WA
WabW
Ie oneer fan lel jmscMoi
Onverzoenbaar.
Van alles wal.
IDrukkfr-lIlttgfiifr
3an öcnt Mufffl-Ut ©enbt, «apcUfstnmt, 13, tc 2lalst.
De glasfabrieken.
Abonnementsprijs voor gansch België, franco te huis, 2.50. Voor de vreemde landen,
>,uu. centiemen het nummer. Pakken en brieven hoeven vrachtvrij toegezonden
.n worn en A Knofu-iooolinrt-nn mnnt .i aa .11i i
i' idMicucu uucvcu uucvcu v mum, vrij toegezonden
te worden. AUe briefwisselingen moeten den dijnsdag avond op onze bureelen toege
komen zijn, het blad den woensdag avond ter pers gaande. Ongeteekende brieven wor
den in de scheurmand geworpen. Alle postbureelen ontvangen inschrijvingen, op alle
tijdstippen van het jaar. De onkosten der kwijtingbriefjes zijn ten laste van den be
stemmeling. Men gelieve, bij verandering van woonst, het juist terechtwijs te zenden, j
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
T JAARGANG. NUMMER 338
Aalst, den 24 Augusti van het jaar 0. H. 190i.
Eenige dagen geleden heeft in de Kamers de
bespreking plaats gehad van de Beosooting van
openbaak onderwijs. Bij die bespreking, meer
dan bij al de andere, worden de princiepen der
verschillende partijen duidelijk verklaard en dap-
per verdedigd. Het onderwijs, of beter gezegd, de
opvoeding der jeugd is nog altijd de hoofdspil der
politiek, de voornaamste betrachting der partijen.
Eens te meer is tijdens die bespreking de on-
bluschbare haat gebleken, welken liberalen en
socialisten aan het christen onderwijs en aan de
katholieke onderwijzers gezworen hebben.
Twee en twintig jaren is 't geleden dat eene
menigte van onderwijzers, naar de stem van hun
geweten en van de Kerkelijke Overheid luisterde,
van hun ambt afzagen om aan dó uitvoering der
goddelooze wet van '79'niet te moeten meehelpen.
Zij verlieten de welingerichte schoolwoning, ge
woonlijk om een nederig huis te betrekken zij
weigerden de ruime jaarwedde der liberale Regée-
ring, om zich met een karig hulpgeld, vrijwillig
door priesters en geloovigen bijgebracht, tevreden
te stellen zij gingen weg uit de hooge, welver-
luchte schoolzalen om in kleine, in der haast opge
richte lokalen onderwijs téf'geven.
Zooveel als de strenge en roerende vermaningen
der Bisschoppen, zooveel als de onvermoeibare
ijver der parochiale geestelijkheid, ja, krachtiger
nog, werkte het voorbeeld dier helfdhaftige onder
wijzers op den geest der bevolking, om het kwaad
der nieuwe onderwijswet te doen begrijpen en de
kinderen aan de onzijdige scholen te ontrukken.
Medelijden en bewondering vervulden de harten
aller katholieken bij het zien van de opofferingen,
welke de ontslagnemende onderwijzers zich ge
troostten rechtzinnig en eenparig was de roep
Zoodra de liberale Regeering valt, zullen de afge-
tredene onderwijzers in hunne rechten hersteld
worden
Zeventien jaren zijn over den val der liberalen
heengegaan meermalen hebben katholieke Ka
merleden hunne stem laten hooren om recht te
eischen, om voor die ontslagnemers, die voor hun
pensioen gestort hadden, pensioen te bekomen.
Schier jaar op jaar werd van hoogerhand beloofd
aan dien eisch voldoening te geven, en telkens
bleef die belofte ijdel.
Eindelijk is voldoening bekomen, dank vooral
aan het kranig optreden en doortasten van M.
WOESTE. Hij heelt het pleit gewonnen,
ondanks de tegenkantting der verbondene socialis
ten en liberalen.
Wat zijn de redenaars dier twee partijen wede
rom tegen het katholiek onderwijs uitgevaren
Wat al scheldwoorden, wat laster tegen de man
nen, die enkel uit plichtsbetrachting het officieel
onderwijs verlietenOverloopers en Verraders
werden zij geheeten, zij die, na beloofd te hebben
als christene opvoeders werkzaam te wezen, de
handlangers van Van Humbeeck in het ontchris-
tenen der jeugd niet wilden zijn Zij werden be
schuldigd uit baatzucht gehandeld te hebben, ter
wijl zij nochtans jaarwedde, huisvesting en voor
het pensioen gestorte gelden prijsgaven, om onze
ker over hunne toekomst, het katholiek onderwijs
in te treden
Waar zij in '79 de officieele school verlieten, wer
den zij alras vervangen door mannen, die met of
zonder diploom, links en rechts waren opgeraapt
om voor Van Humbeek dienst te doen, om de rol
van verklikkers en ruziemakers in de dorpen te
spelen, om voor geringen arbeid vette j aarwedden
op te strijken.
