Rerum Novarum
BUITENLAND.
'T EEN EN 'T ANDER
Vlaamsclis Kermis op
Sint JozefsparoGlile.
O
XJ'A-GS-BL
33
Waarom tie Marokkaanse!»
staan in opstand zijn,
Echtelijk drama te Roux
Gelukkig ontsnapt
Een dokwerker
over de Schoolwet
Zeventiende jaargang nr I IS.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Woensdag 17 Mei ISIS
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle poslbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. 4":- jjfr
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
EUREELEN
TE BRUSSEL TE MULST
230, Ksachtsclien Steenweg, 220. I lierKsti-aat,
Telefoon 114
Bestuurder: J. Van Nuffel-De Gendt.
Zondag vierden de kristeno arfeci
ders van Brussel en Antwerpen het
Rerum Novarum, of liet verschij
nen van den onslorfelijken wereldhrief
van Leo den XIII', den Paus der
werk!iedonT wi ntig jaren is hel gele
den dat die briefde wereld werd inge
zonden, en het was hij deze twintigste
verjaring dat men er aan gehouden
hacl, vooral te Antwerpen, deze blijde
herinnering glorievol le vieren. Te
Brussel namen er twintig maatschap
pijen deel aan den optocht, te Antwer
pen waren er zeventig, waartusschen
achtgroote muziekkorpsen en gevolgd
door verscheidene duizenden kristene
werklieden. Het vieren van het kristen
arbeidsfeest zou in gansch het land in
voege moeten treden, het is op zulke
dagen dat meivde horst van vreugde
en blijdschap voelt zwellen, hij het
zien van duizenden doorbrave en een
voudige werklieden, die liet hoofd lier
opgeheven, de oogen stralend van ge
noegen, te midden van do moderne
grootsteden,durven uitkomen voor hun
gedacht, voor hun verlangen, voor hun
geloof.
In Brussel spraken de Heeren Rcn-
kin. Carton do Wiart, Feuillien en
anderen over de schoolwet, en haren
invloed op maatschappelijk terrein, te
Antwerpen hesprak advokaat Hector
Lcbon, de hoogc he teekenis van den
pauselijken wereldhrief. Leo de XIII
herinnerde de plichten vau den arbei
der en bevestigde met krachtige woor-
don de rechten van den werkman.
Men moet werken 0111 te leven, want
zegde reeds over twee eeuwen de door
luchtige Bossuét degene die opzhoudt
ie werken, houdt op le leven.
Teder mensch die werkt, zegt de
Paus, heeft recht op een rechtvaardig
loon, helwelke hem in staat stelt op
waardige wijze te leven, met zijne
vrouw en kinderen.
Staatshulp en liefdadigheid zijn niet
van noode voor eerlijke werkers met
oen middelmatig huisgezin. Staatshulp
is noodig, in liet geval dat een arbeider
een overtalrijk gezin heeft te onder
houden liefdadigheid komt slechts
van pas, daar waar de arbeiderslami-
lien door ziekte of ongevallen worden
geteisterd. In eene welgeordende
samenleving moeten de vadsigen en
luiaards geweerd worden.
Om het kristen sociaal ideaal te kun
nen verwezenlijken, moeten de arbei
ders zich vereenigende groepeeringen
moeten als de vroegere gilden en am
bachten worden heringericht, doch
AANKONDIGINGEN
KI. aank. tl tot 4 lel. rcg.) fr. O 60
3« bkidz. (de regel) Ir. 0.50
4« bladz. (de r 'gel) fr. 0.30
Fimmc. aankon, ^per regel) fr. 2,00
Rekiamen (perregel) fr 2.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht. herstell. (ju-r regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
kristen mensch liet onbetwistbare recht
0111 zijn toestand met alle eerlijke mid
delen te verbeteren.
