V
AALST.
L'iiiiiij der Kiezerslijsten
Herzele.
Uit Moorsel.
De Wet Woeste Nr 2.
Antiklerikale Zegepraal.
Een Martelaar.
EEN VRAAGSKEN
Eene Bedelpartij.
ZELFSTANDIG.
^ene bekentenis.
9
Be Automobiels
eid
lan
h te
elijke
arbeid.
end en
eden nog,
bu.i jisternissen
der onw - gedompeld blij
ven. Het is schar. !e dat hij, door ou
derdom, door ziekte, ongevallen, on-
willekeurigen werkstilstand enz. aan
houdend blootgesteld weze armoede
te lijden in eene samenleving die zich
met den edelen raam van beschaaf ster
betitelt. Maar nog schandelijker is het
dat hij genoodzaakt weze dien ellendi-
gen toestand vooralle erfdeel, aan zijne
kinderen achter te laten die hij niet
heeft kunnen onderwijzen, noch uit
hunnen nederigen staat heeft kunnen
opheffen.
De Liberale partij aanziet het als
een plicht dat de Staat er tusschenko-
men, zij wil het verplichtend onder
wijs dat aan de arbeidende klasse
hare geestesonvoogding moet verzeke
ren.
Zij wil ook op sociaal gebied de ver
zekering die, door een broederlijk ver
bond tusschen Baas en werkman en de
tusschenkomst van het Staatsbestuur
voor den werkman eene waarborg weze
tegen werkstilstand. ziekte, ouderdom
en/.. Derwijze fa/ zÜ de verbroedering
der klassen en de sociale rechtvaardig
heid tot stand brengen en zich gedra
gen naar de voorschriften eener reine,
breede en edelmoedige zedeleer, ge
steund op wederzijdsche liefde en we-
derkeerige toegevingen, die dan ook
de zedeleer der toekomst is.
Ons programma van Algemeene poli
tiek kan dus samengevat worden in
deze twee groote voorschriften
I. Verdraagzaamheid en eerbied te
genover den Godsdienst, maar ook ge
lijken eerbied voor de gewetensvrijheid.
Daarin ligt de eenige vrijheid in den
waren zin des woords.
II. Democratie, ontvoogding van het
proletariaat, volksonderwijs, volksver
zekering daarin ligt de broederlijk
heid.
Het overige van het Programma be
staat uit
111 De gelijkheid.
Wij vragen de gelijkheid van de bur
gers tegenover de belastingen.
a) De belastingen meer doen wegen
op de rijken de onrechtstreeksche be
lastingen verminderen die thans eene
belasting op de armen en geringen mag
heeten.
B) Gelijkheid voor den krijgsdienst
Algemeene en persoonlijke dienstplicht
met korter verblijf onder de wapens.
c) Gelijkheid voor de stembus
Zuiver Algemeen Stemrecht
D.
;net programma van De Volks
bond» kan vervat worden Recht-
aardigheid en gelijkheid in alles en
allen En zoozeer ook wij met gestren
ge bescheidenheid en gestadige voorbe
houding ons tegenover de persoonlijke
kwestien zullen gedragen, zoo hardnek
kig en onverbiddelijk ook zullen wij, op
gemeentelijk terrein, handelend optre
den tegen de misbruiken van allen
aard, die wij onmeedoogend zullen ont
sluieren en bekampen
D.
Hierboven hebben wij doen uitschij
nen svelke richting De Volksvriend
zal volgen op het gebied der Algemeene
politiek van het land, Welke zal de ge
dragslijn van ons blad wezen op lokaal
gebied
t Eerst en vooral doen wij opmerken
dat de lokale kwestiën heel dikwijls
aanleiding geven tot betreurenswaar
dige persoonlijke aanvallen. Sommige
dagbladen houden er de specialiteit op
na hunne politieke tegenstrevers door
lage en lasterende aantijgingen te tref
fen in hun privaat leven, in hunne fa
miliebetrekkingenen nabestaanden, in
hunne persoonlijke belangen in een
woord, in alles wat hun duurbaarst is.
