aiw*
Hoe alles teel veradelt 1
MOEDERTAAL ALS YOERTAAL
MU 'T OUDERWIJS.
T Een en't ander,
Van rond
de wijde wereld.
VERGROOTING.
IN 1912.
Zaterdag 28 November 1908
Dhukker uitgever
VAN NUFFEL—DE GENOT, Kerkstraat, 9, AELST
Inschrij
vingsprijs
Met December aanstaande
vergrootiug van ons blad
zonder vernooging van den
abonnementsprijs.
Aan de nieuwe inschrijvers
voor het jaar 1909 geven
wij hel blad GRATIS van
heden af tot Nieuwjaar.
HANDELAARS
plaatst uwe aankondigingen
in De Volksstem. Prijs vol
gens akkoord. Verzekerde
ruchtbaarheid.
Aankondi-
gingsprijs
E. H. Hugo Verkiest.
De Verloren Zoon
Hoe curieus
Hahahoe kluchtig
En Peer Daens
KA.A. TSSJPEL,
19.lijn beste kozijn zal Peer
mordicus tegen.
i 4' Jaat gang N 715
2' «JilbAAi
Abonnementap:
voor guuch Bei
franco te hou, 2.1.
oor de vreemde
anden, 6,00.
bakken en never
hoeven vraentvri)
toegezonden te
«orden. Alle ar
tikels moeten den
dinsdagavond en
net nieuws den
woensdagavond op
inze bureeien toe
gekomen zijn.
Ongeteekende
brieven worden in
ie scheurmand g«-
vorpen. Aiii
•nstoureelen ont
vangen inachri] vin
gen, op alle tijd
stippen van het jaa.
De onkosten dei
kwijting briefje 8 zijr
sen laste van den
oestemmeüng. Mei
gelieve, bij veran
dering ^*n woonst
het. luist terecfaiwii
«en te eenden
-a
Vonnissen 1 tr
den kleinen regel.
Aankondigingen
tusschftü de ateiuws-
tij dingen 2G cen-
tiemen per regel.
Aankondigingen op
de 3* blz. 10 cen
tiemen den regel.—
Annoncen op de 4*
bladz. worden bere
kendvolgens plaats
ruimte.Voor alia
dvertenti&a zich
..sluitend te
ian op ons BU
BBEL, itrittr**,
Juist.
D<- geabonneerde
hebben 't recht u«
/«t. fxtr jaar eens
monce van 5 regel
piaatson, die vier
stJ achtereenvak
ft»ui tal verschil nar
-Ruchtbaar* akin*
c u> zenden
Weensdng
Onze taal is eene belijdenis van
ons stamwezen, een vreeinae taal is
een belijdenis van een vreemd siam-
wezen. tiet gebruik van een vreemde
taal als voertaal bij onderwijs en oplei
ding leidt den jongeling van zijn siam-
wezen al.
Aldus wordt de taal het getrouwe
beeld der samenleving. De woorden-
scnat volgt, senrede voor senrede, de
ontwikkeling van Uert en geestelk
gemeeuscnappelijk denkbeeld, elk ge
voel, iedere aandoening vindt op den
d»ur zijn wederwoord. Zoo omsluit de
taai den geest der volkeren. Zij is als
een kleed, dat over bet deukend,
voelend, handelend volk ligt en alle
zijne ledematen eng en harmonisch om
vat. Zij is een algietsel, eene weer-
sploct der ziele zeil van net volk, dat
ze spreekt. In de taal eens volks ligt
zyu land en zijn nert geschilderd.
D' G. Verkiest.
Mijne persoonlijke ondervinding
toont mij, hoe lastig en ja, onmogelijk
het is, door eene taal, die men met, ol
maar nall kent, eene taal ol wetenscnap
te leeren, die men maar nalf kent.
<l Ik heb nog nooit gehoord, dat het
op een amhacnl Deler is, slecnt alaam
en krank iiji te heDDen dan goed alaam
en veerdigc nanden.
