De
moorddadige ontploffing
Nieuwjaar!
'T EEN EN 'T ANDER
t»
DAG-BLAD
in de Poederfabriek te Wetteren
dooden en 1 gekwetste
Zeventiende jaargang n' I.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Zondag I en Maandag 2 Januari 1911
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van hel land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's aveisds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. 49
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE AALST
23Ct llaachtschen Steenweg, 230. I 9, Kerkstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nufiel-De Gendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3® bladz. igroo:e regel) fr. 1,00
4* bladz. (kleine regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (perregel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 2,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 3,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2.00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Voor allr aankondigingen, zich wenden
E. TAMINIAU, 217, de Mé^odestraat, Brussel.
Vat men er ook van zegge, we vin
den het eene sehoone en goede ge.
woontt, bij het ingaan van het nieuwe
jaar ellfandcr een welgemeend nieuw
jaar toe te wenschen. Wij bedoelen
niet die stijve, die gedwongene, die
oilicicele plichtplegingen, deze laten
wij onbesproken -maar we spreken
van die goedjonstige heil- en zegewen-
sciien tussehen huisgenoten, familiele
den, vrienden en kennissen. Zulks
geel't warmte in het menschelijk leven;
het brengt afwisseling in onze maat
schappelijke levensuiting.
Warmte en afwisseling hebben wij
allen van tijd tot tijd noodig. Nieuw
jaar-is een dag, die, hoewel mogelijk
soms wel wat oneenighcid voortbren
gende de schoonste rozen hebben
gemeenlijk de scherpste dorens, er
toe bijdraagt vele kleine oneeuigheden
in het dagelijkscb bestaan, uit den weg
te ruimen.
Aan onze talrijke lezers willen wij
dan een weigevoelden gelukwenscli
toesturen onder een driedubbel oog
punt, en dat als katholiek, als volks
man en als Vlaming, omdat wij zijn
katholiek, volks- en vlaamschgezind.
Wij zijn strijdende katholieke man
nen, en als dusdanig hebben wij immer
de oogcn gericht op den strijd. Als
katholieken, die we zijn, hopen wij in
volle oprechtheid, dat onze lezers allen
lot den laatste toe, in hun katholiek
geloof mogen volharden en zich aan
houdend versterken. Wij betrouwen er
vooral op, dat niet een onder hen zoude
afvallen van het geloof zelfs dan niet,
wanneer hun op het oeno of andere
gebied nadeel is of werdo toegebracht.
Het katholiek-zijn staat oneindig
ver boven persoonlijke misnietingen en
onverdiende teleurstellingen. Als ka
tholieken moeten wij veel kunnen ver
dragen en lijden van ohze tegenstre
vers. Enjuist daarom is het voor ons
een nog grootere plicht ook het
onrecht te verdragen dat ons mogelijk
werde toegebracht door onze eigene
vrienden.
Blijve trouw dus, waarde Lezers,
aan het vaandel van Kristus
Gij, Vlaamsche huismoeders en
huisvaders van ons geliefkoosd en
schilderachtig Vlaanderen, geeft aan
uwe kinderen een door en door Vlaam
sche, het is te zeggen, eene natuurlijke
opvoeding. Dan zullen de jongere in-
wording-zijnde geslachten, als de ont-
en opkiemende zaden wezen, die ons
binnen weinige jaren zullen schenken,
echte, onverbasterde stammen ge
schoten, opgegroeid en volgroeid, le
vende en tierende vol lust en vrijheid
en schoonheid, in en op onzen Vlaam-
schen grond.