Dat de katholieken, na in '84 het bewind te
hebben bemachtigd, die kerels uit de school dre
ven, was niet meer dan recht. Zij waren de katho
lieken opgedrongen, en geen wonder dat de katho
lieken zich onmiddelijk van die vieze apostelen
ontlasten.
Uit kiescheid nochtans, uit een overdreven
rechtvaardigheidsgevoel werd aan die afgestelde
Vonnissen 1 frank den kle men regel. Aankondigingen tusschen de nieuwstij
dingen 20 centiemen per regel. Aankondigingen op de 3- bladz. 10 centiemen d«n
regel. Annoncen op de 4" bladzijde worden berekend volgens plaatsruimte Voor
de advertentiën buiten de provincie Oost-Vlaanderen, zich uitsluitend te wenden tot
het Office ie PubhciU, Rue de la Madeleine, Brussel. Do geabonneerden hebben het
recht een maal per jaar eene annonce van 5 regels te plaatsen, die viermaal achtereen
volgens zal verschijnen. Buchtbaarmakingen in te zendon vóór 's Maandaags
onderwijzers een wachtgeld geschonken. De katho
lieke Regeering heeft hun recht op pensioen toe
gekend, en door hetzelfde wetsontwerp, waarbij de
ontslagnemers van '79 recht verwierven, dat pen
sioen nog verhoogd.
Door dien maatregel had de Regeering misschien
wel gehoopt dat het heele ontwerp ook door li be
ralen en socialisten zou gestemd worden edoch
hun haat tegen onze katholieke onderwijzers is
grooter dan hunne genegenheid voor hunne hand
langers in den schoolstrijd, voor die op wachtgeld
gestelde nietdoeners, en als één man hebben zij te
gen het heele ontwerp gestemd.
In vele zaken kunnen liberalen en socialisten
het oneens zijn en elkander bestrijden, doch in
zake van ouderwijs trekken zij altijd één koord.
Zoowel de zoetsappige liberaal Hymans als de on
gemanierde Demblon zeggen onze scholen
wanneer van officeele scholen spraak is beiden
spreken met denzelfden lof het onzijdig onderwijs
en met de zelfde verachting van de katholieke
scholen, beide partijen dreigen eveneens, zoodra
de katholieke Regeering zou vallen, het zoo noot-
lottig onderwijsstelsel van Van Humbeeck weer in
te voeren.
Het katholiek onderwijs in den grond boren, dat
is hunne betrachting, dat zal hun eerste werk zijn
wanneer zij de meederheid worden onze scho
len, college's en opvoedinsgestichten belasteren en
tegenwerken, dat is hunne dagelijksche taak in
herbergen, op meetingen en in dagbladen. Voor
aan en bovenaan de officieele school, inafwachting
dat zij weêr onzijdig en godeloos worde dat is
hunne leuze.
Laat de handelwijze van onze tegenstrevers ons
tot les verstrekken Waar liberalen en socialisten
het ééns zijn om onze werken en onze mannen af te
breken, daar moeten wij, katholieken, eendrachtig
en onvaard voor het behoud onzer scholen, voor de
verdediging van ons onderwijs durven optreden en
kampen.
Waar de officieele school als noodzakelijk er
kend wordt, daar worde zij, in Gods naam, geduld
doch onze genegenheid, ons verlrotiwenonze gelde
lijke en zedelijke ondersteuning moeten geheel en
gansch aan het katholiek schoolwezen ten goede ko
men. Laat officieele scholen nu en dan eenige
leerlingen meer voortbrengen, die met diploom's
en eeremedaljes prijken; wij, katholieken, wij
vragen meer dan enkel gediplomeerden wij wil
len jongelingen, wier hart te gelijk met het ver
stand ontwikkeld worde, jongelingen, die vast
staan in hun geloof en onberispelijk zijn, jonge
lingen, die onzen H. Godsdienst als hun dierbaar
sten schat waardeeren en zonder vrees tegen libe
ralen socialisten zullen verdedigen en zulken
kweekt men schier uitsluitend in katholieke
scholen en college's.
De onderhandelingen tusschen onze glasfabri
kanten en de Amerikaansche geldmannen duren
voort.
