I
6
bersiioa m een
srg
'T EEN EN 'f ANDER
Ds moorderlj van Dampremy
t-w V--N JklLJNr'S
DiLGBLAD
Vreeseüjke ontploffing
Landbouwbelangen.
!1
H
■EIa
i
ir
ih
jgevesiüende jaargasig n' 83.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Saterdag 8 April 1911
ABONNEMENTEN!
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. és és
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. és
BUREELENs
223,
TE OHIiSSEL
üasciKschcn Steenvjcg,
BestuurderJ.
TE HALST
220. I OICer3csti*:iat,
Telefoon 114
Van NuffehDe Oendt.
AANKONDIGINGEN
KI. flnnl'. (1 tot t M. reg.) fr. O.GO
3® blauz. ide regel) fr. 0.59
4- Oladr. (de regel) fr. 0.30
Fiamic. aankon. u>er regel) Ir. 2,00
Reltlaraen (per regel) fr 3 00
Gemengd u ieuws (per regel) fr. 2 13
Berin, herstell. (jier regel) fr. 2.00
Overlijden (per regel) (r. 2.U#
De volksvleiers hadden ov«r asnigo
dagen nogmaalseene ondervraging ge
licht tot den Heer de Broquevilie, mi
nister van IJzeren-wegen, over de loo-
nen aan zijn personeel toegekend. De
achtenswaardige minister heeft die
vleiers zoo gepast geantwoord, dat de
ze niet goednieer wisten waar kruipen,
Wij gaan eenige gegevens van den mi
nister aanhalen om aan alle reehtzinui-
gen te toonen, dat de katholieke regee
ring inderdaad bezield is met de beste
inzichten. De tegenstrevers beweren
bij hoog en bij leeg dat er voor de re
geering niets gedaan werd ten voor-
deele van het personeel der IJzeren-
wegen.... De minister zal ons hierop
antwoorden wat er in zijn beheer is ge
daan sedert 1 Juli 1007 tot 30 April
1910.
Gedurende dit tijdstip is er jaarlijks
eene som toegekend van 6.120.801 l'r.
van den 1™ Mei 1910 tot nu toe is er
nog eene jaarlrksche som bijgekomen
van 253.733 fr. voor do bedienden, en
2.904.007 fr. voor de werklieden.
Daarenboven werd er hun nog eens
eene som uitbetaald van 912.747 fr.
voor de werklieden en373.240 fr.voor
de bedienden.
Voor de afwezigheidspremiën, werd
er nog eene jaarüiksche som bijge
voegd van 115.000 fr. en om het
werkte verlichten, werden 78 wach
ters en hoofdwachters bij benoemd,
welke 158.000 fr. nieuwe uitgaven
vergden.
Al do tijdelijke wachters,en 24 oud-
tijdelijke wachters werden voor goed
in dienst gehouden.
De wachters kunnen allen 'een maxi
mum verkrijgen van 3000 fr. en de
hoofdwachters een van 3.900- Ir.
De tijdperken om verhoogingen te
bekomen, werden insgelijks vermin
derd voor de stokers en machinisten.
De stoker begint aan 110 fr. en kan
h"t brengen tot 140fr., de laders be
ginnen met 3 fr. per dag en kunnen
komen tot. 3.60 fr., de machinisten
kunnen een maximinffi bereiken van
240 fr,
In 1909 werden nog premien toege
kend aan de machinisten, die dat jaar
voor regelmatigheid en spaarzaamheid
beliepen per hoofd en voor de twaall
msandentot 262 fr. De stokers ontvin
gen eene gemiddelde premie van 79
ir. per hoofd.
Bovendien werden voor premiën van
opmerkzaamheid aan stokers en ma
chinisten in 1909 eene gezamenlijke
som geschonken van 104.841 fr.... De
arbeidsduur werd eveneens vermin
derd de gemiddelde duur per dag is
elf uren. Gedurende de 21 jaren die
1907 voorafgingen, werd er eene ge
zamenlijke. vermeerdering toegestaan
van 16.26o.835 frank, of nagenoeg
700.000 fr. per jaar, vanaf 1907 tot
1910, dus gedurende 3 jaren, werd er
eene vermeerdering gegeven van
11.190.000 fr., hetzij juist 2.197.316
fr.,per jaar, of viermaal zooveel als
vroeger. En in plaats van den minister
goed to keuren, wordt hij door dn te
genstrevers, heviger en geweldiger en
venijniger aangerand en bestreden, als
wel ooit met een minister van Spoor
wegen het geval was.