Ja, lezers van de katholieke, volks-
en vlaamschgezinde Volksstem dien
driedubbelen wenscli bieden wii u en
wij hopen uit den grond van ons hart,
dat hij zich moge verwezenlijken
Zoo spreekt met Nieuwjaar, een
katholiek, een volksman en een Vla
mine
Als volksgezinde gaat ons hart lot
het volk. Wij rekenen er op dat onze
katholieke regeering en onze katholie
ke partij, al zullen doen wat in hunne
macht is, om ons volk alle mogelijke
voordeel bij te brengen vooral de
meest zwakken en de meest behoefti-
gen. Daarom hopen wij eene steeds
grooter wordende bezorgdheid voor
onze volkskinderen degelijke hulp
aan onze werklieden en kleine bur
gers en een genoeglijken levensavond
voor onze beminde ouderlingen Kin
deren, werklieden, kleine burgers en
ouderlingen tot wien kan ons harte
als volksgezinden meer toenijgen
Als Vlaamschgezinden richten wij
ons met bijzondere voorliefde tot onze
Vlaamsche lezers, opdat zij steeds de
trouwe Vlamingen zouden blijven van
voorheen, of zoo het mogelijk ware
hun geest van Vlaamsch-zijn nog te
versterken, omdat wij innig en diep
overtuigd zijn, dat de welvaart, liet al
gemeen welzijn van onz n sta rn is ge
legen, in het veroveren, of terug-in
voeren van eene door en door Vlaam
sche beschaving. Geheel het leven van
een Vlaming moet uitstralen door oen
gezond, een blozend, een vers!erkend,
een algemeen Vlaamsch leven. l)at
eenieder onzer lezers hij het ingaan
van het nieuwe jaar, zich meer en meer
o ver tui ge van de innerlijke waarheid,
van de onomstootbare bcwijskra ht,
van de onschatbare en onovei sdiatbare
beteekenis van onzen Viaainsckcn
strijd.
Verjaringen. 1 Januari 1S33.
De klokken en de beiaard begroeten de ver
lossing van Antwerpen. Een overgroote
vreugde heerscht over de stad, die s' avonds
ansch verlicht is.
1 Januari 1818 en 1884. Slichting der
Patrie, van Brugge, en van den Patriote.
1 Januari 1800. Groote brand in het
Koninklijk kasteel van La eken. Juffrouw
Drancourt, onderwijzeres der prinses Clemen
tina. verongelukt in het vuur.
öa huwaifjken van Piouga-
stsS-DaouBa. Volgens een oud ge
bruik hebben de huwelijken in de gemeente
Plougas'tel-Daoulas maar tweemaal per jaar
plaats. Tri de eerste dagen van Januari zal de
gemeente in volle feest zijn, Vier en dertig
koppels zuilen in 't huwelijksbootje treden.
Sinds verscheidene jaren bereikte men dit
cijfer niet meer. De rijkdom en de verschei
denheid van de Bretonsche kostumen lokken
alle jaren talrijke reizigers naar de huwe
lijksplechtigheden van Plougastel-Daoulas.
Kaas» het Fransch bBad Le
Gaufois mededeelt, zou de hertog van Aren-
berg, een der groote grondbezitters van Bel
gië, het inzicht hebben ons land voor goed te
verlaten, om zich in Duitschland te gaan ves
tigen.
De hertog van Arenberg, alhoewel in Bel
gië geboren en opgeleid, is feitelijk een
Duilscher gebleven. Hij is Duitsche prins ge
bleven, maakt van rechtswege deel uit der
Heerenkamer van Pruisen, is luitenant bij
naam. van het Duitsch leger en deed zich
onlangs kiezen tot lid van don Reichstag.
In Bolgië bezit de hertog de prachtige
eigendommen van Heverlée-bij-Leuven en
van Edinghen le Brussel verbleef de prins
in zijn vermaard slot van Kleinen Zavel, dat
eo ie onzaglijke fortuin aan kunstwerken
bevat, en waar keizer Wilhelm hem tijdens
zijn verblijf te Brussel een bezoek bracht.
Tegen tie rattan, Men weet dat
de ralten de overbrengsters zijn van ver
scheidene gevaarlijke ziekten, zooals typhus,
pe-st en cholera. Zij woekeren vooral in de
schepen, waar men ze doodt met er solfer in
le branden. Do solferrook verslikt ze.
