m
X JAAR N 32.
De Gemeentekiezingen.
PRIJSDEELING.
ZATERDAG 17 OOGST 1805.
YACANTIE.
TUSSCHEN MAN EN VROUW.
Dat was gesproken
De Schoolwet.
Brief aan onze Franschmans.
Druhker-Kitgcucr
Ipetruö Iflan tluffel, Ccopolö^traat, 19, te 2lalöt
Een abonnement voor gansoh Belgiëfranco te huis, kost 2,60 per
jaar. Voor Europa en de andere iccrclddeelen 4,50. Alle brief
wisselingen moeten ons voor woensdag middag besteld zijn
Pakken en brieven moeten vrachtvrij toegezonden worden. Ongetee-
kende brieven worden geweigerd. Aankondigingen 15 centiemen den
regeldikwijls te herhalen 10 centm Verzekerde ruchtbaarheid.
Ten Bureele der Volksstem gelast men zich met alle slach van druk
werken, zooals doodbeeldekens, rouwbrieven, facturen, kerkwerk, enz.,
aan zeer lage prijzen. Schoone keus van schoolgerief voor scholen,
kloosters en pensionnaten. Op aanvraag onmiddelijk te verkrijgen alle
soorten van leesboeken, enz. Voor prijsboeken vrage men den cataloog.
Al onze trouwe Lezers moeten ons Bureel indachtig zijn.
Hoe aangenaam en lief dit woord iu d'ooren
klinkt van leerling en van meester, hoe afschrik
wekkend het ook is voor de ouders en bijzonderlijk
voor moeder.
Dit wil nochtans niet zeggen dat vader en moe
der niet en trachten naar den schoonen dag der
prijsdeeling op denwelken zij hun kind al t een of
't ander fabelken zullen zien afgeven, of het, sa
men met talrijke medeleerlingeneen gelegenr
lieidskoor hooren zingen.
En wie zal mij zeggen wat er in hun binnenste
omgaat, alswanneer ze hun zoontje soms al den
eerste zijner klas hooren uitroepen, eu hem ohder
daverend handgeklap bij Mijnheer den Pastoor of
bij Mijnheer den Burgemeester om zijne prijzen
zien gaan
Ah!
menige traan van aandoening komt alsdan hun oog
beperelon; vader is met reden fier over zoo
een kind'; moeder, die hét liever ziet dan de appel
harer oogen, kan de gelukwenschen die haar van
alle kanten worden toegesproken, volstrekt uiet
beantwoorden, zoodanig is ze ontroerd.
Maar
laat den dag der prijsdeeling voorbij zijn, laat de
prijsboeken van 't zoete kind zorgvuldig in de voor
ouderlijke kas zijn weggelegd, dan is de kaart ras
gekeerd.
De twee eerste dagen van de vacantie mag het
ventje nog al iets misdoen, dan ziet men hem nog
al gemakkelijk door de vingeren, dan zal men hem
zelfs nog verschooneu, maar welhaast vindt men
zijne tegenwoordigheid den dag door vervelend
men acht zich gelukkig het kind de straat op te ja
gen om er van ontslagen te zijn.
En zoo komt het
dat do tijd. der vacantie voor't grootste getal van
de kinders, helaas, zoo verderfelijk is.
Brave ouders, denkt er toch wel op dat gij als
dan, meer dan ooit, een wakend oog op 't gedrag
uwer kinderen moet gericht houden, wilt gij niet
dat al 't goede, dat hunne meesters hun gedurende
het schooljaar met zooveel zorg hebben trachten in
te planten, weldra door verdwenen zij.
Uw plicht
is van ze zooveel mogelijk bij u te houden,ze 't een
of 't ander werk of nuttige bezigheid te. verschaffen,
want alhoewel de vacantie een tijd van rust en ver
maak moet zijn, dit wil nochtans niet zeggen dat
het een tijd moet wezen van luiaardij.
Ingezien een kind dan binst den verloftijd toch
geene bepaalde bezigheid en heeft, waarom het dan
niet dagelijks ter kerke gezonden om er de H. Mis
en somtijds ook 't lof bij te wonen
Waarom
het niet aanzetten zich ten huize te vermaken, sa
men met eenige schoolkamaraden
Waarom ze met u niet meenemen alswanneer ge
eene boodschap moet gaan doen, of dat uwe zaken
u naar de eene of d'andere naburige parochie roe
pen?
