De schoolwet van 1895.
'T EEN EN 'T ANDER
Komt te verschijnen,
Aardige Nieuwsaanbrengers
OAGBLiL
debT\?j!
DE VOORUITGANG IN CONGO
"t.
Landbouwbelangen.
Zestiende jaargang nr 800. 133
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Zaterdag 22 October 1910
«4
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
230,
BUREELEN
TE BRUSSEL
Haachtschen Sieenweg,
230.
TE AALST
Kerkstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Vaa ISuffel-Ue Gendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. rog.) fr. 0,00
3® lilaJz. (gr ,o:e regvl) fr. 1,00
4® blad/., (kleine regel) fr. 0,30
Fiuauc. aaukon. (per regel) fr. 2,00
Voor
Reklamen (perregel) fr. 2.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 3.00
Recht, horstel 1. (per regel) fr. 8,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
:.\DICINiSKN. ZICH WI'NDI'.X
E. TAM1NIAU, 217, de Méi-odcsbaai, Brussel.
Het lijdt geen twijfel meer, de
schoolwet van 1895 zal zou niet geheel
omwerkt dan toch grootelljks gewijzigd
worden. Heel het land door hebben de
katholieke vergaderingen de hoog
dringendheid aangetoond waarmede
deze hervorming gevraagd wordt.
Mijnheer Hovois sprak verleden Zon
dag eene geestdriftige redevoering uit
in de algemeene' vergadering van hel
kristen Onderwijzersverbond. Daar de
wet van 1895 niet genoeg de rech
ten der katholieke onderwijzen waar
borgde, licb ik en vele mijner vrienden
lietnoodig gevonden die wet niet te
stemmen.
De kristene onderwijzers moeten vol
harden in hunnen strijd om de herzie
ning te bekomen van de schoolwet van
1895. Zeker bood do wet van 1895
eene verbetering op de wet van 1884
maar het was eene overgangswet, die
de onderwijsbeginselen in de grondwet
geschreven, niet volledig toepaste. De
vrijheid van onderwijs werd in de
grondwet geschreven omdat de grond
wetmakers, wilden ingaan, tegen hel
ingevoerde Hollandsche stelsel, dat de
Staat in de plaats stelde van den huis
vader. Thans zijn wij terug in dit
stelsel gekomen. In 1895 hadden wij
eene genoegzame meerderheid om de
onderwijswet op zijn beste te regelen
men heeft zich tevreden gesteld met
eenige wijzigingen. Hadden wij toen
eene goede wet gemaakt, dan ware
thans de schoolstrijd onbekend; Wij
moeten de zaak in orde brengen. Maar
wij moeten voorzichtig te werk gaan,
want de tegenstrevers hebben hun mas
ker afgetrokken. Zij willen de Bel
gische natie verontkristelijken. Dit is
eene onomstootbare waarheid, welke
wij niet genoeg herhalen kunnen.
Indien wij katholieken, evenals onze
voorgangers, den ongeschonden eer
bied erlangen van onze grondwettelijke
vrijheden onze tegenstrevers eischen
meer dan hunne voorgangers zij zeg
gen dat de godsdienst geen deel meer
mag uitmaken van het onderwijs.
Zooals onzelezers kunnen oordeelen,
is M. Iloyois het eens met ons over het
inzicht onzer tegenstrevers, hetwelk wij
verleden week nog te kennen gaven.
Onderwijs moeten do tegenstrevers
niet hebben om meer geleerdheid on
der de mensehen te brengen geen
verplicht onderwijs vragen onze tegen
strevers om het onderwijs algemeen te
maken, hetgene het nu toch is,
maar zij willen een goddeloos on
derwijs aan het volk opdringen en dit
goddeloos onderwijs nog, dient niet in
de eerste plaats om onderwijs aan ons
volk to verschaffen, maar het dient
voornamelijk om do goddeloosheid
meer en meer te verspreiden, ja, om de
goddeloosheid algemeen te maken
Zooals M. Iloyois hot met rede zeg
de de tegenstrevers eischen do ver
ontkrislelijking van ons volk, en deze
onomstootbare waarheid kan aan het
Belgische volk niet .e n eg herhaal
worden. Men spreekt tegenwoordi
•meer dan ooit van eendracht
Belgische burgers.Niet langer als over
2 dagen schreven verscheidene liberale
dagbladen, dat zij geene toegevingen
zouden doen in de onderwijskwestie.