«....Maar hoe gaat de leeraar het
aan boord leggen om in zijne door het
Fransen gegeven lessen met onzen
knaap in gemeenscnap te komen
Wat nut kan de jongen trekken bijv.
uit eene les over geschiedenis en
aardrijkskunde, die ten grooteu deele
uit eene voordracht in het .transen zal
bestaan
Arme beklagensweerdige leerling 1
In de klas verstaat ntj zijnen leeraar
met, en toen moet hij zien stilhouden
en luisteren J in de studie vei staat ntj
zijn leernoek met, en toch moet hij
morgen zijne les kennen. Wat dan ge
daan indien hij een kracntigen wil
heelt en weihegaald IS, zal hij zijne les
vertalen en dan, zoo goed mj kan, zijn
eigen leeraar zijn. Maar de meesteu
heoDen dien buitcugcwonen moed of
die viugdeiü van geest met olwel zij
leeren...van buiten, zonder te verstaan
't is geen zaakonderwijs,wat bet moest
zijn; t is een IJdel wooruenonderwijs of
juister, een klankenonderwtjs.
Eene vreemde taal is niet alleen
schadelijk voor deD geest, maar ook
voor bet nart, voor het gemoed van den
leerling.
De indrukken, die het kind in zijn
ouderlijk huis eu in zijne eerste omge
ving opdoet, zijn uiterst kostelijk, en al
wat er van verloren gaat, is een verlies,
dat op gansch het latere leven wegen
kan. Ulo indrukken zijn het zaad, waar
uit de lielde, met al nare verschillende
vormen én voorwerpen, opschiet. De
vaderlandsliefde, onder andere, wordt
geboren onder het ouderlijk dak.
Die eerste indrukken draagt het
kind vooral mede door zijne moedertaal
die hier als tot schrijn en heiligkas
dient. Talrijk immers zijn de woorden
en wendingen der moedertaal, .die of
het merg zijn der eerste herinneringen,
of deze herinneringen tot onafscheid
baar geleide hebben en, bij aandachtig
waarnemen, telkens door eenen lach,
eenen zucht of eene siddering vergezeld
zijn. Groot dan is de macht der moe
dertaal tot het opkweeken der gevoe
lens 1
Die macht heelt de vreemde taal
niet, o neen 1 zij kan die niet hebben.
Zij is voor het grootste deel de taal der
loutere rede, niet die van het tegen
woordige, buiten verband met het
zoete verleden, den tijd der vatbare
kindsheid.
Kanunnik Am. Joos.
Vtamingendie het wel meent
met de toekomst uwer kinderen,
dringt er bij de geestelijke overheid
op aan, dat het onderwijs door de
moedertaal als voertaal in alle vak
ken gegeven worde.
M. Daens schryft in zyn blad van 8 Nov. 1.1.
In ons kristen Belgenland is 't leven der
groote menigte eene helle wanorde en ze
is debederf door de gedurige armoede gy, ryke
katholieke bewaarders met uwen aanhang,
ge zijt daar de sohuld van 1
Me dunkt, dit is een staalken van daensisten
kip-kap, een waarboel van gedachten en over-
dry vingen welke zyne lezers maar inzwelgen
omdat hei zóó gedrukt staat.
Maar zie in ous kristen België is 't leven
der groote menigte eene helle Is dat wel waar
t Spreekwoord zegt als men zyn gebuurte
overziet, overziet men geheel de wereld. Eu
kyk eens rondom u waar is die groote menigte
huishoudens wier leven eene helle is Hoeveel
zijn er en welke zijn her Is het de gedurige
armoè alleen en bijgevolg de rijke katholieke
bewaarders, die de schuld zyu vau dit helle-
leven, van die wanorde en zedebederf?
Is het soms ook de dronkenschap, het nutte
loos geld verkwisten, zyu het de orgelbals, de
sit-chte lezingen en gezelschappen niet
Do dronkenschap, dit is voorzeker de groote
plaag der huisgezinnen, als men ziet wat al
geld er verbrast wordt van die hongerloonen,
waarover Pie zoo bitter klaagt. Als men weet,
dat er in ééne herberg, gelegen pp den buiten
wijk eeutr gemeente, die meer'dan 100 herber
gen telt, dat er daar verleden jaar ('t is de per
manente waarheid) 600, ik zegge, zes honderd
liters jenever is gedronken 11 Reken dan en tel,
wat al wanorde en zedebedert dit moet teweeg
brengen en... toch is dat de schuld niet der
rijke katholieke bewaarders.