/^elfs deinzen zij er niet voor terug de
dooden uit het graf te roepen om hen
tot in hunne laatste rustplaats met hun
nen venijnigen haat onverbiddelijk te
vervolgen en hunne nagedachtenis te
bezwadderen
Wij houden er aan het hier luidop te
verklaren Dat zal nooit de houding,
de strekking van De Volksvriend
wezen.
Onze houding tegenover onze poli
tieke tegenstrevers zal liefdadiger we
zen en wij zullen door onze daden be
wijzen dat indien wij hardnekkig en
onverbiddelijk weten te strijden voor
onze princiepen van vooruitgang en so
ciale rechtvaardigheid, de personen ons
gansch onverschillig blijven. Overigens
wat hebben die kleingeestige, bespotte
lijke persoonlijkheden wel te maken in
den grooten strijd tusschen deheden-
daagsche samenleving, waarin gansch
't nienschdom tracht naar meer recht
vaardigheid en gelijkheid.
Binnen het beperkt gebied onzer lo
kale politiek is het in die woorden ook
H-'t Middenbestuur der Liberale Associatie
van het Arrondissement Aalst, heeft in alge
meene vergadering gehouden te Ninove, be
slist opnieuw de herziening te doen «Ier
kiezerslijsten van de Gemeenten van het Ar
rondissement Aalst.
Wij rekenen op de medewerking van al
de liberale vrienclen van den buiten, om de
noodige inlichtingen to verschaffen, omdat
aan al de vrijzinnigen stemrecht worde ver
leend en iedereen met het getal stemmen
waarop hij recht heeft, worde ingeschreven.
Alle jaren liestatigen wij dat een zeker
getal personen van dé lijsten worden wegge
laten. of met minder stemmen worden inge
schreven, dan waarop ze recht hebben.
De kiezerslijsten die nu worden opgemaakt
moet it dienen voorde kiezing voor de leden
van den Gemeenteraad, welke plaatsheeft in
October 1907. Het is dus een plicht voor eiken
liberaal zich te overtuigen, of hij op de lijst
is ingeschreven en dan nog wel met getal
stemmen waarop hij recht heeft.
Alle inlichtingen mogen gezonden worden,
naar het Bureeel der Herziening der Kiezers
lijsten, gevestigd in het lokaal der Liberale
Associatie, Groote Markt N° 1 Aalst, waar
men kosteloos al het noodige zal doen. om de
niet ingeschreven kiezers hunne rechten te
doen gelden en aan de anderen, 't getal stem
men waar op ze recht hebben te doen toe
kennen.
O
Reeds hebben wij de loi-wet op de
dronkenschap
Wij hebben ook de wet Woeste nr
op de ontuchtige woorden en zangen
Binnen kort zullen wij in ons Belgie
eene wet meer hebben, en deze zullen
wij de Wet-Woeste nr 2 doopen.
Inderdaad in den loop van den laats-
ten zittingtijd der wetgevende Kamers,
heeft de heer Woeste een voorstel van
wet neergelegd, hebbende voor doel de
gemeentebesturen te beteugelen die toe
lagen verleen en dienende tot uitdeelin-
gen van soep of kleedingen, of andere
voorwerpen aan de arme kinderen die
in gemeentescholen hun onderwijs ge
nieten.
In het toekomende zullen gestraft
worden met eene boet van 50 tot 500
franken, in geval van herhaling tot eene
boet van 100 tot 1000 franken, de leden
of beambten \an een Gemeentebestuur
die de stoutmoedigheid hebben toelagen
te geven dienende om de kleine arme
kinderen der gemeentescholen het eten
te geven of de kleedingstukken te ver
schaffen welke hun ontbreken
Waarlijk, is dat niet afschuwelijk
Maar wat alles te boven gaat is dat
de mildadige heer Woeste, ja milddadig
om met straffen en boeten zijne tegen
strevers te begunstigen, zijn wetsvoor
stel durft steunen op twee onzer duur
baarste hpofd vrij heden De Vrijheid
van geweten en de Vrijheid van Onder
wijs.