De katholieken zouden heel eenvoudig
do wet moeten aannemen, die het de
handsvol liberalen wel zou believen het
Belgische volk op te dienen. Zoo gaat
de vlieger niet op Wij katholieken
hebben van ons volk de meerderheid
verkregen wij katholieken, vertegen
woordigen de groote meerderheid der
Belgische bevolking, en het isdan
maar plicht, dat de katholieke volks
vertegenwoordigers zoowel de rechten
dor katholieken slaande houden als die
der niet katholieken. Weihoe hoe is
't mogelijk De katholieke staatsbur
ger betaalt toch zooveel in de Staatskas
als de antikatholieke Staatsburger.
Welnu, terwijl de niet katholieken
overal scholen hebben naar hunne
meening, hebben de katholieken die
niet. Zij moeten, zoo zij er willen heb
ben op vele plaatsen, nogmaals hel
onderwijs betalen met hunne eigene
centen. Is dat rechtvaardig Duizend
maal neen Gij, liberale en socialis
tische huisvaders, kiest zoo ge wilt,
onzijdige, goddelooze scholen voor uwe
kinderenwe geven u de vrijheid
maar wij katholieke huisvaders wij
willen eveneens het volledige, onge-
schondene recht om, aan onze kinde
ren het onderwijs te geven dat ten volle
met ons gevoelen en onze gedachten
overeenstemt. Wij willen voor onze
kinderen een dooren door godsdienstig
onderwijs. Wat hebt gij, tegenstrevers
van alle seliakeering, wat hebt gij
hoeren liberalen en socialisten, wat
hebt gij daar tegen in te brengen
Verjaringen. 22 Oktober 1830.
Hel voorloopig bestuur schaft de hoog-e
politie af.
Ondervragingen door de
socialistische Kamerleden in
detoekomende Kamerzitting.
Destreó cn Rover zullen ondervragen
over de Normaalscholen van Henegouwen.
Hübin, Mansart en Schinlor zullen spreken
over de bestendige uitsluiting in het lastcn-
kohier der materialen.
Vander velde zal de feiten bekend maken
waarvan eene onderwijzeres het slachtoffer
is, te Muysen, met de medeplichtigheid der
toezichlers van den Staat.
Delporte zal uitleggingen vragen omtrent
de nieuwe <wet op de werkreehtersraden, en
M. Schollaert verplichten zich over zijne
politiek uit te laten, hetgeen betreft de ver
gunningen der tramways en de regiëen.
Bcrtrand zal spreken over de zware ver-
during van do levensbehoeften cn bijzonder
lijk van bet vleesch.
Tentoonstelling vóin Charle
roi. De werken. De aanblik van
de werken wordt meer en meer belangrijker.
Naar welken kant men ook zijne stappen
richt, wordt men aangenaam verrast den
te bestatigen sinds eenige weken
vooruit gan
volbracht.
De w erken van gelijkmaking worden .met
koortsigen iever voortgezet.
De laatste machienenhal is in opbouw.
Zoodra deze zal voltooid zijn zal men den
bouw van den grootcn monumentalen gevel
beginnen. Het ineenzetten der hallen van de
nijverheid is eveneens ver gevorderd.
Anderzijds, zal men weldra met het aanleg
de hovingen beginnen. Men maakt
n grond gereed langs den kant van
•ningsplein.
De bloemenversiering zal eene totale opper-
kulholiekc rangen: welnu, wanneeru'
liet ()fi<
wij ons goed overtuigen van de booze
inzichten waarmede onze tegenstrevers! viatvtev;m 1200 tot ÏGCO rierkanto meiers
slaan.
nzc te
bezield zijn, dan kunnen wij geen'i
enkelen stond betwijfelen of de katlio-j Vergadering döo* liberale
li eken, met zooveel als zij zijn, zijn'linkerzijde. De liberale linkerzijde
liet eens over bot punt, dat het kristen!'Kt Kamer vergaderde Donderdag morgend,
onderwijs moet gevrijwaard: blijven jUphét Pak as der Natie, te Brtrsseï, onder het
en" Isa r 'de tegenstrevers in geen fieval ,™^tter,ch<,p Nr"'r-'"' °'--'lcn p°
rechtvaardigheid in dit opzicht zullen |l(.sioipn
willen verleenen, zoo is het nlJerdui- you zijn
delijkst. dat de katholieken zelf zonder'-een adr
de medehulp van slot-lit bezielde teen-11,001101"
strevers, de onderwijskwestie moe
waarbij do kieswetten gelijk en de Evenre
dige Vertegenwoordiging algemeen gemaakt
wordt.
