m
Wto
m,
m
Overeenkomst.
'T PARLEMENT.
3
Bureel Kapellestrciat, 15, Aalst
Abonnementsprijs per jaar 2.50, franco
tlinis. 5 iientienien liet nninmer. lie
Volksstem heel t overal verkoopers en
wordt ganscli Vlaanderen doorgelezen. - 71rrmnin Jft Kst\\Ti?\Knm jono
- Briefwisselaars in alle gemeenten. - J ZATERDAG 19 NOVEMBER 1898
Hebt gij huizen te verhuren Vraagt gij
meiden of knechten zoekt gij ccnc be
trekking? wilt gij uwen handel aanbe
velen Plaats dan uwe aankondigingen
In dit blad het wardt alom verkocht
Tusschen Man en Vrouw.
A propos van democratie.
Jan De Lichte op de
Markt van Aalst
wij geheel en
De Bien Public de ga
zet van 't bisdom, schrijft over
den brief van Mgr De Harlez,
de professor van Leuven, aan
de Daensisten geschreven om
hen in den goeden weg weder te
brengen, het volgende, waarin
gansch toestemmen
«Wij vragen niet beter dan dat onze vijan
den vau alle soorten, en bijzonderlijk de demo
craten, alias groene socialisten, wederkeeren in
de rangen van liet katholiek leger. Maar zoolang
zij niet ophouden ons te bevechten, zullen wij ze
altijd als onze tegenstrevers aanzien. Het is niet
genoeg dat een hooggeplaatste (Mgr de Harlez)
eenige-voetstappen doet om overeen te komen,
omdat wij ons seffens zouden geven.
Wij hebben het recht en de plicht te onder
zoeken of die mannen, die men ons als bondge
noten wil geven, verdienen, dat wij in hen zou
den betrouwen hebben. Dat is bijzonderlijk hier
noodig, omdat men met mannen te doen heeft,
waarvan het politiek en de handelwijze open
baar is veroordeeld door hunnen Bisschop, en
die niettegenstaande deze veroordeeling in hun
ne boosheid voortgaan.
Over twee jaren heeft den Belgischen Volks
bond de Daensisten aanveerd. Zij hebben om zoo
te zeggen de oorzaak geweest dat hij moeilijke
oogenblikken heelt doorleefd, want na weinige
maanden heeft de Belgische Volksbond zich ver
plicht gevonden, die scheurmakers aan de deur
te zetten.
Van dan af hebben de Daensisten meer kwaad
gedaan dan ooit. De bien du Peuple kent ze
maar van verre, maar wij hebben ze van bij aan
den gang gezien, en indien onze Luiksche kon
frater onze papieren wil komen onderzoeken,
dan zal hij ze zoowel kennen als wij.
De Daensisten bekennen zelf dat zij in het wil
de loopen maar in plaats van te bekennen dat
zij ongelijk hebben, zouden zij den Belgischen
Volksbond willen doen vallen, om erdeDaen-
sistenpartij van Aalst in de plaats te stellen.
Wij zijn ten volle 't akkoord met onze kon
frater de Bien Public». Wij kennen ook de
Daensisten van bij, beter dan iemand Reeds
meer dan vier jaren hebben wij hier in Aalst
hunne werking gezienhoe zij hand in hand
gingen met liberalen en socialisten hoe hunne
kopstukken verbroederen met al wat geus en vij
andig is aan kerk en priester hoe zij zich aan de
gemeenste streken hebben plichtig gemaakt; hoe
zij den weg hebben gebaand aan de socialisten
en ons braaf werkvolk hebben ongemaakt tegen
hunne patroons en alle overheid hoe zij in den
schijn van kristenen onze priesters beleedigden
en van de grofste schelmstukken beschuldigden.
Ja, Bien Public dat hebben wij hier ook
gezien, en daarom zijn wij met u 't akkoord, dat
een brief van Mgr de Harlez niet genoeg is, om
aanstonds die verdoolde schapen wederom te
aanvaarden, maar eerst en vooral, vooraleer wij
ze als onze bondgenooten erkennen, dat zij moe
ten aan hun politiek verzaken, gehoorzamen aan
hunne geestelijke overheid, en publiek bekennen
dat zij een verdwaald spoor zijn ingeloopen, en
vergiffenis vragen voor al het kwaad dat zij se
dert zooveel jaren hebben gepleegd.