Wie zou het ook gelooven Woeste
de voorstaander van Vrijheid van ge
weten En de liberalen die zijn voor
stel tegenspreken deze verachten,
versmaden alle gevoel van vrijheid
en bijzonderlijk van vrijheid van Ge
weten
Ja, de Gemeentebesturen die aan de
arme schepselkens hunner eigene scho
len eetwaren en kleederen verschaffen,
zulke Gemeentebesturen volgens den
heer Woeste, krenken de vrijheid van
Geweten, ja zelfs de vrijheid vanOnder-
wijs.
Maar zeg eens, wiens vrijheid wordt
er gekrenkt
Is het de vrijheid der kinderen, ofwel
is het de vrijheid der ouders P
Vrijheid der kinderen Daar kan er
geen spraak van zijn om rede dat het
hier geldt de minderjarige kinderen
die volgens de wet onder voogdij of
ouderlijke macht staan.
Vrijheid der ouders P Behouden deze
het recht niet voor de opvoeding hun
ner kinderen de school te verkiezen aan
welke zij den voorkeur geven P Te
Brussel, te Gent en al de groote steden
waar toelagen vo->r schoolsoepen en
school kleed ingen gestemd worden, heb
ben de katholieke ouders, hun vrije
recht niet behouden hunne kinderen
naar de school hunner keus te zenden!
En wat de Vrijheid van Onderwijs
aangaat, is er iemand die zou durven
beweren dat zijn recht van scholen in
te richten, en onderwijs te geven ge
hinderd is door het toestaan aan de
gemeentescholen van toelagen voor
schoolsoep, schoolkantinen of school-
kleedingen P
Neen, neen, heeren klerikalen, wan
neer gij uwe slechte daad wilt verrecht
vaardigen wanneer gij arme kinderen
wilt berooven van voordeelen waartoe
zij recht hebben, eerbiedigt onze grond
wettelijke en duurbare princiepen van
vrijheid, maakt er geen misbruik van,
doet ze niet dienen tot verdediging van
het laagste schelmstuk welk ooit tegen
het officieel onderwijs uitgevonden is
geweest.
In een volgend nummer zullen wij de
drogrede (sophisme)weerleggen waarop
de klerikale partij zich steunt ten einde
het volk wijs te maken dat door toela
gen voor schoolsoepen, de Gemeente
overheden, de vrijheid van Geweten
krenken. J. R.
Weeral eene duchtige nederlaag voor
de klerikalen en eene schitterende over
winning voor de antiklerikalen.
Dat is de tweede gevoelige klopping
dat de dompers, op eene maand, in de
provincie Namen krijgen.
Zondag dus 24 Juni 1. 1. was het kie
zing te Gembloers om te voorzien in
de vervanging van M. Everaerts, over
leden klerikaal provintieraadslid.
Ziehier de uitslag der stemopneming
Geldige brieven 11339 volstrekte
meerderheid 5670 kandidaat van het
antiklerikaal verbond, M.Tournai 5949
plaatsvervanger M. Biennet 5703. Kle
rikalen, M. Dejaiffe 5390 plaatsver
vanger M. Herluwaux 5072 stemmen.
De liberale kandidaat M. de doktor
Tournay, wordt gekozen met eene
meerderheid van 600 stemmen.
Wij wenschen onze vrienden der
provincie Namen van harte geluk. Na
deze nieuwe zegepraal en die van Fos
ses, waarde klerikalen over drij weken
twee zetels verloren, lijdt het geen
twijfel meer of binnen twee jaren met
de vernieuwing van den helft van den
provintieraad bekomen de antiklerika
len, de meerderheid in de provintie
raad van Namen.
We lezen in 't onnoozelste blad on
zer stad In elke gemeenteschool ge-
raakt er zoo gemakkelijk vroeg of
laat een onverschillig of ongoddiens-
tig onderwijzer binnen en dan
Dan wee de leerlingen
Het zwart manneken is wat te rap
geweest met zijn.«Wee de leerlingen!
