ALOEMEENE VREDE.
.1
AGBLAD
'T EEN EN 'T ANDER
De Engelsche Verkiezingen
Schrikkelijke mijnramp
Voor ai.i.i: a\.\KoxDioi.\r.KX. 7.1011 wtxdpx
F.. TAMINIAU, 217, de Mé.^odestraat, Brussel.
De luchtverovering
Echtelijk drama te Anderlecht
Vlaamsche stamgenooten
Dramatische brand te Binciie
Zestiende jaargang n' 300. 185 2 CENTIEMEN HET NUMMER Vrijdag 23 December 1310
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Eon jaar 8 franken.
Inschrijving in allo postbureclen van liet land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. ïfc
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. ff,
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE AALST
230. lïaachtsclien Steenweg, 230.1 Kerkstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffct De Gendt.
AANKONDIGINGEN
KI. an rik. (1 tot A kl. reg.) fr. 0,09
3r bladz. ujroote regel) fr. 1,00
•lc bladz. (kleine regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (perregel)fr. 2,00
Reklamcn (por regel) fr. 2.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 3.00
Ueclit. herstel!. (por regel) fr. 2.00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Een rijk Amerikaan M. Carnegie
(1) andersgezegd •koningvanhet ijzer-
heeft eene som van vijftig miljoen fran
ken ten beste gegeven voor do verwe
zenlijking van den algemeenen vrede.
Deze milde gift heeft, zonder twijfel,
nog eens de aandacht gevestigd op de
laatste, vrodocongresscn, waarvan de
uitslagen tot hiertoe schier onbedui
dend schijnen.
De afschaffing van den oorlog rust
voor eerst op de medewerking der lan
den. Een blik op den politieken toe
stand der volkeren, de minste overwe
ging- op de oneeniglieden door alkomst-
liaat, of door wrok van vorige neder
lagen te weeg gebracht, zullen licht
doen begrijpen, welke overgroote hin
derpalen hoeven weggeruimd te wor
den, om de algemeene overeenstem
ming in een zoo belangrijk vrangsluk
te verwezenlijken. Vergeten wij niet
hoeveel eeuwen er verliepen, vooraleer
het eerste en thans nog onvolmaakt
b" gerwetboek het licht zag Doch
heden kunr.ea wij van de verworvene
ondervinding gebruik maken, en daar
de vredecongressen zich wenden tot
volkeren, wier geweten,even gelijk met
hunne verstandsontwikkeling, is ver
edeld. hopen wij eens een einde te zien
stellen aan de onrechtvaardige bloed-
vergieting.
Om tot dat doel te geraken is eer
internationaal gerecht noodig en even
als het burgerlijk ciscbt dat natio
naal gerecht een welhoek,--rechters
en daarbij eene uitvoerende macht.
De twee eerste elementen kunnen
gemakkelijk verwezenlijkt worden, het
zeilde mag niet gezegd worden van de
uitvoerende macht. Haar bestaan is
nochtans hoofdzakelijk. Zoo een burger
weigert zich aan een gereebtsvonnis te
onderwerpen, wordt hij door de rech
terlijke machtgevat, in hechtenis geno
men, of op vrije voeten gelaten, voor
zooveel het wetboek het toelaat. Zie
daar de handeling eener uitvoerende
macht Om een weerspannig land,
evenals een burger te dwingen, ware
een leger noodig, en zoo men, 0111 hel
recht te doen eerbiedigen een leger
eischt, dan ware de algemeene ontwa
pening een ijdel woord, eene -utopie».
De uitvoerende macht van een inter
nationaal gerecht zal dus nooit als in
stelling kunnen bestaan, zij kan enkel
heslaan in de zedelijke macht van een
volk. Ten dien einde, zal men de vol
keren moeten onderwijzen, hun toonen,
dat oorlog slechts ondergang en verval
teweeg brengt, slechts ramp en dood
over een land kan heenstrooien. Men
moet het volk leeren waar het Ilecht
is, en hen dat Recht steeds doen eer
biedigen.