Goed nieuws* -7- Volgens l'Ami dt
l'Ordre verklaart, zoude do minister var
spoorwegen eene zekere som overhandigd
hebben aan de dienstovorslen der ijzeren we
gen, om aan zekere werklieden van dit be
heer, welke van de votfrdeelon, in Mei laatsl
vergund, niet hebben kunnpn genieten, toe
gekend te worden. Eere zij den minister
welke het lot onzer werklieden innig ter herte
neemt.
Staatkundig Overzicht
Japan. De regeer'mg naakt jacht op
het socialismus. Bij de minste verdenking
worden zij aangehouden en erg gestraft.
Dc minister tan Onderwijs heeft strenge
maatregelen genomen tegen dc verspreiding
hunner gesch rif ten
Niet alleen zijn de werken van socialis
tische schrijvers in de bibliotheken verboden,
doch zelfs heeft men de vertaling verboden
der geschriften van Tolstoi en andere.
Oostenrijk. Het budget van Oorlog e>
dit der Duitenlandsche Zaken, waren d<
onderwerpen welke in de Oostenrijkse/a
kamer besproken teerden.
Dc minister van Oorlog drukte zijne vol
doening uit over de spoedige bewapening var
het wingewest Bosnië.
Tot hiertoe heeft deze wapenuitrusting
reeds ISO millioen franken gekost, doei
jaarlijks moet er nog tien millioen bijgc
voegd worden.
Frankrijk. Een ministerraad heeft Don
derdag voormiddag plaats gehad onde;
voorzitterschap van den heer Briand.
Dc minister van IJzeremcegen heeft ver
telaard dat de dienst welhaast regelmatig
zal geschieden, daaride^ daden van kwaad-
wil l igheid verm inderen
De minister van Buiteniandsche Zaken
onderhield de ministers over de belrehkingei
met hel buitenland door den huldigen toe
stand veroorzaakt.
Turkyë. Op clèt ootfenblik zijn een groot
deel der Turhsche troepen op dc Perzische
grens gestuurd. Op de vraag naar uitleggin
gen over zulke handelwijze, door Rusland
gedaan heeft Turkyë geantwoord dat dt
regeering slechts de bescherming der 'Turh
sche onderdanen beoogt. Men is van gevoelen
dat Turkyë zijne juiste bedoelingen verbergt.
Marokko. Habijten hebben geweer
schoten gelost op Spanjaards welke in eene
schuit voorbij vaarden. Een persoon is ge
dood.
toestand
1 dat, in
bij do
\s dat e
'litiek z<
to onde
wal
over li
dudes
oplossen, in een waren g-- st van recht- jervr
Er werd
troonrede
cropening der Kamers, of
e bespreking over de alge-
openi'», men dc regeering
en over de veranderingen j
j van het ministerie zal on-.
De liberalen willen aan bet hoofd
vaardigheid en 'gelijkheid voor alle jder dagorde het wetsvoorstel geschreven zien ikrii'.
De lange winteravonden komen met rasse
schreden vooruit. Menig landbouwer zal
weldra door regen, koude en sneeuw van zijn
land achter de stoof geduwd worden; on vele
stedelingen welen reeds niet meer hoe de
kinderen te paaien en slil te houden. Welnu
wij willen aan onze lezers een middel aan-
luiden dat onfeilbaar alle verveling zal ver
drijven en de winteravonden zal doen smelten
lijk sneeuw voor de zon. Zaterdag aan
staande, komt onze prachtige almanak uit
voor het jaar 1911. 't Zal een echt juweeltje
zijn en aan een ongelooflijk lagen prijs afge
leverd worden, 't Ware moeilijk hier al de
hoedanigheden of zelfs den korten inhoud
ervan op to geven, 't wezc genoeg u te zeggen
dat gij cr behalve den almanak van 'tjaar
1911 en de portretten van O. II. Vader
Pint A', Mgr McrcicrMgr Stillemans, on
zen Koning Albert en de Koningin Elisabeth,
allerhande inlichtingen zult vinden over
De Pensioenkasdc KiezerslijstenNa
tuurlijke WetenschappenEigen Haard,
Sterreken de, Nieuwe Legerteer, enz. enz.
