Al spelende leem
'T EEN EN 'T ANDER
"D €3r IO X-, 33
liet Kartel te
Gent verworpen
TJit Kongo
Een milliaenrijke giftmengster
Siie jaargang nr 13.
Zondag SS en ftTaandacj IS Januari 191S
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alte poslbiireelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. iii
EUREELEN
TE BRUSSEL I TE AALST
230, Itaachischen Steenweg, 230. I 9Kerkstraat, 9
Telefoon 114t
BestuurderJ. Van Nuftel-De Gendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3® bladz. (groote regel) fr. 1,00
4e bladz. (kleine regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 2,00
Gemengd nieuws (per regei) fr. 3,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Voor allp. aankondiglvgkx. zicir wexden
E. TAMlNIAll, 217, de Mé^odestraat, Brussel.
Wij lezen in het groote Londensche
dagblad The Standard, een artikel
over het onderwijs, waarop wij denken
te mogen blijven stilstaan om het even
te bespreken. Niet alleen de onder
wijzers maar ook de ouders en al die
genen die belang stellen in het onder
wijs zullen het met vrucht lezen. Het
leeraarschap van Londen heeft do ge
woonte jaarlijks gedurende het Kerst
verlof te vergaderen en in die verga
dering eenige belangrijke punten te
bespreken. Dit jaar ging het vooral
over de geschiedenis. Volgens profes
sor Lewis moet men in het geschiede
nis onderricht vooral een historisch
voelen betrachten. In de lagere scho
len hebben do leerlingen den tijd niet
vele, verscheidene onderwerpen te be-
studeeren, daarom dient men goed te
zorgen de belangwekkendste punten op
te zoeken. Volgens M. Lewis moet men
groote algemeene groepeeringen ma
ken, die de verschillende tijdperken
weergeven on welke eene zekere reeks
bijzondere gebeurtenissen bevatten.
Het geheele zou moeten eindigen met
een overzicht van den bestaanden za-
kentoestand van tegenwoordig. Ver
scheidene Belgen zullen veel goeds
vinden in deze gedachten.
Professor Thomas deed, volgens
zijne meening, de voördeele.n uitkomen
van de platen en teekeningen in het
onderricht van Geschiedenis. Hij be
vestigde dat zulk onderwijs veel bij
draagt tot de ontwikkeling van den
opmerkingsgeest. Do leeraar van his
torie moet zorg dragen, zijne studen
ten of leerlingen eene verstandige ken
nis van de wereld te geven, zooals hun
te toonen hoe door het onderlinge
handelsverkeer de landen er toekomen,
zich onderling te verstaan, en hoe deze
wederlandsche bedrijvigheid aanlei
ding geeft tot vredelievende ijver- en
concurrentiezucht.
En tot het algemeen onderwijs over
gaande, sprak Professor Thomas deze
waarheidsvolle woorden knapen
en meisjes hebben geen afkeer van het
leeren, maar zij hebben een afkeer van
den arbeid van het leeren.
De teeg naar kennis, is een weg van
smarten.
The road to knowledge is a via do
lorosa.
Er zijn overal breede en gemakke
lijke wegen, maar breede en gemak
kelijke wegen leiden tot niets. In de
lagere school ook moet men daar op
denken, want daar wordt de grondslag
gelegd en is de grondvesting niet
goed, dan is men in de onmogelijk
heid het latere gebouw stevig op te
richtenDit zijn eveneens gedachten
d ie door iedereen zullen gedeeld wor
den.
Eene gewichtige redevoering werd
er insgelijks uitgesproken door den
heer Rector van het Keizerlijk Col
lege. Volgens hem was de hoofdfout
van de moderne opvoedingsleer de be
trekkelijke verwaarloozing van den en
keling. The chief fault of modern edu
cation is the neglect of the individual.
Dit is inderdaad zoo ook ten onzent.
