c*
DE VIJF RECHTEN
VAN DEN WERKMAN.
'I EEN EN 'T ANDER
Onze Vorsten in Holland.,
Dijnsdag 20 September 1910
BestuurderJ. Van truffel-De Oendi.
Bet eerste recht der arbeiders.
Ret tweeils recht van den arbeider.
Bet derde recht van den arbeider.
Bel vierde recht van den arbeider.
Bet vijfde recht van den arbeider.
Besluit
Bei-iclit.
Het Staatsblad
i
Zestiende jaargang n' 800. 105
2 CENTIEMEN HET NUMMER
f}
ABONNEMENTEN:
Zos maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in allo postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
AANKONDIGINGEN:
BUREELEN
TE BRUSSEL I
230, Haachischen Steenweg, 233.J
TE AALST
OKertostraat, Q.
Telefoon 11-1
KJ. aaok. (1 tot A kl. reg.) fr. 0,60
3* bla.lt. (groote regel) fr. 1,00
4* bladz. (kleine regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
fr. 5.00
Iteklaruen (per regol)
Gemengd nieuws (per regel) fr. 3,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlyden (per regel) fr. 2,00
Voor allb aamrondigingkut, zioh wkndk»
E. TABMKIAÜ, 2-17, tie Hérodestraat, SruueL
In een merkweerdig verslag, voor
gedragen op het onlangs gehouden
congres van denBelgischenVolksbond,
heeft do Eerwaarde Pater Rutten, ge
steund op 5 rechten, die den arbeider
ontegensprekelijk toebehooren. Van
daag willen wij die rechten ook op
sommen en bij ieder van hen een wei
nig stilbüjven. Doch geven wij eerst
de vijf besproken rechten te kennen.
Ieder arbeider heeft het recht om
een menschelijk leven ie leven, een huis
gezin te stichten, zijne vrouw en kin-
tieren niet te moeten onderwerpen aan
een onbetamelijk of niet-passend werk
in den loop van 't leven le kunnen uit
rusten en in den ouden dag te kunnen
beslaan zonder te moeten bedelen. Dit
zjn volgens Pater Rutten 5 rechten
van iederen arbeider, die onbetwist
baar en heilig zijn. Bespreken wijze
beurtelings.
Paus Leo de Dertiende heeft het uit
drukkelijk gezegd in zijnen wereldbrief
Rerum Novarum. Ieder mensch
beeft recht op een rnenschwaard!
bestaan.
Ieder arbeider heeft dus recht op
oen menschelijk leven hij moet dus
eene normale, regelmatige ontwikke
ling kunnen genieten van zijne natuur
kundige, verstandelijke en zedelijke
vermogens. Hij moet alzoo kunnen
worden in den volsten zin dor beteeke-
ms een volledig mensch.
Ieder werkmensch moet een huisge
zin kunnen stichten. Het is niet vol-
tb lende te zeggen ja, iedereen is hel
hiermede eens, en er is ook niemand
meer'die zulks belet.
Doch als men een huishouden sticht,
moet men de middelen kunnen bezitten
om dat huisgezin te beschermen en op
deftige wijze te onderhouden. En dit is
toch maar mogelijk als de werkman
oen behoorlijk loon verdient, geen -
overdrevene werkuren moet doen en
van tijd tot tijd eenen rustdag kar
hebben. Hij moet in staat gesteld wor
den een wakend oog op zijne kinderen,
te kunnen houden en tevens zijne ge
zindheid, die voor hem en voor di
zijnen zoo onschatbaar is, te bewaren.
Kan hij die voorwaarden niet ver
vuilen, dan kan deze arbeider geen
huisgezin stichten, 't gene regelrecht
u.igaat tegen de rechtvaardigheid.
De arbeider-huisvader mag niet ver
plicht worden zijne kinderen te vroeg
tijdig naar het werk te sturen of zijne
vrouw eenen arbeid te doen verrichten
die niet overeenstemt met haro plichten
van echtgenoote en van moeder. Daar
om is het nogmaals noodig dat een
arbeider besehikke over do noodige
middelen, die hom niet in do droeve
noodzakelijkheid brengen om kind en
vrouw tot zulk een werk te doen over
gaan.
Ieder arbeider heeft recht om van
tijd tot tijd uitte rusten om alzoo zijne
la-achten te herstellen en niet voor den
tijd versleten te zijn. Op de eerste plaats
heeft de arbeider recht op de Zondag-
rust en als men de zaken van wat hoo-
ger beschouw'. I; -ft hij ook recht op
eenige dagen ui len loop van het jaar.
Wanneer een arbeider een ganscb
leven, eerlijk, werkzaam, ordelijk en
matig is geweest, en wanneer dan de
ouderdom zijn# krachten beneemt, hem
hot werken onmogelijk maakt, dan
moet de arbeider zijn leven kunnen
slijten in behoorlijken toestand zonder
te moeten bedelen.