Lachpoeder en grappen, alsook boeiende
verbalen verden er ook niet in vergeten.
De Wever van den Duivel. - De Muzikanten
van Ravensyde. Gered, en andere nog.
Voor dezen die graag een verzeken lezen,
is er ook gezorgd prettige en drainatieke.
De Markten slaan er ook allen in. Nuttige
beschouwingen over Weekabonnementen,
Landbouwbelangenover Sprechma-
chiencn. Over het vervaardigen van Jaar
schriften en over do Posttaricvcn waarlijk
wat men*»'van noode heeft om goed en
gemakkelijk door de wereld to geraken
't Nuttige bij 't Aangename.
Dit alles beslaat 12 3 groote blad
zijden, is in sierlijken omslag gebonden, en
wordt aan den ongelooflijk lagen prijs van
10 csntï^men afgestaan.
N. D. Dc Almanak zal bij do verkoopors
n in 't Bureel van af Zaterdag avond vcr-
Onze kolonie gaat piet rasse schreden den weg op van den vooruitgang. Het onderwijs,
het leucr, de openbare veiligheid cn gezondheidsdiensten, winnen alle dagen veld. Wat het
le«-er aangaat, de vooruitgang die hierin kan worden vastgesteld, is verbazend.
Wij geven hierboven een groei» muziekanten van liet Congoleeseh leger weer, gelijk zij
getrokken zijn toen zij van dienst waren. Orde ontucht kenmerken de Congoleescho solda
ten. Velen onder hen zijn uitstekende muziekanten. Ook verklaren alle Belgen die naar
C011 <To reizen, dat het een aardig uitwerksel op hen doet, wanneer zij 't Belgi c e nationaal
lied'met vuur on geestdilft hooren spelen door onze medeburgers van het zwarte land.
Over eeni*o jaren nog waren meest al de Congoleezen wild cn onbeschaafd, thans nog
leven er duizenden en duizenden wilden in hel 80 maal grooler uitgestrekte rijk dan België.
Toch. dagelijks komt er meer beschaving in dat ongelukkige land, cn die meerdere be
schaving is best vast' te stellen, wanneer men een oogslag werpt op de ordelijke, welgema
nierde en lijn afgerichte s"1 dal en cn muziekanten. Het .is voor ons land eene onverganke
lijke glorie, de hand te hebben gesloken aan liet lichaamlijk, verstandelijk, zedelijk en
godsdienstig gezond maken van zulk een talrijk volk. De grootheid van zulk eeno daad van
echte menschlievcndheid volstaat alleen om do geldelijke opofferingen te getroosten, die
Congo mogelijk van Belgjö zou kunnen vergen. Toch waar er een volk woont, gezond van
lijf en ziel, daar woont ook een werkzaam, een voorspoedig volk. Werken wij dan om do
Congoleezen zulke gezondheid te geven en de welvaart van Congo zal ons bij toemaat
en in ruinlè mate medegedeeld worden.
DE SPELT
Alhoewel de teelt der spelt in onze goede
gronden van Vlaanderen tamelijk beperkt is,
wordt dit graangewas nog al hoog geschat in
de Ardennen, in don Condroz, enz. Zij past
goed in arme gronden, onder een eenigszins
ruw klimaat gelegen.
Zelfs in do Vlaanderen, in do koude gron
den, met ondoordringbaron ondergrond, te
weinig vruchtbaar, te licht of te droog voor
tarwe,kan de spelt zeer waardeerbare winsten
opleveren,wanneer men eeno goede veredelde
verscheidenheid kiest,en henevens eeno goede
bereiding van den to bezaaien grond, eene
overvlocdigo cn oordeelkundige bemesting
toepast. Ook zijn do noodwendigheden van
dit graangewas cn van de tarwe nagenoeg
dezelfde.
Hoe vroeger er gezaaid wordt, hoe beter
het graanveld aan de guurheden des Winters
wederstaat, daar de ontwikkeling dan verder
gevorderd is.
Het ammoniaksulfaat is het atikatofmest
bij uitmuntendheid voor het najaar, voor do
dubbele reden dat het aan geene verliezen
blootstelt, en dat hel de intensievere opname
van het fosfoorzuur cn do potasch toelaat.