Bedenk ook, hoe, op het klein getal huishou
dens, waar het leven als een helle is, dit soms
voortspruit uit slecht gedrag, slecht karakter,
getwist en krakeel zelfs by rykeu, en hoe net
eene wcr&mansnuisgezin met hetzelfde inkomen
en getal leden, ais een aardsch paradijsje is; en
het andere leeft in gebrek en wanorde en zede-
btdeil... Is dat dan ook de schuld der ryke
katholieke bewaarders
Ëertyds, als M. Daens nog gestekte katholie
ke bewaarder en fanatieke Woestist was, gaf
hy geheel andere redens op van het zedebederf
van zynen tyd.
In zynen almanak van 1893 schreef hy (op
biadzyde 59) In Aalst beslist de gemeenteraad
dat d'orgelbals zulien getemd worden door de
gendarmerie... 't Wierd noogen tyd, waat't be
nei t is reeds schrikbarende. Ea op biadzyde
61 Eene liberale gazet van Brussel schryft
't Menscndom verslecht, verbeest I... Wy ge-
looveu 't welge doet er genoeg uw devoiren
voor, met uw slechte boeken, gazetten, theaters
en compagniëu... Dat men u liet geworden, de
wereld zou vergaan van slechtigheid Een
weinig verder voegt hy erby Ravochol zegt
voor zyne dood, dat hy slecht geworden is door
't lezen van eenen boek en 't by wonen der
voordracüten van socialismus... Ja, zoo loopen
er velen iu hun verderf
En nu is dit alles uitsluitend de schuld der
katholieken, der ryke katholieke bewaarders
eu van Woeste, (natuurlyk) van Woeste... uien
man vau wien ny over vyltieu jaar nog schreef
füljuheer Woeste mag hel zeggen,
lang heeft hij de aoetale kwestie beetn-
deerd en ze diep gepeild vele woorden
heeft hij gesproken, vele voetantnppen
gedaau ouui wetten te bekomen ten
vnordeele der werkende klaose...
En nu is de Heer Woeste, sinds 13-14 jaar,
de schuld van de wanorde en zedebederf en
gedurige armoede der groote meoigte I Indien
Ravachol nu moest gegiletineerd Worden, Pie
zou hem durven doen uitroepen op 't schavot
ik ben slecht geworden door de fout der ryke
katholieke bewaarders en van Woeste De
socialisten en liberalen zijn nu allen brave
jongens sedert een oude bswaarder van eertijds,
met hen verkeert, zij verdienen geen enkel
bitter woordje meer, en hij is toch zoo...
zoetjes, zoetjes, zoetjes
met die roode-blauwe voetjes.
Hoe alles toch verandert van kleur met een
groenen brilSnufke-Snuf.
Tegen koude voeten wordt het volgende
middel aangeraden Men giet eenen lepel for
mol in eiken 3choen. Nadat deze vloeistof in 't
leder getrokken is, doet men de schoenen aan
men zal geene koude voeten hebben.
Men verzekert dat het middel volkomen on
schadelijk is voor de gezondheid, en dat het
ook geenen invloed uitoefent op de kousen.
Elke maand hoeft men het middel te vernieu
wen.
Formol is voor weinige centiemen te beko
men by de drogisten.
Caoutchouc. Donderdag had te Antwer
pen eene verkooping plaats van caoutchouc. De
prijs is met 30 per hond^sdgestegen de
caoutchouc ging tot 10 fr. per kilo. Zou dat
soms geen voorteeken zijn dat men eene ver
mindering van den caoutchouc oogst voorziet
inden Kongo?
Minister Renkin, woonde deze verkooping by.
De plaatsvervanging, Door een Brus-
selsch blad wordt gemeld dat het ministerie
van oorlog tot hiertoe meer dan 1900 aanvra
gen heelt ontvangen en goedgekeurd van vrij
willigers met premie, zoodanig dat al de lotelin-
gendie erin gevallen zyn en 200 Ir. gestort
hebben, eenen plaatsvervanger zullen hebben.