Wanneer men overtuigd is en
wie zou het durven of kunnen ontken
nen dat het meer dan natuurlijk is,
dat het gezond verstand zelve luidop
spreekt om to verkondigen, dat inder
daad niemand die rechten van den ar
beider kan betwisten, dan moet men
insgelijks toegeven dat het niet alleen
een recht, maar dat het een plicht is
van iederen werkman, ja, van iederen
mensch, mede te helpen om den arbei
der zijne onbetwistbare rechten toe te
kennen. Hierin ligt juist de oplossing
van de ingewikkelde werkmanskwes
tie. Weet men op gepasten tijd aan
ieder zijne rechten te geven, dan is
alle gevaar voor eenen geweldigen op
stand geweken. Meer en meer begint
men de billijkheid en de werkelijkheid
van die belangrijke vraagstukken in
to zien. Hoe meer men die zaken be
studeert, hoe meer men ze onderzoekt,
hoe zekerder, hoe klaarder het wordt
dat alleen de maatschappelijke kwestie
kan opgelost worden in den zin door
de katholieke Kerk voorgestaan en ge
heel de wereld door verkondigd en
aangepredikt.
Verjaring. 20 September 1884. -
Bekrachtiging door den Koning van de school
wet Jacobs.
Kief Repubiikeinschgczind.
Wanneer men den buitengewonen geest
drift ziet waarmede het nochtans koele Iiol-
landsche volk onze vorsten onthaald en
wanneer men overweegt met welke liefde
onze Koningin op haren dag in België be
jegend werd, dan moeten wij vaststellen, lot
groot spijt van d-' rooden, dat het volk van
België en Nederland weinig rcpublikeinsch
gezind zijn. De nieuwe profeten zullen nog
lang moeten prediken, vooraleer in beide
landen de liefde voor liet vorstenhuis ver-
dwijne.
Ouiiï* leven in Tranovaal.—
To Joan nesburg Ifost een glas bier in eene
restauratie 1,25 fr.eene flesch Moezel of
Bordeaux, 12,50fr. Het wassclien van eenen
kol kost 30 centiemen. Een tochtje in rijtuig
kost 9 fr. per uur. Vroeger, onder de Boo-
renregeering kosttê eene ilescb bier G,25 fr.
Er blijft te zien of do loonen ginder in ver
houding zijn met zulke overdreven prijzen.
E3iet aanvaard. De socialistische
leden van den gemeenteraad van Brussel
hebben besloten de nitnoodiging des Konings,
die een feestmaal wil geven op 25 September
aan de Parijsclie en Brusselsche gemeente
raadsleden, niet te aanvaarden.
Interpellatie. Het doodelijk
automobielongeluk, waarbij het zoontje van
den heer notaris Do Windt der stad Aalst het
leven verloor en mevrouw De Windt ge
wond werd, zal lidt voorwerp zijn eener inter
pellatie in de Ksraer.
Wielrijders. Er zijn in België
moor dan <JU0 - wielrijders.Dit cijfer is be
rekend volgens het getal nummerplaten welke
in elke provincie afgeleverd zijn.
Reisgids. In plaats van vior af
leveringen van don Belgischen reisgids welke
alle jaren vorschonen, zullen er voortaan
maar twee meer, te weten alle zes maanden
het licht zien.
De Paters Kapucienen in
Kongo* De heldhaftige orde der Eer
weerde paters Kapucienen komt de moei
lijke taak te aanvoerden van het slichten
eener nieuwe missie in Kongo. Zij heeft op
zich genomen het licht van het Evangelie en
der beschaving te brengen aan de volkereu
der streek Dubanghi. De bewoners dezer
streek zijn zeer talrijk, doch zij hebben tot
hiertoe nog zeer weinig betrek gehad met
Europa. Hunne opleiding zal dus veel zweet
en zwoegen vereischen.
De geestdrift bij de Kapucienen was alge
meen, bij hot vernemen dat deze taak hun
was opgedragen.
Aanstonds waren er meer dan 50 pators de
zer orde, welke hunne oversten smeekten
zich derwaarts U mogen begeven. Afrika,
immers is aan de Kapucienen orde niet onbe
kend. Reeds ten jare 1044 hebben zij met hun
zweet en bloed dej grond van Kongo vrucht
baar gemaakt en er de eerste kiemea gelegd
van den Christen godsdienst.
Wij wenschen dan die eorweerde helden
een mildon zielenoog-st in hunne oude nu
hernieuwde zending.
Koningin Wiihelmitaa te Brss-
sel. Alhoewel nog niets vast beslist is
mag het toch als zeker beschouwd worden da
Koningin Wilhelmina in de tweede helf
der maand Oktober naar Brussel zal komen.
