'Zonder theater redden we het niet
in deze verwoeste beschaving
(Peter Zadek)
Teaterseizoen 1992 - 1993 (III)
Area acht produkties en elf reisvoorstellingen
1
Fakkelteater
negen nieuwe produkties en vier hernemingen
ïestvlaams Teaterkollektief Malpertuis
vier premières en twee hernemingen
Teatergezelschap Ivonne Lex
weinig of geen nieuws
De Voorpost -13.11.1992 - 31
is hei
iefdt
hi
Area was jarenlang een soort tea-
aar( lerlaboratorium, waarin laboranten
als Herman Gillis en Pol Dehert,
Jos Verbist en Jappe Claes aan de
weg timmerden en vaak prachtige,
intrigerende stukken toonden. Vo
rig jaar schreven we hier dat er in
het teater aan de Gentse Lieve nog
slechts één konstante was, al 25 jaar
lang. namelijk direkteur Jo Decalu-
»e. Beleidsopties voor het nieuwe
,p"j! seizoen kregen de persjongens en
iouj meisjes niet te horen. Het was dit
IUQ jaar niet anders. De uitgebreide
programmatie toont weinig kohe-
entie. geen krachtlijnen of
:ma's; het wordt wel een «krach
tig jaar». maar dit kun je moeilijk
een beleidsoptie noemen. En het
til zeker niet zeggen dat het geen
«mooi jaar» zal/kan worden. Er zijn
immers nogal wat regisseurs en ak-
teurs aangetrokken om er een goed
seizoen te kunnen van maken. Lees
Acht nieuwe produkties dus. De
eerste première is al eind augustus
nel «Een jaar zonder zomer» van
IfFran^aise Cathérine Anne in re-
aken pevan Mia Grijp. Haar personages.
rij geïnspireerd op het leven van
lainer Maria Rilke, zijn jong, in
ikkit mtplooiing, op zoek. Ze ontvluch-
:het- ïnde banaliteit ineenpseudo-poë-
ezek kh gedrag. Hoe voller ze hun le-
tn dromen, hoe leger het wordt.
Vanaf oktober loopt, in een regie
in de Duitse Sabine Reifcr, «Ze-
«n Deuren» van Botho Strauss,
re- lel gaat om elf losse scènes die
hen leniaal op verschillende wijze een
Erü eergave zijn van een situatie uit
nul ize hedendaagse, overgetechni-
lade ïrde wereld, een samenleving die
inet (kenmerkt is door gebrek aan
onimunikatie en wederzijds be-
tezefcip. hope- en hulpeloosheid,
jgen i november-december wordt «Te
- iet» van Slawomir Mrozek ge-
de» (eeld in een regie van Dirk Buyse.
pert liet stuk speelt in een station ergens
•ju i Polen in 1945, waar mensen
achten op een trein met bestem-
ar ting'overleven'. Dromen van over-
j on- (ten en vrijheid.
net eerste van de rij van drie
laamse kreaties vanaf december is
•Koekoeksjong» naar de novelle
«De biezenstekker» en het toneel
stuk «Driekoningenavond» van Cy-
riel Buysse. Jo Decaluwe, Jo De
Meyere en Achiel Van Malderen
stonden in voor dit monodrama;
Achiel Van Malderen, Jo De Meye
re en «een muzikant» staan op de
scène.
Op maat gemaakt voor twee aktri-
ccs (Machteld Ramoudt en Doris
Van Caneghem) en één muzikant
(pianist-komponist Christian Goet-
geluck) is het 'maf kabaretprogram-
ma van Oswald Versijp «Het Ge
loof». Eveneens vanaf december.
Vanaf januari krijgt u «Sneeuwwit»
van Hugo Matthysen en Katelijne
Damen te zien. Het handelt over
Sneeuwwitje die Sneeuwwit is ge
worden. We ontmoeten haar (Gert
Portael), als het juist uit is met haar
prins. Geen mooi, idyllisch, roman
tisch, lieftallig sprookje meer.
Sneeuwwits woorden zijn banaal,
triviaal, hartsrubriektaal, Flair- of
Libelle-Weet-Raad-Taal.
«Mannenzaken» van de Duitse au
teur Franz Xaver Kroetz handelt
over de - onmogelijke - liefde tus
sen Martha, een kreupele, vrouwe
lijke slager van dierenvoer en Otto,
een arbeider, ijzervlechter. Een
liefdesgeschiedenis, die door de on
macht van de personages in een bit
tere haatgeschiedenis eindigt. De
Nederlandse Anny Van Hoof regis
seert en de akteurs zijn Carry Goos-
sens en Vera Puts. In maart en april.
