^Wu
I JAAR N' 14.
Overweging.
VRIJDAG 12 APRIL 1895.
Het Fabriekmeisje.
Zet u bij de liberalen en socialisten!
Tusschen Man en Vrouw.
De slechte gazetten.
©rukker-lKttgeucr
flctruö tDan ttuffel, fcopolïhstraat, 19, U 3nlöt.
Een abonnement voor gansch Belgiëfranco te huis, kost 2,50 per
jaar. Voor Europa en de andere werelddeelen 4,50. Alle brief
wisselingen moeten ons voor woensdag middag besteld zijn
Pakken en brieven moeten vrachtvrij toegezonden worden. Ongere
kende brieven worden geweigerd, Aankondigingen 15 centiemen den
regeldikwijls te herhalen 10 cent"1 Verzekerde ruchtbaarheid.
Ten Bureele der Volksstem gelast men zich met alle slach van druk
werken, zooals doodbeeldekens, rouwbrieven, facturen, kerkwerk, enz.,
aan zeer lage prijzen. Schoone keus van schoolgerief voor scholen,
kloosters en pensionnaten. Op aanvraag onmiddelijk te verkrijgen alle
soorten van leesboeken, enz. Voor prijsboeken vrage men den cataloog.
Al onze trouwe Lezers moeten ons Bureel indachtig zijn.
Vriend Lezer,
Is er in onze hedendaagsche Samenleving iemand
wiens lot betreurenswaardig is, dan is het toch wel
het Fabriekmeisje.
Nauwelijks 10 tot 12 jaren oud, ziet men het
den boterham onder den arm en 't koffiekanncken
in de hand, van in den vroegen morgen vertrekken
naar de fabriek.
's Avonds
is het soms acht, soms negen uren eer het moei en
afgemat haar eentonig werk mag verlaten om ein
delijk tot den kuiselijken kring weer te keeren.
Is
het dan op dergelijke wijze, dat de dochters onzer
Werkmansklas zich wel moeten bereiden tot dc
rol van echtgenote en moeder
Is het wel op de fabriek dat zij al de edele ge
voelens die hun 't hert bezielen moeten ontwikke
len?
Is het vrouwspersoon dan wel voor de fabriek
geschapen
Voorzeker neen
Onder stoffelijk en bijzonderlijk ouder zedelijk
opzicht is de fabriek het verderf onzer jonge doch
ters.
Hunne plaats is te huis bij moeder
't Is daar dat ze zullen leeren koken zonder veel
onkosten, dat ze zullen leeren naaïen, wasschen,
enz., ineen woord dat ze alle kemissen nuttig
toch het huishouden zullen aanlceren.
Wil dat zeggen
dat eene jonge dochter hoegenaamd geenen stiel
mag aanleeren tenzij ten huize
Geenszins.
Niets verzet er zich tegen, dat zij om den stiel
van naaister, strijkster, handschoenmaakster,bloe-
menmaakster, enz., aan te leeren, het vaderlijk
huis verlaat, indien dit alles kan geschieden op
•enen treffelijken winkel, waar hare deugd niets
te vreczen en heeft, waar zij eene tweede moeder
vindt.
Zoo
immers zal zij zich den middel aanschaffen om
later, wanneer zij tot staat zal gekomen zijn
haar bestaan te vergemakkelijken.
Maar,
ik herhaal het, geene plaats zoo verderfelijk voor
onze jonge dochters als de fabriek.
't Is daar dat zij den waren familiegeest verlie
zen. 't Is daar dat zij gedurig hooren wat hun altijd
zou moeten onbekend blijven, dat zij al zien wat
hun oogen bezoedelt en hun hert bederft.
Ja
daar is het dat zij meest altijd hunne deugd verlie
zen.