Zal een volk ooit recht van onrecht
kunnen onderscheiden, zal men ons op
werpen. De Amerikanen, in den oorlog
tegen Spanje, zagen het recht langs
hunnen kant, evenals de Engelschen
zegden rechtvaardig te handelen in
den oorlog tegen Transvaal.
Deze voorbeelden moeten ons niet
doen wanhopen zij bewijzen alleen,
dat eigen belang een oordeel kan be
nevelen. Alle landen, allo volkeren,
zonder uitzondering, hebben de hande
ling der Amerikanen en der Engelschen
afgekeurd, en dit bewijst dat een volk
goed oordeelt als zijne belangen niet in
spel zijn.Hieruit hesluiten w ij dat de ze
delijke onvolmaaktheid van voornoem
de volkeren alleen oorzaak is geweest
van bedoelde oorlogen,schandevlekken
(1). In Schotland geboren in 1S37. Zijne
familie vestigt zich in Pitlsburg (Amerika).
Eerst mecanicien, dan telegrafist, bediende
van ijzerweg, beheerder der ijzerwegen van
Pensjlvanié, sticht ijzerfabrieken, wint eene
kolossale fortuin. Koning van het ijzer
voor onze beschaafde eeuw. Men moet
dus een volk leeren, zich zeiven te oor-
deelen en daartoe moeten onze pogin
gen strekken.
En dan, zoo ooit een land zich wa
gen zou, niettegenstaande een alge
meenoordeel, het recht te versmaden,
de uitspraak van eene eerlijke en door
iedereen geëerbiedigde rechtsmacht te
trolsen.dan zal hot voor zich,de veront
waardigde gemoederen van zijn eigen
volk zien oprijzen. Een persoonlijk
geweten eerbiedigt een anders recht.
Mogen wij wel aan die volmaaktheid
twijfelen als het openbare gewetens
geldt Y
Verjaringen. 23 December 1832.
Twee hooge Hollandsche. ollieieren bren
gen aan maarschalk Gerard de overgaaf van
generaal Chassé.
Het vuur wordt om 9 uren 's morgens ge
slaakt. Franschen en Hollanders verbroede
ren en wenschen zich geluk, daar zij zich als
dappere krijgslieden van bunnon plicht ge
kweten hebben.
23 December 1864. In do Kamerzitting
verdedigt de lieer Dumorlier de Bollandisten
en hun werk.
23 December 1S94. Inhuldiging te Len-
ven van 't gedenkteeken van Pater Dainiaan.
Een senator op hankske.
Het schijnt dat er aan het bureel van den
Senaat eene vraag toegekomen is, om den
socialislischen senator F. Defuisseaux, van
Bergen-Zoningen, voorde rechtbank lo mo
gen dagen, wegens j ach to ver treding.
Ne* grootste dorp en de
kBeinste stad in ESisitschiand.
De gemeente Hamborg, bij Dusseldorf.
heeft nu eene bereiking van 191,093 inwo
ners. Bij de la.i.otc volksoptelling telde zij
maar 67,194 zielen.
Haruborn is bet grootste dorp van Duitsch-
land ingezien zijne bevolking zou het kun
nen geplaatst worden in do rij der steden,
enkel bestuurlijke redenen beletten dat.
Hamborn bezit een prachtig stadhuis, een
college, eene sukkurzaal der Rijksbankeene
belangrijke metaalnijverheid en koolmijnen.
De kleinste stad van Duitschland, is Hauen-
stein, in het Hertogdom Baden. Zij telt 242
inwoners, verdeeld in 40 huisgezinnen. Er
zijn maar 10 huizen. Ons Zoetenaaie is echter
nog kleiner
Be wisietkaarten. Men weet
dat ieder jaar millioenen visielkaartcn wor
den verzonden, wat het postbestuur een groot
werk geeft.
De personen, die wenschen dat hunne
kaartjes ten spoedigste besteld worden, zul
len wel doen hunne visietkaarten in de
winketten van de postbureelen af to geven,
samengebonden met een koordje, twee pak
jes vormende, het eene voor de stad of posl-
kanlon, het tweede voor de andere bestem
mingen. Het is ook aan to bevelen, do zegels
in den rechter bovenhoek van den omslag te
plakken.