Inderdaad, de dagbladen melden dat
de rechtbank van Namen den genaam-
den Georges Roger, onderwijzer in
de vrije katholieke school van Auvelais
veroordeeld heeft tot jaar gevang en
tot 10 jaar berooving fijner burgerlijke
en politieke rechten voor zedelooze fei
ten gepleegd op zijne leerlingen.
Als 't zwart manneken er nu maar
geen framasson van maakt
Zou het publiek, dat zoo mild zijnen
penning gestort heeft voor de over
stroomden, niet mogen weten of de
kloosters, welke kinderen hebben in
genomen, zulks gratis gedaan hebben
Ingeval zij daarover betaling geëischt
hebben zou het belangrijk zijn te weten
op hoeveel zij het dagelijksch onder
houd per kind rekenen.
Op St. Josefsparochie wordt eene
schooipartij ingericht ten voordeele
der nieuwe Basiliek van Koekelberg.
De spreuk indachtig Veel kleintjes
maken een groot laat het bedelcomi-
teit weten dat alle giften, hoe gering
ook, zullen welkom wezen en 't drijft
de goedheid zooverre de inwoners te
berichten, dat het zelf de giften zal ko
men inzamelen.
Naar onze meening zouden de katho
lieken van Koekelberg wel zelf hunne
kerk mogen betalen indien ze denken
dat hun zielezaligheid een dergelijk
prachtstuk noodig heeft.
Hoe de kloosters door de fransche
regeering vervolgd worden.
M. Bapst, minister van Frankrijk in
China, komt betreffende de moord van
paters lazaristen, door chineeschen te
Nau-Chang,eene overeenkomst te slui
ten met de chineesche regeering.
Een lokaal onderzoek heeft bewezen
dat de chineesche onder-prefekt, die bij
de lazaristen gestorven is, zich gezelf-
moord heeft en de overeenkomst beves
tigt ten stelligste, de onschuld der
fransche zendelingen, door de chinees
che dagbladen, van de moord beschul
digd.
Ziehier de voldoeningen gegeven
door het chineesche regeering op aan
dringen van de fransche regeering voor
de moord van lazaristen en broeders
maristen, het vernielen van scholen en
kerken een millioen te storten aan de
zendelingen, 200,000 taels voor de
huisgezinnen der broeders maristen,
vermoord door de bevolking van Nau-
Chang. De voornaamste misdadigers
zullen gsrtraft worden. De chineezen
die getracht hebben den opstand te be
teugelen, zullen eene belooning ontvan
gen, Een hospitaal zal opgericht wor
den ten laste van de regeering als ver-
zoeningsgedenkteeken.
En dat wordt toegestaan, dank aan
het aandringen van de antiklerikale
fransche regeering. 't Is schrikkelijk
toch hoe ze de kloosters vervolgt
Het «loei wettigt de middelen heeft
Machiavel gezegd. En de katholieken zijn
van zijne meening.
Alle middelen zijn goed, herhalen zij, om
aan de schotel te blijven.
Daarom ook, zijn zij dit jaar van taktiek
veranderd. In plaats van aan de kiezers veel
te beloven en weinig te geven, gelijk zij ge
woonlijk doen, hebben zij ditmaal hen trach
ten te overhalen met den schrik.
Zie naar Frankrijk, zegden zij, daar bestaat
er nu een liberaal demokratische regeering
en wanorde en onlusten heerschen er. De li
beralen hebben er niets te zeggen. Zij wor
den opgeslorpt door de socialisten zij dan
sen gelijk de rooden fluiten. En zoo zal het
ook bij ons gaan krijgen de liberalen de re-
geering in handen.
De eenvoudige kiezer heeft daar geloof
aan gehecht en heeft geschrikt en gebeefd.
Zoo hebben do klerikalen hun doel bereikt.
Doch nu, na al die leugens heeft de fransche
minister van Binnenlandsche zaken gespro
ken.
Het antwoord van den liberalen demokra-
tischen minister M. Clemenceau aan den so
cialist M. Jaures, die voorstelde de collecti-
viste princiepen in Frankrijk toe te passeri,
is het klaarblijkelijk bewijs dat de liberalen
in Frankrijk heel en al onafhankelijk zijn
van de socialisten en dat zij verre zijn van
door hen geleid te worden.