Het Arca-seizoen eindigt met «Ma-
lina» van de Oostenrijkse Ingeborg
Bachmann. De vrouwelijke ik-fi-
guur in het stuk balanceert psy
chisch op de rand van de afgrond.
Naast de mannelijke figuren Malina
en Yvan wordt het noodlot vooral
belichaamd door de vader. Hij is
verantwoordelijk voor het totaal ge
brek aan innerlijke zekerheid waar
onder de ik-figuur lijdt. Ten prooi
aan een steeds grotere vervreem
ding, verdwijnt zij tenslotte door de
'muur' van de werkelijkheid. De re
gie is van Jan Steen; de cast bestaat
uit Mia Grijp, Frans Van der Aa en
Herwig Ilegems. Te zien in april en
mei.
Area heeft niet minder dan elf reis-
produktics aan te bieden. Er zijn de
al genoemde nieuwe produkties
«Zeven Deuren». «Het Geloof»,
«Sneeuwwit» en «Koekoeksjong».
Blijven echter ook nog beschik
baar «Meningen van een klown»
(H. Böll), «Prins Karei» (R. Ge
ldhof), «De Coburger» (M. De Bie)
en de vier solostukken van direk
teur Jo Decaluwe «Chateau Migrai
ne», «De Raadsheren van Nevele»
(C. Buysse), «Typen» (naar Buysse)
en «Vincent van Gogh» (Jo Ge
vers).
Voor studenten en groepen zijn di
verse formules uitgedokterd, met
naast het bijwonen van een voor
stelling ook mogelijkheden voor
teater-achter-de-schermen en/of
stadsbezoeken. Voor meer infor
matie Area, Sint-Widostraat 3 te
9000 Gent (tel. 091/25.18.60).
A
Carry Goossens in hel Fakkelteater onder meer in Het ware leven?'van Michel
I remblay
Jo Decaluwe in 'Vincent Van Gogh
reisvoorstelling
Malpertuis uit Tielt moet van de
Vlaamse kuituurminister zien rond
komen met 13 miljoen. Daarmee
zen hengt het vier nieuwe produkties
twee hernemingen aan de Sint-
«chielsstraat. Een bondig over
toil.
Malpertuis opent het seizoen op
^september met de première van
Hendrik V». Het is een stuk over
•acht. over teater, over het teater
in de macht. Nog nooit werd in de
■creldgeschiedenis zo veel onder
handeld als nu. Deze vaststelling
ked Malpertuis teruggrijpen naar
hctondernandelingsstuk bij uitstek.
•Henry V» van de grote William
■Ikespearc. In dit koningsdrama
pat het over de rechten die de jon-
pEngelse koning, Hendrik de Vijf-
claimt om Frankrijk bij zijn
Grondgebied in te lijven. Er vloeit
•tel bloed en de voortdurende on-
ifhandelingen die de beide parti-
Jtnmet elkaar voeren kunnen daar
"tosaan veranderen. De Nederlan
der Ruud van Wyk voert de regie en
«cast bestaat uit Goeie Derick.
herrcCallens, Daan Hugaert, Mar-
®ck Bardvn. Bert Van Tichelen.
*im Dewulf en Peter De Graaf. Dit
*uk is ook beschikbaar voor reis-
JWrstellingen tijdens de maanden
oktober en november.
'Hekserij» is de Nederlandse titel
jan «Sortilèges» van Michel de
vnclderode. Jan Van der Hoeven
"taakte vertaling en Ludo Luyckx
Kemt de regie voor zijn rekening.
Mrohel de G helde rode droeg zijn
•Sortileges» op aan zijn vriend Ja-
"ics Ensor - je weet wel. die schil-
«r waarvan de voormalige kuituur-
minister geen schilderij wou aanko
pen «want wij hebben geen geld
ioor Engelse kunstenaars»... Met
{cn zekere nostalgie schetst de au-
'eur daarin een dekor, een tijd en
«n wereld die in de vergetelheid
Jgeraaki. Een vertelling vol
pronkbeelden en maskerades over
wstende en het «Bal du rat mort».
waarin nooit duidelijk is wat van
Ensor is en wat van de Ghelderode.
De akteur in deze produktie is Aal-
stenaar, nou ja. Anton Cogen. Pre
mière in november en voor reis
voorstellingen beschikbaar in fe-
bruari-maart.
