M
mfa
IWEIN VAN AAL
Een laatste Zoientaj.
1
3' JAAR AT 144.
ZATERDAG 0 OCTOBER 1807
w
Bureel
Leopoldstraat, 1 i), Aalst
OVERZICHT.
Dr Is. Bauwens.
Armoede en liefdadigheid.
Eene ijzeren Stem
en een steenen Hert.
miiiiiiiiiiiiiiiiitft
Een abonnement voor gansch Belgiëfranco te huiskost 2,50 per
jaar. Voor Europa en de andere werelddeelen 4,50. Alle brief
wisselingen moeten ons voor woensdag middag besteld zijn
Pakken en brieven moeten vrachtvrij toegezonden worden. Ongetee-
kende brieven worden geweigerd. Aankondigingen 15 centiemen den
regel dikwijls te herhalen 10 centm Verzekerde ruchtbaarheid.
Ten Bureele der Volksstem gelast men zich met alle slack van druk
werken, zooals doodbeeldekens, rouwbrieven, facturen, kerkwerk, enz.,
aan zeer lage prijzen. Schoone keus van sclioc .gerief voor scholen,
kloosters en pensionnaten. Op aanvraag onmiddelijk te verkrijgen alle
soorten van leesboeken, enz. Voor prijsboeken vrage men den cataloog.
Al onze trouwe Lezers zullen ons Bureel indachtig zijn.
De fransche omwenteling van de verledene eeuw heeft
haren naklank gehad in gansch Europa.
Voltaire en Rousseau hebben goddeloosheid gepredikt
vele menschen zijn onverschillig geworden aan de hemel-
sche en eeuwige goederen en zoeken hun geluk alleenlijk
langs den kant van de aarde.
De fransche omwenteling heeft de oude gilden afgeschaft,
waar meester en werkman over loon overeenkwamen.
Veelal is de werkman, die door geene wetten beschermd
werd, de speelbal geworden van goddelooze en baatzuchti
ge patronen, die maar voor doel hadden zooveel geld moge
lijk te verzamelen.
De Paus Leo XIII, getroffen door de goddeloosheid en
slechten toestand van 't werkvolk, heeft zijne vermaarde
Encycliek Rerum Novarum in de wereld gezonden om
aan meester en werkman hunne rechten en hunne plichten
voor te houden.
Een toestand van zaken komt op geenen enkelen dag en
kan alzoo ook niet aanstonds veranderd worden.
Daarom moest de toepassing van de raadgevingen van
den Paus langzaam gebeuren en hier en daar groote moeie-
lijkheden verwekken.
De Bisschoppen van België hebben gehoor gegeven aan
de stem van den Paus en in Congressen en in andere verga
deringen hebben zij getracht eene richtingslijn te vinden
om de encycliek van Leo XIII voor ons land in voege te
brengen.
Het was voor alle katholieken ecue groote plicht van
de bisschoppen in die lastige taak bij te staan.
't Was eene groote plicht ook van te werken, niet op eige
ne handmaar volgens de richting door de bisschoppen aan
gewezen de bisschoppen zijn immers de plaatsvervangers
van den Paus, door hem van Godswege gelast om de ka
tholieken te geleiden en te bestieren in 't groot en christelijk
werk der sociale hervorming.
Hoevele katholieke werken, die de bewondering van
gansch de wereld uitmaken, wierden op raad der bisschop
pen in België niet gesticht- en hebben veelg bijgedragen tot
verbetering van het lot van de werkende klas Om maar
van éen te spreken, wat grootsche inrichting is de Christene
Volksbond
GESCHIEDKUNDIG VERHAAL
DOOR
En ik bemin u
Ik vervloek u
En ik bemin u zóo zeer I zóo zeer
Achteruit riep zij thans dreigend tot den voort
kruipenden Rambold Ik, ik uwe vrouw worden
Nooit!.,. Nooit!...