Het publiek wordt insgelijks verzocht ge
durende het tijdstip van Nieuwjaar, zoo w ei
nig mogelijk prospectussen, catalogen enz.
te verzenden.
Gebrek aan wagens. Onlangs
meldden wij dat verscheidene plaatsen van
X. Frankrijk ernstige schade leden door ge
brek aan vervoer-malonual.- Dat is ook in
Duinkerke het geval.
De burgemeester van deze plaats verklaarde
aan een dagbladschrijver, dat de stad wegens
gebrek aan wagens buitengewoon veel schade
'•ndervindt. Op de kade liggen op dit oogen-
blik 25.000 ton koopwaren; en men vreest,
dat de buitenlandscho schepen, die hun lading
niet kunnen lossen, liet zullen verkiezen Bel
gische havens aan te doen. Zoo zou een schip
dat te vergeefs vijf dagen lang op ceno vrije
plaats wachtte, naar Gent zijn doorgestoomd.
De secretaris van de kamer van koophan
del verklaarde aan denzelfden journalist, dat
hij de schade, door dezen wantoestand aan
Duinkerken toegebracht, schat op 100,000
franks dagelijks.
Kerstf eesttoebereidselen.
13,000 kleine sparren werden te Londen
ingevoerd, alleen uit het Harzgebcrgte, in
Duitschland, om als Kcrstboomen gebruikt
lo worden. Do hulsle- en marentak komen uit
Frankrijk.
Bij een pasteibakker vanWoodgroen wordt
eene Kersttaart tentoongesteld, 3040 pond
wegend. Om ze te vervaardigen waren or
2U0Ö eieren noodig.
De storting voor de ouder
domspensioenen. Vele personon
hebben de vereischle storting van 18 frank
gedaan, opgelegd door de wet van 10 Mei
1900, met Let oog op bet ouderdomspensioen
van 65 fr.
Moeten deze personen nog bijkomende
stortingen doen om zich in regel to stellen
met de wilsbeschikkingen, die voorschrijven
dut d<? storting van 18 Ir. in driemaal worde
gedaan, ofwel allo voorschriften nageleefd
zijnde, voorwal betreft het bedrag der stor
ting, hebben zij i ebt op de 65 fr. pensioen,
zoo sedert den dag tier storting, een tijdstip
is vcrloopcn, lung genoeg van duur om de
drie achtereenvolgende stortingen te kunnen
vervangen
Op die vraag is door den minister van ar
beid volgender wijze bescheid gedaan de
Lijfrentkas is aangespoord geworden de
storting van 18 fr. in eens gedaan, lo ver
doelen over drie boekjaren op de voordeelig-
s.e wijze voor den starter ten einde hun de
voorde el en der pensioenwet te laten genieten.
Het is dus niet meer noodig dat deze per
sonen nog aanvullende stortingen doen.
r*
De laatste 3 zetels moesten Dinsdag nog
toegekend w orden Maandag werden er
slechts 3 verkozen. De uilslag zal echter de
zelfde blijven zoo wordt ten minste voor
zien.
Do algemeene uitslag geeft thans Unio
nisten 272.liberalen 272, arheidersgekozenen
12, Rodraóndisten 74 en O'Brienisten 10.
V.V.r de kiezing hadden de Unionisten "374 ze
tels en de liberalen ook 271. Dio 2 groole
partijen hebben dus hetzelfde getal zetels we
derom behaald hetgeno toch wil lukken op
zulk groot getal.
De minist"iiêcle meerderheid, liet is te
zeggen, liberalen verecnigd met de Ierlanders
en ile arbeiders gekozenen, deze meerderheid
bedraagt thans 110 stemmen, hetzij 4 meer
als vóór do kiezing.
De toestand
Nu de kiezing "zoogoed als in haar geheel
gekend is, mogen wij andermaal onze vroe
gere bevestiging herhalen.