Hoe is het dan te verwonderen dat onze fabriek-
werksters, in zoo een midden opgekweekt, veel
liever ter herberg gaan dan ter kerk, dat zij in
plaats van des 's Zondaags naar de patronagie te
gaan en vespers en lof bij te wonen, naar 't een of
't ander bal of kermis trekken
Waarom,
ik vraag het U Vriend Lezer, zouden zij op 't einde
der week gansch hunnen loon afgeven Waarom
zouden zij niet veel liever hunne kosten koopen bij
moeder en den overschot versnoepperen of vertee
ren aan kleeren en mutsen, aan linten of paarlen
van alle soort en kleur
Waarom zouden zij des Zondags op tijd naar huis
gaan, liever dan met personen van 't ander ge
slacht op zwier te gaan
Eerbied
voor vader of moeder hebben zij immers niet meer!
Eerbied voor kerk of priester is hun onbekend
Zij denken slechts aan plezier, altijd plezier,
niets anders dan plezier.
En zeggen
dat onze fabriekwerksters van vandaag, de huis
moeders zullen zijn van den dag van mor
gen
Hadden wij dan ongelijk, Vriend Lezer, als wij
u daar aanstonds zegden dat de fabriek voor onze
jonge dochters een huis is van verderf?
Neen, verre van daar
Om onze innige overtuiging teenemaal uit te
drukken, zouden wij wel moeten zeggen dat de fa
briek voor onze jonge dochters de voorzaal is van
d'hel
Dat men dit eens durve zeggen in do tegenwoor
digheid van Priester Keesen in 't Senaat. Ge zult
er hooren van spreken
JEFKEN.
Menschén luistert
De bovenstaande woorden werden woensdag ver
leden in volle Kamers door den heer de Smet-de
Naeyer, minister van geldwezen, naar 't hoofd ge
slingerd van onzen vierden man 1
Ge ziet van hier hoe de socialistische volksverte
genwoordiger van Aalst zattezweeten.
Maar ge moest 'ne keer weten hoe M. de Smet
om deze enkele woorden overkamd wordt in 't or
gaan van de Visclimijn
Men spuwt er vuur en vlam op, geene scheld
woorden of ze worden hem naar 't hoofd geslin
gerd; men tracht hem te doen doorgaan voor ee-
uen hooveerdigen Volkshater, eeuen achteruitkrui
per en wat weet ik al.
Doch wat bewijst dit
Wel dat de achtbare minister de vinger op de
wonde heeft gelegd, dat hij den nagel op den kop
heeft geslegen, want 't en is maar de waarheid die
kwetst.
1° Door wie immers is die kortgerokte held ge
kozen? ten zij door liberalen en socialisten.
2° Door wie wordt hij in de Kamers toegejuicht?
ten zij door liberalen en socialisten.
3° Met wie stemt hij in de Kamers ten zij met
de liberalen en socialisten.
En zulke liefhebber neemt plaats bij de rech
terzij
't Is ongehoord
Ja, gij hadt gelijk, heer minister, waaneer gij
hem zegdet de katholieke groep te verlaten, en al
de ware katholieken van gansch ons arrondisse
ment roepen u als eenen man toe
Mijnheer de minister, jaag dien vent uit uw mid
den, laat niet toe dat hij nog ooit op de vereeni-
gingen der rechterzij verschijne
Veeax.
Veouw. Wat is dat 1... Met uwen kerkboek
in de eene hand en uwen paternoster in de andere
Man. Vrouw, 't is PaschenEn mijne con
sciëntie is dees jaar als eene beerkuip
Veouw. Ha ge zijtaan uw onderzoek van
consciëntie
Man. Zoo gij zegt.... en ik zit op eenen weer,
waar ik niet doorkan
Veouw. Zoo, zoo?... en wat is dat
Man. Hardnekkig zijn in de boosheid...
Veouw. Wil ik iemand naar de Arme Klaren
zeuden
Man. Ja!.... om gebeden te vragen... maar
niet zeggen voor wie of waarvoor.
Veouw. Maar Petrus, wees toch zoo bekom
merd niet nopens dien PaschenOnze broeder zal
ons wel overzetten.
Man. Volgeern zou hij ons dienst bewijzen
maar hy i» zonder ooreu...