Men zou hetzelfde middel kunnen bezigen
in de huizen en gebouwen die door ratten in
genomen zijn op voorwaarde dat men die
volkomen kunne sluiten en gedurende een dag
of twee niet moet bewonen of bezigen.
De tsSefoowkroestie. Men
heeft naar 't schijnt, gehoor geleend in bet
departement van M. De Broquevillo, aan de
klachten die opgingen naar aanleiding van
de nieuwe telefoontarieven.
Het minimum aantal aansluitingen voor
een vasten prijs zou gebracht worden op 1000
in stede van 600. In die voorwaarden zal het
mogelijk zijn het nieuwe tarief verder te
onderzoeken.
De groote Beyeroeifeningen.
Naar men verzekert, zou hel deiiniticf be
sloten zijn dat do groote legeroefeningen,
van 25 tot 31 Augustus 1911, tussehen
Dinant en Ciney zullen plaats hebben. De bij-
eenlrekking der troepen, zal den 24 Augustus
en de ontbinding don 31 geschieden, na den
grooten slag die in den omtrek van Thiencn
zal geleverd worden.
fin tien Senaat, Gisteren heeft de
Senaat eene heugelijke zitting gehouden,
en enkel lid der linkerzijde was aanwezig.
NADERE BIJZONDERHEDEN
i opge
Do katholieken hadden al hunne led
roepen. Zoo werd M. Roberli. van Leuven,
zeer zi' lc, door twee zijner koilcgas in de Se
naat gebracht en ook M. de Limburg zetelde
in ziekelijke» toestand. Al de hegrootingen
voor 1911 werden aangenomen door de aan
wezige katholieke senators, uio er gelukt
waren het quorum to bereiken. De Senaatna
ging daarna in onbepaald verlof, S
De r m?
Het is pas eenige weken geleden, dat de
schrikkelijke ramp van Brasschaat, welke
het leven kostte aan 4 personen en talrijke
anderen kwetsten, voorviel.
Pas is de ontroeringen opschudding eenigs-
zins gekalmd, of wederom heeft eene vreeso-
lijke ontploffing plaats.
Ditmaal is hel eene droogkamer der poe
derfabriek van Wetteren, welke in de lucht
gevlogen is. Deze poederfabriek is een der
belangrijkste van Europa.
Gisteren namiddag was alleman er aan het
werk, toen eensklaps eene vreeselijko ont
ploffing plaats hal.
Onmiddeiijk gaf elkeen zich rekenschap,
dat eene vreeselijko ramp moest gebeurd zijn.
De ontploffing was al te geweldig. Elkeen
snelde naar de plaats der ramp, daar er wei
nige familiën in Wetteren zijn, die er geen
vader, zoon, broeder of neef werken hebben.
Na de ontploffing
Op de plaats der ramp was liet een akelig,
afkeerwekkend tooneel.
Eene droogkamer was in de lucht gevlo
gen en al de gebouwon in den omtrek waren
erg beschadigd.
Van de droogkamer z, l blijft nog slechts
een puinhoop over.
Onmiddeiijk werden de reddingswerken
aangevangen, daar cr op het oogenblik der
ontploffing, een vijftiental werklieden in do
droogkamer aan den arbeid waren.
Men vond nog Lenige vormlooze vleesch-
klompen. Men k n er slechts door de stuk
ken kleederen in gelukken, de persoonlijk
heid der slachtoffers vast te stellen.
De lijken waren gedeeltelijk de lucht in
geslingerd. De gendarmerie van Wetteren
deed onmiddeiijk de plaats ontruimen.
Hartverscheurende tooneelen hadden plaats
De familieleden der werklieden, welke ver
mist v/erden, trachtten wanhopig binnen te
geraken, om hunne verwanten op te zoeken.
De lijken
In de boomen, welke rond de droogka-
mers stonden, hingen hier en daar stukken
ingewanden, kleederen, enz... Al deze ake
lige overblijfselen werden in eene afhanke
lijkheid van de poederfabriek samengesteld.
De plaats der ramp is zooals wij gisteren
reeds zegden afgrijselijk om zien.