De regeering meende haren toestand te
versterken met de kamers te ontbinden zij
rekende vast en zeker op eene nieuwe meer
derheid zooals in 1906.
Alles is ecliler schier hetzelfde gebleven in
den algemeenen toestand. De unionisten heb
ben den slag doorstaan en do rogcering staat
voor dezelfde moeilijkheden van vroegrer. Zij
is veroordeeld tot nietsdoen, ofwel zich over
te geven in de macht der Ierlanders.
De regeering kan beroep doen op den Ko
ning, maar deze zal zich meer als waarschijn
lijk buiten de kwestie laten. Daar do Lords
zelf een ontw erp van hervorming der Hooge
Kamer hebben ingediend, ware bet gemak
kelijker dit ontwerp te bespreken en af te han
delen. Nu dat Mijft to zien of do Ierlanders
daar vrede zullen mede hebben deze houden
sterk aan hun Home Rule, en de liberalen
houden evenzeer aan het afschaffen van hel
.vetorecht d°r Lords. Zooals le voorzien is,
gaat Engeland zeer waarschijnlijk een zware
inlandsche politieke crisis doorworstelen.
Het zal immer de moeilo waard zijn, om
den gang van dio kwestie na to gaan.
Staatkundig Overzicht
Italië.De uiterste linkerzijde der Kroner
is nog al verdeeld over sommige kwesties van
httishoudeljken aard. Daaruit spruitdat
het ministerie Luzzatti, dat op de linkerzij
de gesteund is, niet zeker is, of het hij de
linkerzijde nog zal in aanzien komen. Men
denkt dat de toestand zich duidelijk zal af-
teckenen, bij de heropening der kamers in
Januari aanstaande.
Turkye. Eene gedeeltelijke ministeri
eel e krisis is in Turkye uitgeborsten. AU Hai-
dar bey, minister der Bekafs, heeft zijn out
slag gegeven. De sultan heeft het aanvaard
en den ondervoorzitter der Kamer C'hcri,
verzocht de plaats te willen innemen.
Bulgarië. De Turksche-Bulgaarsehe
betrekkingen, zijn thans weer zeer gespan
nen door een hevig geschil, dat tusschen de
gevolmachtigden, gelast met het opmaken
van een handclsvcrding, uitgeborsten is.
Men zegt zelfs dat de onderbandeiagen af
gebroken zijn.
Kreta. Het gouvernement heeft zijn
programma aan de Nationale vergadering
onderworpenDeze heeft het programma
goedgehm d met ö6 slemmem tegen i4 en
3 outhouai igen. De bespreking was zeer
woelig, bjzouderlijk omdat in het jirogram-
ma aangedrongen wordt op eene spoedige
aanhechting bj Griekenland.
Spanie. De republikeinsche partij ligt
vu geheel overhoop. Oaji tr v ,tc kamerzit
ting van gisteren bijzonder troelig. I 'erschri-
dene republikeinen en socialisten teerden
bijna handgemeen.
in E2ia.^el£m.cl.
290 mijnwerkers levend begraven
Uit Manchester wordt gemeld, dat 290
mijnwerkers in de mijnen van .Bolton opge
sloten zijn tengevolge eener grauwvuuront
ploffing.
Slechts een man kon gered worden. De
ophaalbakken zilton in do schachten verstopt,
waardoor de toezending van versche lucht
afgesneden is.
De ontploffing van Bolton beeft heel do streek
in roering gebracht. Verscheiden© mijlen ver
wérd de losbranding gehoord. De ontploffing
veroorzaakte ook een brand, welke nu nog
alt ij tl voortduurt. Vijf lijken werden reeds
opgehaald.
Men denkt dat een veertigtal mijnwerkers
zich in een deel der mijn bevonden, dat niet
door de ontploffing aangetast werd.
Echter vreest men dat 250 anderen dio zich
juist op de plaats bevonden, allen zullen
omgekomen zijn.
Do ont[doffing wordt toegeschreven aan het
breken eener lamp, of het schielijk ontvlam
men van een solferstekje. De put van Bolton
wordt als de minst gevaarlijke van heel hot
land aanzien.