Deze prachtige gedachten mogen
dringen in het hart en den geest, niet
enkel van den arbeider, maar van alle
huisvaders zij zijn als het levenwek
kend woord, dat vrede en blijheid
brengt op den levensweg van den kris
ten. Wij moeten zelf betrouwen
bezitten. Hoewel donkere en onzekere
dagen ons zijn voorbehouden, in al de
landen van Europa, is het buiten allen
twijfel, dat de eindzege-praal ons moet
toebeliooren. De kristene maatschap
pelijke gedachten moeten in do maat
schappij zegevieren.
Het is met gegrondheid dat jaarlijks
de beteekenis herdacht en gevierd
wordt van de verschijning van Re
rum Novarum In al do steden zou
zulks tot stand dienen te komen. Wij
zijn zoo vrij dit gedacht vooruit te zet
ten. Binnen vijt jaar zal liet vijf en
twintig jaren zijn, dat deze pauselijke
wereldhrief is verschenen. Het war
mogelijk wel eene gelukkige en aan
gename gebeurtenis, zoo men in dat
jaar, eene nationale feestviering van
hel «Rerum Novarum» op touw
zette te Antwerpen. Wij schrijven Ant
werpen, omdat het in deze stad is, dat
deze feesten sinds jaren met den mees-
ten luister plaats grijpen, en dat men
daar meer dan elders mag verzekerd
zijn van een ongemeenen bijval.
E»i» Staat op jtapies*. In <le
zaak van den lintjeshandel van Valensi in
Frankrijk, is er sprake g-e*veest van de repu
bliek Counani, waarvan een massa onder
scheidingen werden uitgedeeld. Counani is
een gebied tusschen Fransch-Guyana en de
Amazonenrivicr, dat Frankrijk en Brazil
elkaar liebkea betwist. Op zekeren dag'dook
te Parijs een avonturier op, dio zich uitgaf
voor den president van Counani. Hij was
tamelijk onschadelijk maar hij vond navol
gers, die zaken maakten met den handel in
lintjes.
De heerlijkheid van den staat is echter
dezer dagen geëindigd. De republiek heeft
namelijk deelgenomen aan de tentoonstelling
te Roubaix, en de afgevaardigde van Guyana-
Jean Galmot, heeft zich de moeite gegeven
eenigo ophelderingen te geven, waardoor zij
van de tenloonslellingslijsl werden geschrapt.
Volgens Galmot's verklaringen heeft de repu
bliek Counani nooit bestaan. I11 het gelieele
gebied tusschen Fransch-Guyana enden mond
van den Amazonerivier, zocht hij vergeefs
een land, slechts een enkel dorp met dertig
huiten. De tegenwoordige president, Adolphe
Brezet, is een voormalige matroos, sedert
1902 te Parijs woont en daar de legende van
het fantastische land heeft uitgebaat. Een
„wu aan<feelenmaatschappij werd gesticht meteen
gewijzigd naar de zedenen cebrnikénilniBloe"' die amble°.
.11 i. .v5 digheden, orden en zelfs noslzee-els verkocht.
van dezen tijd. Deze vereenigingenm
tegenstrijd met de socialistische veree-
nigingen, welke enkel leefbaar zijn
met de gedurige gedachten, van ge
weid, haat,wanorde en revolutiede
kristene vereenigingen moeten steunen
op den geest van liefdadigheid en van
tucht. Zij moeten de rechten van allen
erkennen.
Buiten dit economisch, verstande
lijk en zedelijk ideaal in liet algemeen,
is er nog een persoonlijk inwendig
ideaal. De Lazarore, die te Napels op
den boord van het zeestrand eene vijg
als noenmaal gebruikt do landman,
die na een vollen dag slafelijk werken,
naar huis toegaat, en door de takken
der hoornen en door de blaren heen,
in de verte zijne woning ontwaart,
waar zijne vrouw, met het kind op den
arm, hem in de deur staat af te wach
ten, die Lazarone en die landman
hebben ieder hun ideaal. Zoo bezit,
of zoo moet ieder kristen mensch zijn
persoonlijk ideaal bezitten. Wij zijn
geene kloosterlingen wij zijn door
God in dc wereld, geplaatst om er een
gezin te stichten en tot Gods glorie op
te brengen 0111 dit te doen heeft ieder
gheden, orden en zelfs postzegels verkocht
en goede zaken maakte.