Daar staan de volksvleiers nu eens
waarlijk in het volle daglichtdaar
voelt men thans eens goed, hoe recht
zinnig die mannen zijn. Zij schreeuwen
en bulderen over opslag, en grooto loo-
nen, en de ministers, die al deden wat
mogelijk wcs.omhunne onderhoorigen
voldoening te geven, die ministers, die
jnillioenen hebben besteed aan de lots
verbetering van hun personeel; zij wor
den nijdiger en valscher nog bekampt
als al hunne voorgangers. In 1907
vroeg M. Anseele een minimum van 3
fr. per dag, welnu,zeggen de ministers,
wij hebben dit minimum gegeven aan
al onze werklieden.
Rechtuit gesproken, lezer, bestaat
er hier geene rede om hulde te brengen
aan de ministers die zulks tot stand
brachten
M' Anseele zelf bekende, dal hij dit
gevraagd had, omdat hij niet meer kon
verwachten. Dit nog aangenomen, is
het geen overheerlijke uitslag alles
te verkrijgen wat men verwachten
kan
Doch de tegenstrevers zijn of zullen
nooit voldaan zijn daar zijn het tegen
strevers voor. Maar zij zouden de eer
lijkheid moeten bezitten, ten minste te
erkennen, dat er door do katholieke
Regeering overgroole en onloochen
bare verbeteringen worden uitgevoerd.
Do Belgische bevolking zal het in
hunne plaats doen.
l'crjaplïïgeïi. S April 1866.
Keizer Maximilian en Keizerin Cbarlolta
w onen te Mexico den lijkdienst bij van den
uitenant baron d'Huart.
8 April 1865. Luitenant-generaal
Chazal, minister van Oorlog-, en doherrvolks-
erlegenwoordigor Delaet treden in tweege
vecht te Ten-Noeve. M. Chazal is licht ge
troffen door den kogel van zijn tegenstrever.
8 April 1885. De koning, do konin
gin, prinses Clementina en prins Baudewijn
ontvangen mot de grootste eer aan de Noord
statie. prins Philippus van Saxen on den
aartshertog Rodolph die met hunne vrouw
•n de prinsessen Louisa en Stepharila, den
koning komen geluk wenachen ter gelegen-
i -id dor 50® verjaring van zijne geboorte.
Oa giir©ote ps'ijskssswp wssw
AÏachtveej ingericht door do aar.be-
eling derRegeoringen van helGemeentebe-
timr van Anderleclit, zal plaats hebben in do
slachthuizen van And erf echt, Duitschland-
straat, Zondag 9 April aanslaande, fe 10 uur
's morgens.
Deze prijskamp zal vereerd worden mot de
tegenwoordigheid van Mijnheel* Helleput te,
Minister van Landbouw, en door eene ten-
toonsidling der geprimeerde dieren gevolgd
worden, welke duren zal tot 6 uur 's avonds
ij Jens gansch den duur dor tentoonstelling,
zullen de muziekmaatschappijen der G *meen-
Ie zich doen hooren.
wses da» hesp
Go Mierree sa 3*. Het huldebetoon in
gericht ter gelegenheid van het jubelfeest
van den hoer Gouverneur der provincie, zal
plaats hebben Zondag 20 April.
Do plechtig^ overhandiging van het prach
tig album za! plaats hebben om 11 ure in do
Arsenaatzaal van hel stadhuis, te Gent, (in
gang langs do Hoogpoort).
Om 1 ure, groot feestmaal den jubilaris
aangeboden in do prachtige zalen van den
Grooten Schouwburg. Beide plechtigheden
zullen opgeluisterd worden door ceae krijgs
muziek.