Nooit huilde hij en sloeg wanhopig de handen
vóór het aangezicht. Nooittierde hij weer, trok
woedend aan zijne haarlokken, sprong haar dan bliktan
dend toe en greep ze tot pletterens toe bij de armen
Nooit zult ge mijne vrouw worden?... O gij haat mij
dan wel diep
Uit al mijn vermogen
Ongelukkige ge trotseert mij, mij, Rambold van
Straeten Vergeet ge dan, dat uw leven in mijne han
den is? Terg me niet langer!... neen! terg me niet lan
ger
Hij slingerde de weerlooze jonk ver op den grond,
zette heur den dolk op de hartstreek en grimde heur
aan.
Lauretta was evenwel de zwakke maagd niet meer
van voorheen, wier prikkelbaar zenuwgestel bij den mins
ten slag van 't noodlot werd ontredderd, wier bloed in
de aderen van schrik stolde. Zij was aireede gehard te
gen 't leed en had heldensterkte verkregen. Rambolds be
dreiging, al voelde Lauretta de punt des dolks haar in de
huid prikken, werd enkel door den uittartenden kreet
beantwoord
Sla toe, lafaard Wat vreest ge?... Sla toe ik
veracht den dood. Eens t99b zal ik hierboven voor eeu-
Plet werkvolk werd in eenen algemeenen bond
vergaderd om met wijsheid en rechtvéerdigheid
zijne rechten te verdedigen. Aan het hoofd van
den Volksbond staan mannen Arthur Verhaegen,
die altijd op de bres zijn om te strijden tegen 't
socialismus en om te werken ten voordeele der
arbeidende klas.
Hoe ongelukkig is het dan niet, van onder de
katholieken huichelaars en verdwaalden te vin
den, die raadgeving van Paus en Bisschop mis
prijzen, en die tot vreugde van liberalen en so-
cialisten, den smaad werpen op al diegenen die
i onder 't geleide van de Bisschoppen werken vol-
J gens de richtting van den Paus Het staat in
I alle dagbladen te lezen, dat de Daensisten verre,
van zich te beteren, zelfs in 't openbaar de hand
reiken aan de vijanden. Plancquaert gaat nu
rond Gent meeting geven met de liberalen, niet
om de socialisten te bestrijden, maar om de ka
tholieken aan te vallen.
Men heeft bewezen dat te Destelbergen Planc
quaert als verslaggever had denzelfden scheur
maker, die schrijft in eene socialistische gazet
van Gent.
Het wordt dan alle dagen klaarder, dat de
daensisten overgaan tot liberalen en socialisten
en dat zij door de katholieken als hunne ergste
vijanden moeten bestreden worden.
Er is dus geen twijfel meer of die scheurma
kers zullen van alle ware katholieken verlaten
worden zij zullen de straf krijgen van hunnen
onmeetbaren hoogmoed en verdwijnen, terwijl
de katholieken eene schitterende zegepraal zul
len bekomen op liberalen en socialisten.
Katholiek.
heb dank Dat za'l ik in mijne gazet van toekomen
den Zondag...
Oho, zoo rap niet, man, zoo rap niet.
Ik sta hier op mijn 41° jaar, en op die 41 jaren
heb ik hier in Aalst al veel weten gebeuren. De li
berale partij heb ik weten zegepralen en ik heb ze
zien vallen hier, achter mij, boven mijn hoofd
heb ik den toren weten afbranden..
Ehwel, Dirk Martens
EhwelNooit of nooit heb ik een enkel
woord gesproken, maar nu mag noch kan ik niet
meer zwijgen...
Wat gebeurt er, Dirk
Wat er in Aalst gebeurt sedert 5 jaren?,
Dat moet gij juist komen vragen Luister wel naar
mijne woordeu, en moge mijue ijzeren stom krach
tiger zijn en meer invloed hebben op u als die van
uwe Bisschoppen, uwe Priesters en geheel het ka
tholiek land
T ooruil vervloekt de samenleving waarin de
eenen millioenen bezitten, terwijl de anderen
van gebrek en armoede langs de straten neerzin
ken.
Het schijnt dat dit nochtans niet veel indruk
maakt op de roode miljonnairs, zooals de Vande-
velde's, Defuisseaux, Furnemont's en anderen,
want zij blijven gerust het geld hunner koepons
opstrijken en Anseele zelf laat er zijne plezier
reisjes naar Zwitserland niet voor.