Men zal de atlassen, waarop de republiek
voorkomt, nu moeten verbeteren
Domkogspepij. De heer voorzit
ter Fallières, als hij antwoordde op den heil
dronk des Konings, heeft onder andere
gezegd
I11 al de takken der mensehelijke bedrij
vigheid nijverheid, handel, politiek, lette
ren, wetenschappen en kunsten, heeft België
eene uitstekende plaats weten te veroveren
onder de natiën.
Wo rneonen dat zulks eene hulde is aan
de Belgen. België en liet Gouvernement ge
bracht.
Do heer Fallières heeft natuurlijk niet
willen zeggen dat België en do Belgen uit
blinken door hunne domheid de lieer Voor
zitter der Fransche Republiek sprak ernstig
Het zijn maar onze liberalen die nog altijd
aan het oude deuntje houden dat de katholie
ken noodzakelijk domkoppen zijn.
Maar ze hebben toch 't verstand zich aan
't bewind te houden dat is al wel
Re g?nondheid van den H.
Uadea*. Uit officieele, Vatikaansche
bron, wordt verzekerd, dat do onrustwek
kende tijdingen verspreid door de vreemde
bladen, vooral door de Engelsche, aangaande
den gezondheidstoestand van don II. Vader
De Daily Mail hoeft dezer dagen een mani
fest afgekondigd dat hem door de oproerige
Marokkaansclie stammen gezonden werd,
met verzoek het le willen openhaar maken.
I11 het manifest wordt geene molding
gemaakt, van welken stam liet manifest uit
gaat. Het schrijvenisgericlitaan deEuropee-
sche en Amerikaahsche staten en aan heel de
beschaafde wereld.
De Marokkanen beweren, dat zij de Euro
peanen zeer genegen zijn.
Dat men wel wele, zoggen zij in 1
manifest, dat ons cenig doel is, ons te ont
maken van den liuidigen Sultan, van Mouley
Hafid, wiens brutaliteit eene schande is, niet
alleen voor do ïnuzULmanncn maar nog voor
liet menschdóin.
Zijne barbaarschheid is spreekwoorde
lijk. Zonder do minste reden doet hij do han
den der ongelukkigen welke hij als slacht
offers gekozen heeft, afsnijden en de bloedige
stompen dan in kokende pek steken.
Hij doet hen do tong en do oogen uitruk
ken en laat de ongelukkigen op do vreese-
lijksto wijze martelen.
Indien hij zich wil vermaken,laat hij een
zijner slaven in don dierenkuil werpen, waar
de arme man spoedig door eenige wilde die
ren verscheurd en verslonden wordt.
Eenige dagen geleden nog liet hij twee
Marokkanen, die verdacht werden een muil
dier gestolen te hebben; doof den kop schie
ten.
In zijn paleis zelf is hij even wreed
Geene enkele vrouw, welke door hem opge
merkt wordt, wordt met, rust gelaten. Ón-
nnddelijk moeten zi j i.-arzijn paleis gebracht
worden en indien zij weigeren, doet hij ze
eenvoudig gevangen nemen en in zi jne kamer
opsluiten.
Het is eon dronkaard, een bedrieger,
eene ware heest. Indien de christenen slechts
.le hebt der iuisik.rttn kenden, welke lij ge
pleegd heelt sinds zijne troonsbeklimming,
indien zij wisten dat liij aan zijne caïds loelaat
te plunderen en te moorden waar het hun
belieft; zouden zij ons helpen, den booswicht
af le zetten,in plaats van eene sterke troepen
macht te zenden 0111 den ellendeling te helpen
- V ij verklaren, dat indien men ons een
sultan geeft, welke ons degelijk behandelt ci
die ons vertrouwen verdient, alle onlusten
onmiddelijk zullen ophouden.
De vader trok onmiddelijk aan de alarmbel
en 1500 meters verder stopte de trein.
Kolonel Lamole ging onmiddelijk met den
opzichter van den trein opzoek, terwijl do
trein naar Avignon voortreed en daar Mevr.