Do onder bestuurder der mijn, die poogde
een werkman te redden en geen veiligheids
masker had aangetrokkon, is verstikt neerge
vallen. llij is kort nadien bezweken.
Een der redders verklaarde gisteren dat
het onmogelijk was de slachtoffers bij te
staan, daar men niet in den put kon.
Een later bericht meldde dat er 350 werk
lieden in den put werkten, op het oogeirblik
der ontploffing. Alhoewel het de redders
niet mogelijk was, diep in den put door te
dringen, zagen zij reeds talrijke lijken lig
gen.
De bisschop van Manchester,kwam Woens
dag ter plaats en droeg een dienst op voor do
zielerust der slachtoffers. De toehoorders
zongen een doodenzang.
De vlucht Parijs-Brussel-Parijs.
Woensdag morgend, is de Fransche vlie
ger Tabuteau, in gezelschap van M. Ser.on-
t[ue, opgestegen lo Issv-les-Moulineaux, om
de vlucht Parijs-Brussel-Parijs, af te leggen.
Het was juist 7 ure 40 m. 20 s. toen zij opste
gen.
Daar zij den wind in den rug hadden, hoop
ten zij in goede voorwaarden te Brussel aan
te komen.
Hij was echter nog niet lang weg, of hij
keerde naar Issv-les-Moulineaux terug. Toen
liij pus eenigo kilometers verwijderd was,
bevond hij zich in zulke dichte mistlaag dat
het onmogelijk was iels van den weg tc zien.
Toen hij aanlandde, verhaalde Tabuteau,
dat hij er voor goed van af zag, nog do
vlucht Parijs-Brussel-Parijs te willen doen.
IIij zou te Buc blijven, om nog enkel voor
den Miehilin-Beker te strijden.
De Belgische vlieger Lanser is ook to Issy-
les-Moulineaux en oefent cr zich voor do
vlucht tusschen do Fransche en Belgische
hoofdstellen. De vlieger Lafond wordt ver
wacht. Hij heeft, zich ook laten inschrijven
voor den tocht.
De Michelln-Beker
De vlieger Legagneux is gisteren morgend
om 8 ure 34 vertrokken, om te pogen den
Michelin-Beker te veroveren. Hij vloog met
eeno snelheid van 8G kim. por uur en landde
slechts om 2 ure 35 aan. Hij had dus 515 kl.
900 in. afgelegd en behaalt den Michelin-
Beker. Het weder was prachtig.
Woensdag avond gebeurde in de Zout-
straat, le Anderlecht, een vreeselijk drama.
In liet huis n. 22 dozer straat, woont eeno
bravo werkvrouw, Valentino Van Dorpo, die
door haren man, zekeren Bauters, verlaten
was.
Rautcrs was in den laatsten tijd in de
mijnen gaan werken, te Montigny-aan-
Samber.
Woensdag namiddag kwam hij op liet
onverwachts lo Anderlecht zijne vrouw op
zoeken. Deze w as gaan werken en 't was
rond 7 ure dat zij tehuiskwram.
Daar de vrouw haren man zeer vreesde,
hield zij zich op hare hoede.Nadat zij eenigen
lijd samen gesproken hadden, deed Bauters
zijne vrouw opn.e. ken, dat zij hem nog niet
omhelsd had
Heel bevreesd naderde zij haren man en do
ellendeling beet haar gedeeltelijk den neus af.
Do firme vr.mw verloor veel bloed en 1Jap
bij den geneesheer, M. Petit, om zicli te laten
verzorgen.
Daar zij niet alleen naar huis dierf gaan,
verwittigde zij een politieagent, die haar ver
gezelde'. Toen zij de zöjderkahicr waar zij
woonde binnentrad, stelde zij vast, dal het
dakvenster open stond. Op den plankenvloer
was een groote bloedplas.
Do politieagent ging op het dak zien en
vond er Bauters schrijlings op liet dak zitten.
Hij was dood.
Bauters had zich de keel afgesneden, en
moet dan met schier bovenmenschelijk^i kracht
op hel dak geklommen zijn om er to sterven.