Zeker, er heerscht veel armoede in de wereld,
doch 't is het socialism niet dat dien toestand zal
verhelpen de rooden doen niets voor de arme
menschen, terwijl de christelijke liefdadigheid
reeds veel gedaan heeft en nog steeds ,doet om
zooveel mogelijk alle ellenden te verzachten.
10 1... 11!... 12!... 't Sloeg 12 uren op
den toren 't was helledonker... Geen enkel ster
reken blonk aan den hemel... I)e markt was een
zaam en stil de toren nog zwarter, dan de zwarte
nacht, stak zijn hoofd in de lucht... De brave lie
den, vermoeid van den arbeid van den zaterdag,
vroegen aan den slaap eene zoete verkwikking.
A'les was eenzaam en stil..
Nauwelijks was de twaalfde slag uit de klok ge
vallen of eene zware stem, eene stem, die uit eene
ijzeren borst scheen te komen, klonk traagzaam
in den nacht
Petrus Petrus
Wie roept er achter mij Is 't niet al genoeg,
dat ik mij in den dag verduik Kan men dan zelfs
niet verdragen, dat ik 's nachts...
Petrus!... Petrus!... herhaalde d'ijzeren
stem.
Ik zie niets als de zwarte schaduw van Dirk
Martens... Collega, zijtgij het misschien
Ja, ik beu het, ik zelfIk, die voor de eerste
maal sedert dat ik hier op de markt sta, voor de
eerste maal sedert 41 jaren, mijne stem laathoo-
ren
En dit te mijner eer 1 Dank, Dirk Martens,
In naam der Drukpers kom ik van dezen
nacht tegen u te protesteereu en u het volgende te
verklaren
Iiadde ik geweten, welk een schromelijk mis
bruik, gij, Petrus, van deze schoone uitvinding
gingt maken, ik zweer het bij deze drukpers, aan
mijne rechter hand, mijne glorie ware met mij ten
grave gedaald en nooit, neen, nooit hadde ze ik
aan België kenbaar gemaakt
Geene moeite heb ik gespaard om mijn geliefd
Aalst beroemd te maken! Ik had Latijn en Griekseh
geleerd bij de Wilhelmieten in deze stad ik ver
trok naar de Hoogeschool van Leuven, vandaar
naar Venetië, bij eenen boekdrukker, en in 'tjaar
1473, ('k en was dan maar 23 jaren oud) kwam ik
in Aalst terug... Ik bracht de eerste drukpers in
't land... In Aalst werd de eerste boek gedrukt
De Conversione Peccatorum, Van de Bekee-
ring der Zondaars. (1) Iedereen sprak var
Aalst Aalst was beroemd wijd en verre 1
En gij, Petrus, gij ook hebt door de drukpers
Aalst doen kennen I
Uwe geboortestad hebt ge bij den vreemdeling
belachelijk, misschien hatelijk gemaakt 1
De inwoners van Aalst zijn menschen, die het
brood uit den mond van hunnen evennaasten trek
ken 1... In Aalst is 't nog slavenhandel Aalst
slechter als de Congo, slechter als Siberië 1 De ka
tholieken van Aalst, die schildert gij af als schijn
heilige, hebzuchtige menschen 1
De priesters van Aalst als vervolgers die u be
lasteren I
De paters als dienstknechten der rijken 1
En om dit alles gedaan te krijgen, zet gij een
schijnheilig wezen op, drukt gij op eiken regel den
naam van onzen Goddelijken Zaligmaker en van
zijne Heiligen I
De Bisschoppen zijn Caïphassen die zich met
de Bisschoppen en liunne bevelen weinig bekom
meren vergelijkt gij aan Christus de deftige men
schen, die uwe lastertaal afkeuren noemt gij scri-
ben en pharizeërs 1...
Ik, ik ontnam niemands eer, ik Schreef en druk
te eene deftige taal, ik verweet niemand 1 Maar,
't is waar, ik woonde in de Zoutstraat en gij aan
de VlSCHMARKT..,.
En uu, punctum... Om te eindigen een goeden
raad
Ge zijt nu afgekeurd door Paus en Bisschoppen.