Lamole afzette. Deze was schier zinneloos
van smart.
Kolonel Lamole en do opzichter vonden
het knaapje bewusteloos in eeue droge gracht
langs de haan liggen. De ld fine droeg slechts
eenige onbeduidende kneuzingen.
Een trein welke juist kwam aangereden,
stopte en dc onderbroken reis werd voortge
zet.
Men oordeele over de vreugde der moeder,
toen zij haar zoontje, dat zij reeds dood
waande, terug in de armen mocht drukken.
Do toestand van den kleine is zoo voldoen
de mogelijk.
Ilij zal er zich in allo geval mogen
roemen, gelukkig ontsnapt te zijn.
Zooals reeds in de dag- en weekbladen
werd aangekondigd heeft het Bestuur van
den Katholieken Volkskring besloten eene p0,nst hcerschte echter niet lang in het jong
Vlaamse/'ie Kermis in te richten op Zondagen 'lU,sh°uden.
op
Wij krijgen dus niet eens het derde paart.
Als wij nu met 36 fr. de kloosters gaan ver
rijken dan vragen wij ons af: Wat zet de
stad dan uit met 430 fr. por leerling V Wfe
slaagt er die drijmaal meer millioeuen
op zijnen zak?
Daar zullen liberalen en socialisten niet op
antwoorden... Deze simpele werkman werd
luidruchtig toegejuicht. K11 is zijne redenee-
ringniet gebouwd op hoögc beschouwingen,
zij zijn zoo duidelijk en klaar, dat iedereen
ze begrijpen kan en begrijpen moet. Als al
onze werklieden het zoo konden aftappen
er hieven geen tien socialisten in heel het
Vlaainscho land... Met dezen kristen dok
werker roepen wij .- Leve Minister Schol-
laert, do rechtvaardigste van alle Belgen
want hij wil aan al de Belgen, zoowel katho
lieke als «iet-katholieke, do zelfde rechten
geven.
Een man werp! zijne vrouw in het water
Een echtelijk drama heeft Roux in op-
schudding gebracht. Eon IS jarige mijnwer
ker, Piet er Jumet genaamd, was twee maan
den geleden in het huwelijk gelreden met
Paula Verlet, ook IS jaar oud. De overeen-
Staatkundig Gverzicht
Spanje. Het gerucht wordt andermaal
verspreid dat hel kabinet Cana/e/as eerst
daags zjn ontslag zal geven. De positie
van M. Canalfjas is sinds eenigen tijd heel
wankelachtig en naar het schijnt-kan Ko
ning Alfons maar met meer overeenkomen
met zijnen kdb incisor er ste. De grootste oor
zaak daarvan is de Marokkaansclie kwestie.
Koning Al /'ons is voor een gewapend optre
den van Spanje in Marokko en M. Canale-
jas ictl daar absoluut niet van zoeten.
Mexiko. Dc oproer is nog verre van
gedempt te zijn. Ook is de vrede in 't geheel
nog niet gesloten. Men voorziet zelfs, dut er
teel dra twee fraction zullen zijn in hef.
kamp der oproerlingen. liet deel, dat gene
raal. Madera trouw blijftzou den vrede
willen sluiten, doch het andere deel, onder
dc leiding van Orozcowil van geenen vrede
zoeten en blijft maar plzmd&en en in brand
steken, waar men hunne gedachten niet ge
negen is.
Men meldt dat dc Ycrcenigde Staten eene
sterke krijgsmacht verzamelen op dc gren
zen van Mexiko en dat zij zinnens zijn han-
lelcnd 0p te treden.
Oostenrijk. Uit TVccneii wordt gemeld-,
dat de positie van den Duitschen gezant ie
Ween en, niet al te pluis is. Dc Duilsche
gezant had gevraagd dat Oostenrijk zon
tusschen komen in het Marohkaansch ge
schil, doch Oostenrijk weigerde en ver
klaarde dat I'rankrjk 7noest vrijgelaten
worden in Marokko.
Dc toon der polemiek liep weldra zoo
hoog op, dat men eene aftreuk der betrek
kingen vreesde.