Staatkundig Overzicht
Duitschland. Latere berichten hielde'
ons dal de socialist F ober niet gekozen is i>
eerste stemming. Hij bekwam 14.310 ster
men. Zijne twee tegenstanders bekomen
te samen 14.352 en F ober komt 17 stemma
te hort om de volstrekte meerderheid te hel
ben. Dus heeft de sociaal-demokratiach*
partij den zetel in den Reichstag nog niet
veroverd
Zo id-Afrika. De kiezingen hebben in
Zuid-Afriha plaats gehad. Fan de 121
zetels, die moeien bezet worden, zijn er tot
hiertoe 41 aan de nationalisten, 33 aan de
unionisten, 9 aan de wilden en 4 aan de ar
beiderspartijDe minister van Koophandel,
welke te Natal moest gekozen worden, is
gevallen. Volgens eenen telegram uit Reto-
rig is generaal Botha voornemens af tc tre
den. Kr is voor het oogenblih voorzeker
een grondwettelijke hrisis.
Griekonland. De debatten in de natio
nale vergadering zijn verstoord, doordat de
revisionnistcn den eed wilden afleggen.
De constitutionalisten verzetten zich er
legen. Het af eggen van den eed is ver
daagd.
De besprekingen over de machtsbevoegd'
held vein de vergadering zijn begonnen.
Gedurende de incidenten van heden mor
gen werden eenige afgevaardigden hand
gemeen.
Toen de orde hersteld was, veroordeelde
de voorzitter het gebeurde en gaf in over
weging de besprekingen in het vervolg vrijen
loop tc laten
De Atheeneche eorrespmdent van de Vess
Zeit beweert, dat de Grieksche minister van
Ouitenlandsche Zaken aan de vcrtcgemooor-
lig er s der mogendhedendie Kreta besc ker
nen, liet weien, dat de regeering geen enke
en waarborg voor de houding tan de natio-
ale vergadering vermag te geven, primo s
■mdat haar eigen dagen geteld zijn, cn
Socundo omdat de nationale vergadering
•en soeverein lichaam is.
Moest de Kamer de mandaten der Kreten-
*r gekozenen goedkeuren en Moest TurkyB
U als een casus belli aanziendan moet een
/rlog beschouwd worden als zijnde in over-
instemming met de wenschen van het volk.
DE VOLKSSTEM is alle
dagen na 5 namiddag
ie verkrijgen bij de dagblad-
verkoopers aan de Noord-
statie te Brussel en in alle
aubetten, aan den prijs van
2 centiemen.
18 September
Leopoldsorde. M. Francois, ge
hecht aan het ministerie van Binnen-
landsehe Zaken, wordt ridder van het
Leopoldsorde benoemd.
Burgemeesters. Worden burge
meesters benoemdMM. Faiet, te
Wulpen Dorenuens, te Aulier Meu-
lemeester, te Zerkegein
Het ontslag van M. Van Bever, al
burgemeester van Grimmingen, wordt
aanvaard.
Poiiciekommissaris. M. Dlios-
ache wordt poiiciekommissaris be
noemd te Gent. Zijn loon wordt op
3700 fr. bepaald.
Rechterlijke orde. M. Van
Cecke, apotheker te Bertrix, wordt
plaatsvervangend vrederechter van
Paliseul benoemd.
Notariaat. Het ontslag van M.
Fris, notaris te Mechelen, wordt aan
vaard.
Worden benoemdte St Gillis-
Waas, M. Raemdonck, doktor in de
rechten en kandidaat-notaris te Sint
illis-Waas te Dinanl, M. Hou*t,
doktor in de rechten en kandidaat-no
taris te Beauraing te Luik, M. De-
champs, dokter in de rechten en kan
didaat-notaris te Luik.
Konsulaire Rechtsmacht. Wor
den aangesteldIn de handelsrecht
bank te Aalst Tot rechter MM. L.
Camu, koopman te AalstF. De
Wolf, idem. idem. Tot plaatsvervan
gend rechterM. A. Terrier, nijvcraar
te Aalst.
In de handelsrechtbank te Sint Ni
klaas Tot rechter MM. F. De
Cleene, brouwer te Nieuwerkerkcn-
Waas J. Robert, idem te Sint-Ni-
klaas. Tot plaatsvervangend rechter
M..J. De Buck, nijveraar te Sint Ni
klaas. M. De Cleene is ontheven vau
de verplichting in de hoofdplaats van
het gebied te verblijven.
't "Was Zaterdag do derde dag van het verblijf onzer
vorsten in Holland.
Evenals de twee eerste dagen, was hot weder
prachtig.
Het bazook aan de vloot.
Van 's morgends vroeg was men druk bozig ge
west de vaartuigen op het Y voor anker liggend, te
bevlaggen en te versieren, Hot schouwspel, toen al
les klaar was, was zeer lief.
