder' van Wagner
en het 'Concerto voor orkest' van
Bartok. Tenslotte is er het groots
opgevatte slotkoncert van 29.06 te
Antwerpen (i.s.m. Antwerpen Kul-
turele Hoofdstad van Europa 1993)
en van 30.06 te Gent en van 20.06 in
het Amsterdamse Concertgebouw
(i.s.m. het Holland Festival). Op het
programma staan: 'Praludium und
Fuge in Es-Dur' van J.S. Bach/
Schönberg, 'Threni' van Stravinski
en de tweede simfonie van Brahms.
De uitvoerders zijn het koor en or
kest van de Vlos, Penelope Walms-
ley-Clark (s), Patricia Bardon (m),
Christopher Ventris (t). Guy de
Mey (t), Werner Van Mechelen
(bar) en Henk Van Heijnsbergen
Het nu al traditionele koorkoncert
wordt geprogrammeerd op 06.11 te
Antwerpen en op 08.11 te Gent.
Simon Halsley leidt koor en orkest
van de Vlos, Elsbieta Szmytka (s),
Patricia Bardon (m), James
McLean (t), Jean-Luc Chaignaud
(bar) en Chris De Moor (b) in de
'Harmoniemesse' van Haydn en het
'Requiem' van Fauré.
Omwille van het grote sukses werd
de reeks lunchkoncerten verlengd
en zal nu reeds starten van half ok
tober en lopen tot half mei. Telkens
om 12.45 uur zal er op woensdag te
Antwerpen in de foyer van de opera
en op vrijdag in de foyer van Kun
stencentrum Vooruit te Gent weer
worden gemusiceerd in kleinere
formaties.
Er zijn volgend seizoen negen ver
schillende abonnenemtenseries sa
mengesteld, waaronder een Gent- i
abonnement (mét operatrein).
Nieuw is het Jongerenabonnenient j
met een keuze uit twee reeksen voor
de prijs van 2500 Bfr. De abonne
menten kunnen uitsluitend schrifte
lijk worden vernieuwd, via het be
stelformulier in de seizoensbrochu-j
re. Alle aanvragen worden behan
deld in de volgorde waarin de be,
stelformulieren binnenkomen'
Vanaf 20 juni werden plaatsen toe
gewezen aan nieuwe abonnees. De
nieuwe seizoenbrochure kan aange
vraagd worden bij de Dienstfers
Promotie op tel. nr. 03/231.07.84.
Intussen besliste de Raad van Be
stuur van de Vlos het kontrakt van'
intendant Mare Clémeur te verlen
gen tot in het jaar 2000. Deze beslis
sing werd gemotiveerd vanuit de be- j
trachting van de Raad om de konti-
nuïteit en het permanente streven
naar kwaliteit garant te stellen voori
de toekomst. Óndanks 'een belang
rijke buitenlandse aanbieding
(waar hebben we dat nog ooit ge
hoord? - L.) heeft Clémeur er de:
voorkeur aan gegeven zich verder
aan de Vlaamse Opera te binden'
om de grote uitdaging voor de toe-j
komst, de opening van de Gentse!
Opera en de bespelingvan twee pla
teaus waar te kunnen maken'.
Vorig jaar schreven we in onze
voorstelling van het nieuwe seizoen
dat 1991-1992 een overgangssei
zoen zou worden in de Munt: de
eerste helft was immers nog gekon-
cipieerd door Mortier, de tweede
helft was reeds het werk van zijn
opvolger, Bernard Foccroulle. En
het was een goed seizoen: zowel het
eerste als het tweede deel stond op
een hoog niveau en kreeg lof van
zowat alle bezoekers! Mortiers ar
tistieke erfenis bleek geen vergif
tigd geschenk; Foccroulle kan blijk
baar over een uitstekend team me
dewerkers én over een onvermoed
operatalent (als artistiek manager)
beschikken...
Het programma van de Munt voor
het komende seizoen ligt al lang
vast (het werd vorig jaar al voorge
steld), maar in ons overzicht vorig
jaar besteedden we enkel aandacht
aan het voorbije seizoen; we spaar
den 1992-1993 op voor deze bijdra-
Eerst de operaprodukties. Op 15
september opent het Muntseizoen
met de opvoering van 'Salome' van
Richard Strauss op een libretto van
Hedwig Lachmann naar Oscar Wil
de. De dirigent is Antonio Pappano
en de regisseur Luc Bondy. In de
cast treffen we o.m. Walter Raffei-
ner (als Herodes), Hannah Schwarz
en Livia Budaï als Herodias, Cathe
rine Malfitano en Karen Huffstodt
als Salome, José Van Dam als Jo-
chanaan en Scott Weir als Narra-
both. Deze nieuwe produktie is een
coproduktie met de Salzburger
Festspiele van Gerard Mortier.