Dat vraagt en vereischt ieder ware katholiek.
Vrouw. Man, hebt ge den brief gelezen
Man. Van Mgr De Harlez
\rouw.Ja, uwe goede vriend geweest en
nu zoo eene oorveeg krijgen. 1
Man. Ach, Vrouw, zwijg er af. Alle nachten
zie ik de schimmen van mijne oude vrienden, die
inij mijn gedrag verwijten sedert vier jaren heb 1
ik geene rust meer genoten, en nu Mgr De Harlez, j
Ook al oud-bewaarder 1
Een van de kapiteins der groene fopperspartij,
't Kattejoug, zou willen, schrijft hij in 't Recht,
(maar wij gelooven er geen woord van) dat de kris-
tene democraten van Aalst en Somerghem een
congres hielden te Brussel, te samen met den Bel
gischen Volksbond om vrede te maken en een
program vast te stellen. En voegt erbij -.Alsdan
zou de Paus ons volksleger zegenen zooals hij gedaan
heeft met de christene democraten in Frankrijk.
Bijgevolg, dat de christene volkspartij der groe
nen tot hiertoe door den Paus niet gezegend werd.
Dat is toch wel klaar
Wel wisten wij zulks, doch we zijn verwonderd
die kolossale bekentenis te vinden in Het Recht,
een blad dat ellenlange artikels geschreven heeft
om to bewijzen dat de democratie door den Paus
voorgedregen, de democratie was der groene post
jeszoekers en geen éene andore.
Volksstem 1
Wie klopt er daar
Ik!
Wie is dat Ik
Die Donckiat daar van
over 8 dagen.
Ah 1 kom binnen.... Zet
u wat...
'k Zal mij wat zetten, maar 'k heb toch niet
veel tijd.
Hewel
Hewel, ik heb daar eens ernstig op nagedacht,
op 'tgeen ge mij over 8 dagen gezegd hebt, en ik
heb er ons mannen over gesproken.
En wat zeiden ze
Ze loochenden het niet, dat ze met de liberalen
meedoen, maar ze zeiden er bij dat ge toch wel
wat overdrijft.
'k En overdrijf niemendalle ge doet met ie
mand mee of ge en doet er niet met mede.
Dat is waar.
En wat zeiden ze nog
Dat daar geen kwaad in bestaat.
Zegt gij dat ook
Neen ik, Volksstem Ik heb er waarlijk ver
driet in.
Dat gaat zoo, vriend: als ge genegen zijt voor
iets en ge ontwaart er gebreken in, dat is altijd
verdrietig.
Volgens mij, Volksstem, is 't eene openbare
schande dat christene menschen met de vijanden
van den Godsdienst samenspannen.
Alzoo is 't, vriend 1 En de liberalen hebben
maar éenen vijand den Godsdienst. Ware er geen
Godsdienst, er zouden ook geene liberalen zijn.
Gelukkiglij k, vriend, dat de liberalen verre gezet
zijn.
Ja, Volksstem, liberaal zijn, dat is geen mo
de meer.
Wel gezeid, vriend maar toch zal de Gods
dienst altijd zijne vijanden hebben.
't Is eene goddelijke voorzegging.
Zeg ne keer, vriend, zijt gij kwaad op de li
beralen omdat ze liberalen heeten
Neen, Volksstem, de naam doet er niets
aan.
Alzoo is 't vriend 1 Gij hebt een kind dat niet
deugt. Het heet Tist, en om het goed te brengen
begint gij het Arthurken te noemen. Zal uw kind
daarmee goed komen
't Is om mee te lachen 1 De naam verandert
de zaak niet.
En weet ge hoe de gevaarlijkste vijanden van
den Godsdienst tegenwoordig heeten
Ge hebt er van soorten.
Ja, maar de schijnheiligste
De Donchisten stelen zulkeu schoonen naam:
christene demokrateu.