Zoo immers zoudt gij uwe kinders kunnen bewa
ken, hun het goed voorbeeld geven, hun den tijd
der vakantie aangenaam doen overbrengen en hun
zoo 't een of 't ander vermaak verschaffende, hun
aanzetten om zich, bij 't heropenen van 't school
jaar, met meer iever op de studie toe te leggen.
Weest dan al uwe plichten binnenst de vakantie
wel indachtig, tracht ze opperbest te kwijteu en
soms al eens denken dat gij ook eens kind geweest
zijt.
JEFKEN.
Vrouw. Hoe zal 't gaan met de aanstaande
kieziug, Petrus?
Man. Vrouw, de katholieken zijn eensgezind
en maken een machtig leger uit.
Vrouw. Zal dat katholiek leger bestreden
worden, Petrus
Man. Langs drij kanten, vrouwDoor een ré
giment liberalen, door een bataljon socialisten en
door een pelotonsken donchisten.
Vrouw. En wat zijn de mannen van de chris-
tene volkspartij van zin, Petrus
Man. Op t eerste woord van'den Paus, zijn zij
terug geloopen bij A katholiek legér.
Vrouw. Proficiat!... 'tZal er spoken in ons
huis op den dag van de kiezing
Man. Hoe dat
Vrouw. Wel, Petrus, ik zal zegevieren, en
gij, gij zult knarsetanden.
Over eenige dagen zat zekere Eniile Goudot op 't
schabel leken van eon Hof van Assisen, niet verre
van Parijshij was beschuldigd Rosine Méniè te
hebben vermoord.
Ziehier de pleitrede welke zijn advocaat, den
heer Saint-Appert, ter dier gelegenheid uitsprak
Huren Rechters
Mijne taak is thans heel eenvoudig, ingezien de
beschuldigde alles bekend heeft. Ik moet hem niet
verdedigen want ik en verhoop voor hem geene ge
nade. Ook zal ik kort zijn.
Maar indien het gerecht hem rekening vraagt
over zijn schelmstuk,zult gij mij ook op mijne beurt
toelaten hot gerecht rekeniug te vragen over het
vonnis welk het gaat uitspreken.
Welk zal dit vonnis zijn Ik weet het niet. Maar
hoedanig het ook weze,er is hier iemand die schul
diger is dan de beschuldigde zeil. Die sehuldige
dien wil ik u doen kennen of liever de schuldige
die ik hier kom betichten zijn niemand anders dan
gij, heeren, die mij hier aanhoort; gij die de sa
menleving vertegenwoordigt, die samenleving wel
ke genoodzaakt is de misdaden te straffen, die haar
bederf moet hebben kunnen voorkomen.
Ik zie hier voor mij aan den muur eèn Kristus-
beeld dat ik met liefde groet. Dit beeld is hier in
uw gerechtshof, waar gij do misdadigers voor u
doet verschijnen. Waarom hangt het niet in de
school, waar gij het kind alle kennissen aanleert
Waarom strait gij onder de oogen van God, wan
neer gij de kinderen buiten zijne kennis opkweekt?
En waarom ziet Goudot onzen gekruisten Zaligma
ker hier slechts voor de eerste maal? Waarom
heeft hij hem niet gekend van als hij nog op de
schoolbanken gezeten was? Dan zou hij voorzeker
hier op die bank van schande thans niet zitten.
Wie heeft er hem gezegd dat er een God was,
dat er een opperste Rechter bestond Wie heeft er
hem gesproken van zijne ziel, van den eerbied en
liefde voor zijnen evennaasten Wanneer heeft
men hem de Godswet aangeleerd, die ons zegt
Gij zult niet doodslaan
Men heeft dien ongelukkigen aan zijne slechte
driften overgelaten dit kind heeft* geleefd zooals
een wild dier in de woestiju, gansch alleen midden
in onze samenleving die hem nu als eenen tijger
gaat kastijden, zij, die hem, toen het nog tijd was,
de klauwen moest hebben ingekort en zijne woest
heid gedempt.
Ja, Mijne heeren, gij zijt het die ik beschuldig
gij, die alhoewel ge beschaafd zijt, ik als wilden
aanzie; zedenleeraars, die overal de godloocheuiug
roemt eu die dan verwonderd zijt dat er daar
schelmstukken van allen aard uit voortspruiten.