In September, toen men aankondigde dat er
plaatsvervangers ODtbraken, waren er nog
maar omstreeks 960.
Dus in minder dan 3 maand tyd heeft men j
er meer dan 1000 aangetroffen.
Er zyn er natuurlyk veel meer die zich aan-
gegeven hebben, want men is zeer streng voor
de vrijwilligers met premie en velen worden
algekwurd.
Het gerucht dat men dus gemaakt heeft over
hft gebrek aan plaatsvervangers heeft voor
gevolg gehad dat vele jongelingen den lust
hebben voelen opkomen om soldaat te worden
mits 1600 fr.
Daaruit blijkt, dat men altijd vrijwilligers
met premie genoeg zou vinden, en meer vry wil-
ligers van beroep indien men door allerlei pla
gerijen en buitengewone strengheid de jonge
lingen niet afschrikte.
Zoo draait de eldtocht tegen de vrijwilliger-
schap uit op de beschaming van dengenen die
hem ondernomen hebben.
De drnkpera. Op een kongres van
katholieke Fransche dagbladschrijvers te
Parys gehouden, heeft Mgr. Rumeau eene
merkwaardige redevoering uitgesproken over
deu groeten invloed der drukpers, over de rol
die zij speelt en kan spelen en over de nood-
zakelykheid, tegenover de slechte en onver
schillige drukpers de goede drukpers te stellan.
Het geval van Frankrijk 4is grooteiijks hier
aan te wyten dat Fransche katholieken het
werk der goede drukperB verzuimd hebben.
De drukpers is een middel, een wapen, een
machtig wapen, de groote kwestie is het aan te
wenden en het tea beste te behandelen.
Mljnwerkerspcnsloen. Minister
Hubert is bezig met een ontwerp voor 't mijn
werker spensioen op te maken.
Uit de verstandhouding van patroons,werklie
den en Staat— dezelaatste zou voor een miljoen
en halt tusschenkomen zou dadelijk eeue
inrichting kannen spruiten, welke voor goed
het lot der oude mijnwerkers regelen zou, zegt
de Métropole.
Leve ous katholiek Ministerie 1
Vogelvangst. Volg. ns het reglement van
15 Augusti 1906, betrekkelijk de bescherming
der ïnsectenvi etende vogelen, is de vangst,
met netten en strikken, der kleine vogelen die
niet te allen tyde als insectenvretende vogelen
aanzien worden, verboden na 14 November.
Het is nochtans toegelaten, tot 30 November
inbegrepen, gezegde levende vogelen te koop te
stellen, te verkoopen, te vervoeren of rond te
De ly ster jacht is insgelijks gesloten den 14 No
vember. De jacht met het geweer, het verkoo
pen en het vervoer van de groote mistellyster
en van de jeneverbeslyster zyn nochtans toege
laten tot den dag Uer algemeeue siuitmg der
jacht.
Krachtens het miuisterieel besluit van 14
Augusti 1908 is, na 25 November, de patrnzen
kwakkel- en schotsche boschhaanjacht gesloten.
In 't huig vau Stion Van Doren
Werd laatgt een kind geboren 1
En, volgens oud gebruik,
Na 't doopsel uit de kerk gekomen,
Werd gauw een lekkej glas genomen
Van Bachus' beste kruik.
Men trok al menig herberg binnen,
En Stien trakteerde blij van zinnen
En 's avonds late, met gedruis,
Kwam Stien met de familieleden
Al waglend op zijn schreden,
Naar 't ouderlijke buis.
Zij stonden diep verslagen
Toen Stien zijn gade kwam te vragen
Waar toch is mijn bebee-..
Toen schoot bet Stien in zijn gedachten
DatIn den Os 't kind lagite wachten,
Vergeten op den canapee
En seffens nu, ja zonder dralen
Ging Stien het kindje daar gaan balen
Doch elk in 't dorp dreef fel den Bpot
Met 't arme kind van Stien Van Doren,
In de berbergzale reeds verloren,
Verloren tusschen glas en potl
Het fameuze companietje der TIJf-Eiels 1
van Aalst wil in alles best weten wat er ten
voordeele van onzen Heiligen Godsdienst past 1 j
't Is curieus I Zij die nooit naar kerk of kluis
gaan, zy geven zich uit als de ware verdedigers
van den Roomsch-katholieken Godsdienst lil
Maar dat die blauwe soort van mannen hun
onrwittig en gepijnigd faertu wat stilleggen.