Veouw. 't Is waar!... Allons den eenen of
den anderen avond gaan wij te samen eens probce-
ren naar Herdersem.
de hoofden verre zijn van hunne christene plichten
te leven en alzoo aan de zielekens hun oud
christen betrouwen in hunne Herders ontne
men.
Dus, menschen, luistert naar de venijnige tong
niet van de foppartymaar blijft getrouw aan uwe
oude, christeno vrienden.
Snoeck.
Met vreugde en fierheid nemen wij de volgende
woorden op die ons gisteren werden toegezonden
door een ouden tegenstrever
Heer opsteller der Volksstem,
Ik heb daar zondag het Land van Aelst doorloo-
pen, en iets bemerkt dat ik waarlijk niet kan ver
kroppen. Wat! De Volksstem uitmaken voor ver
achte gazet, omdat ze daar ne keer schrijft over dat
laken waarmee men menigeen een broeksken ge
past heeft, zij heeft er immers niet gezeid dat dit
onrechtveerdig of gestolen is, dat ware al ergeren
als het nu maar eene rappigheid is waarvan ieder
een spreekt in het arrondissement, waarom dan
moeten die hooge mannen zoo koleerig zijn? Wij
beweeren wij dat de Volksstem altijd alles in eer
lijklieid en deftigheid doetnooit iemand verwij
ten, maar alles vergeven en vergeten, en de sociale
kwestie alzoo broederlijk oplossen; alzoo doet de
Volksstem en die het contrarie zegt is een leuge
naar, ofdat hij van Herdersem is of niet.
Vriendelijke saluatie, mijnheer.
G.... H. V.
Een deftige en weldenkende priester zou tegen
woordig in de Kamers wel van pas komen. De so-
socialisten zijn abominabel uitgevallen tegen de
leering van Jesus-Christus en de Heilige Vaders.
Ware er daar een overtuigde priester om het Hei
lig Evangelie en de Katholieke Leering eens kracht
dadig tegen die Godsdiensthaters te verdedigen
Wij lezen met droefheid in 't herte in heilig land
van verleden zondag onder anderen ditOch vre
de is toch zoo goed! 't Werkvolk is te winnen
met goedhertigheid en met rechtveerdigheid,
In de christene volkspartij hadden wij de zielen
van 't volk in d'oog. Zulke woorden lezen in de
gazet van den vierden man dat doet waarlijk pijn
aan 't herte, want
Hoe droevig te zien schrijven die schoone woor
den 't volk is met goedhertigheid te winnen
vermits de vierde man daardoor verstaat 't volk ge
leiden langs eenen weg die naar 't socialismus
overijlt, de menschen meer en meer in hunnen
staat ontevreden maken, overal twist en twee
dracht zaaien.
Hoe schijnheilig is 't durven schrijven 't volk is
met rechtveerdigheid tewinuen? Inderdaad wel
ke zijn die rechtveerdigè middelen die de vierde
man gebruikt om 't volk te winnen of liever te be
driegen?
1° Al wat M. Woeste zegt of doet dat komt van
eenen mensch die het hert vol haat heeft voor
't volk.
2° De godvruchtige gevoelens van M. Woeste iu
twijfel trekken.
3° Aan de menschen eene massa beloften doen,
die 't volk zeer toelachen, maar die de vierde man
beter weet als iemand nooit te zullen kunnen vol
brengen.
Ziedaar onder honderden eeuige staaltjes van
rechtveerdige middels om 't volk te foppen door
den vierden man en zijne partij gebruikt.
Hoe wreed van zulke mannen hooren zeggen de
vrede is toch zoo goed hij die de vrede in 't vreed
zame arrondissement Aalst is komen storen, bij
die nog gedurig werkt om de verdeeldheid grooter
en grooter te makenhij die van tijd tot tijd reeds
in zijne gazet durft schrijven dat voor 't welzijn van
't arrondissement van Aalst het noodig zal zijn in
elke gemeente eenen lijst van kandidaten tegen de
tegenwoordige katholiekon te stellen.