Het eerste slachtoffer werd in de wal ge
worpen, welke verscheidene meters van de
drogerij gelegen is.
Verder vond men een menschelijk lichaam
met een arm, doch zonder beenen of hoofd.
Nog wat verder ontwaarde men eene romp
met twee armen en een deel van het hoofd,
en eindelijk op eenen afstand van 50 meters
werd een menschelijk hoofd gevonden.
In der waarheid vreeselijker en aandoen
lijker schouwspel heeft men bij menschen
geheugen hier te Wetteren nog nooit beleefd.
De slachtoffers
Ziehier de volledige lijst der slachtoffers
1. Adolf Vollaert, jonkman, geboren to
tieren, den 17 December 1886
Gesar Impens, gehuwd met Louisa Ton-
deleir, geboren te Wetleren, den 15 October
1878, hebbende 3 kinderen van 10, 8 en 6
jaren oud.
Frans De Bruycker, gehuwd met Anna-
Maria Mareels, geboren te Wetteren, den 11
April 1854. Vader van 3 kinderen, jongste
geboren in 1891.
4. Serafien Claus, gehuwd met Marie Har-
teel, geboren te Wetteren, den 20 April 1889
vader van twee kinderen, 3 en 2 jaar oud.
5. Karei Wargraeve, jonkman, geboren te
Wetteren, den 26 Maart 1892.
6. Pieter Gabriëls, jonkman, geboren te
Wetteren, den 24 December 1887.
7. Emiel Tondeleer, jonkman, geboren te
Wetteren, den 22 April 1868.
S. Pieter Van Heoke, gehuwd met Elodia
On sela ere, geboren te Wetteren, den 16 Sep
tember 1868. Vader van 8 kinderen, geboren
tus-ehen 1896 en 1908. Een negende wordt
verwacht.
Al deze slachtoffers zijn onkennelijk, ver
se!. ïiligcn werden erkend aan hunne klpode-
rt' .".v' g e vonden licbaan.'sdeeleii. Ande
ren zijn vtT.nis!. doch het laat weinig twijfel
j of de. liierhovi n gemelde personen zullen allen
het leven hij deze akelige ramp ingeschoten
hebben.
Gekwetst
Lorre Emiel, stoker gekwetst deur de glas-
•ven der ruiten zijner machinekamer, is
tr. orging van de:i heer doktor Van
e, huiswaarts gevoerd.
We
Het Buskruitfabrielt
De eerste werkman is FRANS DE BRUYCKER de derde is CESAR IMPENS
Beiden werden in de ramp gedood.
sclit
De ontroering in de gemeente.
De verslagenheid in de gemeente, dat moet
niet gezegd worden, is overgroot, en eenie
der is het eens om aan de familie Libbrecht
en aan de in rouw gedompelde werkersfami-
liën hunne oprechte deelneming aan te bie
den. Zooals voorheen zal er voor vrouwen en
weezen der slachtoffers gezorgd worden en
huiten hel o rstelbaar verlies van deze
laatsten zullen i!e familieleden welgemeend
geholpen en o dersteund worden.
De begraving zal, naar wij vernemen,
Dinsdag aanstaande plaats grijpen.
De verschrikkelijke ontploffing in de
Koninklijke Buskruitfabriek is het voorwerp
aller gesprekken. Het is tien jaar geleden
dat de zelfde drogerij in de lucht vloog, doch
dan had men geene slachtoffers te betreuren.
Het was op 29 Juli 1901 dat de laatste
ramp der buskruidfabriek plaats greep. Dit
onheil is nog niet uit het geheugen gewischt
of daar komt de ramp van gisteren de gan-
sche gemeente in verslagenheid en verschil-
lige familiën in rouw dompelen.
Rond de plaats der ramp
Ter plaats der ramp bemerkten wij giste
ren den heer Charles Libbrecht, algemeenen
bestuurder, wit als een lijk en aangedaan
meer dan eene pen beschrijven kan.
