DE ROZENMAAGD
IN 1895 EN IN 1902.
Tot inlichting.
Katholieken
'S* Jaargang. Nr-37L
5 CENTIEMEN HET NUMMER.
£alerdag 12 April 1902.
Inschrij
vingsprijs
\Y^
Aalst. Kiesnieuws.
Onze gevangenen
Aankondi-
gingsprijs.
Leve NI. Woeste
Leve de Jonge Waclit n
Abonnementsprij s
voor gansch België,
franco t« huis, 2.60.
Voor de vreemde
landen, 6,00. 5
centiemen het num
mer. Pakken en
brieven hoeven
vrachtvrij toegezon
den te worden.
Alle briefwissehn-
Ïrn moeten den
ijnidag avond op
onze bureelen toe-
Eskomen zijn, het
lad den woensdag
avond terpers gaan
de. Ongeteekende
brieven worden in
de scheurmand ge
worpen. Alle
postoureelen ont
vangen inschrijvin
gen, op alle tijd
stippen van het jaar
De onkosten der
kwijtingbriefjes zijn
ten laste van den
bestemmeling. Men
Selieve, by veran-
ering van woonst,
het juist terechtwijs
te zenden.
Oruhhfr-llilumr
3ati Hun ttufftl-Ot ®rnM, Aq>tllt»traut, 13, tt
-7 V\"f,
Om de katholieke regeering omver te
smijten zijn wij bereid zelfs met den duivel
een verbond te sluiten.
Zoo sprak eenigen tijd geleden de heer an-
derkindere, professor aan de hoogeschool van
Brussel.
En de duivel, de partij der socialisten heeft
het gehoord en geantwoord Hier ben ik, ik
zal u helpen, maar op voorwaarde dat gij mij
het algemeen stemrecht geeft.
't is wel, was het wederantwoord der libe
ralen, maar heb toch een weinig compassie
met ons, en dood onze partij toch niet gansch
en in éénen keer.
En de socialisten hebben zich laten vermur-
ven en stemmen er in toe eenige toegevingen
aan de liberalen te doen.
Welke die toegevingen zijn, zal blijken uit
het volgende.
Op Paaschdag hebben de socialisten, te
Brussel in het Volkshuis hun 17® congres ge
houden. Na aflezing van verscheidene versla
gen van minder belang, heeft men de quasstie
besproken van het verbond met de liberalen
aan te gaan tot bekoming van zuiver algemeen
stemrecht.
De volgende dagorde werd door den alge-
meenen raad van de partij voorgesteld en ten
slotte met eene groote meerderheid gestemd.
Het congres besluit
Het princiep der evenredige vertegen
woordiging zal in de Grondwet geschreven
worden, indien deze inschrijving voor de be
koming van het algemeen stemrecht onont
beerlijk is.
De aanstaande herziening der grondwet
zal beperkt worden tot het algemeen stem
recht voor de manspersonen.
En in geval van de clericale partij de
quasstie van het vrouwenstemrecht in de be
spreking zou mengen, vertrouwt het congres
op de waakzaamheid van de lasthebbers der
werkmanspartij om deze krijgslist te verijde
len en de eenheid der voorstanders van alge
meen stemrecht ongekrenkt te handhaven
Volgens loffelijke gewoonte is de beraadsla
ging nog al onstuimig geweest eer men 't ak
koord was.
Eenige woorden tot inlichting.
ie De liberalen voorziende dat zij geheel en
al door de socialisten zullen overvleugeld wor
den, indien de evenredige vertegenwoordiging
niet een klem, al is het dan ook een heel klein
getal hunner kandidaten komt redden, weige
ren hunne medewerking in de beweging voor
algemeen stemrecht tenzij de evenredige ver
tegenwoordiging een artikel der grondwet
worde.
Daarom alhoewel de overgroote meerder
heid der socialisten er tegen is, stemt het con
gres er in toe de evenredige vertegenwoordi
ging in de grondwet te nemen.
2® De socialisten zien er, ten minste van lan
ge jaren, van af het stemrecht voor de vrou
wen te vragen.
Dat zijn twee toegevingen aan de liberalen.