Men verwaarloost al te zeer den enke
ling en men richt zich te uitsluitend
tot de algemeenheid der klas. Wij hoo-
ren reeds de opwerping, vooral uit
sommige lagere scholen Ja, gij hebt
goed te praten en te schrijven maar
begint u maar eens bezig te houden
met ieder van uwe leerlingen
In die opwerping ligt voorzeker een
grond van waarheid, maar men moet
in aanmerking nomen, dat wij niet
zeggen, dat men altijd met de eenlin
gen moet bezig zijn, neen dat niet,
maar men moet van tijd tot tijd. zoo
veel mogelijk, den eenling bewerken.
De lezer zal toegeven dat er een verre
afstand ligt tusschen het altijd doen
en het nooit doen Het vormen van
den enkeling gaat voorzeker moeilij
ker naarmate hot getal leerlingen
grooter is, en ook wel naarmate de
leerlingen zelf kleiner zijn. Daarom
wordt het thans goed begrepen dat
men de overbevolking der klassen
moet vermijden. Wat men echter ook
zeer veel tegenkomt, wij mogen zeg
gen, wat men in België algemeen te
genkomt in het lagere onderwijs in
het middelbaar onderwijs is dit zooveel
het geval niet dat is dat de hoogere
klassen in de lagere scholen weinig
leerlingen tellen, maar dat daartegen
de laagste klassen geheel en al volge
propt zitten, ja, als opeengestapeld lig
gen. Dat is voorzeker eene groote fout
in de inrichting onzer lagere scholen,
want wij herhalen het, hoe kleiner de
kinderen zijn, hoe meer zij behoefte ge
voelen, niet in het algemeen, maar
persoonlijk geholpen te worden.
Wij hebben gemeend het artikel van
- The Standard ook wel eens voor
België te mogen bespreken. In ieder
geval zal men toegeven, dat de uitge
drukte meeningen van groot belang
zijn.
Verjaringen. 15 Januari 1829.
Bij dun boekhandelaar Van der Borght, op
de Kiekenmarkt te Brussel, teekent de heer
graaf de Merode do eerste op een smeek
schrift welk de vrijheid van onderwijs vraagt.
1G Januari 1884. Daar M. Coomans
in de kamerzitting gezegd had dat de priesters
do armen voor familie hebben, antwoordt M.
Bouvier hem Zij bestelen de armen.
Honderdste verjaardag van
Hippoliet Van Peene. Ter ge
legenheid der feestviering van den honderd
sten verjaardag van H. Van Peene, wordt er
door de zorgen der Stads en Universiteitsbi
bliotheek eene tentoonstelling ingericht, van
gedenkstukken betrekkelijk den Vlaamschen
tooneelschrijver on zijne vrouw, Virginia
Miry, de gunstig gekende tooneelspeolster
eigenhandige handschriften en andere stuk
ken, onlangs aan de Bibliotheek geschonken
door hunnen zoon, den heer Oscar Van Peene,
alsook de verzameling der werken, portret
ten, enz., enz. Deze tentoonstelling zal zich-
baar zijn op Zondag, 15 Januari aanstaande
van 1U tot 1 ure. Ingang, Baudeloostraat, 34
Gent.
Een dorp van vier inwoners.
In Duitschland bestaat er een dorp, dat,
volgens de laatste volksoptelling,slechts door
vier personen bewoond is het dorp Dirrer-
bach, in het Odenwald. Bij do volksoptelling
van 1905 waren er slechts twee inwoners,
zoodat de bevolking in vijf jaren tijds ver
dubbeld is.
De Belgische Zoetenaaye is overtroffen
Heffeest G. Verspeyen. De
betooging ie Gent, ingericht ter eere van den
confrater W. verspeyen. hoofdopsteller van
den Bien Public sedert 50 jaar, is be
paald vastgesteld op Zondag 29 Januari, om
4 ure namiddag het zal plaats hebben in de
groote zaal van den Handels- en Nijver
heidskring en bijgewoond worden door al
de leden van de Afdeeling der Vlaanderen
van den Bond der Belgische Drukpers, waar
bij zich zullen aansluiten, de voorzitters van
het Algemeen Bestuur en der verschillige
andere afdeelingen. Het feest zal bestaan in
het aandieden van een album, met de portret
ten van al de leden der feestvierende afdee
ling,eene herinneringsmedalie.enz. Het woord
zal gevoerd worden door de heeren K. Ly-
baert en Verbessem, wederzijds voorzitter en
ondervoorzitter den heer Rottiers, algemee-
nen voorzitter, en anderen.