In 'Malpertuis-aan-zee' te Oosten
de wordt vanaf 23 januari «Vorst
aan de Grond» gekreëerd. In op
dracht van Teater Malpertuis
schrijft Johan Boonen, vertrekkend
vanuit het King Lear-gegeven van
Shakespeare, een heel vrije bewer
king voor twee akteurs, de koning
en de nar. Als getuige bij en aan
brenger van de intriges in Shakes-
peares «King Lear» is de nar de
draaischijf. De koning ziet het als in
een boze droom allemaal opnieuw
gebeuren en speelt er in zijn groter
wordende waan voortdurend op in.
Het verhaal is wat het is een oude
koning verdeelt zijn rijk onder zijn
drie dochters en komt al vlug tot de
vaststelling dat hij nergens meer
welkom is. Een wrang sprookje,
maar onverwoestbaar mooi. De Ne
derlander Fred Delfgaauw (Studio
Peer) regisseert en Bob De Moor en
Dries Wieme zijn de koning en zijn
nar. Ook deze produktie is beschik
baar voor reisvoorstellingen. en wel
tijdens de maanden februari, maart
en april.
De laatste nieuwe produktie voor
dit seizoen «Keefman» van Jan
Arends gaat in première op 3 april
te Tielt. Bijna twintig jaar na de
dood van auteur Jan Arends 1974)
blijken zijn geschriften, nu nog
nicer dan toen. van toepassing te
zijn op zovele individuen die het
niet meer voor mekaar krijgen om
te existeren in een wereld die hen
niet begrijpt. In een wervelende
monoloog geeft Keefman (Pierre
Callens) het publiek inkijk in het
chaotische gevecht dat hij voert met
zichzelf, met de Umwelt, met het te
kort. met het te veel. met het te
vroeg, met het te laat. De regisseur
is Craig Weston. Voor reisvoorstel
lingen beschikbaar vanaf april.
Maar er zijn ook nog twee herne
mingen. «Ik is een ander» (samen
stelling en vertolking door Herman
Verschelden) is een voorstelling op
tekst van Fernando Pessoa (1888-
1935), die de Portugese poëzie voor
het eerst sedert de Renaissance
weer op Europees niveau tilde. Ge-
konstrueerd uit nagelaten dagboek
notities en gelardeerd met volledig
of fragmentair overgenomen ge
dichten. poogt «Ik is een ander» het
fenomeen Pessoa indringend te be
naderen. De indrukken vertellen,
bijna onverschillig, «zijn biografie
zonder feiten, zijn levensverhaal
zonder leven», een soort van tes
tamentaire bekentenissenvloed...
Herneming voor reisvoorstellingen.
Het wordfstilaan een traditie voor
teater Malpertuis om de schitteren
de monoloog «Christmas Carol»
van Dickens in de kerstperiode te
programmeren voor reisvoorstel
lingen. Het is bijna 150 jaar geleden
dat Charles Dickens zijn kerstver
haal liet verschijnen. Het verhaal
werd zo denderend populair dat de
drukker de verkoop van het boek
maar met moeite kon bijhouden.
Het is het verhaal van Ebenezer
Scrooge, een oude vrek. die zich
tijdens zijn lange, suksesvolle loop
baan als zakenman uitsluitend voor
zijn eigen winstbejag heeft geïnte
resseerd. Op kerstavond krijgt hij
echter het bezoek van een aantal
geesten, die hem komen waarschu
wen voor het beangstigende lot dat
hem wacht, als hij niet meteen zijn
egoïstische levenswijze verandert.
Jo Gevers zorgde voor vertaling en
regie en de akteur is Anton Cogen.
Beschikbaar in december.
Meer informatie kan u bekomen bij
het Westvlaams Teater Kollektief
Malpertuis, Sint-Michielsstrnat 4-5
te 8880 Tielt (tel. 051/40.18.45).
Het Fakkelteater heeft een paar
moeilijke seizoenen achter de rug.
Eerst was er het wegvallen van de
zaal aan de Meir, waarvoor echter
snel een vervangingspodium werd
gevonden in de «Zwarte Zaal» aan
de Reyndersstraat. Dan waren er de
financiële problemen - maar welk
teater heeft dit niet - die ontstaan
waren door enerzijds de (onder
schatte) infrastrukturele investerin
gen aan die Zwarte Zaal en ander
zijds door de jarenlange niet-inde-
xering van de overheidstoelagen,
En de voorbije maanden sloeg het
noodlot opnieuw toe. Wim Vcrbe-
ke, die zich aan het inwerken was als
artistiek direkteur van de Fakkel,
overleed begin maart aan een hart
aanval. Walter Groener was alge
meen direkteur gebleven maar zou
zich vooral gaan bezighouden met
de public relations. In de plaats van
Wim Verbeke werd dan André Le-
fèvre aangetrokken-
En toch is het Fakkelteater reeds
klaar met zijn programmatie voor
volgend seizoen er komt één En
gelstalige voorstelling, vier herne
mingen en niet minder dan negen
nieuwe produkties (waaronder 1
wereldkrcatie en drie kreaties voor
het Nederlandstalig gebied).
