Os Bsvolutis in Portugaal
Vooruit volop ia strijd
met Vandervelde
'T EEN EN 'T ANDER
1
DAGBLAD.
Is h:t leger onzedelijk
Wie wil er liet leger
Onze Koningin.
Tegen troon en godsdienst
Het Staatsblad
Eene geheimzinnige moorderlj
in Frankrijk.
Zestiende Jaargang n' SQ0. S 24
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Woensdag 12 October 1910
ABO N NEMEN"
Zes maanden 4 franken. Een
Inschrijving in alle postbureelen
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's
r E N
jaar 8 franken,
van het land.
avonds. ei) m
avonds.
BUREELEN
-TE BRUSSEL I TE AALST
230; tiaaciitschen Sieenwert, 23P.I Kerlcsti-aa»; G».
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffel-pe Gendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3« bladz. (groote regel) fr. 1,00
4* bladz. (kleine regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 5,00
Gemengd nieuws (por regel) fr. 3,00
Recht, lierstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
VOOP. ALLE AANKONDIGINGEN*. ZICH WENDEN
E. TAHfïJvAL', 217, de Kércdeslraat, Brussel.
In zijn nummer van Maandag 3 Oc
tober 1910, geeft Vooruit van
Gent een artikel tegen liet Militarisme,
dat de volle eerste bladzijde beslaat en
daarnevens nog eene volle kolom op
do andere bladzijde. Wat daar al in
gezegd wordt naar aanleiding van bet
militarisme is bijna ongelooflijk. De
schoolkwestie, de belastingen, de bur
gerij, de liefdadigheid, wordt daar
alles in een hutsepot gesmiNen. Toch
daar "Vooruit meent door zijn groot
beslag indruk te maken bij zijne wei
nig ontwikkelde en verblinde lezers,
zullen wij ben kort en goed bewijzen,
boe Vooruit den bal misslaat en
zicli in tegenspraak zet met den hoofd
man der Belgische socialisten, Mijn
beer Vandervelde, en meer andere
roode volksvertegenwoordigers.
Wij willen nog niet doelen op de
jaarlijksche uitgaven van bet leger, die
volgens M. Vandervelde honderd mil
joen en volgens Vooruit in 1909
voor gewone en buitengewone uitga
ven te zamen een en tachtig miljoen
bedroegen. Evenmin blijven wij stil bij
de bewering van «Vooruit*, die hare
lezers wijsmaakt dat de soldaten die
dit jaar binnengaan, voor enkele jaren
van hun stiel beroofd -worden. Het is
immers klaar, dat zelfs voor degenen
die bet langst onder de wapens moeten
blijven, bet niet meer dan 2 jaar zal
zijn, en dat de meesten er zullen af zijn
met vijftien maanden. Zelfs zullen dezen
die hun exaam afleggen van kaporaal
er op een jaar kunnen mede gedaan
maken, indien er ten minste, in bet
ministerie van Oorlog wordt woord
gehouden.
Toch wij willen weerkomen op de
hoofdzaak van dit artikel, namelijk op
deze twee puntenIs het leger ja of
niet onzedelijk en wie wil er een
leger en waartoe dient het
Let wel op, dat wij hier niet op ant-|
woorden wij laten den strijd uitvech
ten, tusschen Vooruit en Vander
velde, omdat de socialisten toch zoo
dikwerf over dak en toren kraaien,
dat zij zoo wonderwel vereenigd zijn.
Vooruit schrijft Waar moeien
Ce jongelingen der arbeidersklasse naar
toe Zij moeten gaan leven in een
midden dat niet alleen door ons is aan
geklaagd, maar ook door onze tegen
strevers is moeten erkend worden als
eene school van zedeloosheid en ver
derf.
M. Vandervelde antwoordt daarop
in zijne redevoering van 3 November
1909, volgens bet beknopt verslag op
bladzijde 987
Ik kan mij niet aansluiten bij som
mige overdrijvingen der antimilitaris
ten en bij de beschuldiging van een
onzer vrienden, die de kazerne onzede
lijk noemt.