Degerneeriteoverhedcn die de tweevoudige
feestelijkheid niet hunne tegenwoordigheid
vereeren, om aldus een nieuwen blijk van
adding to geven aan M. baron de Kerchovo
d'Exaerdo, die sedert 25 jaar met zooveel
gezag on welwillendheid do belangen onzer
provincie ter harte neemt, dienen zoo spoedig
mogelijk hunne toetreding te zenden, aan den
schrijver van hot inrichlingskomiteit M.
Verdon ok, burgemeester Gen thrugge.
EJe De hamster, een
soort van veldrat, is verschenen in de provin
cie Luik op den rechteroever der Maas. Zij
komt uit Duitschland. Dat knaagdier doe'
grooto schade vooral aan tarwe. Zij haald de
tarwe weg om er in den winter van te leven.
Het gouvernement heeft eene premie uit
geloofd voor de uitroeiing der hamsters 25
centiemen voor een® groote 15 centiemen
voor eene jonge.
De landbouwers houden zich ieverig bezig
mot het uitroeien dezer schadelijke dieren.
Voor 1909 werden 4.229.55 fr. betaald
voor gedood© hamsters, wat gelijk staat met
17000 volwassen of 2S000 jonge hamsters.
De hamster is anders niet zoo kwaad als de
gewono rat, maar doet meer schade.
Ons Vopstesspaar. De laatste
berichten uit Egypte betreffende den gezond
heidstoestand onzer geliefde Koningin luiden
zeer gunstig.
De Koning en do Koningin van België zijn
in de stad Caïro toegekomen. Zij werden aan
de statie ontvangen door den Khédive.
op da Phifipp'j e Tanden
Mededeeling van P. Van Runckelen,
simiui is van Scheut.
Ons volk van Amadeo beeft dezer dagen
met angst en vreeze get'-gpii, V-rooi zake i an
eenen vuurberg die gestoord was. Wij kwa
men er nog goed van lussclmn.
Maar elders zijn er velen verongelukt en is
er groote schade. Erg vreesachtig ben ik wel
niet, en toch rechtuit gezegd, liever la/.e ik
van zulke voorvallen in de boeken, dan zoo
mts \a.o nabij te beschouwen. Reeds twee
dagen ging er gedurig een geschok door den
grond, soms hevig soms min, met een ramme
len als van den donder in de verte. Menschen
en dieren liepen verlegen en ongerust. Mijn
huis staat ook niet al te sterk, on het scheen
mij nu en dan alsof het dak beneden kw am.
Deo 28 Februari 's nachts verbeidde de eene
schok den anderen niet, 't sring erger en erger
Om 3 uren sprong ik op, 'k dacht dat de muren
scneurdeo mijne kanier stond in licht en
laai, maar dat \vas geen bliksem. Zou er wel
een brand zijn Neen, daar ginds boven den
borg. het vuur slaat uit en hemelhoog© En
er t'isschen vliegen bonken steen. Maar de
lucht is helledonker. En wat klinkt het door
den nacht toch akelig van menschen die roe
pen, houden die huiien, dieren die kreunen.
Op eens blijft er niets meer te zien dan een
twarr, gevaarte boven den berg, zwarter nog
dan al het overige. Die wolk zet uit, zjj schuilt,
zij nadert, nadert....
Een machtige solferreuk bevangt my. Ik
steek nn.ine hand door 't raam. Warme
as.scTie, lava moet dat zijn. Zullen wij dan
verstikken Onbedacht ga ik kun len om mij
en mijn volk aan de 11. Moeder te bevolen.
Langzaam aan vermindert het geknetter
van de aascheen 't gaat over.
Ilij 't eerste daglicht was ik te been. Aarde
en daken, 't lag al met lavo bestrooid en be
dekt. Gnd zij gedankt, hier in Amadeo kregen
wij zoo weinig vjan dio vlaag. Huizen en men
schen zijn ongedeerd, maar beesten in do wei
den zijn gedood, op de akkers is do oogst ver
schroeid. de vryelifen verbrand. Menig arme
werkman zit nu in <r© ellende.
Den gansch on dag was de kerk vol lieden
lie openarms baden om behoudenis en ont
fermen. 's Avonds om 11 uren kwam ik van
by eenen zieke weer naar huis en ik hoordo
dat da menschen niet dierven aJleea blijven,
maar vergaderd zaten in de ruimste Casas
om iuult>p te bidden.
