't Socialisms en de Werkman.
JM
y, m I
OUD ANTWERPEN.
MAART 1895
VRIIDA1
Het woord van eenen Priester
in 't Senaat
Grappige gebeurtenis.
GEHOORD (N DEN TREIN.
\/^N
jOntkhcr-lilitgcoer
thtffcl, jTeöpolïffitrrtöt, 10, tc 2lnUt
Een abonnement voor gansch Belgiëfranco /e tas, kost
jaar voor gansch het jaar. Voor Europa en de andere werelddee-
Icn 4 50. De Uitverkoopers moeten voor woensdag het vereiscn-
ie getal bladen doen kennen. Pakken en brieven moeten vracliUnj
toegezonden worden. Ongeteekende brieven worden geweigerd.
Aankondigingen volgens accoord.
Brave Werklieden,
!t Is waarlijk hartverscheurend om bostatigen lioo velen van
u zich tegenwoordig bij do Socialisten aansluiten.
Velen voorzeker kunnen de grondbeginsels der socialistische
lecrin"niet, en spannen slcchis met do mannen van Vooruit,,
omdat zij denken dat dezen alleen den werkmansstand zullen
verbeteren.
Ah
Had bet Socialismus maar voor oenig doel het lot van den
werkman te verbeteren, het zou voorzeker vele vrienden tellen
in de rangen van 't katholiek legor onze geestelijke overheid
zou hot ondersteunen in plaats van het doemen, en met fier
heid zich aan het hoofd stellen dier beweging.
Kaar,
het Socialismus is ongelukkiglijk een school: liet heeft grond,
en een programma, volgens t welk de ganschc samenleving
omvergeworpen en veranderd moet worden.
Zien wij eens wat de Socialisten zonal denken over eigen
dom. Godsdiensten familie, aan dewelke wij teenemaal vast
gehecht zijn, en tot wiens verdediging wij willen leven,
strijden en sterven.
Lecrenwij die kerels eens van nabij kennen trekken wij
eens liun masker af, en gij zult zien, beste vrienden, naar
welken afgrond van ellende zij u willen meeslepen.
Eerst en vooral,
Wat is hun leerstelsel nopens den eigendom
Deze moet volgens hen afgeschaft worden, en de Staat moet
de eenigste kapitalist en nijvcraar zijn.
Geen kapitalen, geen huizen, geen landen (lie niet do staat
toebehooren noch magazijnen, noch winkels, noch hande
laars meer geen doktoors, geen brouwers, geen schrijnwer
kers, geen schoenlappers, geen bakkers of scheerslijpers de
staat zou alles doen.
Alle ambachten cn nijverheden zouden door den staat
uitgeoefend worden.
Zouden wij dan beter zijn
Zouden de bedienden van den Staat die den deftigen en
minzameu handelaar zouden vervangen, hun werk beter doen.
Zouden onze schoenen alsdan beter afgemaakt worden /.ou
ons brood beter gebakken zijn Zou het vleeseh in de staats-
bcenliouwerij geslacht ons heter smaken /.ou do kottic
er beter gebrand worden 1 t
En voor wat eigentüjk den eigendom aangaat, dezo zou heel
CU gansch toebehooren aan den Staat, die eenieder de zelfde
hoeveelheid goed zou geven.
Maar ge ziet van hier wat er aldan zou gebeuren.
Terwijl de eeno alles in 't werk zou stellen, om den eigen
dom hem toegekend te verzorgen, zou de andere na alles tc
hebben verspeeld en verdronken, na een lui en lekker leven te
hebben geleid, gedwongen zijn zijnen nood te gaan klagen aan
den Staat.
En aan
Wel de Staat zou alsdan verplicht zijn hem te helpen, inge
zien, ill eeno Socialistische Sociëteit, eenieder hetzelfde recht
zou hebben om wel te leven.
Moet ge dan, vrienden, met mij niet bekennen, dat or alsdan
veel meer luiaards als werkers zouden te vindon zijn
Voorzeker!
Niemand immers zou er nog intrest in hebben zich van zijne
taak wel te kwijten.
Maar, zal men zeggen eenieder zou toch eergevoel genoeg
hebben om zich ais eerlijk en treffelijk man te gedragen.
Eenieder zou er fier op zijn den akker, het huis dat hem
zou toegekend zijn, zoo niet te verbeteren, dan toch in goeden
staat te bewaren.
Mannen met verstand en geest begaafd zouden er zicli op
roemen iets voor te brengen, dat hunnen naam hij tijdgenoo-
ten cn nageslacht zou verheerlijken
Toch niet vrienden
Werpt eenen oogslag rondom u, en gij zult met nuj moeten
bekennen dat de eer van eigenbelang gescheiden bij weinigen
tc vinden is. Jefkbn.