Vooruit is hier in zijn element,
bij kan weer eens volop komedie spe
len en gaat er duchtig op los
Zij die het leger willen, zijn libera
len en katholieken, 't Zijn de vertegen
woordigers van de bezitters, van de
rijke en begoede maischen, van de
bourgeoisie, zooals we zeggen.
Zij die tegen het leger zijn, die zijn
afschaffing willen, zijn de socialisten,
't Zijn de vertegenwoordigers van de
werkende klasse, van al dezen die zon
der arbeid niet kunnen leven en voor
dien arbeid kleine loonen krijgen. De
verlegemvooi-digers van het proleta
riaat. De bourgeoisie wil het leger, het
proletariaat is tegen het leger.
Dat is letterlijk het schrijven van
Vooruit.
Heer Vandervelde heeft in de zelfde
redevoering op de zelfde bladzijde daar
afdoende op geantwoord, daar hij toen
zegde
Wij moeten bezorgd zijn om 's lands
verdediging ernstig in te richten.
En bet beknopt verslag voegt er bij,
dat deze woorden van den Heer Van
dervelde door de linkerzijde en door de
uiterste linkerzijde, dus door de socia
listen, werden toegejuicht.
Wie verdedigt er dus hier bet pro
gramma der Belgische socialistische
partij, Vooruit of Vandervelde Deze
laatste zei in volle kamer, dat de ver
dediging van ons land ernstig moet
ingericht zijn, en Vooruit zegt
zwart op wit, dat er geen leger noodig
is, en dat het de vijanden zijn van de
arbeidersklasse, die een leger willen,
om hunne belangen en hunne kapitalen
te verdedigen.
Wordt hier dan door die vijanden
der arbeidersklasse ook Mijnheer Van
dervelde bedoelt Wij betwijfelen het
geen stond. Dus volgens Vooruit
is M. Vandervelde voor 's lands ver
dediging om alzoo zijne eigene belan
gen, zijne eigene kapitalen te bescher
men.
Zou Vooruit dat eens willen zeggen
tegen M. Vandervelde, het zal hem
misschien plezier doen
Verjaring.12 October 1830.
Een besluit van het voorloopig Bestuur doet
al do hinderpalen aan de vrijheid van
onderwijs verdwijnen.
De aardappelen» Er werd eerst
gemeld dat de oogst der aardappelen in velo
streken, als totaal verloren mocht aanzien
worden, tengevolge van de overvloedige re
gens en dat derhalve het kweeken van dezen
kostbaren knol ernstig was bedreigd. Welnu
wij mogen verzekeren, dat de «ziekte» aan
de aardappelen hoegenaamd geene verwoes
tingen heeft veroorzaakt, welke de aanhou
dende regens deden voorzien.
Een valscherm voor lucht-
viïegers. Een Gentenaar, M. Ach.
De Bondt, heeft, naar het schijnt, eene
merkwaardige ontdekking gedaan die zou
bestaan in een valscherm voor lucht vliegers.
Het toestel wordt op den een- of tweedek
ker meegenomen, weegt slechts 5 kilogr. en
kost hoogstens een 100 tal franken. Des
noods zou de lucht vlieger, die in gevaar ver
keert, zijn toestel kunnen verlaten in de
lucht en met den valscherm neerdalen. Eer
lang zullen openbare proeven worden geno
men, daar M. de Caters een aëroplaan ter
beschikking van den uitvinder heeft gesteld.
Een nieuw geweer, De Ver-
eenigde Staten van Amerika hebben een
nieuw geweer aangenomen.
De kogel heeft den vorm eener sigaar hij
is 28 millimeters lang, 7 1/2 millimeters dik
en weegt enkel 9,72 grammen dus nagenoeg
het gewicht van een dubbelen frank.
Bij het verlaten van den loop draait de
kogel met eene snelheid van 1570 toeren per
seconde en legt 810 meters per seconde af.
Het schot maakt bijna geen gerucht, enkel
•en licht kraaksken.