De eveneens nieuwe produktie 'Un
Ballo in Maschera' van Verdi, op
een libretto van Antonio Somma,
gaat in première op 27 oktober; ook
nu dfrigeert Antonio Pappano; de
regisseur is Guy Joosten. Een uit
stekende schare solisten voor deze
produktie met o.m. Franco Farina,
Knut Skram, Galina Kalinina, Livia
Budaï, Elszbieta Szmytka.
Voor de eindejaarsdagen wordt
vanaf 11 december Mozarts 'Die
Zauberflöte' op tekst van Emma
nuel Schikaneder hernomen. In de
ze merkwaardige regie van het echt
paar Karl-Ernst en Ursel Herrmann
zien we o.m. Laurence Dale als Ta-
mino, Elzbieta Szmytka als de Ko
ningin van de Nacht, Ernst Theo
Richter als Papageno en Judith
Vindevogel als Papagena. Peter
Mussbach regisseert 'Z Mrtveho
Domu' ofte 'Uit een Dodenhuis'
van Leos Janacek naar de roman
van Dostojevski. Hier een uiteraard
erg grote bezetting met o.m. Dale
Duesing, Stefanie Rhaue, Kurt
Schreibmayer, Malcolm King. Van
af 19 januari onder de muzikale lei
ding van Guido Johannes Rum-
stad t.
Op 2 maart is er dan de wereldkrea-
tie van de nieuwe opera 'Reigen'
van Philippe Boesmans op een li
bretto van Luc Bondy naar Arthur
Schnitzler. Sylvain Cambreling diri
geert en Luc Bondy voert natuurlijk
zelf de regie. In de bezetting: Debo
rah Raymond, André Grégoire,
Elsbieta Ardam, Roberto Sacca,
Ashley Putnam, Dale Duesing,
Randi Stene, Ronald Hamilton en
Frangoise Pollet.
Vanaf 1 april leidt René Jacobs de
nieuwe produktie 'La Calisto' van
Francesco Cavalli naar een libretto
van Giovanni Faustini. Regie, de
kors en kostuums zijn toevertrouwd
aan Herbert Wernicke en het orkest
is niet dit van de Munt, wel 'I Sebi
Harmonici', Op het podium evolue
ren Ulrik Gold, Simon Keenlyside,
Donna Brown, Gérard Lesne, Jen
nifer Larmore, Dominique Visse,
Mitsuko Shirai, Christoph Homber
ger, Sonja Theoridou, Judith Vin
devogel en Claudia Schubert.
Eveneens een nieuwe produktie is
'Anna Bolena' van Gaetano Doni
zetti op een libretto van Felice Ro-
mani, dat vanaf 30 april in de Munt
te zien is onder de muzikale leiding
van Marcello Viotti en in regie van
Simon Suarez; Enzio Frigerio te
kent voor de dekors en Franca
Squarciapino voor de kostuums.
Deze voorstelling is een coproduk
tie met het Teatro Lirico Nacional
La Zarzuela. En op de affiche prij
ken de namen van Harald Stamm,
Nelly Miricioiu, Martine Dupuy,
Enrico Turco, Donald Kaasch, Dc-
nyce Graves en Franco Careccia.
En het operaseizoen 1992-1993 in
de Munt wordt besloten met de op
voering vanaf 8 juni van 'Die Meis-
tersinger von Niirnberg' van Ri
chard Wagner. Antonio Pappano
dirigeert en Kurt Horres voert de
regie. In de cast zien we o.m. José
Van Dam (die alterneert met Gün-
ter Missenhardt), Harald Stamm,
André Grégoire, Carlos Krause.
Dale Duesing, Georg Paucker, Wil
ly Muller en vele andere.
Het Koncertseizoen met het simfo-
nie-orkest van de Munt start al op 3
september in de Singel te Antwer
pen met de uitvoering, o.l.v. Anto
nio Pappano, van Mozarts 31 ste Pa
rijse simfonie, de 'Vier letzte
Lieder' van Strauss, de 'Deutsche
Tanze' van Schubert/Webern en de
'Symphonische Stücke aus der Oper
Lulu van Alban Berg; de vokale
soliste is de sopraan Inga Nielsen.
Dit koncert wordt herhaald op
06.09 in het Brusselse PSK. Ditzelf
de koncert wordt ook gespeeld in
het Barbican Centre te Londen
(29.01) en het Théatre des Champs
Elysées te Parijs (30.01).
Op 11.10 dirigeert Paul Daniel werk
van Ravel ('Valses nobles et
sentimentales'), Harvey ('Lightness
and Weight') en Berlioz ('Sympho
nic fantastique') in het PSK en op
13.10 in de Singel te Antwerpen.
Opnieuw Antonio Pappano als diri
gent in het koncert van 08.11 in het
PSK met 'Symphonies of Wind
Instruments' van Stravinski, het
tweede concerto voor cello op. 126
van Sjostakovitsj (solist is Heinrich
Schift), en de 'Muziek voor strij
kers, slagwerk en celesta, op. 106'
van Bartok.