De pompiers moesten geroepen vordon,
om het lijk weg to halen.
Op de gezinkaart. welke u door do volksop-
I el Iers is besteld geworden, komt in do ru
briek Nationale Talen voor de meertali
gen de vraag voor Welke taal gebruikt gij
het meest Het doel dezer vraag is do meer
taligen, volgens hunne eigene verklaringen,
le rangschikken onder de Vlamingen of do
Walen. Dc minister zelf hoeft gezegd, d. t
zijne bedoeling was de rechten der Vlamin
gen heler te vrijwaren in de grensgemeenten.
Doch indien zo letterlijk wordt gendmen,
zooals ze nu gesteld is, zullen een aanzienlijk
getal van Vlamingen, die door hun ambt of
beroep verplicht zijn meer Fransch tc spre
ken dan Ylaamsch, en nochtans in hun hart
on huiselijk leven hunnen oorsprong zijn ge
trouw gebleven, hun volk on hunne taalrech
ten moeten verloochenen. Dat kan natuurlijk
de beleekenis der gestelde vraag niet zijn,
w ant dan ware ze in strijd met alle recht en
rede. De vraag is dus eene omschrijving voor
deze andere Welke is uwe moedertaal
Tweetalige Vlamingen, vergeet niet dat go
door uwe verklaring niet alleen uw eigen
recht, maar ook dat uwer stambroeders, die
hot Fransch niet machtig zijn, kunt verloo
chenen. Laat gij u redenen bij do Walen,
en wordt daardoor uwo gemeente onder do
Waalsche gemeenten gestold, dan wordt al
les uitsluitend Fransch gemeentebestuur,
onderwijs, gerecht, enz. Go krijgt Vlaamsch-
onkundige beambton, en ge veroordeelt uwo
stambroeders, die slechts Vlaamsch kennen,
tot een ondraaglijken toestand.
Verklaart go dat uwe voornaamste taal de
Vlaamsche is. uwe moedertaal, als spreekt
go ook meer Fransch dan Vlaamsch, en wordt
uwe gemeente onder de Vlaamsch gerang
schikt. dan heeft het zelfs voor de Fransch-
sprekenden geeno bezwaren. Geheel het
Vlaamsche land door kunnen de Walen in
hunne betrekking met do openbare besturen,
met bet gerecht, enz., hunne taal gebruiken.
In die omstandigheden zullen alle Vlamin
gen op do vraag Welke taal gebruikt het
meest 'antwoorden Vlaamsch. Anders doen
ze afstand van al hunne taalrechten en ver
loochenen hunne Fransch- onkundige bree
ders.
Vlamingen der gemeenten op do taalgrons,
Vlamingen van Brussel cn voorsteden, doet
uwen plicht
Al wie zich abonneert op het
dagblad DE VOLKSSTEM voor
het jaar 191zal het blad van
heden af tot Kieuwjaar gratis
ontvangen.
V
Een jongeling in de vlammen omgekomen.
Verleden nacht is brand ontstaan op don
zolder en ectwaremnagazijnen der Merbes-
straat, rechtover het collegie.
Zekere Oskar Dupuis, die don winkel uit
baatte, liep ondanks liet gevaar naar hoven,
om zijoo karnavallcosturnen, waaraan hij bij
zonder veel hield, uit het vuur te redden.
Dupuis kwam nog terug, doch hij was
vreeselijk verbrand aan het gelaat, de han
den, de borst enz.
Naar het gasthuis overgebracht, bezweek,
de man er kort nadien.
Middelerwijl hadden de pompiers moedig
het a uur aangevallen. Het vernielend clo-
ment vond echter overvloedig voedsel in do
magazijnen, en weldra stond ook het eerste
verdiep in laaie vlam.
Slechts dan kon nier. er in gelukken do
vlammen te bemeestaren, zoodat het gelijk
vloers gespaard bieef.
Al do koopwaren welke er echter lagen,
zijn door het water onbruikbaar geworden.
Do schade is zeer aanzienlijk.
Dn oorzaak der ramp is onbekend.