VSalvisschen. Men heeft eens
verteld,dat de walvisscben weldra zullen ver
dwijnen, daar men er te veel jacht op maakt.
Die vrees schijnt ongegrond.
De reizigers welke met een grooten stoom
boot naar de Vereenïgde Staten overstaken,
hebben eene bank of kudde walvisschen
ontmoet, welke bij honderden dezer zeereuzen
telde. Zij schenen veel plezier te hebben,
schoten boven, dan weer naar onder in de
nabijheid van het schip, zoodat alle reizigers
er vermaak in hadden.
Eene waterleiding zonder*
water! Tengevolge van den brand in
de tentoonstelling heeft do regeering eene
commissie, voorgezeten door Mijnheer Be-
lum,algemeenen opziener van bruggen en we
gen, gelast in al de staatgebouwen na te zien
of er al de noodige maatregelen van brand
weer zijn. Deze kommissie heeft reeds eene
belangrijke bestatiging gedaan. In het ko
ninklijk kasteel van Laeken, in do gebouwen
door den bouwmeester Girault opgericht, zijn
er buizen van de waterleiding gelegd, doch
er is geen druppel water in.
500,000 frank voor 1 frank.
De aanstaande trekking van den tombola der
tentoonstelling is bepaald op half October,
zooals men weet
Eens deze trekking achter den rug, zal
worden overgegaan tot de uitgifte der laatste
reeks van tombolabriefjes.
Voor deze reeks zullen niet minder dan
drie miljoen biljetten worden uitgegeven en
de hoofdprijs zal 500,000 frank bedragen.
Overal waar zij verschijnt, wint onze
Koningin oogenblikkelijk de genegenheid van
de personen die haar naderen. In een dagblad
te Weenen, geeft een dagbladschrijver over
haar de volgende beschrijving .-
Elisabeth had in het Weenerhof plots aller
genegenheid aangewonnen. Elisabeth was
niet alleen een der vier uitverkozen nichten
van de betreurde keizerin, maar zij was ook
haro kleindochter. In het keizerlijk kasteel
van Weenen omringde een dampkring van
ontroering en herinnering, de dochter var?
den hertog van Bavarië, die nu getrouwd is
met Koning Albrecht van België. Haar om
ringde iets onbepaalds, iets dat grooteris dan
de luister en sterker dan de overleveringen.
Sedert lang had Weenen geeno prinses
meer toegejuicht als deze bevallige en blonde
vrouwe.
Van af de straten, waar hel volk opeenge
pakt stond om den keizer en zijne gasten te
zien, tot in de vertrekken van het kasteel
zelve, was zij omringd van bescheiden groeten
die echter diep uit het hart kwamen.
Zwierig en bevallig gelijk een rozelaar die
wast op de boorden van het Starnbergermeer,
oogen die een zonderlingen ernst weerkaat
sen, eene fijne beyalligheid die haar zacht
gelaat bezielt, levendig en vastbesloten wan
neer zij spreekt, zóó kan men Koningin
Elisabeth afschilderen.
Al wat ze zegt, zegt zij met overtuiging,
zonder vrees en toch met een beetje schuch
terheid, met een natuurlijke manior van doen.
Koningin zijn, heeft voor haar maar beteeke-
nis, wanneer dat voor iels kan nuttig zijn.
uitgestrekte zaal is gansch omringd
met gouden voorwerpen die blinken en weer
kaatsen op andere versierselen, met prachtige
•obelijnentapijten en met de portretten van
van de voorouders van Habsburg, verderen,
staan een zee van schitterende uniformen al
de voorvaderlijke pracht van het keizerlijke
kasteel is er tentoongesleld, en daarlusschen
staat deze Koningin, van verre tot ons ge
komen en die de uitdrukking is van de ware
gedaante van het Koninkrijk. Een schitter
verlicht hare oogen, wanneer zij verneemt,
dat men hier het karakter en de inspannin
gen kent en waardeert van den Koning...