Daarnevens zijn zoon, den heer Henri Lib
brecht, bijgevoegd bestuurder, aandoenlijk
en snikkend weenende. Verder den heeringe
nieur Fasscaux der fabriek, den Z.E.H. pas
toor-deken, de bestuurder (Fs gastichls St.-
Barbara en de heer docter Van Zande, die de
eerste ter plaats was.
Later wordt dokter Verstraeten insgelijks
met het rijtuig der fabriek aangebracht. In
de fabriek is liet natuurlijk een over en weer
geloop zonder weerga en elkeen wedij
vert in behulpzaamheid en dienstvaardigheid.
Het parket ter plaats
Het parket van Dondermondo is nog den
zelfden avond ter plaats geweest, om het on
derzoek te doen.
De duisternis belette echter de opzoekin
gen en de noodige vaststellingen te doen.
Zaterdag morgend werden dezo voortgezet.
De Experten.
Heden in den vroegen morgen zijn do
experlen ter plaats verschenen om do plfms
van de ontploffing op le maken, rond d
noen wordt het parket verwacht.
De gebouwen- werkhuizen der Koninklijke
buskruitfabriek zijn om groote ongelukken
en gevaren te vermijden allen afgc mderd en
met hergen en wallen omringd.
In ieder werkhuis werken enkel 2 a 3
werklieden dus eene wijze maatregel door
het bestuurder fabriek sedort lang ingevoerd.
De droogmagazijnen der poederfabriek
De droogkamers der poederfabriek waren
ingericht in het park gelegen achter het ka
steel van den bestuurder der poederfabriek.
De drogerij welke thans gesprongen is, is
een gebouw, van zeer sterken bouwtrant en
de muren zijn verschillige steenen dik het
dak bestaat uit ijzeren keppers ei) is gedekt
met zinken platen.
Van dit alles slaat niets meer recht on voor
noemd gebouw is in stukken geslagen net als
een kaartenhuis.
In do drogerij werkten altijd maar twee
werklieden, het waren de geiiaamden Im
pens Gesar en Vollaert Adolf en liet is slechts
het toeval dat zooveel slachtoffers heeft ge
maakt.
Juist op het oogenblik der ontploffing,
dicht bij schoftijd van 4 ure, hadden zich
eenige werklieden naar de drogerij begeven
om in den omtrek gezamenlijk hunnen boter
ham op te eten, zooals zulks dagelijks ge
beurde.
Zoo zegt men dat de werkman VanHeeke
Pieter, toen hij zich naar de plaats der droge
rij begaf, door een zijner werkgezellen terug
geroepen werd om een handje toe te steken,
schertsend antwoordde wacht een beetje,ik
ga eerst mijne koffiepul halen en zette verdei
zijn weg voort.
Aan deze omstandigheid alleen is zijne dood
toe te wijten.
De Buskruitfabriek.
De Buskruitfabriek gesticht door den Heer
Gooppal wordt sedert etterlijke jaren door
de hoeren Libbrecht bestuurd, die sedert dan
alles in het werk gesteld hebben om den toe
stand hunner werklieden te verbeteren ec
good te maken.
Zoo weten wij uit goede bron dat de
werklieden der fabriek na zeker getal jaren
dienst een levenslang pensioen genieten.
Dat iedere werkman eene jaarlijksche toe
lage ontvangt volgens het getal kindoren
onder de 7 jaren.
Dal ieder werkman van de buskruitfabriek
de middels ter hand gesteld worden om mits
gemak van betaling eigenaar van zijn hui?
le worden en ten dien einde slechts één percent
gevraagd wordt.
Bij ziekte genieten al de werklieden hunne
volle dagloon; in een woord het bestuur der
Buskruit fabriek heeft niets verwaarloosd om
het leven zijner werklieden aan te moedigen.
Do familie Libbrecht wordt dan ook door
al do werklieden der fabriek bemind en ver
eerd en het is voor niemand eene verrassing
wanneer wij zeggen moesten de hoeren be
stuurders der Koninklijke buskruilfabriek
morgen 50 nieuwe werklieden vragen, zii zo
op het eerste woord zouden hebben,