Destrée, de iameuze verdediger van wedu
wen en weezen, heeft de punten op de i's wil
len zetten. De ondervinding heeft geleerd dat
de liberalen, zoo dikwijls zij een verbond met
de socialisten gesloten hebben, dezen altijd
vei raden hebben hij vreest dat zij den duivel
nogmaals konden te plat zijn, en zijne party-
genooten beetnemen.
Daarom vraagt hij, ten einde alle dubbel
zinnigheid uit hunne beslissingen te weren,
een klaar, duidelijk en bondig antwoord aan
gaande de volgende punten.
Destrée. Is het algemeen stemrecht dat
wij eischen, wel wezenlijk het zuiver alge
meen stemrecht, één man ééne stem, op een
en twintigjarigen ouderdom na zes maanden
vei blijf
En de verjaring antwoordt: welzeker,
zeker zuiver algemeen stemrecht op 21 jaar.
Destrec. Wij kunnen aan het vrouwen
stemrecht niet verzaken wij zijn er toe ge
bonden door het socialistisch programma,
door onze voornaamde congressen, door onze
standregels die de twee derden der stemmen
eischen om het programma te herzien en art.
15 uit onze standregels weg te schrabben...
Ik versta dat men het vrouwenstemrecht tot
later verdage, maar niet dat wij er aan verza
ken. Is het zoo verstaan
Aangaande dat punt krijgt Destrée maar heel
kleine voldoening.
Blcwiuuc antwoordt hem in naam van den
algemeenen raad
Het vrouwenstemrecht zou onvermijdelijk
de clericale partij nog vijf en twintig jaar aan
het bewind houden. De triomf van het vrou
wenstemrecht ware eene echte ramp voor ons
ideaal, voor de hervormingen voor de arbei
derswereld. voor het belang der vrouwen zei
ven. Achttien jaren strijden wij tegen het cle
ricalism, dat de lucht verpest... En zouden wij
dan tot de werklieden zeggen, maakt revolutie
ter wille van het vrouwenstemrecht? Neen,
neen, liever zegde ik tot de werklieden blijft
thuis en gaat te bed liggen. Het vrouwenstem
recht zou erger, slechter zijn dan al de overi
ge, en eer nog zou ik het behoud van het
meervoudig stemrecht verkiezen dan het on-
middelijk invoeren van het vrouwenstem
recht.
Destrée. De liberalen verzoeken ons
geene revolutionnaire houding aan te nemen.
Wij willen, wij, vrij blijven. Ik spreek geen
oproer aan, maar dit kan misschien noodzake
lijk worden.
Indien de clericalen weigeren ons iets te ge
ven, wat blijft er ons dan te doen over
Wij, volksvertegenwoordigers, wij kunnen
inde Kamer obstructionism maken, alle wet
geving beletten. (Bravo's)
En het volk, wat moet het volk doen Het
kan algemeene werkstaking maken en de wer-
kende klas zal weten te toonen dat zij zich
weet op. te offeren om tot haar doel te gera
ken. {Bravo's)
Eindelijk indien wij het algemeen stemrecht
j bekomen, zal het moeten dienen om economi-
I sche hervormingen in te voeren.
Indien ons akkoord met de liberalen niet
i moet dienen tot den triomf der groote sociale
hervormingen door de werkende klas verbeid,
j welnu dan zal de werkmanspartij van dat ver-
bond niets willen weten. Levendige toejuich.)
Dewinne (sprekende in den naam van den
algemeenen raad). Destrée verwijt ons, ons
ideaal te verkleinen. Dat is eene erge beschul
diging. Ons ideaal is Communisme, en
het algemeen stemrecht is slechts een middel
om het te verwezenlijke. Van dat ideaal doen
wij geene letter af.
Ziedaar dan de voorwaarden van het ver
bond Algemeen stemrecht, niet op 25 jaar,
noch met eene tweede stem op 35 of 40 jaar
(zooals eenige doctrinairen voorstelden) maar
op 21 jaar en na slechts een half jaar verblijf
in het kiesdistrikt.
Komt ons, heeren liberalen, ook geen wet
ten stellen of lessen geVen, over de wijze,
waarop wij het algemeen stemrecht moeten
veroveren. Belieft het ons in de Kamers te flui
ten, te schreeuwen, te tieren belieft het ons
straatbetoogingen en wat gij oproer heet te
maken, belieft het ons algemeene werkstaking
te houden, dat is onze zaak, wij, wij willen
vrij zijn en doen wat ons belieft.