Een muzikaal gedeelte, waarvan, benevens
artisten van de Nederlandsche en Fransche
Schouwburgen, leden en kinderen van leden
zullen mede werken, zal dit feest sluiten.
Stof in de mijnen. Een mijnen-
bureel in de Vereenigde Staten verhan
delt thans den aankoop eener koolmijn in
Pensylvanië. om deze te gebruiken tot proef
nemingen. Kunstmatige ontploffingen zullen
er voorkomen met het doel vast to stellen
welke de meest voorkomende oorzaken der
rampen zijn.
20.000 arbeiders kwamen gedurende deze
laatste tien jaren om door mijnrampen in de
Vereenigde-Staten.
Het bestudeeren der feiten liet toe vast te
stellen,dat deze ongevallen bijna steeds plaats
hebben in dan Winter, en vooral in December
eu Januari. Zeer zelden in don Zomer.
De experten der regeering zijn van meening
dat de ontploffingen niet toe te schrijven zijn
aan gassen, maar aan koolstoffen, gemengd
met de lucht en tot hooge temperatuur ver
hit. De proefondervindelijke opzoekingen zul
len dienen om de mijnwetgeving in de Ver
eenigde-Staten te volledigen en te wijzigen.
De wer*eSdbes*oemde schil
derij - De Nachtwacht van Rem
brandt. door een kwaaddoener gescheurd.
Uit Amsterdam wordt gemeld Een kerel
heeft met messteken die wereldberoemde
schilderij, geplaatst in het Staatsmuzeum van
Amsterdam, gescheurd.
Ofschoon de schilderij, erg beschadigd is,
zal men ze toch kunnen herstellen.
De plich'ige werd aangehouden.
Uitgifie van vaSsche stuk
ken W£3ZÏ twee frank. In den om
trek der Noordstatie, te Brussel, werden
sedert eenige dagen, valsche stukken van
twee frank met de beeltenis van Napoleon III,
en het jaartal I860 uitgegeven. Deze stuk
ken zijn goed nagemaakt, doch een weinig
mat en de klank is zeer gebrekkig.
Eene merkwaardige ontdek
king is iir Congo gedaan, ontdekking die
aan de economische uitbating der kolonie een
gansch ander uitzicht kan geven.
In de streek van Ponthiorville' is inder
daad, eene laag aardpek gevonden die
eene dikte heeft van 70 centimeters, en zich
uitstrekt over eene oppervlakte zoo groot als
de provincie Luxemburg.
Men wist sinds lang d'at in deze streek
aardpokachtige'scliilfersteen te vinden was
Stanley zelfs had er monsterstukken van
medegebracht, doch men vermoedde niet dat-
do ligging zoo uitgestrekt was. Het is een
Duitscher die de zaak aan 'L licht bracht, en
er op 'wècs welke rijkdom daar in den grond
verborgen ligt.
Het aardpek is zoo rijk aan olie dat schil-
fersteenen die men in brand steekt, uren
lang branden. Een ton aardpek levérde 230
liter olie op en bij het stoken daarvan, werd
bevonden dat -er 20 l. h. en 30 t. h. petroleurn
van te verkrijgen is.
De ontdekking is van groote waarde voor
de steamers in Congo, die tot dusverre hout
als brandstof moesten gebruiken.
Een nieuws,datEn het wordt nader beves
tigd door gansch het land door de over-
groote meerderheid der kiezers met ware ver
stomming zal vernomen worden, is dat hol
kartel tusschen liberalen en socialisten voor
de toekomende gemeentekiezingen veir*-
WOPpen is!! Zoo schrijft men in hel num
mer van Vrijdag in het liberale blad L'Etoile
Beige in eene bijzondere briefwisseling uit
Gont.