Als men zulke uit het hart opwellende be
schrijving leest van onze Koningin, geschre
ven in een vreemd blad door een vreemdeling,
dan is men fier en gelukkig dat zulke hoog
verhevene en groote vrouwe, onze Koningin
Staatkundig Overzicht
Frankrijk. Het kongres der radikaal-
socialisten, te Rouen gehoudenis geëin
digd. In de laatste zitting icerd de volgende
dagorde gestemddat als eene oorlogsver
klaring tegenover de regeering van M. Bri-
and mag aanzien worden IJ'weigeren
deel te nemen aan eene "politiek van achler-
uitstrevers. Inderdaad het zijn de woor
den van overeenkomst en bedaring, uitge
sproken in verscheidene omstandigheden
door M. Briand, welke hem het vcrtrouicen
der radikaal-socialisten hebben doen verlie-
en. Zij verkiezen de politiek door den heer
Combes vooruit gezet.
Turkyë. De stad Kroussouvo, in Mace
donië, is door de Turken in staat van beleg
gesteld. De inwoners worden mishandeld en
uitgehongerd. Men heeft eene afoeerdiging
naar Konstantinopcl gezonden om tegen
deze brutale handelwijze verzet aan te tee-
kenen.
Amerika. Onlusten zijn ontstaan in de
streek der Amazone, in Brazilië, alsook in
Hinduras. In Brazilië heeft de regeering
de afstelling geëischt van den gouverneur.
In Hinduras werd de vervolging gericht te
gen de Engelschen. De Engelsche konsul
was genoodzaakt de vlucht te nemenom
aan de aanvallen te ontsnappen.
Duitschland. De heer Kinderley-
Wachter, minister van Buitenlandsche Za
ken, is naar Rumenië vertrokken. Het doei
der reis is, naar men zegtde terugroeping
van den Duitschen gezant. Vandaar zal hij
ich naar Weenen begeven.
Over het voorval dat op de Duitsche
Zicitsersche grens heeft plaats gehad verne
men wij het volgende Een Duitsche tolbe
ambte had eene inbreuk gemaakt op het
Z citsersch grondgebied en had het smokke
len van sacharine bevoordeel; gd. Een on
derzoek is ingesteld, welke de feiten bewijst.
Diplomatische onderhandelingen zullen over
deze zaak plaats hebben
De Koninklijke familie
De Italiaansche kruiser Regina Helena
is te Gibraltar aangekomen. Koningin Maria-
Pia en de hertog van Oporto zijn aan boord
gegaan om naar Italië te vertrekken.
Men denkt dat Koning Manuel en de ko
ningin Amelie naar Engeland zullen reizen en
er bestendig zullen blijven.
Tegen de kloosterlingen
Gisteren morgend werden te Lissabon
verscheidene dekreten uitgevaardigd tegen
de kloosterlingen. De jezuïeten worden als
landverraders aanzien en al hunne bezittin
gen aangeslagen.
Al do vreemdelingen, in andere klooster
orden ingelijfd, zullen ook uit het laud ge
dreven worden.
Dit dekreet werd door het gepeupel geest
driftig toegejuicht.
Uit Turijn is hier bericht ontvangen,
meldende dat daar in de omstreken der stad
in talrijke kloosters plaats is voor de uitge
drevene Portugeescho kloosterlingen.
De Italiaansche overheden nemen hunno
voorzorgen, om de Italianen, die aan den
krijgsdienstplicht niet voldaan hebben op te
zoeken.
De policie heeft nu maatregelen genomen,
opdat de feiten, welke zich voorgedaan heb
ben aan het klooster van Quellus, zich niet
meer zouden voordoen.
Uit een onderzoek schijnt to blijken, dat de
booswichten die in het klooster van Quelhas
drongen, meest op roof belust waren. Er
waren slechts een klein getal nieuwsgierigen,
die enkel binnen gedrongen waren om eens
een klooster te zien.
Talrijke plunderaars doorzochten heel het
klooster en moesten zich met eenige kleede-
ron en wat lijnwaad tevreden houden.