Weet het ook wel indien wij het algemeen
stemrecht machtig worden dan zal moeten
dienen om ons ideaal, het Communism te ver
wezenlijken.
Staan u die voorwaarden aan, geeft ons dan
de hand, zoo niet, gaat gij dan uwen weg, wij
wij gaan den onzen.
schijnen de geesten dan nog zoo goed gestemd.
Ilet tolk moot weten en er diep van overtuigd
zijn, dat er in België geene regeeringspartij
meer bestaat buiten de katholieke het zal er
wel meer dan tweemaal op nadenken vooraleer
eenen sprong in de duisternis te doen, en 't
land, de openbare orde en de algemeene wel
vaart prys te geven aan de gevaren der regee-
ringloosheid en der revolutie.
Wij vernemen als zou de kandidaat voor
den nieuwen Kamerzetel zijn M. Pierard, ge
neesheer te Geeraardsbergen, en plaatsver
vangend lid M. Van der Taelen, burgemeester
te ldegem.
Voor den Senatorszetel zou aangeduid zijn
M. de Kerchove-d'Exaerde, en als plaatsver
vanger M. Leo Gheeraerdts, burgemeester te
Aalst.
Einde der maand zal den poll plaats hebben.
De eerstkomende kiezingen voor de Kamer
hebben plaats den 25 Mei aanstaande. Ze staan
dus voor de deur.
In 5 der provinciën tred-n de Kamerleden af:
in Antwerpen, Brabant, West-Vlaanderen,
Namen en Luxemburg. En daar 14 zetels bijge- j
maakt worden, als gevolg van het aangroeien
der bevolking, zullen er, buiten die provinciën, I
terzelfdertijd ook gedeeltelijke kiezingen plaats
hebben te Luik, Charleroi, Soignies, Geüt en 1
Aalst.
Er zijn in die 5 genoemde provinciën 77
volksvertegenwoordigers aan herkiezing onder
worpen daaronder zijn 47 katholieken, 20 libe
ralen en 10 socialisten.
Ofschoon de katholieken bij deze kiezingen
niets te winnen hebben, zullen de uitslagen
weinig verandering toebrengen aan de weder-
zijdsche sterkte der verschillige partijen in de
Kamer.
De vooruitzichten zijn dat de kandidaten der
katholieke partij overal zullen herkozen wor
den. 't Ware zelfs niet onmogelijk dat de libera
le gekozene voor Yperen zijn mandaat verloor,
daar bij in 1900 maar gekozen werd tengevolge
van oneenigheid onder de katholieken, ruzie
welke thans bijgelegd is.
Wat nu de 14 nieuwe Kamerzetels betreft,
daar komen er zeker 6 van ten goede aan de ka
tholieken 1 te Antwerpen, 1 te Brussel, 1 te
Brugge, 1 te Kortrijk, 1 te Aalst, 1 te Gent.
De socialisten rekenen er op 5 nieuwe zetels
te veroveren 1 te Brussel, 1 te Namen, 1 te
Charleroi, 1 te Soignies, 1 te Luik.
De liberalen meenen kans te hebben op 1
zetel te Antwerpen en 1 te Brusselmaar 't zou
wel eens nevens hunnen neus kunnen gaan,
vooral te Antwerpen, waar de Meeting, als 't
wat meêslaan wil, 8 harer kaodidaten kan ge
kozen zien.
Maar er dient gewerkt, hard gewerkt, al
lu 1909
Door het invoeren van zuiver algemeen
stemrecht verlost men ons land van onrecht
en bedrog.
Gazet van Daens, 30 Maart 1902.
In 1H95
u Zuiver algemeen «temrechl op 91
jaar, dal willen wij ook niet
Daens, in de Kamer der Volksvertegenwoor
digers. Zitting van 3 April 1895, bij de behan
deling der kieswet" voor de gemeente.
Meervoudig «Icmreclil op 95 jaar
met evenredige vertegenwoordiging,
dat vraag ik :»l» zijnde de algemeene
a weuttcli van gansch de clicistcn dc-
mocratie. Ook hoop Ik dal wij er wcl-
u dra znllen in lukken, dal billijk eu
bevredigend stelsel In te voeren.