Hoe ongelooflijk te zien drukken in een artikel
dat handelt over Paschen wij hebben in de chris
tene volkspartij het goed der zielen in d'oog als
die foppartij de christene liefde en de christene
gelatenheid uit de zielekens ruktals die partij
door hare gemeenzaamheid met de vijanden van
't christene geloof den éerbied voor de priesters en
voor 't katholiek geloof in de zielekens doet ver
slappen als die volksfoppers toej uichen dat er op
zekere parochiën eene tegenpartij ontstaat waarvan
Slot
Maar doen de gazetten veel kwaad die rechts-
streeks strijden tegen Godsdienst, kerk en pries
ter; die openlijk de werklieden tegen hunne pa
troons opmaken, iu éen woord die zich verklaren
tegen al wat deftig en eerlijk is, er zijn er ook on
gelukkiglijk wij kunnen dit niet genoeg betreu
ren or zijn ook op ouze dagen gazetteu, die maar
al te veel onder den dekmantel van katholiek,
meer kwaad verrichten, dan misschien ooit een so
cialist dagblad heeft te weeg gebracht
Wij zouden ze hier met hunnen naam kunnen
noemen, en onze Lezers weten genoeg wie wij be
duiden, maar nog veel min als aan dc eerste soort,
willen wij onze pen bemorsen met hunne namen op
het papier te zetten het walgt immers aan een
deftig man die namen te hooren uitspreken, en wij
ook, wij zouden die liever in het vergeetboek laten,
maar het kwaad dat zij verrichten is te groot om
daar eens geen woordeken van te zeggen.
Het zijn die gazetten di« onder den naam van
deftigheid en eerlijkheid alles weten te beknibbe
len; die de beste maatregelen met de beste inzich
ten genomen, weten ten kwade uitteleggen.
Het zijn die gazetten die met dubbelzinnige
woorden en uitdrukkingen, onderduims gelijk men
zegt, haat en nijd doen opvatten tegen burgers en
priesters, die niets anders dan al onzen eerbied en
genegenheid verdienen.
Het zijn die gazetten die gedurig de goddelijke
rechtveerdigheid en alle heiligen uit den Hemel
aanroepen om aan hunne Lezers te doen geloovcn,
dat zij en zij alleen met de beste gevoelens van
vrede en eendracht bezield zijn.
Het zijn die gazetteu die door alle soorten van
ondervragingen en uitroepingen willen dingen doen
gelooven op de kap van de ecrbicdwecrdigste per
sonen, en waarvan zij in hun hart wel weten dat
het eerste woord valscheid is.
Het zijn die gazetten die niets anders doen dan
het volk vleien die om het lot van den werkman
te verbeteren middelen aanduiden, die zij goed
weten niet te kunnen uitgevoerd worden, en zoo
alle bestuur aan de werklieden hatelijk maken.
Het zijn die gazetten die onder den schijn van
van het lot van den werkman te willen verbeteren,
voor niets, uitsluitelijk voor niets auders zorgen
dan voor hun eigen zak.
Ja, aan hen die zulke gazetten opstellen mogen
wij wel de woorden van het H. Schrift toepassen
V(E Phaeistei hypoceitce Wee aan u, gij hui
chelaars en schijnheiligen Vce illis Wee hen
die het volk verleiden! Wee hen die onder den
naam van katholiek het volk van den rechten weg
doen afwijken, en zoo het kristen geloof en de
vrede in den grond boren.
Vreest en beeft, schijnheilige, want de reken
schap die gij zult moeten geven om het volk zoo
misleid te hebben zal zwaar op u wegen. Ja zeker,
't ware beter dat zulke menschen nooit geboren
waren, want altijd zal de spreuk waar blij ven:
Coebuttio optiMi pessima Die van hoogst valt
geeft den meesten slag.
En gij, Lezers, vlucht die bladen, vernietigt ze
wanneer gij ze bij ongeluk in uw huis zoudt vin
den ziet dat ze nooit vallen onder d'handen van
uwe kinders wilt gij ze later tot uwe groote droef
heid en schande niet zien meedoen met scheurma
kers en socialisten. Gebensie...,