De policie heeft naderhand al de gestolen
voorwerpen aangeslagen en er eene lijst van
gemaakt. Het gepeupel heeft de policie ge
dwongen opzoekingen te doen in het klooster.
Do antiklerikale bladen beweren, dat er in
het klooster van Quelhas een onderaardsche
gang is van 4 kilometers lengte en eindi-
ende aan eene groote ijzeren poort.
De oproerlingen beweren ook dat de Je
zuïeten, na uit het klooster op de revolution-
nairen geschoten te hebben, langs den onder-
aardschen gang verdwenen zijn.
Hatelijkheden.
De muiters en het gepeupel zookon thans
allerlei middelen, om de kloosterlingen hate
lijk te maken in de oogen van het volk.
Zoo beweren zij dat de kloosterlingen
's nachts nog voordurend op de gouverne-
mentslroepen (Republiekeinsche) schieten.
Zulks heeft natuurlijk voor gevolg, dat
,'een kloosterlingen of geen priester zich op
straat mag vertoonen, of gevaar loopt gedood
te worden.
Verleden nacht werden vuurschoten ge
hoord in den omtrek der kerk van Santos en
onmiddelijk wisten de opruiers het volk wijs
te maken, dat de priesters, in de kerk van
Sanies verborgen, op het volk schieten. De
opgewondenheid der menigte was zoo groot,
dat de policie de kerk en het Fransch gezant
schap moest beschermen. Kloosterlingen, die
zich vermomden, en zoo trachten over de
grenzen te geraken, werden aangehouden.
De hervormingen
Overal waar zulks gevoeglijk kan geschie
den, wordt het hoedanigheidswoord konink
lijk weggemoffeld, De vroegere hofleveran
ciers hebbon het oud kenteekeu weggelaten,
al de koninklijke kasteelen en paleizen wer
den dooi* den Staat aangeslagen en zullen
bronnen van inkomsten worden.
Al de dokumonten en offlciëele stukken
vroeger beginnende met het Manuël door
de gratie Gods, koning, en eindigende met
de woorden God beware u, zullen thans be
ginnen met de spreuk In naam der Repu
bliek, en eindigen met de melding Broeder
lijke groeten.
De katholieke Godsdienst is de Staatsgods
dienst niet meer. De vrijheid der eeredienslon
wordt afgekondigd.
De ministers zullen niet meer vereerd wor
den met den titel Illustrissinco en al de
voordeelen der edellieden worden afgeschaft.
Men denkt dat de Staat ongeveer vier mil
joen frank zal besparen, door het afschaffen
van den burgerlijken lijst van den koning
en de koninklijke familie.
De toekomstige voorzitter der Republiek
zal eene matige jaarwedde genieten.
Wat de Koningsgezinden verklaren.
Talrijke Porlugeesche familiën, die liever
naar den vreemdo trokken, dan do Republiek
te herkennon, zijn te Keulen afgestapt.
Zij beweren dat Koning Manuël door zijne
omgeving verraden werd. Zij voegen er bij,
dat de revolulie niet plotselings is uilgebor-
sten, doch dat zij voorafgegaan word door
eene lange bespreking, waaraan ook do
Spaansche republikeinen deel namen. In dien
zin verstaan, zouden do voorzorgen door do
Spaansche regeering genomen, toch niet van
alle reden ontbloot zijn.
De dagbladen
Ten gevolge der revolutie waren vorschei-
dene koningsgezinde of gouvernementeelo
bladen niet meer verschenen.
Thans heeft men omtrent deze dagbladen
nader nieuws ontvangen.
De Noticiasvan Lissabon, verschijnt niet
meer. Hot blad heeft opgehouden te heslaan.
De Novidades verschijnt nu niet rneSb, doek
zal later, wanneer het nieuw regiem goheel
in voege is, terug verschijnen. De Liberal
do Imparcialde Dia verklaren zich partij
gangers der Republiek. Do Corrco del Noita
zal eerstdaags terug verschijnen.