Ten Bureelo der Volksstem gelast men zich met alle slaeli van druk
werken, zooals doodbeeldekens, rouwbrieven, facturen, kerkwerk, enz.,
aan zeer lage prijzen. Schoone keus van schoolgerief voor scholen,
klooi Iers en pens'ionnaten. Op aanvraag onmiddelijk te verkrijgen allo
soorten van leesboeken, enz. Voor prijsboeken vrage men don cataloog.
Al onze trouwe Lezers moeten ons Bureel indachtig zijn.
Wie heeft er naar 't Oud Antwerpen niet geweest zien dezen
zomer. Die schilderachtige huizekeus, dat lief kerksken, die
winkels en herbergen met hunne meubels naar den ouden tijd,
dat muziek en die feesten gelijk over honderde iareu Van
hen de cn ver zijn de vreemdelingen dat komen bewonderen
Is er nog iemand die niet geweest heeft, nu is liet toch te
laat Alles is er verleden week verkocht. Dc stad heeft het
ingekochtmeest al de schoone kostumen van prelaten, bis
schoppen, keizers, prinsen, die in den stoet gediend hadden
dat zal nu gebruikt worden in de schouwburgen.
Raadt eens hoeveel bezoekers er in 't Oud Antwerpen gc-
geweest zijn
Aleer dan twee milliocn cn half.
Niet een poorter, die ecne herberg of nen winkel gehuu
heeft, klaagt dat hij slechte zaken gedaan heeft. De Poesj,
nellekelder heeft 25,000 fr. opgebracht, alle onkosten afger
bend.
Het ophouwen had 300,000 fr. gekosthet verhuren der
huizen heeft 320,000 fr. opgebracht en van inkomgeld is
omtrent 300,000 IV. ontvangen. Dc aktionnarissen zullen
een schoon stuiverken achter winnen.
Zoodra't weêr openvalt dient er gezorgd te wor
den voor 't patottorsplantsoon voornamelijk als
men er óp uit is om ze vroeg te hebben.
De soort doet er veel aan, m»ar 't goed bereiden
van uw plantgoed zal u toch nog veertien dagen
vooruit helpen. Sedert vier jaren heb ik een tiental
soorten vroege aardappels op proefV ietor, Mai-
jolin, morjolin tètard, pasterkens, kiekens, muis-
kes, Joseph Rigault, enz. Volgen elkander op, om
vroegst De Victor is toch altijd primus. Op
Sinxen, 13 Mei, aten wij d'cerste verleden jaar
Ze waren den 3 Meert geplant. Ik heb al geweest
dat ik half Februari plantte, doch lieden is daarmee
ni«t om doen. Droogen, verwarmden grond, cn
oornamelijk goed bereid plantgoed zijn de bijzon
derste voorwaarden om te gelukken.
Zoodra er binnen gcene vorst meer te vrcezen is,
haal ik mijn plantsoen in 't daglicht en als 't mo
gelijk is in de zon. In mandekens of bakjes op een
grond van aarde-of vageling van den vloer, fijne
assche of iets dergelijks neergelegdzelfs desnoods
den blooten vensterkant in 't volle licht. Daar
maken ze ecne kloeke, dikke groene of blauwe
scheut, terwijl ze in 'tdonker eene lange witte keest
geven welke men niet kan benuttigen. Laat zo
nu maar liggen, taai worden als vijgen, cn wacht
het gunstig weder af. Te vroeg planten, als het
weder ongunstig is, cn de grond nog nat en killi;
zal u weinig haten. Beter tien dagen later wachten
tot dat dc grond bekwaam is. Uwe balkeu oi
kuilen zult ge altijd bij goed weder bereiden. Ik
moet niet zeggen dat voor aardappels, en voorna
melijk voor vroege, er dient bemest te worden voor
den winter De aardappel is een zomervogel en
heeft slechts eenige weken of hoogstens ccnigo
maanden te leven daarom is 't gemakkelijk te
begrijpen dat versch ingegraven of ongeleerd mest
hem niet bevalt. Houtasch is zeer voordeelig voor
't vroegtijdig rijpen .Wacht u wel hem te veel vloei-
mest te geven dit zou het kruid opjagen cn de
knolvorming verhinderen. Slechts in den eersten
groei en bij zeer droeg weder kan vlocimcst gunstig
zijn, want de aardappel is voorde droogte, cn zal
des te gemakkelijker zijn als hij door droog en
warm weer begunstigd is geweest.
Ondiep planten is gewonnen. Men is altijd beter
met middelmatige goedgevormde knollen voor
plantsoen te gebruiken. Kleine aardappels of groote
doorgesneden geven min goede uitslagen.