Het bleef zoo rnet die aardbevingen aanloo-
pen vier ui vijf dagen en tegen don achtsten
was alfes weer elfen, de menschen leefden
nog eens gerust.
Was er in Amadeo niemand verongelukt,
op dne uurkens van ons, in een gehucht na-
Ier bij den berg, verging het slechter. Eeno
boiling die afschoof, sleepte verscheidene hui
zen mee. De inwoners werden bijna allen
gedood. Zeven waren er overgeschoten, maar
gekwetst en met brandwonden bedekt lagen
ij te kermen om iiulpe. En wat gedaan om ze
te helpen, zonder voldoende gerief om zo te
bezorgen en hunne wonden behoorlijk te ver
binden....
Duizend dooden zijn or wellicht in Talisay,
Limere on Taal. En welk eeno rouw voor
weduwen en weezen dio 't overleven. Bisschop
Petrilli is die ongelukkigen gaan troosten.
Den Vrydag 11 Februari werd er in Talisay
een plechtige lijkdienst gezongen.
Zonder uitstel zorgde het Amerikaansch
bestuur om hulpe en voorraad te zenden waar
het noodig was. Terwijl ik schrijf, verneem
ik dat er kleine schepen vertrokken zijn naar
Taal, over het meer, om de bewoners te ver
voeren. Ginder staat alles onder w ater.
Bij zulko ramp zijn veel menschen tot in
keer gekomen. Geve het H. Hort dat zij vol-
herden Naar 't geestelijke ging reeds alles
goed. Sedert tien maand dat ik hier verblijf,
heb ik do zaken van 75 verkeerde huishou
dens kunnen effen maken. In 't begin had ik
den eersten Zondag van iedere maand 40 tot
50 communiën. Met Nieuwjaar 1 ld en nu in
Februari 115. Gedankt en gelooid zij 'til.
Hert v,>n Jezus
Te Amadeo, op 't eiland Luzon, den 20
Februari ïyil.
!s het een spoor
Woensdag namiddag bevonden zich eenige
verbruikers in een koffiehuis van Marchiene-
Zone. Zij hoorden er eeno vrouw, Esther X.,
tamelijk luid in gesprek met een kerel van
verdacht uiterlijk.
Deze twee personen spraken over eene
vordeeling welke na een aanslag gedaan was
geworden. Het was niet zeer moeilijk, eenige
bijzonderheden in overeenstemming le bren
gen met de misdaad van Dampremy en een
policieagent werd verwittigd.
De beide personen werden naar het policie-
burool overgebracht,
Toen dagbladschrijvers echter naar het
policiebureol om inlichtingen vroegen, kon
den zij onmogohjk nieuws krijgen De policie
zweeg en verklaarde dat er niets gebeurd
was.
Een blad van Charleroi deed dan een on
derzoek op eigen hand en het verkreeg zulke
inlichtingen, dat het met zekerheid kon mal
den, dat Eslher X... wel degelijk over de
misdaad van Damprernj sprak.
De kerel met wien de vrouw in gesprek
w as, zou wel oen der kerels zijn, die hun
doel gehad hebben van de som van 500 fr.,
wegens diensten aan de moordenaars bewe
zen. Het zou de kerel zijn di* do zeep gele
verd heeft, welke in de nabijheid van het
hui» van den E. H. Pastoor gevonden werd.
Uit hetgeen men van de samenspraak ge
hoord heeft, zou ook blijken, dat de moorde
naars van eerst af zinnens waren, door het
venster in de slaapkamer van den priester te
dringen. Ook was diefstal de drijfveer dei-
misdaad en het is slechts toevallig, dat de
obligation, liet zilverwerk en andere kost
baarheden niet medegenomen werden. De
slachtoffers werden vermoord m«t hamers,
welke de moordenaars medegebracht hadden.
Het gerecht zal nu teonderzoeken hebben,
wat er van het gesprek waar is.
Ds Internationale dievenbende.
Hetzelfde blad meldt ook nog dat do mis
daad voorzeker moet gepleegd zijn door de le
den der internationale dievenbende, waarvan
onlangs verscheidene leden te Parijs aange
houden werden.