De 64e simfonie 'Tempora
Mutantur' van Haydn, het 'Concer
to für Violine und Violoncello, op.
102' van Brahms en de 'Sinfonietta'
van Janacek worden gedirigeerd
door Mark Elder (PSK op 22.11; de
Singel op 24.11).
Hel enige koncert dat door Sylvain
Cambreling wordt geleid is dit op
20.03 in het PSK en van 21.03 in de
Singel, waarin 'Les espaces,
acoustiques' van Grisey wordt ten
gehore gebracht.
Marcello Viotti dirigeert het simfo-
nic-orkcst van de Munt op 07.05 in
het PSK. Op het programma staan
'Anacreon, ou l'amour figitif, de
ouverture van Cherubini; verder
nog het 21e pianoconcerto van Mo
zart (met als solist Alexander Maz-
dar) en de 9e simfonie van Schu
bert.
Het laatste simfonisch koncert van
het seizoen wordt georganiseerd op
26 juni in het PSK. Pappano leidt in
Verdi's 'Quattro Pezzi Sacri' en
Stravinski's 'Psalmensimfonic'.
De Muzikale Ontmoetingen elke
vrijdagmiddag van 12.30 tot 13.30
uur blijven natuurlijk behouden.
Deze koncertformule laat de geïn
teresseerde melomaan toe kennis te
maken met welbepaalde stromin
gen uit het kamermuziekrepertoire
waarover nadien met de musici van
gedachten kan worden gewisseld.
De gelegenheid tot kleine restaura
tie blijft natuurlijk ook behouden.
En dan zijn er nog de recitals die
beginnen op 19.09 met de sopraan
Mitsuko Shirai en pianist Hartmut
Hóll. De volgenden aan de beurt
zijn: bariton Thomas Hampson
(30.10), mezzo Jeanne Piland en
pianist Charles Spencer (19.12), so
praan Elzbieta Szmytka en pianist
Nicholas Carthy (06.03), tenor
Hans Peter Blochwitz en pianist
Rudolf Janssen (08.05) en tenor
Gösta Winbergh (12.06).
Heel dit programma is dus al meer
dan een jaar bekend. Toch had Foc
croulle tijdens zijn laatste ontmoe
ting met de pers nog heel wat
nieuws te vertellen. B.v. dat de
brand van een tijdje geleden ook
positieve invalshoeken heeft ('Nee,
we hebben de brand niet zelf aange
stoken!'): de dekors voor de cinde-
seizoensproduktie 'Les Troyens'
konden toch nog tijdig afgewerkt
worden; op de plaats van het afge
brande gebouw kan er een nieuw
opgetrokken worden, waarin alle
technische diensten én repetitieza
len voor koor, orkest en dansers
kunnen voorzien worden (dit zou
op termijn zelfs een besparing ople
veren omdat de 30 miljoen huidige
huurkosten zouden wegvallen).
Over centen gesproken. De 308 mil
joen deficit (de 'erfenis' van Mor
tier) zou niet de schuld van Mortier
zijn; 90 miljoen is te wijten aan het
met-uitbetalen van de stedelijke
subsidies, 'de rest zijn rentelasten
omdat de overheid haar subsidies te
laat betaalt', en er is ook 'nog wat' te
wijten aan het overschrijden door
Mortier van de vooropgezette bud
getten. Foccroulle besloot dit
hoofdstuk met de belofte; 'Ik wil het
onmogelijke doen om zowel de be-
reikte kwaliteit te handhaven als de
begroting te respekteren'. We ho-
pen het: de Munt ontvangt immers
een subsidie van ca. 775 miljoen per
jaar, wat toch 200 miljoen meer is
dan alle Vlaamse teaters*samen j
ontvangen...
Het hierboven geschetste program
ma wordt nog aangevuld met de
coproduktie met het Théatre Natio-1
nal voor 'L'Enfant et les Sortilèges'
van Ravel van de opera van Lyon
o.l.v. EricTappy; een andere copro
duktie is 'L'Histoire du Soldat' van
Stravinski met het Théatre de la
Place uit Luik.
Foccroulle wil ook werk maken van j
zijn projekten voor jongeren. Zijn
projekt biedt diverse pakketten!
voor groepen van 25 tot 30 jonge- j
ren: dit gaat van een inleiding in de
school over het beluisteren van een}
kamermuziekensemblc tot het bij
wonen van een repetitie of een
dans- of operavoorstelling, een ge
leid bezoek aan de schouwburg.
Vanaf september '92 wordt hetj
Muntkoor geleid door de Frangaise
Catherine Alligon, die tot hiertoe
werkzaam was in de opera van
Montpellier.
Ook over de Muntsamenwerkingl
met Rosas en AT De Kcersmaeker
ging Foccroulle dieper in maar hier-l
over hebben we het op onze dans
en balletpagina.
Wie meer gedetailleerde informatie
wil, kan zich wenden tot de Munt,
Koninginnestraat te 1000 Brussels
tel. nr."02/218.12.66.
I