Nog talrijke vergaderingen zullen gehouden wor
den, eer men tot een akkoord gekomen is, en dat
zal zeker in de eerste zes of acht maanden niet
zijn.
De vrees, dat de fabrieken zullen ophouden te
bestaan, is ongegrond. Deden de Amerikanen ze
afbreken, dan zouden er spoedig andere door de
Belgen opgebouwd worden.
De Belgen en de Amerikanen zijn de sterksten
in de glasfabrikatie en gedurig zijn zij tegen elkaar
in concurentie. Er is zelfs gezegd dat de Amerika
nen hier de werkstaking stookten om de concuren
tie der onzen te vernietigen.
Vele fabrikanten, de moeilijkheden der exploi
tatie nagaande, wenschen niet beter dan hunne
fabrieken aan goeden prijs van de hand te doen,
maar ook slechts aan goeden prijs, zelfs ondanks
de nog dreigende werkstaking.
De eischen der stakers gaan naar het onzinnige
Zij willen het verhoogde loon, op een oogenblik dat
de magazijnen overkropt zijn en men in alle andere
nijverheidsvakken de loonen vermindert of werk
lieden in massa doorzendt.
Die lieden ziju onverbeterlijk, zegt een fabrikant,
die door een Brusselsch biad over den toestand
ondervraagd werd. Indien zij niet altijd zooveel
geld gewonnen hadden, zouden zij nu redelijker
zijn.
Merk aan de blazers nog 500 tot 800 frank per
maand en de jongens van 18 tot 25 jaar, 200 tot
250 Ir. winnen.
Die stiel is altijd bevoorrecht geweest, en dat
legt uit waarom aan deszelfs werklieden zulk
hooge loonen betaald werden. Want waarom in
derdaad moet een glasblazer 25 en 30 fr. per dag
winnen, terwijl een paswerker met moeite aan
zijne 5 franken komt.
Er is nochtans bij den paswerker veel meer ken
nis, initiatief en kunst noodig.
Het werk Van den glasblazer is afmattend, dat
is waar, maar is dit meer dan dit van den puidlevr
of van den ijzersmelter
Stellig neen. En deze winnen nochtans veel
minder voor veel harder werk.
Met al hunne hooge eischen zullen de glasbe-
werkers de hen met de goude eierenriloOttéh. De
glasnijverheid zal verdwijnen of van gedaante ver
anderen. Men zal bij voorbeeld gegoten glazen
maken, spiegels van eene dikte, die het geblazen
glas vervangen.
En dan, vaarwel de schoone dagloonen, vaarwel
de feestjes en plezieren de glasblazer zal dan zoo
ongelukkig zijn als hij het vroeger voorspoedig
had. Want merk wel aan dat de meesten ondanks
hunne hooge loonen, niets gespaard hebben.
De kliek Chamberlain-Rhodes-Milner en hare
betaalde laffe penneknechten van de Engelsche
pers leggen het er op aan, om hun land de oneer
van het meDSchdom te doen worden.
Iedere dag brengt nieuwe bewijzen aan, dat de
oorlogspartij in Engeland de laagste en veraebte-
lijkste kliek is, de meest gewetenlooze bende, die
onder Gods lieven hemel leeft.
Hunne laatste deugnieterij overtreft in wreed
heid en bloeddorstigheid de gruwelijkste bladzij
den der barbaarsche tijden.
In de Daily Mail in een artikel Woman-
The Enemy (De vrouw, ziedaar de vijand) vraagt
M. Edgar Wallace, correspondent van gezegd blad
te Johannesburg, zonder het minste voorbehoud
en even onmenschelijk als onbeschaamd, dat men
de vrouwen der Boeren zou doodschieten.
En een blad, een voorname tolk van een eens als
groote en edelmoedige natie bekend staande volk,
schaamt zich niet, deze bandieten-ingeving te
drukken.
Met zulk vergif tracht de Engelsche pers het
zedelijk gevoel van het Engelsche volk totaal uit
te dooven
Wanneer men een land tegen zijnen wil inlijft,
redeneert M. WaiJace, zijn ook de vrouwen een
hinderpaaldie uit den weg moet geruimd worden.
Het vermoorden der vrouwen, ziedaar dus het
middel dat hij aanwijst, om een einde te stellen
aan den oorlog.
Er is in de geschiedenis geen voorbeeld van een
volk dat, van eene beschaafde hoogte, op zoo kor
ten tijd en met zulke duizelingwekkende snelheid
gevallen is, om letterlijk te worden de oneer van
het menschdom.