Zwarte Zaal, Reyndersstraat
Van 4 september tot 10 oktober
loopt in de Zwarte Zaal de herne
ming van de heel vermakelijke én
goede produktie «In 't Zicht van de
Statie» van een Canadees schrijver-
skollektief in vertaling van Rudi
Delhem en regie van Martine Wille-
quet. Bert Cosemans, Rudi Delhem
en Ludo Hellinx spelen niet minder
dan 18 formidabele typetjes. Gaan
zien
Een kreatie voor ons taalgebied
wordt «Grieks» van Steven Berkoff
in vertaling van Stef Driezen en re
gie van André Lefèvre. Er wordt
geakteerd door Kristine Arras, Ron
Cornet, Bert Cosemans en Tessy
Moerenhout. Van 23 oktober tot
5 december.
Een andere Nederlandse kreatie
wordt gespeeld van 26 maart tot
1 mei«Jubileum» van George Ta-
bori, van wie onlangs nog «Weis
man en Roodgezicht» te zien was in
Area, dit in vertaling en regie van
André Lefèvre. Deze voorstelling
wordt gecoproduceerd met het Ho
ger Instituut voor Dramatische
Kunst, zeg maar de Studio Herman
Teirlinck.
En nog maar eens een kreatie voor
ons taalgebied «Het ware Leven
van Michel Tremblay in een verta
ling van Paul Goris. Robert Stan,
die al tekende voor de regie van
vroegere Fakkel-suksesnummers,
voert de regie. De cast bestaat uit
Bert Cosemans, Carry Goossens,
Ludo Hellinx, Marijke Hofkens, Si-
nione Milsdochter, Claire Nelissen
en Loes Van den Heuvel. Van
26 december tot 6 februari.
En dan is er nog de herneming van
«Scho(o)l» van Johan Godber, nog
vertaald door de betreurde Wim
Verbeke. Het is een humoristisch
stuk met een hart maar ook met een
kritische blik, dat het midden houdt
tussen kabaret en volksteater; een
aaneenschakeling van sketchen en
dwaze typeringen, met weliswaar
een rode draad erdoorheen. Ook
hiervoor deed Sian de regie; de ak
teurs zijn Bert Cosemans, Els De
Schepper en Veerle Eyckermans.
Van 17 februari tot 13 maart.
Rode Zaal Hoogstraat
In de Rode Zaal staan slechts drie
toneelstukken geprogrammeerd
een herneming, een Engelstalige
produktie én een wereldkreatie.
Van 5 september tot 11 oktober
wordt «A Slice of Saturday Night»
van The Heather Brothers herno
men. Dit «roek-spektakel» werd
door Ronny Mosuse (inderdaad
van The Radios en zo) in het Neder
lands bewerkt. Ook van dit spekta
kel voert Robert Sian de regie. In de
bezetting vinden we Bettina Ber
ger, Els De Schepper, Frank Hoe-
len, Wanda Joosten, Gert Lahous-
se, Simone Milsdochter, Arthur Se-
may en Werner Welslau.
Pierre Platteau schreef voor de
Fakkel een nieuw werk, «Chez Flo»,
dat door Mitta Van der Maat wordt
geregisseerd; Harry Verrijkt be
dacht de koreografié. Een vrij uitge
breide cast voor dit stuk, waarvan
we u meer details moeten schuldig
blijven op dit ogenblik; Bart Coe-
ckelberg, David Davidse, Hans De
Munter, Annemie Gils, Rebecca
Huys, Arlette Sterckx, Daisy Thys,
Bart Van Avermaet, Len Van
Kuyck, Sjoerd Verbeke en Arnold
Willems. Deze kreatie komt op de
planken van de Rode Zaal van
31 december tot 28 februari.
En in de maand mei loopt een En
gelstalige versie van het boek «Kar
tonnen Dozen» van ons aller, nou ja,
Tom Larioye.