Uwe geestelijke overheid is geheel en gansch te
gen u, en moet tegen u zijn in consciëntie... Al de
katholieke gazetten schrijven tegen u... Geheel
BeJgië keurt u af... 't En zijn maar liberalen en so
cialisten, die nog een woordeken voor u ten beste
spreken
Toe vriend, 'tis wel lastig, 'k weet hetMaar
toch, zeg het,... druk het... ifea Cu>pa Mea
Culpa Ik heb mis geweest
Ga nu uaar huis, Petrus, en overweeg
wel mijne woorden....
J: 3|c
Petrus boog het hoofd eu nam zijuen
hoed af
De maau schoot hare heldere zilver
achtige stralen, aldoor den zwarten
nacht, op het wezen van Dirk Martens!
Zijne oogen blonken van verontweer-
diging... en zijn metalen wezen was
rood uitgeslagen
t Sloeg 1 uren op den toren... De
markt was eenzaam en stil,... en traag
zaam slodderde eene zwarte schim 't gat
van de Molenstraat in.
Wanneer de gouden zonnestralen op
een frisschen Octobermorgen in uwe
kamer dringen, maakt zich oeu raar go-
voel van u meester, een gevoel, dat u
met onweerstaanbare macht uaar bui
ten lokt.
Naar buiten, in 't vrije
Ruimer ademt men onder de geel-
wordende kruinen der hooge kastanje-
boomen, tusschen welks groote takken
de zon hare lieve stralen schiet.
Do stedeling vooral is die laatste zo
merdag welkom, want de regenbuien
en grijze mistluchten der voorgaande
dagen deden hem met een gevoel van
weemoed don naderenden winter tege
moet zien.
Ook, welke beweging, welke vroolij-
ke bedrijvigheid op de boulvards, in de
breede dreven en openbare wandelin
gen 1
Welke borite wemeliog van lichte toi
letten en gekleurde zonneschermen, van
deftige hoeren en da mee, van kraak
nette kindermeisjes en flink uitgobors-
telde uniformen, van Zondaagscbe voet
gangers. van jeugdige knapen en meis
jes.
Allen willen- zich koesteren in die
laatste zonnestralen, welke misschien
reeds morgen door 't vinnig Noordwiud-
je zullen vervangen worden.
Langzaam trekt ginder een zwart ge
vaarte door den vreugdigen stoet.
Zwarte paarden slepen traag den
zwarten wagon, geleid eu vergezeld van
zwarte mannen, welke ongevoelig voor
den afscheidsgroet der lieve najaarszon
schijnen.
In dien wagen rust het lijk van den
armen barakspeler, die over eenige da
gen zijn gevaarvol beroep met het leven
betaalde.
Arme man
Behalve de vier bedrukte kinderen en
een oude vriend, allen in gelapte klee
deren gehuld, vergezelt u niemand op
uwe laatste wandeling.
Toch ook vergezellen u die laatste
zonnestralen, de eerste misschien, die
ontloken zonder u kommer aan te bren
gen, en wanneer gij straks te midden
van zooveel andere uwer lotgonooten in
den algemeenen kuil zult rusten, zullen
zij u den lautstenafscheidsgroet bren
gen.
Arme weezen 1
De lieve schooljeugd ook, mocht zich
verlustigen in de laatste zonnestralen.
Onderwijzers en leeraars leiden de vroo-
iijke schaar langs de schoone dreven.
Levenslust straalt uit de schallcsohe
oogen der knapen, die toch zoo-innig
tevreden zijn voor eenige uren aan de
enge schoolzaal te mogen outsuappen.
Schaterend trekken zij voort, gevolgd
door de kwijnende blikken van dien
vroegeren speelmakker, die daar boven,
achter het gesloten raam, mede de laat
ste zonnestralen geniet. Voor hem, he
laas, konden zij wel de laatsten, de al-
lerlaatsten wezen.
Arme ouders
Lieve stralen, wat zoete herinnerin
gen wekt gij in ons hartGlanzend vor-
toonen zich aan de verbeelding de da-
(1) Het eerste boek door Dirk Martens gedrukt, draagt gen uit den lang vervlogen zonnetijd
derdaad voor titelVan de Bekeuring der Zondaars. 1 der jeugd, J
-. f*. J: mm