De Paus weet volkomen wel wat hem re doen
staat voor het heil der Kerk. Reeds eeuwen
lang voorspellen de godsdiensthaters dat het
de Paus, de Bisschoppen en de geestelijken zyn
die het Geloof uitroeien en ze zullen dat blijven
voorspellen, want het Geloof blyft altijd
voort onwrikbaar op zijne steenrots
en al de pogingen der goddeloozen zulien er
niet in gelukken het daarvan af te weren,
Tn es Petrus.
De socialisten bazen zijn tegen
de loting, zy zyn er tegen dat
eenigen soldaat moeten worden
maar zij zouden alleman soldaat
maken.
m MM I Dat is eene zonderlinge wijze
WW I van bestrijding der krygs astenl
M,Be Belgen zyn voor de sol-
datene met, daarop is iedereen t'akkoord,
maar het land moet toch een leger hebben,
daarop is men ook t'akkoord.
De katholieken zyn er voor dat den soldaten-
last zoo min mogelijk op de bevolking
drukke.
De socialisteu vragen dat alleman zou moeten
soldaat worden onder voorwendsel dat iedereen
gelijk zou zyn.
Het is alsof men zou vragen dat iedereen arm
zou zijn omdat niet allen kunnen rijk zyn 111
Wat klucht I
Na elke tien jaar lij ke volksoptelling heeft,
met de vermeerdering van bevolking, ook eene
vermeerdering plaats, by de volgende kiezing,
van het getal volksvertegenwoordigers en sena
tors voor eene vermeerdering van 80,000 in
woners ééo senator en twee volksvertegen
woordigers meer.
Dat zal dus wederom het geval zyn in 1912.
De Presseeen katholiek blad van Antwerpen,
heeft, zooals zy verzekert, met de grootste
nauwgezetheid berekend hoe groot die ver
meerdering zyn zal, aan welke arrondissemen
ten nieuwe zetels zullen toegewezen worden,
en tot welke party en de nieuwe zetels zullen
behooren.
De slotsom, waartoe deze berekening de
Presse leidt, is de volgende
Er zullen 22 nieuwe volksvertegenwoordigers
en 11 nieuwe senators moeten hekozen worden.
Van die 22 nieuwe zetels voor de Kamer zul
len er 14 ten deel vallen aan de katholieken,
4 aan de liberalen en 3 aan de socialisten. Een
zetel is twijfelachtig, hy zal voor de katholieken
of voor de socialisten zyn.
Van de elf zetels van het Senaat, zullen er
6 zyn voor de katholieken, 1 voor de liberalen,
1 voor de cartellisten, en 3 voor de socialisten.
Waarschjjnlyk zal er ook een provinciale sena-
teur meer moeten zyn voor Antwerpen, dus nog
een zetel meer voor de katholieken.
Naar die berekening zyn onze politieks
tegenstrevers, liberalen, socialisten en cartel
listen nog ver van de meerderheid te behalen.
dedie is ook tegen de plaatsvervanging in 't
leger 1
Elk-op voor zyn lotroept Peer.
En alzoo werkt hy om aan duizenden arme
jongelingen het middel te ontnemen van zich te
verkoopen en daardoor het rond sommeken van
1600, 1700 of 1800 frank te verdienen en bijeen
te krygen.
't Is eene schande. Neen, Peer Daens be
mint het werkvolk niet oprecht, neen I nooit I
Op Zondag 29 November is het algemeene
vergadering voor de federatie. Wij zullen dus
den 6 of 13 December kunnen beginnen aan
het reglement. Ferdinand Dubois verlaat de
partij Nijvel (Dujacquier) Indien men hem de
gelegenheid aanbiedt, zou hy willen spelen met
eene partij van Aalst of omstreken. Dubois is
een goed element ea zou een zeer groote aan
winst voor een dezer partyen zyn, men weet hy
is een verre leveraar en een goed klem midden.