Hetgeen hier gezoid is voor vroege aardappels
geldt ook voor latere soorten. Het plantsoen in den
kelder niet laten schieten, maar ze in liet daglicht
brengen, open gieten. Den grond altijd hij droog
weder bewerken en liever acht oi 1 -t dagen t gun
stig weder afwachten dan bij nat, vochtig weder in
eenen killigen grond tc moeten planten. Vergeet
nooit vóór den winter tc mesten als het cenigzins
zijn kan
De vroege patotters worden hier zeer duur ver
kocht; 't is tc verwonderen dat ouzo hoveniers hier
niet meer op spekuleeren des te meer dat men
tusschcn de kuilen zoo voordeelig vroege savooien
en andere kooien winnen kan. Mocrzeke brengtons
dc vroegste aan. Ik weet wel dat ze warmen zand
grond hebben, maar dit belet niet, wilde men er
zich op toeleggen, dat Mijlbekc hun den baard zou
afdoen. IIortolaots.
daarbij zoolang wacht van terug tc komen, gaat
de meid eens zien en vindt de bravo knecht dood
liggen in den stal. Men veronderstelt dat hij aan
eene hertzickte bezweken is. De schoonzoon van
wijlen den doktoor heeft verledene vrijdag eene
uitvaai t en begraving met 3 liccren doen ceiebree-
1-en. LOF aan zulke meesters en aanmoediging
voor de dienstboden om zulke deftige christene Fa-
miljön getrouwelijk te dienen.
BERICHT.
Van heden zullen ons BureelDrukkerij cn Pa
pierwinkel overgebracht zijn naar de Lcopoldslraat,
10, (bijgenaamd Kattcstraai), dichtbij dc Groote
Markt, achter het Oude Stadhuis.
I Over eenige maanden ovcr-
leedtte Vollezële M. Ncckel-
1 put die er diep in de vijft:
ren doktoor geweest is en er van iedereen, en niet
zonder reden, geacht en bemind wierdt.Zijne acht-
bare kinderen, (lc eene tot Andcrleclit getrouwd
de andere tot Enghien, zegden aan de dienstboden
huns vaders, mcisjencn knecht, van t vaderlijk
huis on hof wel te onderhoudeu, dat z er hun jong
leven gedurende 40 jaren ten getrouwen dienst ge
weest waren en dat ze nu dit huis als liet hunne
mochten blijven bewonendat zij en liunne kinde
ren er met den zomer van tijd tot tot tijd eenige
dagen zouden komen overbrengen. Nu verledene
week gaat dc knecht Tist naar den koeistalen
Christene werklieden hebt hoop, het is zeker
betere tijden zullen aanbreken waarin het werk,
zonder nijverheid en patronen schade te doen,
meer vereerd en beter beloond zal worden. Gij
denkt maar al te dikwijls dat de godsdienst, dat
de priesters weinig met uw lot bekommerd zijn,
dat zij u al moezen geven, opdat gij van uw lots
verbeteringen zoudt zwijgen. Neen, duizend
maal neen, werklieden, zoo is de godsdienst, zoo
zijn de priesters ten uwen opzichte niet gesteld.
Indien zij aalmoezen geven, het is [niet opdat
men niet verder op u zou denken; het is omdat
de Goddelijke Zaligmaker het hun oplegt de lij
denden bij te staan en te helpen, omdat zij weten
dat hetgeen zij voor u doen voor Christus zelf
gedaan is; het is om u in den tegenwoordigen
nood bij te staan, aangezien er voor het oogen-
blik geen ander troost opdaagt. Maar denkt niet
dat de priesters begeereu dat de tegenwoordige
slaat zou blijven voortduren; denkt niet dat zij
niet werken opdat er verandering zou komen.
Als zijne H. de Paus van Rome zoo krachtig
zijn stem verheft ten voordeele van den werk
man, denkt niet dat de priesters zullen achterblij
ven in het verdedigen van uwe rechten. Als be
wijs daarvan kunnen wij niet nalaten de rede
voering mede te deden van Priester Keesen, pro
vinciaal senator voor Limburg. Meester Bara,
nog een van de oude school, wiens leus alles
laten gaan gelijk of het gaat was zoo stout ge
weest met veel klinkende woorden uit te kramen
dat al de pogingen welke men aanwendt om het
lot van den werkman te verbeteren vruchteloos
zullen blijven. In zijne redevoering had hij geen
verschil gemaakt tusschen de katholieken en de
socialisten. Waarop priester Keesen met veel
reden antwoordde
Ik zal eerst aan M. Bara doen opmerken.