Indien men dus geene kwakkel heeft wil
len in de wereld zenden, dan mag men de tij
ding als waar en wezenlijk beschouwen. Wij
geven hierna de groote trekken van de on
derhandelingen, welke reeds meer dan een
half jaar aan den gang zijn,
De vooruitstrevende kring stelde als grond
slag voor het sluiten van het kartel voor de
kiezingen van de stad, de provincie en de ka
mers voor de jaren 1911 en 1912 de twee
volgende punten Het eerbiedigen van het
zelfbestaan der drie partijen en het behoud
van de wederkeerige programma's.
De socialisten namen die punten aan zonder
voorbehoud. De gematigde liberalen echter
wilden niet weten van het tweede punthet
behouden van de wederkeerige programma's.
Zij eischten dat de radikaal-socialisten het
princiep van de Evenredige Vertegenwoor
diging in het schepencollege lieten vallen
in andere woorden, dat al de posten in het
collego de liberalen alleen ten go-de kwa
men. De liberalen vroegen daarbij nog dal
do mandaten in den gemeenteraad zouden
verdeeld worden volgens de sterkte der kies-
machten van de partijen. Dat gaven de radi
kaal-socialisten toe, alsook dat de liberalen
in het college drie zetels zouden bekleeden.
Alles zou dus goed van der hand hebben ge
gaan, zoo de gematigde liberalen hunne vroe
gere gulzigheid hadden willen laten varen.
Doch dat gaat niet, naar men bevestigt de
liberalen willen alles of niets. De socialisten
antwoordden daarop Wel goed, dan krijgt
go niets.
Op dit punt is heel het spel in stukken ge
sprongen. De liberale kopstukken van Gent
hebben verleden jaar oprecht een Haler be
gaan. Zij gaven allen hun ontslag, omdat de
de katholieken en socialisten hun rechtvaar
dig deel eischten in hot bestuur.
Nu echter willen zij weerom alles hebben,
men verstaat dat dit voor hen voor altijd
onmogelijk zal zijn. Zij staan tusschen twoo
vuren. Ofwel moeten zij een deel der^laat-
sen in het schepencollege afstaan aan de
socialisten, en dan komt de vraag Waarom
zjlg'er dan vroeger van onder getrokken
Ofwel, wilt ge niets toestaan in hot schepen
college aan de socialisten en wilt ge alles
voor u houden en in dit geval, zijl ge ver
oordeeld om zelf voor altijd op droog zaad
gezet te worden...
Men ziet. als er omt eene domme streek is
bekroond geworden dan verdienen de Gent-
sche liberale koppen voorzeker een kruis van
eerste klas.
Onze innige deelneming aan onze liberale
vrienden
O
Staatkundig Overzicht
Engeland. Eene nota can het Engelsch
gouvernement deelt mede dat de verhan
delingen met Japan zich in de beste voor
waarden voortzettenEene handelsover
eenkomst zal van icege Japan ingebracht
worden om het donanenrccht te verbeteren.
Dit zal de vergelding can de toegevingen
van Engeland zijn.
Veresnigde Staten. De voorzitter der
Vereenigde .Staten komt een bij zonderen
brief aan het Kong res te sturenom de on-
middcHjfie stemming te vragen van een kre
diet van o mill ioen dollars voor het verster-
ken van het kanaal van Panama
Een zeer gewichtig rapport werd inge
diend van wege het Leger en. het zeewezen.
Het zeewezen vraagt. 12 millioen dollars om
het ontwerp van versterking uit te voeren.
M. Ta ft doet inzien dat het de plicht der
natie is zich te beschermen tegen alle over
rompelingom al zoo den voorspoed i-n de
vrijwaring van de Vereenigde Staten te ver
zekeren.
Turkyë. De Russische-Daitsche over
eenkomst brengt de gemoederen in Turkyë
in opschuddingJa de politieke vereenigin
gen van Konstantinopel wordt er vee.l uitge
zien naar de uitslagen van het onderhoud in
Potsdam.