Dus dat men deze gelegenheid waarneemt, bij
zonder een der partyen van Aalst. Arthur, dat
is de man die n ontbreekt. Ziehier het adres
Ferd. Dubois-Vandevelde, Rue des Remparts,
124, Gentbrugge.
De maatschappij Royal Pelote Club» Espla
nadeplein te Aalst heeft in vergadering van 31
October het volgende programma aangenomen
Op Zondag 16 Mei eene lutte tusschen Aalst,
Herdersem en Hofstade.
Op Zondag 20 Juni eene lutte tusschen Aalst,
Ormeignies en Brussel (1® categorie.)
Op Maandag 5 of Woensdag 7 Juli, zijnde
kermisweek, eene lutte tusschen Jemappes, Fra-
meries of Soiguies en 5 goede spelers van het
Vlaamschc gedeelte van het land. Dus eene wa
re occasie.
Op Zondag 22 Gogst eene lutte tusschen
Brame, Soignies, Nyvel of Schaarbeek.
(1* categorie)
Op Zondag 12 September eene lutte tusschen
Aalst, Herdersem, Hofstade en Meire-Nieu-
i werker ken.
Bravo Royal Pelote Club n ge weet wat het
volk wil en daarom znllnn de liefhebbers u steu-
nen en talryk uwe lutten volgen. Jwnioe.
't Rood volk ia 't algemeen
Komt altijd overeen
Lijk honden aan een been.
Menschen, menschen, er is twist, tweedracht,
geharrewar, kijvagie krakeel dispute en ruzie
ia het rood huishouden der aooia-
listen. Ge moet weten de socialistische party
bestaat uit twee klassen De arbeiders met
weeren op hunne handen en de fieë*
ÊZCtlë geglaceerde handschoenen aan,
die met of zonder fortuin, in die party gsvallcn
zyn om veile plaatsen 1» bekomen,
alzoo was de miljonair Vaudo Velde op dCtt
rug van de teroelers Uur de
kussons der Kamers geklommen, maar schoone
liedjes dureo niet lang, de arbeiders zyn beu
geworden van die fieskadekens in hunne party,
en nu bijzonderlijk heeft Vande Velde de boter
opgeëten, nu dat ny na den Kongo bezochte te
hebben verklaard heeft dat het eene goede
zaak is voor België.Reeds is de senatoor Picard
overboord gesmetenCambier van Gent is in
de Kamers reeds vervangen door een Volksver
tegenwoordiger uit de werkers klas, de citoyen
Lampers en nu heeft Vande velde een eitje te
pellen met zyne vrienden, het heeft maar
weinig gescholen of zyne demissie van Volks
vertegenwoordiger was ingediend. Nu tracht
men het vuur der oneenigheid eenigszms uit te
doovendoch onder de assche ligt daar iets te
smeulen dat niets goeds beloopt voor de citoyens
die in die partij als gelukszoekers of piaatse-
kensjagers geboekt staan. De hoogvogel Vande
Velde, gekend als de leider der socialistische
party, heeft deze laatste dagen zoovele pijlen
op zyn corpus gekregen dat de pluimen langp
alle kanten stoven. Wy zullen oaze beminde
Lezers op de hoogte houden van dat spelleke.
Daens waarschyniyJc nu toeroepen aan M. Ver-
haegen, katholieken volksvertegenwoordiger
van Gent 1
Vroeger gaf Peer bovenarms af op Verhaegen.
Nu zal, van eigen, de kaart gekeerd zyn.
Ge moet weten M. Verhaegen heeft zich in
de Kamers openlijk verklaard voor het alle-
man soldaat, verleden Dinsdag.
zeggen rechtuit aan M. Verhaegen dat
hy iets verdedigt, waar het overgroot gedeelte
van het kiezerskorps van Gent-JSekloo tegen is,
By gevolg durft M. Verhaegen iets voorstaan,
waarvan zyne kiezers niet willen, hoegenaamd
niet. Ken gevaarlijk spel, dat
speelt hy.
Kent hy misschien de buitenlieden niet v&n
zijn arrondissement Weet hij niet moer wat