Wat Engeland wil, is overwinnen met middelen,
die de wilde stammen van Nieuw Guinea niet eens
zouden willen aanwenden.
Want, waar de Daily Mail het vermoorden
der vrouwen voorstelt, is het gouvernement reeds
vast besloten verder te gaan dan de proclamatie
van Kitchener, die met verbeurdverklaring hunner
bezittingen en eeuwige verbanning uit Zuid-Afrika
al de Boeren aanvoerders bedreigt, die vóór 15 Sep
tember niet de wapens hebben neergelegd.
Chamberlain en consoorten beramen een nog
brutaleren aanslag tegen het volkenrecht en tegen
de beschaving.
Daar de dreigementen met berooving hunner
eigendommen en verbanuing hoegenaamd niets
zullen uitwerken, zal Engeland den 15 September
bekend maken dat, van af dien datum alle perso
nen, die nog met.de wapens in de hand zullen ge
grepen worden, als «outlaws» (buiten de wet ge
stelden) zullen worden neerschoten.
Milner zal tegen 15 September in Zuid-Afrika
zijn en 't is deze aartsvijand der Alrikaanders die
het manifest zal teekenen en aldus zijn doel bereikt
hebben uitmoording van het Hollaudsch ras op
grootte schaal.
En in Engeland zal er geen parlement meer bij
een zijn om de stem te verheffen en Chamberlain's
onmenschelijke plannen te veroordoelen en te
brandmerken en hunne uitvoering te beletten.
Slechts één feit zou de voltrekking dezer ontwer
pen kunnen verijdelen namelijk eene protestatie
der mogendheden tegen de proclamatie van 7 Au
gustus en tegen elke mogelijke verscherping dezer
proclamatie, die in zich zelve reeds monsterachtig
genoeg is.
Zeker, indien Botha morgen dreigde al de En
gelsche krijgsgevangenen neer te schieten, zou dit
afkeurenswaardig zijn maar tegen de onmensche-*
lijke besluiten van zulk eenen gewetenloozen
vijand moeten de Boeren oog om oog, tand om
tand vragen, om den bandiet terug in zijn roovers-
hol te doen kruipen.
Doch niets zou meer indruk maken dan de
vriendelijke verwittiging der mogendheden,
die te 's Gravenhage voor den vrede paradeerden,
ten einde Engeland terng te roepen tot den eerbied'
voor het volkenrecht en voor de oorlogsgebruiken
tusschen beschaafde menschen.
Indien de mogendheden echter blijven slapen,
indien zij gedwee dulden dat er ginder in Zuid-
Afrika een onafmeetbaar bloedblad worde aange
richt, om twee onschuldige volkeren van de wereld
kaart te vagen, dan zijn zij mede verantwoordelijk
voor die misdaad tegen het menschdom, wiens
werkende hand hunne scepters moge breken en
hunne kronen en tronen verbrijzelen.
Eenvormige laks.
Wat reeds lang had moeten zijn, zal toch tot
stand komen.
Afgeveerdigden van verschillige provincies heb
ben eene vergadering gehouden, met het doel,
eene taks voor geheel het land op de rijwielen té
heffen.
Men zoo de plaat overal denzellden vorm geven,
en de levering van die platen bij aanbesteding h-
ten gebeuren.
Het getal dier platen is dit jaar 31,000 voor Bra
bant, 15,000 voor West-Vla anderen, 17,000 voor
Oost-Vlaanderen, 22,000 voor de provincie Luik,
3,500 voor Limburg, 3,700 voor Luxemburg'
27,000 voor Henegauw.
Een Brussclschc dagbladschrijver.
M. Camilie Quenne, van de Cronique, gaat
op zich de proeve nemen, om te weten of de tuber
culosis bij de runderen voor den mensch aansteke
lijk is.
Koch beweert het tegendeel
Voor het spoorwegpersoneel.
Volgens de ministerieele onderrichtingen aan
het bestuur der spoorwegen gegeven moet eiken
bediende en werkman ten minste 8 uren onafge
broken rust daags genieten en daarbij alle Zonda
gen over twee uren kunnen beschikken om zijne
christene plichten te vervullen. Voor vele werklie
den en bedienden bedraagt het tijdverloop tusschen
het einde van den eenen dienst en het begiu van
den anderen, juist acht ure, zoodat er hun zon_
daags de twee uren voor hunne christene plichten
afgerekend' slechts zes uren rust overblijven Het
spoorwegbestuur heeft nu besloten dat die twee
Mren niet mogen gerekend worden in den rusttijd
maar moeten beschouwd worden als diensturen