Al dc Duilsche en Oostenrijksche bladen
houden zich met het geval bezig en besteden
er ellenlange artikelen aan.
Zondag avond had kolonel Lamole, in
arnjzoen te Marseille, met vrouw en kind
den expresstrt in genomen to Parijs, om naar
zijn regiment terug te keeren.
Tusschen Boléne en La Groisièro- reed de
trein in volle vaart. Het knaapje, 7 jaar oud.
stond tegen het deurtje van hot kompartiment
volkomen van allen grond ontbloot zijn. De j toen dit eensklaps ojen vloog ëii do kleine
H. Vader geniet integendeel eene blakende in de duisternis verdween. Een vreesolijke
1 schrik maakte zich van de oudwa meester.
gezondheid.
10 en 17 en Maandagen 11 en 18 September
Dc opbrengst zal besteed worden aan het
vermeerderen* der Jongensschool, liet hou
weneener nieuwe Patronage en het stichten
eerter Ambachtschool voor Aalst en omli^
gende, met volledige dagleergangen gedu
rende drij studiejaren
Iedereen is innig overtuigd van de drin-
•ende noodzakelijkheid dezer laatste inrich
ling en betracht met ongeduld do grootc
voordeden die de Ambachtschool zul opleve
ren. niet onkel aan de werklieden, maar
vooral aan do kleine burgerij onzer stad en
omliggende gemeenten. Dit blijde nieuws
werd overal met geestdrift vernomen
zonder twijfel zal iedereen naar zijn vermo
gen willen bijdragen, tot fel weiliikkon dor
I'eesten die tot een zoo loftijkfoei werden
gericht.
Wij zijn vereerd en gelukkig te mogen
aankondigen dat reeds huilen de parochie
versehiliige Heeren hun no welwillende me
dewerking en duurbare bescherming nebbe;:
verzekerd, onder andere
M. R. Moyerfcoen Volksvertegenwoordi
ger: Baron L. de Béthune, plaatsvervangend
Volksvertegenwoordiger M. F. De Herd
Schepen van Onderwijs Dés. De Wolf. Ge
meenteraadslid Ach. Eeman, Gemeente
raadslid.
Men zal hegrijpen dat het niet mogelijk is
van persoonlijk uit le noodigeö al dezen die
medehulp kunnen verleenen, en daarom ne
men wij do vrijheid hunne hij treding te ver
zoeken door dag- en weekbladen, met do
blijde hoop dat deze overal goedwillig zal
aanveerd worden en gunstig beantwoord.
De bijtredingen worden met dankbaarheid
aanveerd hij de Heeren Pol. VanGhyseghem,
Voorzitter en L. De Meetor, Schrijver.
Namens het Inrichtingskomiteit
Voorzitter, M. Pol Van Ghyseghem On
dervoorzitter. M. Am. D'HondtSchrijver,
L. 1)6 Meetor Schatbewaarder, Aug.
Moyersoen.
Bestuurleden
M.M. Em. Grillacrt, Val. De Valkeneer,
Tii. Do Naoyer, L. Geerinckx, J. Goelhals,
A. Borreman, f. De Brouwer, A. Do Wege
neer, J. Coppens. A. Van Sande, A. Leleu,
Louis Burin-, Dr Cli. Ranson, P. De Couinck.
Een gelukkig vooruitzicht is liet dat overal
de werkmenschen zelf in het gelid springen
om hun recht en dit hunner kinderen te ver
dedigen. Zondag was hot nog het gevalle
Antwerpen. M. Van Peer, een dokwerker,
eischte het recht af voor do kristcno arbei
ders aan hunne kinderen een krfstelijk onder
wijs te kunnen geven, evenals de rijke
katholieken dut kunnen geven, en gelijk de
rijke liberalen ook aan hunuo kinderen ge
ven. In de grooto steden en vooral le Ant
werpen, worden onze kindoren. ja, de onze,
zegde de bravo dokwerker, minder goed be
handeld door het Stadsbestuur als de dieren.