Arme bannelingen.
Weinige onttroonde vorsten verlieten zó®
arm troon en land als Koning Manuël.
Hij heeft schier geeno persoonlijke inkom
sten. Nochtans heeft zijne moeder, Koningin
Amelie cenigo fortuin. Koningin Maria Pia
heeft geeno inkomsten, maar vele schulden.
Hare juweolen zijn in eene bank verpand.
De vorstin heeft zich letterlijk arm gegeven.
De hertog van Oporto, broeder van Koning
Carlos, heeft geen fortuin. Bij zijne vlucht
had hij enkel twee bankbriefjes van 100 fr.
in zijn bezit.
Een vaderlander.
Een groot nijveraar van Lissabon, Fran-
cisko Grandella, heeft geheel zijn fortuin,
meer dan 30 miljoen, ter beschikking van
het gouvernement gesteld, om als waarborg
te dienen, bijaldien Porlugaal eene leening
moest aangaan.
Eene terechtwijzing.
Er was gemeld geworden, dat do presi
dent van Brazilië, M. Hennes da Fonseoa,
samen met Braga door de slraten van Lissa
bon gewandeld was en geesldriltig door het
volk toegejuicht werd.
Thans heeft het gezantschap van Brazilië,
te Brussel, een bericht medegedeeld mel
dende, dat M. da Fonseca, na het uitbarsten
der onlusten, niet meer te Lissabon geweest
is en dus onmogelijk in de straten der hoofd
stad kan gewandeld hebben.
Middelbaar onderwijs. Zijn toegelaten
tot het rustpensioen MM. F. Heirman,
leeraar in de Nederlandsche taal aan het
atheneum, Oostende, E. Squélard, bestuurder
aan de middelbare school, Blankenberg© en
H. Hacquaert, onderwijzer aan de middel-
bare school, Gent,
Nijverheidsbrevetten. De volgende
nijverlieidsbrevotten worden verleend MM.
E. De Glercq, Gent, zelfwerkende trcinstop»
per C. Paresys, Brugge, citem-filterA.
Gallens, Kortrijk, kunstmatige vlasrooterij
J. Maes, Herseeuwe, aéronet; M. Vuylsteke,
Izegem, ressortzadelpin voor velos en G. De
Bruyne, Gent, omkeerbare kasspiegels.
Telegrafen. Worden benoemd opziener
van le klas, M. Badoux, bijzondere sektie-
overste van 1° klas opziener van 2° klas, M.
Fontaine, sekticoverste van 1® klas.
Werklieden, die zich 's morgends vroeg
naar hun werk begaven, vonden te Long-la-
Ville, een persoon langs de baan liggen. De
man gaf geen teeken van leven meer.
Aan het hoofd had hij verscheidene erge
wonden, de rechterarm was verbrijzeld, cu
in de beenon had hij een aantal messteken
bekomen.
Men gelukte er evenwol in hem tot het
leven terug te roepen en dan verklaarde de
gekwetste, dat hij aangevallen werd door
Italianen, die hem betichtten hen bestolen le
hebben. Do man weigerde zijnen naam te
zeggen en verloor dan andermaal het bewust
zijn.
Verscheidene personen herkenden hem als
zijnde zekeren Tripandini, fabriekwerker.
Zijn toestand is hopeloos.
Veertig meters verder, vond men nog oen
persoon zieltogend op den boord van cenon
gracht liggen. Hij ook was vreeselijk over
heel het lijf gekwetst.
Deze persoon was zeer smaakvol gekleed
en droeg een hoogen hoed. Naast hem vond
men een reiszak welke opengebroken was.
Verscheidene geldstukken lagen op de baan
verspreid, alsook talrijke naamkaartjes. Ook
deze gekwetste kon tot het leven teruggeroe
pen worden, doch liet wa3 volstrekt onmoge
lijk eenige aanduiding uit hem te krijgen.
De gendarmerie heeft een onderzook geo
pend, doch tot hiertoe ia slechts weinig Ücht
in de zaak gekomen.