als hij van Christene socialisten spreekt, dat
hij twee woorden vereenigt die tegen elkander
vechten. Hij schijnt, tusschen het socialisme
en de katholieke volksleer, eene zekere ver-
wantschap te willen stellen welke eigenlijk
niet bestaat. Wij zijn in tegenwoordigheid van
twee leerstelsels die elkander uitsluiten. Het
christendom op sociaal gebied, verdedigt
grondbeginselen door het socialism aangerand
den eigendom, het gezag, den godsdienst, cn
het huisgezin. Dat belet zekerlijk niet somtijds
'takkoord te zijn met onze tegenstrevers om
te samen de eisschen van het werk te doen gel-
den als zij billijk en rechtveerdig zijn. Wij
verstooten de hulp van niemand als het er op
aankomt de rechten der armen dezer aarde te
c verdedigen. Maar het is noodig dat men wete,
dat dit akkoord maar toellallig is en geene
overeenstemming van grondbeginselen in zich
sluit. Ik ben zelfs overtuigd met Z. H. Leo
XIII dat het stelsel der socialisten over den
algemeenen eigendom moet verworpen worden
als nadeelig aan deze zelf welke men wil hel
pen, en dat in plaats van de ingebeelde gelijk
heid, dit stelsel niet anders zou voortbrengen
als de gelijkheid in gebrek en ellende.
('t Vervolgt.)
Dezer dagen kwam er nen beer liit
Vollezele naar Denderwindeke toe
gereden, vergezeld van eenen scboonen
grooten hond. Op zekeren stond riep
men hem toe Mijnheer, er loopt 'non
baas onder uwe voituur! Do lieer knikt
al glimlachende den goeden dag, dacht
't is eene farce en rijdt voorts. Eenige
minuten verder opnieuw geroep Mijn
heer, uw hond loopt met 'nen baas in
zijn muil onder uw voituur Ho
pcerd Hierop stapt dc heer uit zijne
koets cn ziet inderdaad zijnen hond er
onder staan met eenen sclioonen baas
in de muil. Stuur spreekt dc heer hem
aan Wat hebt ge daar nu gedaan?....
De hond als beschaamd over eene ge
pleegde misdaad, geeft den haas gewil
lig al'. Hij leefde nog. Het eerste gedacht
van den lieer was van den baas in vrij
heid te laten, maar bestatigende den
cllendigen slaat van de arme beest, zei
hij Met dezen ergen winter moet men
compassie hebben mot menschen en
beesten laat ik dezen haas loopen, hij
gaat iu den sneeuw liggen creveercu,
en vol medelijden voor den mishandel-
don haas stapt hij er meê op zijn gerij,
verleent hem eene veilige schuilplaats
én rijdt voorts.
Dc menschen dachten, die lieer zegt
de waarheid, maar er zijn vele hecren
die aan eenen sukkelaar van armen
mcnsch noch de eer, noch do plaats
zouden verleencn welko deze lieer aan
den haas verleende, die toch maar een
heest is. En dit gedacht was natuurlijk;
maar was het gedacht van dien heer
niet al zoo natuurlijk
Twee walen waren aan 't klappen in
een compartiment van 2 klas; een so
cialist en een liberaal. Ik luisterde. -
De socialist beweerde dat het socialis
mus welhaast zou zegepralen de libe
raal loochende dat lievig en beloofde dc
socialisten ecne deftige klopping met
dctockocmonde kiezingen...
Indien, zoo sprak de liberaal, hot
woord Socialistwil zeggen Verde
diger van den werkman, helper van
den armen, dan heil ik socialist
Maar, liet Socialismus eerbiedigt den
eigendom niet, cn dat is voorzeker on-
rechtvocrdig.
Daarop antwoordde dc socialist wei
nig of niet, en ziende dat hij in onver-
schil kwam met zijnen makker, vondt
hij eene antwoord die hij dacht zeer
gepast te zijn om liet eens te worden
met den liberaal.
Dc antwoord was deze Of 't geen
gij beweert rechtvaardig of onrecht
vaardig is, dat weet ik niet, maar het
geen ik weet, is dat het gansch onrecht-
veerdig is al die priesters cn kloosterlin
gen te laten leven en... hij wees op
eenen priester die rechtover mij zat.
Onnoodig tc zeggen dat liberaal en
socialist het eens waren om te lachen...
I)c vijand voor hun is den Godsdieust
en de Priesters.
En ik maakte dc volgende bemerking
bij mij zeiven Wat zou het jammer
zijn voor onze bevolkingen, konden zij,
om hulp smeekende, aan de pastorijen
en kloosters niet meer gaan bellen
Een vriend van 't volk.
Dat sommige heeren op den huiten
met de opening der jacht nog al wild
ontvangen, dat weet eikendeen. Maar
't is zeldzaam dat de hazen, die, gelijk
nuhij gesloten jacht, eene scheut gaan
in den kop krijgen, zich verhaasten om
dan nog tot in den uitgehaagden hot te
loopen van M. den pastoor van V., ge
lijk het deze dagen gebeurd is... onzen
vriend Fransoo, om daar te sterven. Of
hij goed was en gesmaakt heeft
o-o-oo-o-o
Vader Cats zegt
't Is vastenavond alle dagen
Met de modes die zij dragen.