Po maatschappij voor dierenbescherming
krijgt van stadswege geldelijke ondersteu
ning om do dieren te beschermen martr de
katholieke scholen, waar onze kinderen be
schermd en opgeleid worden, die krijgen van
de stad geen cent. I)at moet ophouden. Men
roept wel t Is voor do kloosters maar
dat is onnoozele zeever, antwoordt de werk
man. De Staat geeft voor ieder kind van
onze scholen in 't geheel, en alles erbij
36 frank. En hoeveel kost' ieder kind in de
stadsscholen niet min dan 130 frank...
Jumet was zeor jaloersch en beschuldigde
zijne vrouw hem le bedriegen. Schier alle
dagen hadden twisten plaats.
Zatcrdpg avond had eene lievige woorden
wisseling plaats. Rond 10 ure was alles ech
ter gedaan en Jumet noodigde zijne vrouw
uit met liern naar eene wijkkermis tegaan. Do
vrouw stemde toe. Zij wandelden langs den
trek weg.
Eensklaps greep Jumet zijne vrouw vast
en poogde haar in liet water te werpen.
De ongelukkige verdedigde zich wanhopig,
greep zich aan de kleedëren van den ellen
deling vast en trok hem mede in liet water.
Jumet kon echter goed zwemmen en was
spoedig op liet droge. Do arme vrouw was in
dc. diepte .verdwenen. Tun oioda -allo ver
moedens van zich fe schudden, begon hij om
hulp te roepen. Schippers kwamen toegesneld
en konden er nog al spoedig in gelukken de
vrouw op te halen.
De ongelukkige had het bewustzijn ver
loren, doch een geneesheer werd spoodig
geroepen en na twee uren lang werken, kon
hij er in gelukken de arme vrouw tot hot
leven terug le roepen.
Haar toestand is evenwel zeer bedenkelijk.
Jumet, ondervraagd over de omstandig
heden van liet ongeluk, verwarde in
uitleggingen.
Hij werd zorgvuldig ondervraagd en bo
tende ten slotte ziin vreeselijk misdrijf. Hij
werd aangehouden en in het gevang van
Charleroi opgesloten.
zijne
FRANKRIJK
Een verwoed tweegevecht.
Maandag morgend had in liet Prinsenp; trie
0 Parijs een tweegevecht plaats tussol fcn
M. Rornanet du Gaillaux, advokaat, en
Maxence Legrand, dagbladschrijver. Ae
voorwaarden waren, door do vechters bijzon
der streng opgesteld.
De getuigen deden hei tweegevecht staken
nadat M. du Gaillaux reeds zeven maal ge-
trollen was. Zijn tegenstrever had 4 steken
hekomen.
De vechters hadden liever malkaar nog
verder afgemaakt.
Brand.
Maandag morgend heeft een lievige brand
de normaalschool van St-Cloud in asch ge
legd. De schade is zeergroot. Er zijn geene
persoonsongelukken.
Vreeselijke brand. 7 pompiers gekwetst.
Zondagnacht ontstond brand in een bazar
der Ieperstraat, te Armentières. Eene aan
palende kruidenierderij stond weldra ook in
laaie vlam. Eene ladder waarop 7 pompiers
stonden, brak en al dc pompiers werden ton
gronde geslingerd en erg gekwetst.
De schade is zeer belangrijk.
Door een zlnnelooze geduod.
De 23 jarige spoorwegbeambte Bora, van
PloiTiuel, werd doodelijk gewond met twee
revolverschoten door den zinnelooze GouJiu,
die gisteren de straten doorliep, gewapend
met twee revolvers. De gekwetste is in liet
gasthuis overleden. De moordenaar moest
door de gendarmen tegen de woedende me
nigte worden beschermd.
Doodelijk ongeluk.
Zaterdag ochtend omstreeks 9 uur vonden,
le Clamarl-hij-Parijs, de spoorwegbeambten
op de haan liet lichaam van een man.
De ongelukkige, dio dood was, had oena
diepe wonde aan liet hoofd.
Uit het onderzoek is gebleken dat de man
uit een ingang zijnden trein, met vee gela
den, moet gevallen zijn.