De liberalen in Frankrijk voeren trapsge
wijs hun demokratisch programma uit, en
dit met of zonderde hulp der socialisten.
En wat in Frankrijk niet bestaat zal nog
veel minder in Belgie plaats hebben.
De liberalen hebben een zelfstandig pro
gramma dat heel en al demokratisch is
wanneer zij aan het bewind zullen komen,
zullen zij zich toeleggen om dit programma,
te verwezelijken, en gelijk in Frankrijk, zal
dit geschieden met of zonder de hulp dei-
socialisten.
In de brusselsche briefwisseling van
het klerikaal blad Courrier de l'Escaut
komt er een schrikkelijke volzin voort,
die verdient opgenomen te worden
door de politieke geschiedschrijvers der
toekomst.
Ziehier wat de briefwisselaar van
dat dombersblad, sprekende van pas
toor Daens zegt
Deze ongelukkige verdwaalde pas
toor, bij gebrek aan geldmiddelen,
kan van de omkooperij geen gebruik
maken.
Deze ongelukkige pastoor die niet rijk
genoeg is stemmen om te koopen
Het misprijzen dat uit dezen van nu
af vermaarden volzin, vloeit, geeft de
maat van de zedelijkheid en de deftig
heid van de klerikale partij.
Zou het pastoorbladje der Kerkstraat
ons niet kunnen zeggen of hetM. L.
Burny was die het bedoelde, wanneer
het in zijn nummer van 16 Juni laatst
schreef, dat de katholieken ditmaal
niet moesten afkomen voor kandidaat,
met nen arlequin van drij ellen voor
één frank, (hoe deftig voor de kie
zing van een patroon in vervanging
vanM. De Waele.
Volgens het schrijven van t pastoor
bladje zou het ook schijnen dat er al
zulke katholieke arlequins in den Ge
meenteraad zetelen.
Alhoewel geen hartochtelijk voetgan
ger als de vriend Jan heb ik een hekel
aan automobiels.
't Spruit nu wel juist niet voort omdat
men dit nieuw voertuig met den naam
van doodrijder heeft bestempeld, noch
omdat ik zelf nooit het genoegen ge
smaakt heb, in zoo een soort glazen
muit voortgestuwd te worden, noch
veel min omdat ik tegen den reuk der
naphta niet kan.
Maar veronderstel dat ge den gevel
van uw huis, ter gelegenheid der aan
staande kermis, in 't nieuw hebt laten
wasschen en dat uw buurman, de kool
koopman zijn waren zoo maar recht
over uw deur laat afstorten met 't ge
volg dat een zwarte stofwolk een gansch
andere tint aan 't butenste van uwe
woning komt geven en ik ben zeker dat
ge uw buurman naar de duivels zult
wenschen.
Welnu, onlangs stak ik in een nieuw
pak en fier als een pauw stapte ik langs
den breeden steenweg. Eensklaps komt
een automobiel den hoek om, pijlsnel
vliegt hij mij voorbij en bestrooit mijn
nieuwe plunje met zooveel stof, dat ze
er grijs van zag. Hoe ik thuis uitge
speeld ben, dat zal ik liefst zwijgen.Nu
toch zult ge begrijpen dat mijn hekel
tegen de doodrijders gewettigd is en
ware het niet dat een CHAUFFEUR deze
week eene vrouw redde, die door het
willen vermijden zijner automobiel in
de Willebroeksche vaart was gesukkeld
ik sloot mij onmiddelijk aan bij den club
der voetgangers van over den Rijn
als eerelid wel te verstaan.
In de gemeente Herzele bestaat sedert een
dertigtal jaren eene bloeiende nijverheid
de vervaardiging van keurslijven (corsets)
welke hier ingevoerd werd door den heer
Dutoit van Brussel.