Daens in de Kamer, den 5 April 1895.
In 1895 was dus het meervoudig stemrecht
een billijk en bevredigend stelsel, volgens de
woorden van priester Daens zelfin 1902 is de
wind gekeerd en geeft priester Daens de hand
aan den socialist Vandervelde, om datzelfde
meervoudig stemrecht af te breken
Voorwaar, het rijk van de politieke weer
hanen is nog niet uit
M. Richabd VAN ERTVELDE, lid der Kat
holieke Jonge Wacht, die samen met MM.
Ebne8ï VAN BRANTEGHEM en Fbans VER-
LOES, veroordeeld werd om aan William Borre-
mau de som van 10,000 franken te betalen, is
Maandag namiddag aangehouden door M. Van
Muylem, deurwaarder alhier.
Ziehier in welke omstandigheden zulks plaats
greep Daar geenen der veroordeelden bereidt
is te betalen, zoo is M. Borreman begonnen met
den lijfsdwang (6 maanden) toe te passen op M.
Van Ertvelde, pasteibakker, Lange Zoutstraat.
Nu, maandag nanoen liep de mare ouder de be
volking dat hij vóór 6 uren in 't gevang van Den-
Vonnissen 1 rr.
den kleinen regel.
Aankondigingen
tusschen de nieuws
tijdingen 20 cen
tiemen per regel.
Aankondigingen op
de 3* blz.10 cen
tiemen den regel.
Annoncen op 4*
bladz. worden bere
kend volgens plaats
ruimte. Voor de
advertentiën buiten
iie provincie Oost-
V laanderen zich uit
sluitend te wenden
tol het Office de Pu
blicity, Rue de la
Madeleine, Brussel.
De geabonneer-
(ieu hebben 't recht
een maal per jaar
eene annonce van 5
regels te plaatsen,
die viermaal achter
eenvolgens zal ver
schijnen. Rucht-
baai makingen in te
zenden vóór 's
Maan daags.
dermonde moest aanwezig zijn. Hoe ongelooflijk
ook, was 't maar al te waar. Om 2 «uren werd
ter Groote Markt een stoet van honderden
vrienden gevormd. Een openrijtuig, met twee
paarden bespannen, verscheen met M. Van Ert
velde, die gansch in plechtgewaad uitgedoscht
was. Een luide hoerakreet galmde door de lucht
Leve de Katholieken De geestdrift was on
beschrijflijk. De stoet trok langzaam statie-
waarts, onder de sympathie der bevolking
Geen enkel liberaal was te hooron of te zien
(Waren ze bang voor de volksmassa of voelden
ze knaging van consciëntie of drukte hun dien
Zegetocht het hart in
Aan de statie van den ijzerenweg bevonden
zich ook talrijke vrienden waaronder MM. M-L.
Gheeraerdts, burgemeester, P. De Paepe, he
velhebber van 't gewapend Pompierskorps enz..,
verders do stedelijke politie, do bevelhebber
der gondarmerie met eenige manschappen, om
het volk op afstand te houden en eindelijk M
Van Muylem, deurwaarder, daar aanwezig om
de plichten van zijn ambt te vervullen. Tus
schen haakje gezegd, we zijn zeker dat het M.
Van Muylem pijn aan 't hert zal gedaan hebben.
M. de deurwaarder vroeg dan aan M. Yan
Ertvelde of hij bereidt was de som te beta
len JVU/EJV galmde het uit duizende mon
den, dat gansch het statieplein ervan dreunde.
In de uaam der wet zijt ge miju gevangene 1
Vriend Richard werd aangehouden. Maar
alsdan gebeurde iets gansch onverwachts.
M. Ernest Van Brantoghem, als toeschouwer
tusschen de menigte, werd de zelfdo vraag ge
steld. Onze vriend Ernest, ver van ontroerd te
ziju, ging eensin zijnen giletzak, alsol hij naar
klinkende munt zocht, en antwoordde dan Mh
Hij werd op zijne beurt aan
gehouden. (Wij zullen hier het sohandige dezer
daad niet besprekon deze onverwachte aan
houding kenschetst genoeg de hatelijke liberale
kremeiskliek 1!)