Kelderprodukties Hoogstraat
Ook over de 'kleine' produkties in
de gezellige kelder van de Rode
Zaal aan de Hoogstraat, hebben we
op dit ogenblik nog maar weinig
gegevens, op de titels na. Een eerste
kelderproduktie wordt gespeeld
van 5 oktober tot 10 november
«Het Gulden Vlies» van Toon Brou
wers, tot voor kort dramaturg van
de K.N.S. en nu direkteur van de
Studio Herman Teirlinck. Annemie
Piryns is de aktrice en Stef Driezen
regisseert.
Ludwig Dierinck regisseert «De
Esteet» van Fer Mühlenbruch; van
25 januari tot 2 maart. En tenslotte
is er nogmaals een regie van Stef
Driezen. nu van «Smack» van Her
man Wolf; dit stuk staat op de affi
che van de Kelder van 22 maart tot
24 april.
Dinsdagcyclus in de Zwarte Zaal
In een kollektieve regie staat in sep
tember en van november t/m janua
ri «De Donkere Dageraad» van
Frank Hermans op het programma
(telkens op dinsdag); met Hans De
Munter en An Hendrickx. Even
eens op dinsdag in de Zwarte Zaal
wordt hernomen (oktober) «De
Marathon» van Tony Dunham en
Robert Sian; Ron Cornet regisseert
en Hans De Munter en Ludo Hel
linx zijn de atleten. En tenslotte is er
nog «Jan Arends, I presume» met
Ron Cornet in regie van André Le
fèvre. Van februari tot en met mei.
Voor meer gedetailleerde informa
tie Fakkelteater, Reyndersstraat 7
te 2000 Antwerpen (tel. 03/
233.15.88).
Voor de zoveelste keer kreeg het
Teatergezelschap Ivonne Lex van
de Raad van Advies voor Toneel
(R.A.T.)een negatief advies Toch
stelde de R.A.T. voor de 8,5 mil
joen subsidie te behouden En de
Vlaamse regering maakte er niet
een royale geste 10 miljoen van
Nu jij...
De laatste twee jaar werkt T.I.L.
zich in de belangstelling vooral met
zijn Europees Teaterfestival tijdens
de maand mei. Voor de rest van het
seizoen is het vaak huilen met de pet
op. Die rode kaart van de R.A.T. is
er niet zomaar En met Tiedrie had
«men» niet zo veel geduld en mede
lijden. Of spelen hier andere nor
men
Tweemaal belden we gedurende de
voorbije weken naar mevrouw Lex
met de vraag om het repertoire voor
het nieuwe seizoen toegestuurd te
krijgen. Dit werd ons tweemaal erg
vriendelijk beloofd. Maar op dit
ogenblik zullen we ons toch moeten
behelpen met links en rechts bijeen
gesprokkelde informatie, onvolle
dig wellicht cn zeer beknopt.
Op 26 september opent T.I.L. het
seizoen met een «grote produktie»
in een bezetting met vijftien akteurs
wordt «Kroniek van een aangekon
digde dood» van Gabriel Garcia
Marquez op de planken gezet.
Ivonne Lex neemt «Pièce Montée»
van Pierre Palmade voor haar reke
ning, een naar het schijnt amusante
kabareteske show; vanaf 9 januari.
Pronkstuk van het seizoen wordt
wellicht «Diamantwerpen», een lu
dieke show door David Cohn (lees
Ivonne Lex) geschreven in opdracht
van de Hoge Raad voor Diamant.
Het belooft een visuele voorstelling
te worden over de geschiedenis van
de Antwerpse diamant. Vanaf
3 april en in het kader van Antwer
pen 93.
Op 1 oktober gaat het Jeugdteater
Het Appeltje officieel van start: dit
met de produktie «De Kikkerko
ning» in de Arenbergschouwburg.
En in de maand mei is er natuurlijk
de derde editie van het Europees
Teaterfestival. dat terecht steeds
meer sukses kent; het publiek groei
de voor dit lofwaardig initiatief met
liefst 50% De Europese Gemeen
schap kwam met een substantiële
subsidie over de brug, zodat er kan
verdergewerkt worden op een ge
zonde basis. Voor deze derde uitga
ve worden enkele suksessen uit vor
ig festival opnieuw naar Antwerpen
uitgenodigd, dit keer in de Aren-
berg; zo o.m. het Spaanse Teatro
Estable de Granada met «Cristobal
Colon» en het Britse Mime Teater
Project met «The three Muske
teers».
Wellicht kan u meer gedetailleerde
informatie bekomen bij Teaterge
zelschap Ivonne Lex, Lange
Nieuwstraat 81 te 2000 Antwerpen
(tel. 03/234.30.50).