Die nijverheid is geheel in handen der non
nen. Ongeveer 300 jonge dochters werken
binnen het klooster en een honderdtal ge
trouwde vrouwen werken te huis. De werk
sters worden betrekkelijk goed betaald, maar
het is ongelooflijk wat er zoo al door de non-
nekens wordt uitgevoerd, om van de gewon
nen centen er zooveel mogelijk weer binnen j
te rijven.
Er bestaan congregatiën van het H. Hart
van S4 Roclius en wat weet ik al en natuur-
lijk durft geene enkele der arbeidsters nala
ten zich te laten inschrijven mits zooveel bij
drage 'sjaars. Bijna wekelijks worden er
omhalingen gedaan, nu voor dezen heilige,
dan voor dien gelukzalige, die. schijnt het, in
den hemel groot gebrek hebben, en de hulp
van de levenden behoeven alle de werk
sters achten het zich een plicht af te doppen
om in de gratie te staan van de heiligen en
van de nonnen van welke hunne broodwin
ning afhangt,
Nu en dan wordt er in de parochiekerk
eene mis gedaan van dankbaarheiden na
tuurlijk is de geldtelloor er ook by.
Dagelijks moeten de meisjes naar de vroeg
mis, om Gods zegen te roepen over het zeer
■wereldsch werk dier geestelijke zusters,
want heel zeker worden de corsets niet ge
maakt voor de heiligen in den hemel, ook
niet vooï de nonnen, maar voor dametjes,
die hunne poezilige vormen willen doen gel
den, ja zelfs voor lichtvinken en maagde
kens uit 't evangelie die door het produkt
der vrome nonnekens, menig jongeling en
man zullen in bekoring leiden.
Men vertelt nu dat de boeten ook mild
worden toegepast, De boeten werden vroeger
op de werkboekjes der arbeidsters geschre
ven, nu schynt het dat zulks niet meer wordt
gedaan de boeten worden met potlood aan-
geteekend in een notaboekje, dat de nonnen
altijd op zak hebben.
Wordt er over dergelyke werkhuizen wel
een voldoende toezicht gehouden
Men verstaat ook dat de nonnekens in tyd
van kiezing hun beste doen, 0111 door bemid
deling der werksters, de bloedverwanten
van deze te doen stemmen voor de Woestis-
ten en de meening bij velen heerscht dat
pastoor en onderpastoor op der kiezers ge
zicht lezen kunnen voor wie zij hebben ge
stemd.
De arbeidsters doen goed zoo kwezelachtig
te zijn als 't maar wezen kan, of ten minste
zich godvruchtig te veinzen. Op kermisda
gen is het voor hen geraadzaam te huis te
blijven, ze moeten immers naar geen tent of
zaal gaan. De nonnekens winnen geld gelijk
slijk, worden zoo rijk als de zee diep is, wat
kan het hen schelen, dat herliergiers en
andere neringdoeners die vrouw en kin
deren te onderhouden hebben weinig verdie
nen.
Centen en kwezelarij, maar bezonderlylc
centen, ziedaar wat de nonnekens-corsetfa-
briekanten boven alles tellen.
En al biddende en prevelende blijven de
nonnekens in 't groot commercie doen in
die uitvinding van satan welke men corsets
noemt en blijven ze die maken tot verheerlij
king des vleesches, en ze zullen niet verza
ken aan die pomperijen des duivels, want er
zijn kluiten mee te winnen.
Meester Lieven.
Wij ontvangen uit Moorsel het vol
gende schrijven, als antwoord op een
strooibriefje door de katholieken op
gansch Moorsel en omliggende rondge
dragen en geteekend Eenige katho
lieke vrienden.
De katholieke vrienden van het
strooibriefje (als antwoord op het ma
nifest onlangs verschenen over den
verkoop van armgoederen), moeten de
inwoners van Moorsel en omliggende,
voor dom en bekrompen van geest
aanzien, om hun te willen doen geloo
ven dat het Armbureel van Moor.. I,
met de goederen, uit.ter hand aan de
vriendjes en kozijntjes te willen ver-
koopen en dit verscheidene duizende
franken onder de waarde, alleenlijk
handelden in het belang van den arme.