Talrijke kennissen vergezelden de gevangenen
naar Dendermonde. Rond 4 1/2 uren bood men
zich in het gevang aan. Het Comiteit der Jonge
Wachten de Broeders van de gevaugenen wer
den binnengelaten. Het afscheid was grootsch
én hartroerend Wanneer de poort voorgoed
gesloten werd, nam vriend Richard zijnen hoed
af eu dezen zwaaiende riep hij ons tot afscheids
groet toe
Hoe troostend voor ons, Katholieken, derge
lijke harten, dergelijke helden in onze rangen
te tellen Mochten onze Vrienden, met moed
de dagen van ballingschap doorbrengen 1 In
Aalst, kloppen, duizende harten van warme ver
kleefdheid en bewondering 1
ln Aalst wordt U bij uwe invrijheidstelling
een ZEGETOCHT bereidt, eene bntoo-
giüg waarin het heilgezang der verlossing, de
liberalen als een doodvonnis in de ooren zkl
klinken
Goede Vrienden, schept moo&
In de beproeving wordt men sterk
De Volksstem roept de onschuldige partij-
genooten goeden moed toe en een spoedig weer
zien
Dan zal het feest zijn in Aalst
Het gerucht loopt, datM. F. Verloes, derde
veroordeelde, insgelijks binnen eenige
zal aangehouden worden D. V.
16 Menoblweek.
Verbodbïi kadbuk.
herhaal uit de Fransche Revolutie
d o o B
Pel rus VAN NUFFEL.
Nu, gevolg gevende aan uwe vragen, heb
ik u te zeggen, dat mijn vader te neer geslagen
ligt met eene verlamming, die hem het gebruik
zijner ledematen teenemaal heeft ontnomen; het
is hem onmogelijk zijne kamer te verlaten,
zooals gij er u, overigens, zelf zult kunnen van
overtuigen. Wat mijn echtgenoot betreft, hij
staat pas op van eene zware ziekte, die hij, ten
gevolge eener verkoudheid, zes weken geleden,
had betraptthans is hij aan de beterhand.
Doch ik geloof niet, dat hij, noch mijn vader,
zonder gevaar naar een gevang zullen kunnen
overgebracht worden, waar zij voorzeker de zor
gen zouden ontberen, die hunnen toestand ver
gen.
Alles zal onderzocht worden, meende Bon-
valetalleen een geneesheer, te mijner beschik
king gesteld, heeft daaromtrent een oordeel te
vellen. Maar gij zegt niets over uwe zonen, bur
geres? Zijn ze hier?...
Neen, mijn...., neen, burger, hernam de
gravin geestdriftig twee maanden geleden ver
trokken ze naar de jacht, bij eenen hunner
vrienden, in de omstreken van Mans sinds
veeztien dagen ontvingen wij geen de minste
tijding van hen zoodanig dat het ons op dit
oogenblik onmogelijk is te zeggen waar zij zich
bevinden.
Zoo dat ge houdt staan, dat zij op het kas
teel van Lorgères niet zijn
Ik verzeker het u, en ik ben bereid het te
zweren, als ge dit verlangt.
Onnoodig. Ondanks uwe bevestiging, zul
len we gedwongen zijn, gansch het slot ea zijne
afhankelijkheden te onderzoeken, ten einde ons
te verzekeren of zij, alsmede alle andere ver
dachte personen, er niet verdoken worden: sinds
geruimen tijd, toch, is dit kasteel aangeduid als
de gewone vergaderplaats van al de aristokra-
ten des lands, die bijeenkomen met het eenig
doel samenzweringen tegen de Republiek te
smeden. Maar vooraleer tot de huiszoeking over
te gaan, bid ik u, burgeres, of liever eisch ik
voegde de commissaris erbij, op eenen toon om
door de aan de deur staande soldaten te worden
gehoord dat gij verfrisschingen doet geven
aan het volk, dat mij vergezelt en vermoeid is
van de afgelegde reis.