Veroordeel mijnen klieënt, gij zijt in uw recht
maar ik beschuldig u, en dit omdat het mijne
plicht is.
Deze mauhaftige en christene taal verwierf de
toejuichingen van al de toehoorders.
Eenige oogenblikken later sprak het Assisenhof
tegen Goudot de doodstraf uit, waarop nogmaals
Saint-Appert antwoordde, het Kristusbeeld too-
nende*
God zal de rechters oordeeleu n
Stillekens aan naderen de gemeentekiezingen
de kiezingen waar de vrede, de rust en de welvaart
van stad en dorp van afhangen.
De groote strijd moet geleverd worden tegen
't socialismus, dat overal zijn hoofd begint op te
steken. Het wordt ondersteund door de oude libe
rale partij, en helaas! wij moeten het zeggen,
't wordt ook aangemoedigd door de verdeeldheid
die op sommige plaatsen onder de katholieken be
staat. Een deel der mannen, (geen groot, gelukkig-
lijk), die vroeger met ons onder 't katholiek vaan
del gestreden hebben, zijn uit de rangen weggeloo-
pen; zij hebben den eeuwenouden naam van katho
liek verloochend, om zich christen te noemenzij
zijn opgestaan allen tegen hunne vroegere gene
raals, zooals M. Woeste, en zij hebben op hunne
oude wapenmakkers geschoten. Wat is er niet al
.eschreven en wordt er nog geschreven in gazetten
en vliegende bladjeswat is er al gezeid in de mee
tingen om de oude katholieke partij slecht te ma
ken bij 't volk En wat is er daar uit voortgespro
ten? Verdeeldheid der katholieke partij en ver-
zwakkiug harer macht. Nu zijn de gemeentekiezin
gen daar, en wij staan voor den vijand met een le
ger dat verdeeld is.Wie zal daar profijt uittrekken?
't Socialismus. Zullen wij dat gedoogen? Neen,
want dat ware onze eeuwige schande. Wij willen
en wij moeten eenen zegepraal behalen groot en
schitterend gelijk in vroeger tijden. Maar welke is
de middel Ons weder vereenigen. En dit zal niet
moeilijk gaan als men maar van goeden wil is.
Wij moeten strijden onder één vaandel, voor
één en 't zelfde programma, met ééne en dozeltde
werking.
Één .vaandel de welvaart van werkman, land
bouwer en burger.
Ééne werking aan iederéen zijn volle recht
toekennen. Aan het werkvolk, de landbouwers en
de burgerij hunne rechtstreeksche vertegenwoor
digers geven in den gemeenteraad, die zij zelf in
volle vrijheid, onder malkander, zullen aanduiden.
Al te zamen dus in dieu zin gewerkt, want zóó is
het dat de Paus het verzoekt.
Aan 't werkvolk, de landbouwers en de burgerij
het getal kandidaten geven die hun toekomt, hun
die zelf laten kiezen en dan, mannen gelijk, zoo
veel als er katholieken zijn, voor die kandidaten
gewerkt en gekozen
In die werking is de eendracht, is de zegepraal
gelegen
Al de artikels van de nieuwe schoolwet zijn één
voor één gestemd en aangenomen; zij moet nu nog
eene tweede maal gestemd worden in haar geheel.
Er is geen vrees dat ze nog zal verworpen wor
den.
De nieuwe wet ziet er goed uit. Wij hebben reden
van kontent te zijn. Ons ministerie heeft al gedaan
wat mogelijk was ten voordeele van 't katholiek
onderwijs. De kristclijke leering zal in alle scholen
moeten onderwezen worden. Zóó moet het zijn:
God op de eerste plaatszonder religie kan de we
reld niet bestaan; neemt ze weg en op vijf jaar tijd
is het hier een beestenkot, waar de eene den ande
ren zal verscheuren.