Men vreest er de ergste gevolgen voor
Turkyë. Men :s nochtans zeer teert Jen over
de vriendelijke verklaringen van den Rijks
kanselier-aan den gezant van Turkyë te
Berlijn gedaan. Men verwacht niettemin
met ongeduld den tekst vhn cle Russisch-
Duitsche overeenkomst.
Rumenië. Dc voorzitter van de raads
kamer van Rumenië komt het programma
der regeering aan de behouderspartj be
kend te maken. Het gouvernement sled zich
voor eene wet voor te leggen voor hel verlee-
nen van assurancien op de ongevallende
ziekteen den ouderdom der werklieden. Het
zal ook de afschaffing vragen der lasteu op
de eigendommen van minder dan 10 hekta-
ren. Het zal de douanenrechlen en het ijze-
remoegtarief verminderen. Eindelijk stelt de
reg eer in g nog voor, een groot getal hervor
mingen in 't leger en in 't beheer te verwe
zenlijken.
Het opzoeken en ontginnen der mijnen
in Katanga.
In het Staatsblad is thans een dekreet
verschenen, dat het opzoeken van delfstoffen
en ontginnen van mijnen regelt, in Katanga.
Het dekreet is toepasselijk op het zoeken
en ontginnen 1° Van al de delfstoffen door
hun melaalgehalte bruikbaar de goud-, zil
ver-, platina-, iridium-, palladium-, radium-
ertsen (edele metalen) de kwik-, koper-,
lood-, zink-, kadmium-, ijzer-, mangaan-,
chroom-, tin-, bismuth-, kobalt-, nikkel-,
tungsteen-, antimonium-, arsenik-molydeen-
ertsen.
2° Van al de sloffen door hun zwavel of
phosphoorgehalle bruikbaar de gedegen
zwavel, de zwavelmetalen die in de vorige
groep niet begrepen zijn, de phosphorzure
kalk.
3° Van al de fossiele stoffen, zij wezen
brandbaar of aardpekachtig de glanskool,
de steenkool, de bruinkool, de delfstoffelijke
gewassen, het petroleum, het asphalt, de rot
sen die delfstoffelijke oliën bevatten, het fos
siele copal.
4° Van het steenzout,van de metaalzouten,
van de zoutbronnen de aluininhoudende rot
sen, helzwavelzur barium,de vitrioollioudende
ertsen (zwavelzuurijzer, zwavelzuurkoper).
5° Van het diamant en van do edelgesteen
ten.
Niemand mag zich overgeven aan liet op
zoeken der opgesomde stoffen, zonder van
een algemeen verlof voorzien te zijn.
Kunnen een algemeen verlof tot opzoeking
bekomen
1° D* personen opgeschreven in do kolonie
van Belgisch-Kongo
2° De burgerlijke vennootschappen met
winstgevend doel en handelsvennootschappen
op voorwaarde dat deze vennootschappen
onder hot regeeringstelsol der koloniale wet
ten geslicht wezen of dat zij de vereisc-hte
pleegvormen hebben vervuld om in de kolo
nie een arbë'dszetel te vestigen.
De maatschappijen moeten olkon persoon,
ten hunnen dienste in hoedanigheid van pro
spector, van een algemeen verlof tot opzoe
king voorzien.
Dezelfde verplichting wordt aan don bijzon
deren opgelegd, voor wiens rekening één of
meer prospectors werkzaam zijn.
Het algemeen verlof wordt afgeleverd
door den vertegenwoordiger van hel bijzon
der komiteit of door diens afgevaardigde,
tegen uitbetaling van eene som van 10Q0 fr.
Het is voor twee jaar geldig en kan ver
nieuwd worden.
Alle opzoekingswerken zijn verboden
a) Binnen den omtrek der stedelijke om
schrijvingen of der plaatsen die met de ste
delijke omschrijvingen gelijkgesteld zijn
b) Behalve met toelating der bevoegde
overheden, op den openbaren weg on op de
gronden die dezen op min dan 20 meters be
grenzen
c) Behalve met toelating van den eigenaar
cn van den bezitter, op de gronden die op min
dan 100 meters afstand van een woonhuis of
een gebouw gelegen zijn
d) Op de gronden krachtens wettelijke
akten voorbehouden.