Zouden zij zelf dan de vijanden zijn
Zeker, de nieuwe vijanden van den tegen-
woordigen tijd. Daar zijn er tegenwoordig twee, de
liberalen, zaliger, van kant gelaten, en die twee
zijn de socialisten en de christene demokraten. De
socialisten, die kent gij 't zijn goddelooze bloed
honden, en wij zwijgen er van. Maar de groene
demokraten, vriend, daar is het gevaar. De socia
listen kunnen niets op den buiten ons volk is te
godsdienstig. Van der Velde en de andere socialis
tische kopstukken hebben dat bekend in volle Ka
mers, en ze voegden er bij, dat zij de Donchisten
noodig hebben.
Volksstem, ge doet een licht opgaan voor
mijnen geest.
Ons volk is te godsdienstig. Eer het socialist
wordt moet die godsdienstzin verflauwen. Daar
gelasten zich de groene demokraten mede. En om
daar te geraken beginnen zij met de Priesters hate
lijk te maken de geestelijkheid van Aalst en van
omliggende parochiën. Onlangs nog was hot de
beurt van Kerkxken en van Moorsel.
Inderdaad, Volksstem, dat is de waarheid.
Geene acht dagen gaan voorbij of Land van Aelst
en Werkman staan er vol van. Zie, mijn hert is
aan 't koken van verontweerdiging, als ik zie waar
dat allemaal naartoe leidt. Eu is dat waar Volks
stem, dat de kopstukken der socialisten dat gezegd
bobben
Ze hebben verklaard in volle Kamers, dat de
Donchisterij de voorwacht is van 't socialismus,
dat het socialismus in de Vlaanderen niets vermag
als de grond niet gereed gemaakt wordt door de groen
spelspeldersVraagt dat maar aan uwe mannen zy
zullen het niet durven afstrijden.
Volksstem, wat beu ik gelukkig dat ge mij
aangesproken hebt I
Nu gaan zij weeral verder, die fameuze chris
tenen. Ze komen naar de kerk met hunne groene
kaart in den kerkboek, ze zitten de Priesters uit
dagend in de oogen te zien, en dan gaan ze schijn
heilig plaats nemen op de Comuniebank 't Is
wreed, vriend 't Is wreed om zeggen, maar de
waarheid blijven verzwijgen gaat ook moeilijk
Zelfs is het al gebeurd dat ze, bij eene berechting,
uit spot, een groen tafellaken op de tafel legden
waar O. L. JL moestop rusten 111
En is dat mijne partij die zulke schandalen
durft uitsteken
Stel u gerust, vriend gelijk gij zijn er nog
vele brave doch verblinde menschen, en die zou
den moeten terugkeereu. Christen zijn en willen
zijn, dat kan immers niet sameustaau met de pries
ters aan te vallen en de liberalen op te hemelen.
Neon, Volksstem, en dat zal ik doen ver
staan aan al mijne vrienden en kennissen. Spijtig
dat ik niet wat meer tijd heb. Mag ik nog eens
weer komen
Zeker, vriend, wij vragen niet beter.
Tot binnen 8 dagen, als 't God belieft.
Verleden zondag, 13 November was het juist
dag op dag 150 jaren geleden dat Jan De Lichte
te Aalst op de groote Markt geradbraakt werd.
Te dier gelegenheid deelen wij aan onze geëerde
lezers den officieelen tekst mede van het vonnis
bij welke Jan de Lichte veroordeeld werd. 't Is
het echt stuk. Wij eerbiedigen in alles de schrijf
wijze van dien tijd
Vonnisse van Jan de Lichte F8. Joseph.