De vrije onderwijzers staan, voor hunnen trok.
op denzelfden voet als de officieele, en dat is niet
meer als recht. Wat hun pensioen aangaat, dat zal
later door eene bijzondere wet geregeld worden. De
meesters die in 79, onder de slechte wet, hun ont
slag gaven en zoo van hun pensioen verloren, zul
len ook eene vergoeding bekomen. Bravo, bravis-
Als ik dat in ons Stemrneken gelezen heb, dat gij
het daar wel stelt, en dat onzen ouden geburen on
derpastoor M. Van Essche die te Parijs voor de
Vlamingen is, daar zoowel voor u zorgt, en u ook
het Stemrneken geeft, heb ik niet meer kunnen in
houden van u ook een woordeken over ons land te
schrijven.
Vrienden uit 't land van Aelst en van Geesber-
gen en aan de coetera, 't is hier ook oogst zelle,
maar er valt te veel nat. Tarwe, graan, haver, 't is
allemaal goed opgekomen en rijp gemaakt, en van
alles veel, maar ze zouden 't de boerkes gaan
kwaad tegen hebben om binnen te krijgen. Maar
alia! Ons Heer zal toch nog eens mee zijn sukke-
leers zijn, en dat zal ook wel gaan, er is van gepas
seerde jaar toch ook geen blijven buiten staan.
Broers van den brabantschen kaut, d'hop z'is wel,
maar ze beginnen te spreken van 't zwert, en 't vlas
ook wel, op sommige plaatsen een weinig kort ge
weest, en van jaar tot jaar wordt er min gezaaid.
De tabak staat schoon, opperbest; komen er geen
malheuren aan van hagel of stortvlagen, 't zal een
goed jaar zijn, en ge weet dat de Kamers gaan eene
serie van artikels stemmen om de rechten op den
tabak af te schaffen, van dees jaar af en zal er al
niet meer moeten betaald worden, maar ondertus-
schen moeten de planters toch nog dees jaar hun
getal planten opgeven, 't Is M. Woeste en M. De
Sadeleer en M. Dierickx die ons da bekomen heb
ben, die mannen leggen daar fel werk af. O veriest
hebben die heeren opslag bekomen ook voor de pi-
ossers die tusschen Ninove en Geesbergen aan de
route werkten, en die menschen spreken daar af
mee volle monden. En den ajuin, vrienden, hij
staat aan zes frank den zak, de boerkes zijn kon
tent, want als hij maar drij of vier frank en geldt,
moetg'hem ook kwijt geraken. Maar nen heer die
van veel dingen en van deu boerenstiel ook ver
stand heeft, zei mij over oenige dagen dat onzen
ajuin op de markt van Londen te koop gesteld, tot
16 en 17 frank gaat, en dat ons boerkens, als zij al
len in boerenbonden zullen ingeschreven zijn en
vereenigd zijn, dat zij de middelen zullen zoeken en
vinden om door eenen man die zij zullen aanstellen
daarvoor, onze vruchten en produkten op de groote
merkten van Europa, zooals te Londen zelf te ver-
koópen, en zoo de boeren ondereen al die profijten
zullen doelen waarmee d'opkoopers nu optrekken
en rijk op worden. Vrienden uit Frankrijk dat is
een gedacht, de boeren moeten dat eens goed over
leggen, leügenen zijn het niet, iedereen kan 't na
zien, als onze vruchten zestien franken weerd zijn
in plaats van zes of zeven, de boeren hebben er
't meest voor gedaan, ze moeten er 't meest profijt
uit trekken.
Vrienden, nog wat moed, doet nog wat uw best,
vrouw en kinderen wachten naar u, spreken van
u, en zien u toch zoo geerne weder komen, 't geld
in de tesch en den lach in den mond.
Van Wayenberg-he,
St. Maria-Lierde
Woensdag was het prijsdeeling in Sint-Martens-
gesticht, en eene schoone prijsdeeling. Het stuk
Le Zornvepontifical,- werd meesterlijk .gespeeld;
zuivere uitspraak, puike voordracht, in een woord,
alles wel. 't Is te zien dat de kinders daar onder
alle opzichten goed gericht worden. Zoo een ge
sticht is een geluk voor eene stad. Al de katholieke
familiën zouden er hunne kinders moeten naartoe
zenden?
Maar waar waren de Heeren van den Gemeente
raad en andere notabelen van de stad? Als het over
8 maanden kiezing was, wisten zij zoowel den weg
naar 't gesticht;hebben ze dien nu al vergeten?Een
weinig beleefdheid en erkentenis zou die Heeren
niet misstaan.