De gravin gelastte aanstonds Magdalena, den
kok en den spijsmeester te verwittigen staan
devoets gehoorzaamde deze voedsterlingeDan
keerde zich de kommissaris tot zijne mannen
en riep hen toe
Volgt deze vrouw naar de eetzaal, waar u
een lekker eetmaal zal worden voorgediend, Ik
laat u een uur vrij, ten einde behoorlijk uwen
nooddruft te nemen naderhand zullen wij onze
bezigheden hervatten. Intusschentijd begin ik
met het opstel van mijn proces-verbaal en de
rechterlijke ondervraging der gevangenen. In
dien er onder u zijn, die niet verlangen aan het
eetmaal deel te nemen, en wenschen als getuige
mij ter zij te staan, ze kunnen blijven.
Geen enkel soldaat vond trek in dit laatste
aanbod allen waren er al te zeer opgesteld,
eens te proeven van den wijn des graven en een
goed stuk wild of eene sneê taart te eten. Zelf
de hatelijke, wantrouwige Brutus oordeelde het
voor hem overbodig het opstellen van 't proces
verbaal bij te wonen hij kon trouwens even
goed teekenen na de lezing ervan gehoord te
hebben ook hotste hij vliegens met de anderen,
achter Magdalena, den keukentrap af.
Zoodra Bonvalet met zijnen geheimschrijver,
een jonkman van rond de vijf en twintig jaren,
alleen was, kwam hij in het salon weêr, sloot
de deur met voordacht achter den rug daarna
zyn hoofd ontdekkende en eerbiedig buigende,
naderde hij de vrouwen, daar hij sprak
Mevrouw de gravin, mevrouw de burggra
vin, jonkvrouw Leonia, nu wij geen onbeschei
den oogen tc vreezen hebben, weze het mij ver
gund, u de eer te bewijzen, die uwen rang toe
komt. Wilt mij de brutale taal vergeven, waar
mede ik u daar straks bejegende, tegen miju
hart, ik bezweer het u 1 ge weet, dat uwe en
mijne veiligheid deze voorzorg vercischten.
Alles is u vergeven, mijnheer Bonvalet,
antwoordde de gravin met waardigheid. Aan
gaande uwe taal en uwe doenwyze, die den rol
van Republikaau u opleggen, ge moet er niets
aan veranderen noch verduiken de aard der
zending, welke gij op u naamt, vergt noch eer
bied noch hoffelijkheid en betitelt gij ons als
mevrouwen en gravinnen, toch zijt ge hier bin
nen gedrongen om ons aan te houden en deze
woonst, onder het ellendig- voorwendsel van
verdenking of huiszoeking, te plunderen.
Het oogenblik is slecht gekozen, mevrouw,
om in al te wijdloopige uitleggen te treden, die
mijne gedragslijn aanstonds zouden wettigen
wij beschikken over weinige oogenblik ken, en
indien wij dezen kostelijken tijd, die ik, door
het verwijderen mijner troepen, de goedheid
had u te schenken, moesten verliezen, bedenk
dat zulks schrikkelijke gevolgen zou kunnen
hebben, gevolgen welke ik uit al mijn vermogen
wil verhoeden. Het was met dit doel, dat ik deze
zending aanvaardde, of, rechtuit gezegd, af
smeekte zonder dat ware ze toevertrouwd ge
weest aan iemand anders, aan een persoon die
u gekoord en gekneveld naar den kerker hadde
gesleurd, terwijl ik gekomen beu met zuivere
inzichten, met het voornemen u te redden
Twijfel nietik heb de macht mijn woord goed
te doen,... ten minste als gij zelf er u niet tegen
verzet,..
Bonvalet sprak deze laatste woorden met
klem. Mevr. Lodewijk en Leonia waren diep
getroffen zij naderden de gravin fluisterden
haar iets in het oor dezo bedwong een gebaar
van ontsteltenis en zei tot haren ouden rent
meester
Wij aanvaarden de diensten die gij ons
zult bewijzen, met ware erkentelijkheid wees
dus zoo goed ons te veropenbaren wat gij te zeg
gen hebt... Doch, voegde zij er onmiddellijk bij,
den jongeling beziende, die Bonvalet vergezel
de acht gij de tegenwoordigheid van dien j on-
gen heer noodig om ons uwe verklaringen te
stellen
Verschooning, mevrouw, zoo ik in al de
beslommeringen van mijn ambt, vergeten heb
den jonkman voor te stellen. Het is mijn zoon
Alfred.
('t Vervolgd).