Om dieswille dat gij Jan de Lichte F*Joseph,
oudt ontrent de 23 jaeren, geboortig van Vilsicke
Lande van Aelst, u soo verre hebt bevoordert
van op den 3 Sinxen-dag van desen jaere, bin
nen de Prochie van Scheldewindicke met een mes
te steken Jan de Vriese in synen buyck, ende den
selven te helpen vermoorden, als oock weynigen
tydt daernaer insgelyks te helpen vermoorden op
de Prochie van Bavegem, Gille vander Eist, ofte
van Pamele, mitsgaders met eene Pistole te heb
ben geschoten Pieter vande Putte ende Fraudes
Geenst alias Tineke, elck eenen bal in hunnen
rugge, ende daer-en-boven nog met eene Pistole
doodt te schieten des nachts tusschen den 30 en
31 July lestleden, sekeren Jan Dossche Herber
gier in den Sny-af, op den grooten weg van
Gendt naer Audenaerde, het selve gedaen te heb
ben by puere boosheyt en sonder eenige reden,
dan alleenlyck omdat den selven Dossche gewaer
wordende dat gy benevens uwen complice besig
waert met een gat in syn huys te maecken omme
aldaer te stelen, met eene Vurcke getragt heeft
u-1. te verdry ven, als oock voorders nog soo
boosaerdig te zyn geweest van des nachts tus
schen den 15 en 16 Augusty oock lestleden, te
helpen vermoorden op de Prochie van Grammen
Casselrye Cortryck, sekere Marie Anne de Smet,
haer ten dien eynde doorschoten hebbende haere
twee Aermen ende u daer mede nog niet verge
noegende, verobligeert hebt Adriaen Vagenende
uwen compagnon, de selve Marie Anne de Smet
met een mes te doorsteken, 't welcke Adriaen Va
genende aldus gedaen hebbende, gy gewaer ge
worden syt de selve nog niet teenemael doodt te
wezen, andermael den selven Vagenende hebt
willen obligeren haer den kop te doorschieten,
boven dat gij u nog soo verre hebt begeven van
ten voorleden jaere benevens uwe complicen met
braecke te helpen stelen ten huyse van Jan de
Smet by Royghem-Kapelle ende aldaer vele goe
deren te hebben uytgedraegen, mitsgaeders oock
te stelen ten huyse van den Koopman Helen tot
Geeraersberge, nu ledent de thien maenden, al-
waer vele goederen hebt gestolen, als oock nog
vele andere dieften met braecke te hebben be-
gaen soo tot Brynvelde, Strypen Lande van Sotte-
gem, Petegem, Nazarette, Nockere, Eyne, Atighem,
tot Nederbraeckel, St.-Mariehoorebeke by Ninove,
omtrent St. Lievenspoorte, Wor legem, Ruysscle-
de, Wakhene, Grammen, als menigvuldige andere
plaetsen, soo alles breeder ten Processe en vol
gens uw eygene bekentenisse als andersints
klaerlyck komt te blycken, alle 't welcke niet
lydelyck synde in een Landt van rechte, sonder
condigne straffe, andere Moordenaers ende Die
ven ter exempele.
Soo is 't dat den Raedt van de Provoteyt-Ge-
nerael van 't Leger, vergaedert binnen de Stadt
van Aelst, gesien de tichten ende informatien van
't proces crimineel extraordineerelyck t'u-lieden
laste bekleedt op de Requeste van den Procureur
Generael van den Koning heescher ende klaeger,
ende recht doende.
Wysen ende condemneren u tot reparatie van
alle't gone voorschreven, Armen, Beenen, Bil
len ende Lenderen levendig gebroken te worden,
op een Schavot op de Merct alhier, ende aldaer
geleyt te worden op een Radt het aensigt gekeert
naer den Hemel, om aldaer te blyven tot'er tydt
dat het Godt gelieven sal u in het leven te laeten,
naer welcke uw doodt lichaem vervoert ende ge-
ëcposeeert zal worden ter plaetse patibuiair, ver-
klaerende al uwe Goederen, Meubele ende Im-
meubele, de Leenen daer onder begrepen gecon-
fisqueert, ten profyte van die het behoort, de
kosten van den Processe ende Misen van Justitie
naer taxatie alvoren gededuceert.
Voorders condemneren u prealabelyck tot de
Torture ordinair ende extra-ordinair omme te
hebben revelatie van uwe voordere Moorden,
Dieften ende complicen.
Aldus gearritteert ter presentie van den Heere
Charles Baguenaudt de Bauvais, Ridder
Chevalier van het Koninklyck ende Militair Or
der van St. Louis, Provost Generael van het Le
ger van den Koning binnen Vlaenderen, ter ad-
joinctie van Mr. Petrus Franciscus Pycke,
Pensionaris van den Lande van Aelst, Jean Bap-
T1STE DE LA MaRCHE, FRANCISCUS LE MeRCIER,
Jacobus Augustinus de le Merillon, Jose-
phus Cosson, ende Robertus de la Fontaine,
Officieren van de Connetablie vergaedert binnen
den Landt-huyse van Aelst, den 13 November
1748 onderteekent
P. F. Pycke.
Ende geexecuteert ten ii uren en half
voor noene.