Eenige leden dezer bende zouden bot rek
kingen aangeknoopt hebben met de bonders
een er danszaal uit de streek, en dezen zouden
den slag aangeduid hebben.
De moordenaars zouden in het huis der
misdaad alles onderste boven geworpen heb
ben, ora het gerecht op een dwaalspoor te
bron gen.
Zeker is het evenwel, dat do twoo kerels,
waarvan or kooger als aanduidors gesproken
wordt, daags na de misdaad eone belangrijke
geldsom uitgewisseld hebben.
De persoon, bij wien deze kerels de som
uitwisselden, was zoozeer bevreesd van de
kerels dat hij niet eerder dierf klappen.
Deze kerels worden nu van dichtbij be
waakt.
Staatkundig Overzicht
Engeland. De grondwet lel ij he hervor
mingen welke thans in het Lagerhuis be
sproken worden, hebben het liberaal kabinet
verplicht,eene nieuwe takt iett aan te nemen.
De oppositie heeft niet min dan 900 amen
dementen aangeboden.
Indien M. A-squith dus al deze voorstellen
moest onderzoeken, sou het jaren duren,
vooraleer men tot een besluit zou komen.
De tnktiek der liberalen bestaat nu in de
stilzwijgendheid. Op al de redevoeringen der
oppositie tcordt door do liberalen niet geant
woord.
De oppositie sal meester blijven van het
veld lot aan de Pausehvacantieen daarna
zal de liberale meerderheid het ontwerp van
M. Asquith stemmen.
Portugal.De ministerraad heeft, besloten,
dat de wetgevende verkiezingen op 28 Mei
zullen plaats hebben.
De kieswet is derwijze veranderddat al
de soldaten en burgersdie kunnen lezen,
stemrecht hebben.
De minister van Justicic heeft een wets
ontwerp neergelegd, betrekkelijk de schei
ding van Kerk en Staat-, zoodra dè minis
terraad over de wel t' akkoord is, zal de wel
afgekondigd worden.
Italië. Het nieuw kabinet heeft zich
gisteren roor de eerste maal in de Kamer
aangeboden. M. Giolitti gaf lezing van zijn
programma en werd warm toegejuicht door
de linkerzijde.
Spanje. Zaterdag zullen de debatten
over de Ferrer kwestie gesloten worden.
Men voorziet dat het vonnis tegen Ferrer
geveldzal goedgekeurd worden.
De Spaansche Kamer zal daarna in ver
lof gaan.
Japan. Het nieuw handelsverdrag met
Engeland is door de gevolmachtigde minis
ters der twee landen geleekend geworden.
De invoerrechten van verscheidene artikelen
worden voor Japan veel verzwaard.
Te Vilvoorde.
Twee dooden en zeven erg gekwetsten.
Donderdag avond rond 5 1/2 ure had in de
fabriek van M. Duché, scheikundige een
vreeselijk ongeluk plaats.
Toen do werklieden volop aan den arbeid
waren, zijn twee vergaarbakken, gevuld met
salpeterzuur (acidc nitiique) gesprongen. De
ontploffing was verschrikkelijk en werd meer
dan twee kilometers ver gehoord.
Onmiddelijk kwamen van alle kanten
nieuwsgierigen toegeloopen. De gendarmen
moesten geroepen verden, om het volk op
afstand le houden.
De eerste ontroering voorbij zijnde, be
greep men, dat de ramp slach(offers moes».
gemaakt hebben. Men snelde hen dus ter
hulp.
Weldra vond men tusschen de puinen, de
vermorzelde lijken van twee werklieden, de
genaamdon Lafontaine, van Vilvoorde ea
Willenis, van Humbeek.
Vorder lagen ook nog zeven werklieden,
welke vreeselijk verbrand waren door het
sterk bij lend vocht.
Verscheidene geneesheeren snelden onmid
delijk ter hulp en dienden de slachtoffers da
beste zorgen toe. waarna zij naar het gasthuis
overgebracht werden. 1 «j|jj
De lijken der donde werklieden werden Ji!
naar het doodenhuis overgebracht.