Wij raden bijgevolg dringend aan eeqigp
dagen vóór zaaiïng 75 tot 100 ltgr., van dit
mest per hectare uit te strooien, en bet door
eeno duchtige egging in te dokken, ten einde
er eene eerste salpeterzuurgisling van te be
gunstigen.
Op onze dagen volstaat het evenwel niet
zich tot eene enkele stikstofbemesting te be
perken do medewerking van de potasch,
het fosfoorzuur en de kalk is noodig, des to
meer, daar do lichte gronden gewoonlijk arm
zijn aan minerale bestanddeelen. Wil men de
opbrengsten verhoogen, een goeden groei
bekomen, tnen moet de stikstof en pota ch
toepassen doch daar dit onvoldoende is,
moet men, om ©enen oogst van allereerste
hoedanigheid te hekomen, lickwaam aan
regen to wederstaal», cr fosfoorzuur cn
potasch bijvoegen.
Wij raden bijgevolg aan, de voorgeschre
ven© &'.ikstófbemesling to voljedigen, door
bijvoeging van 150 kgr. cbloorpolascli of
600 kgr. kaïnict cn van 400 tol 500 kgr.
superfosfaat, slak of geglooid fosfaat per
hectare.
Na den Winter past men nog 75 lot 100
kgr. ammoniaksulfaat, cn zoo noodig 75 kgr.
zwavelzure potasch en 100 kgr. superfosfaat
toe. JAN.
Een Duitweb apologetisch overzicht maakt
den uilslag hekend van de vervalschingen
van nieuwslij dingen gepleegd van October
1909 lot 1910 door sommige agentschappen
waar Joden, Protestanten of Vrijdenkers aan
het hoofd slaan.
Hot katholiek agentschap hooft 1323 bij
zondere gevallen*onderzocht. Van die 1323
gevallen werden er hem 1087 zelf kenbaar
gemaakt, de overige 230 heeft men uit do
lagbladen genomen. Tusschen die 1323 val-
srhe nieuwstijdingen waren er 147 gevallen,
gericht togen de wereldlijke geestelijkheid,
<3 tegen tie kloosterlingen, 32 tegen wereld
lijke katholieken, 48 tegen katholieken vcr-
eenigingen, 38 gevallen getuigden van on
verdraagzaamheid, 0 begrafenisvoorvallen,
38 waren kloostergeschiedenissen, 112 aan
vallen tegen den Paus en het Valik&an, 13
valscho statistieken, 55 geschiedkundige
leugens, 53 geestelijke gevallen, 9 hadden
betrek op de zendingen, 12 tegen Lourdes,
22 tegen liet celibaat, 28 maatschappelijke
gevallen, 12 gevallen van razenden baat
tegen do Jezuïeten, 18 gevallen van bijgcloo-
vigheid, 16 geschiedenissen van Los van
Rome, 8 bekeeringen, 21 feiten der vrijmet
selarij, 31 kicsvruagslukken opgeworpen
legen liet Duilsoho Centrum, 75 legen do
relikwieën, 15 over het calholicismus in do
handelszaken, nog 93 vertelsels over kloo
sters, 20 gevallen in bot onderwijs, en 57
valscho aantijgingen tegen de algemeene leer
der katholieke kerk.
Als men voortgaat hoeveel bedrogen ho9-
veel onwaarheid cr als nieuws wordt overgo-
seind door mannen, die het beroep uitoefenen
van uil alle kanten zoo spoedig mogelijk het
nieuws aan do dagbladen mede to doelen, en
dio op do eerste plaats do deugd van onpartij
digheid zouden moeien beoefenen, dan kan
men er gemakkelijk uit afleiden, boo voor
zichtig men moet zijn in do stoute berichten
onzer goddelooze gazetten, die do valscho
berichten, komende uit den vreemde nog 9
maal op 10, eerder verergeren dan ze mede tc
tl celen gelijk zij zo z'olf reeds valsch hebben
ontvangen.'
Het overzicht dat zulke oneerlijke handel
wijze tegenover do katholieken in volle dag
licht stelt, verdient do dankbaarheid van alle
rechtgeaarde men;-dien. Te hopen ware bet,
dat erin B-lgiêook zulk een bestendig ko-
mii'it n durend in werking c i in betrek
king ware met de katholieke verben op elk
gebied.