De vorsten verlieten in open rijtuigen hot paleis
om 9 ure 40.
Vijf minuten later kwamen zij op de kade, waar
reeds lang te voron eene dicht opeengeplakto me
nigte had post gevat.
De vorsten gaan onmiddelijk aan boord van de
koninklijke sloep.
Op dat oogenblik lossen al de kruisers en panter-
schepen de salvoschoten, waarop de bemanning der
koninklijke sloep antwoordt, door de riemen aan te
bieden.
Na de sloep volgen nog twee andere vaartuigen,
waarin hot gevolg der vorsten heeft plaats genomen.
De vorstelijke vaartuigen varen rond de machtige
oorlogschepen, waarop beurtelings de Hollandsche
en Belgische vlaggen geheschen worden.
Bij het panterschip Van Heemskerk houden de
sloepen stil, en de koninklijke bezoekers begeven
zich aan boord.
Op do brug van het schip wordon zij ontvangen
door admiraal Ty dein an, bestuurder en bevelhebber
der vloot te Amsterdam, zijnen adjunkt, scheeps-
luitenant J. H. Tours en den bevelhebber van het
pantserscliip, kapitein G. L. Goedhart.
Het marinemuziek speelt Braban^oime on het
Wilhelmuslied.
Van op de bevelbrug genieten de vorsten een
schoon zicht op do vloot, welke bestaat uit de
pantserschepen Van Heemskerk, Piet Hein
en Everts en, welke in golijkloopende lijn
met de kaai liggen het pantserschip Fries
land ligt aan den punt van hot eiland Ion
Noorden, tusschen het Noordhollandsch ka
naal en hot Wilhelminadok, liggen twaalf
torpedos.
De onderzeeër nr 1, welke aan de kaai lag,
doet dan eenige oefeningen en verdwijnt ten
slotte onder water. Na eenige minnten ver
schijnt de boot eenige meters verder.
Na een bezoek binnen de Van Heemskerk
worden de vorsten aan boord der stoomsloep
gebracht om
r Een vaartochtje op de omliggende
kanalen
te doen.
Wederom weerklinken de 33 salvoschoten
terwijl de matrozen, in de masten en op de
bruggen, luide juichkreten laten hooren.
Do vorsten worden langs de dokken van
den - Buitenkant en de Nieuwe Heeren
gracht gevoerd.
Op de kaaien, langs waar de stoomsloep
vaart, staat overal ©ene groote menigte, die
onophoudend toejuicht.
De Belgische vorsten hadden aldus volle
gelegenheid, om Amsterdam geheel te zien.
Het was 12 ure, toen de stoomsloep aan de
kade kwam en de vorsten terug in hunne
rijtuigen stapten.
Een bezoek aan het Weezenhuis.
Na ontbeten to hebben, begaven de vorsten
zich naar het Weezenhuis van Amsterdam.
Zij werden er ontvangen door schopene
(de derde dag)
Jitta en den voorzitter van don beheerraad,
heer Duyvenstein.
De vorsten gaan tusschen ©one dubbele rel
woezon, allen in rood en zwart gekleed, ea
versierd met Belgische en Hollandsche strik-,
ken.
In de voorzaal van het gesticht hangt eene,'
groote schilderij, eene episode uit het jaar'
1830 verbeeldende Luitenant Van Speyck,
die zijn schip in de Sohelde doet springen.
Luitenant Van Speyck had zijne eerste
opvoeding in het weezenhuis ontvangen.
Na do verwelkoming, begint onmiddelyk
hot bezoek aan de verschilüge lokalen M.
Jitta geleidde Koningin Wilbolmina en
Koning Albert, terwijl Druyvestoin Koningin
Elisabeth en prins Hendrik geleidde.
Koning Albert nam vooral de voorwerpen,
door do leerlingen der Hooger© klassen ge
maakt, in oogeDschouw, cn zich tot ddn
hoofdonderwijzer richtende, zegde hij hem io
het Nederlandsch - Ik zie dat gij een goed'
stelsel volgt. Het is hetzelfde wolk ik voop
mijne kinderen heb aangenomen.
De vorsten teekenden het gulden boek van
het weezenhuis en begaven zich daarna naar
Het Begijnhof.
Daar ook in het stille oord, wapperen do
Belgische en Hollandsche kleuren. De vor^
sten worden in de pastorij ontvangen door
den roktor, Mgr. Kloennen. Deze herinnert
do vorsten, dat er in Holland slechts tweo
Begijnhoven bestaan een te Breda, opge
richt door het Huis van Oranjo, en een te'.
Amsterdam gesticht door don hertog Albert
van Beieren, graaf van Holland, in 1393.
Na geheel het Begijnhof rondgewandeld tn