De schade is zeer aanzienlijk. Het werkhuis
zelf, dat geheel in ijzerbet on opgetrokken is, Ium]
heeft niet veel geleden, doch al de ruiten van
het werk buis zijn uitgeslagen en hetmateriaal vijp
vernield.
Het parket zou heden Vrijdag ter plaats jj j
een onderzoek komen doen.
De ongelukkige Lafontaine w as 39 jaar
oud, gehuwd en vader van verscheidene kin- jR j
deren. Zijn gezel, Willems, was 30 jaar oud /jjJ
en ongehuwd. Do fabriek is stilgelegd.
O
Porei
Eene der aangenaamste, gezondste ea
voortreffelijkst© groenten is gewis de porei.
Ook vindt zij plaats in d« keuken van rijk ea 1
arm. van burger, boer en werkman. Jammer aljBj
dat zij op zoo kleine schaal door vele land-
houwers wordt gekweekt. In de omstreken
der steden en grooto centrums vindt moa
meer uiigestrekte partijen, maar op da u.lH1
- - j [Rh
1
porei zoo klein, dat het onmogelijk is er
winters gebruik van te maken.
Daarom raden wij de landbouwers aan
voor eouo grootere oppervlakte porei to ji
zorgen.
Dan moeten er soorten gekweekt worden A'
die veel opbrengen. Zoo geren de Reasach- i' lj J|
lig© van CarenUu n en de Korte dikke van Ifjljj!
Rouen overvloedige opbrengsten. Verder
hangt cr zeer veel af van de bemesting. De E i
porei is eenezeor uitputtende plant zij ver- j
kiest een laerriachtigen bodem die zeer 'lip;;
vruchtbaar en diep omgewerkt is.
Vloeimesten toedienen vóór het zaaiën is N
aanbevelenswaardig. Doch dit is onvol- 'livji!
doende wil men winstgevende opbrengstea jg[u|)
bekomen, dan moet men hulpmesten aan- ^!'ff
wenden.
SlikstofbcvaUonde vetten zijn er noodig
voor den regel matigen groei en de behoor- U i|
lijke ontwikkeling der planten. l'lil'
Daartoe is zwavelzure ammoniak te ver
kiezen.
Daarenboven dient men potasch- en fos-
foorzuurhoudende mesten te gebruiken, die
een gunstige» invloed hebben en op de hoe
danigheid der opbrengst.
Derhalve rarlen wij aan per are do hierna
aangeduide hulpmesten aan te wenden
3 tot 4 kgr, ammoniakzout
2 1/2 tot 3 kgr. zwavelzure potasch en
4 tot 5 kgr. superfosfaat.
De minerale rneston worden vóór het
zaaien ondergeploegd.
Den zwavelzuren ammoniak zal men, vóór
liet zaaien, goed ineggen of inrijven.
Wie op die manier te werk gaat,heeft veel
kans zieh in een schoonen uilslag te mogea
verheugen. Trouwens over een paar jaren
bekwamen wij, op dergelijke wijze, do vol
gende opbrengsten
I. Getuige (3 hectoliters beir) 376 kgr»
II. Volledige bemesting (3 kgr.
ammoniakzout 2 l/2zwavelzure
potasch en 4 kgr. superfosfaat
lil!
Mij
r
490 kgr.
Willy.
FRANKRIJK
Koude en sneeuw.
fHü
De sneeuw blijft vallen in de omslroke»
van Parijs. De koude is zocr hevig.
Ook in het Zuiden van Frankrijk richt de a
hevige koude groote schade aan de fruit-
boomen.
De dlefte der diplomatische dokumenten
De drie aangehoudenen weigeren to ant
woorden op de vragen welke hen gestel»
worden. Zij houden alheen staan, dat zij ziel
niets te verwijten hebben. Een der aange
houdenen beweoit alloon, dat hij alleen in
lichtingen over handelszaken gegeven heeft
De lot.jevrjlen van een Duitsch officier
De DuUsche luitenant Hannibal, die ziji
regiroont verlaten had, en naar Rijs-el geko
niöTi was om er dienst te nemen in he
Vreemdenlegioen, is geweigerd geworden 1
De luitenant is dan naar België teruggekeerd M.