Art. 10. Op de gronden die het bijzonder
komiteit toebehooren en door hetzelfde om
sloten, met gebouwen bezet of voor den land
bouw aangelegd zijn, worden de opzoekings-
werken slechts uitgevoerd na verkregen
toelating van het komiteit of diens afgevaar
digde.
Buiten de bijzondere regels, voor de ven
nootschappen met aandeelen bepaald, kan da
titularis van een bijzonder niet verloopen ver
lof, die de delfstoffelijke rijkdommen van
zijnen voorbehouden kring wil ontginnen,
een ontginningsverlof bekomen.
Art. 52. Een vennootschap met aandeelen
kan geen ontginningsverlof bekomen noch
verwerven, dan wanneer hare standregeleu
de voorafgaande goedkeuring van het bijzon
der komiteit verkregen hebben.
Deze goedkeuring wordt slechts verleend
na vervulling van bepaalde voorwaarden.
Bij het bestrijken van het eerste jaar dat
op den datum der aflevering van Lot ontgin
ningsverlof volgt, zal de titularis van het
verlof aan het bijzonder komiteit van Katan
ga een jaarli.iksch verplichtend recht beta
len, bestaande in 1 t. li. der ruwe opbrengst
van de mijnen en niet minder mogen uitma
ken dan 50 centiemen per hektare, begrepen
in den omtrek van het ontginningsgebied.
Het zal 5 t. h. bedragen indien het edele
metalen of diamanten en edelgesteenten
geldt, zonder dat het, in deze gevallen, be
neden 50 fr. per hectare kan dalen.
I>e ruwe opbrengst bedoelt de opgedolven
delfstof, liggende op het bovenvlak der mijn,
/.onder welkdanige vermindering ook voor
kosten van opdelving of andere.
Op den datum van den 11 Maart 1990 zal
de kolonie van Belgisch-Kongo, van rechts
wege, in al de rechten treden van den titu
laris van het on tginning3verlof en in het be
zit komen der mijnen en van het ontginnings-
materieel.
Men meldt uit New-York dat liet proces,
ingespannen tegen Madame Shenck, vrouw
van den millioenrijken Farnsworth, begon
nen is.
Mad.Shenck was, alvorens met Farnsworth
te trouwen, eene kamenierster en werd door
de familie van Farnsworth als eene onder-
kruipster aanzien. Zij werd aangehouden op
aanklacht van Dr Hupp, die Al. Farnsworth
verzorgde tijdens eene ziekte.
De vermoedens waren in de volgende om
standigheden opgerezen
M. Farnsworth was ziek geworden en Dp
Hupp werd geroepen om hem to verzorgen.
Daar de zieke geen vooruitgang deed, dacht
do dokter dat zijne voorschriften Diet goed
nageleefd wierden en zette eene verpleegster
hij M. Farnsworth. Niettegenstaande alles
bleef de toestand van den ziek'j verergeren.
De doktor vermoedde wat en onderzocht de
medecijnen. Hij bevond alsdan dat deze ver
giftigd waren. M. Farnsworth werd naar
het hospitaal overgebracht, doch daar zijne
vrouw hem gedurig kwam, bezoeken, was de
proefneming weeral misl'jkt. Eindelijk toen
de vrou\v van Farnswur\h ge/.eid had, dat zij
dacht dat haar man zou.de sterven en na vast
gesteld te hebben, dat bel toedienen van ver
gift bleef voortduren, deed Dr Hupp eene
klacht, waarop Mr-.d. Sheuck aangehouden
werd. Toen M. Farnsworth dit vernam,
weende hij, zeggende dat zijne vrouw on
schuldig was.
Ganseh New-York is in opschudding ge
bracht door deze zaak en vooral do vrouwen
schijnen, het zich ter harte te trekken.