IVF Woeste
3e Reeks brieven van
M. Vincent Diericx
Hoe vindt y'liet
T EEN EN 'T ANDER
Wedstrijd voor kweekpaarden
Paardenkweek in Kongo,
0
23 A. Gr 33 3L. .A. 33
EENDRACHT
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
Zeventiende jaargang n' 136.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Dijnsdag 13 Juni 1911
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle poslbureelen van liet land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. 3#
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE BRUSSEL
728, Steenweg van WaterSoo, 728.
TE AALST
9, Kerkstraat,
Telefoon 114
Bestuurder J. I 'an Nuffel-De Oendt.
AANKONDIGINGEN:
KI. aank. (1 tot 4 kl. re».) fr. 0 00
3e bladz. |de regel) fr. 0.50
4* bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (perregel) fr. 1.00
("■cmengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Iicclit. 'herstell, (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Dikwijls werd or gesproken en me
nigmaal werden er oproepen gedaan
voor do eendracht.
Moor als voorheen is nu het oogen-
blik gekomen om de eendracht te pre
diken. Doch hot moet ofhet maggeene
valselie eendracht zijn en zij vooral,
die de eendracht aanprediken, moeten
beginnen met het voorbeeld te geven,
want gecne hetere raadgevingen of
gcene hetere onderwijzingen dan deze
welke bekrachtigd worden door liet
voorbeeld.
Het is aanmoedigend om zien hoe al
de katholieke Belgische bladen, zoo
vel Waalscheals Vlaamsche, juist den
zelfden toon aangeven. Er heerscht
tusschen hen eene algemeene onder
linge verstandhouding, hoewel geen
ordewoord bij hen bestaat zooals hij
liberalen en socialisten; hunne houding
en doening zijn er des te schooner en
des te belangwekkender om. Zooals we
reeds meermaals schreven, en zooals niet
•dikwijls genoeg kan herhaald worden,
is het geheel onvoldoende dat de een
dracht slechts op de lippen ligtdeze
moet veel dieper zitten de eendracht
moet komen uit en rusten in het hart,
er moet rechtzinnige eendracht zijn, en
als wij die hebben, dan moge het stor
men nog zoo geweldig, nog zoo vree-
solijk, liet kan geen kwaad iets dat
in het hart bewaard ligt, is wel be
waard en zal door niemand of door
niets ontroofd of ontstolen worden.
Mot eendracht ook en. met eendracht
alleen gaat men ten zegepraal daar
waar verdeeling broeit, daar haart men
nederlaag op nederlaag.
Die onomstootbare en algemeen
aangenomene waarheid, mogen wij
niet uit liet oog verliezen. Doch de een
dracht moet men niet in al te engen
zin op nemen men mag er die beteo-
kenis niet aan geven, welke zij niet
heeft. De eendracht die wij katholieken
moeten in 't zicht hebben, het is de
eensgezindheid in den strijd tegen den
goddeloozen vijand.
Daar waar de familiegeest, de hui
selijke haard, het vaderland, de eigen-
dommelijkheid van ons volk, on de
godsdienst worden aangevallen,daar is
het onze plicht kloekmoedig aan een
te scharen en gezamenlijk ten aanval
of ter verdediging te snellen. Doch,
laat ons niet zoo kleingeestig zijn, uit
1e geven of als meening aan te nemen,
dat de eendracht gebroken is van het
oogenblik, dat de katholieken over
d'cene of d'andere bijkomende zaak,
er eene afzonderlijke of verschillende
meening op nahouden. Zoo is het een
feit dat sommige katholieken voor
standers zijn van de eenmaking dei-
kieswetten, en anderen daarentegen
zijn er hardnekkige bekampers van
verscheidene katholieken zouden wen-
schen dat er stil aan «komaf» werd
gemaakt met het vrouwenstemrecht,
een goed deel onzer vrienden wil er
nog niet van hooren sommige katho
lieken hebben sinds lang de uiting' uit
gedrukt, van eene verandering in het
kiesrecht der mannen, waartegen weer
anderen zich verzetten. Men kan zoo
blijven voortgaan en desnoodswel meer
dan honderd verschillende zaken aan
halen, waar de eenen zus en do
anderen - zoo willen. Bah wat kan
dat geven Onder denkende wezens
moet er noodzakelijk verscheidenheid
van denkwijze bestaan. Wij mogeii dus
in geen geval die meeningsverschillen,
tragisch of ook niet euvel opnemen.
De hoofdzaak is en blijft Rechtzinnig
zijn in uwe betrachtingen en in uwe
meeningen. Als katholieken blijft en is
er ons niets te doen, als te zorgen, dat
de godsdienstige belangen van land en
volk zoo volledig mogelijk behartigd
worden.
In al de gevallen, dat de godsdienst
onrechtstreeks of rechtstreeks ge
vaar loopt, of betrokken is, daar is
hot hoofdzaak, dat al de katholieken
zonder onderscheid en zonder uitzon-
doring, eensgezind zijn. In den
godsdiensligen strijd tegen den vijand,
mag er geenc verdeeldheid, geen mis
verstand, ge ene moedeloosheid of
g'eene onverschilligheid blijken maar
allen moeten zich scharen manmoedig
en ridderlijk onder het vaandel vat
Christus cn zijne Kerk.
Als wij dus spreken over de een
dracht, dan bedoelen wij geenszins
eene schijnbare of valsche eendracht,
maar wij doen dan een oproep tot de
onverbreekbare en onwrikbare een
dracht, op de eendracht die geankerd
en vastgeketend zit in het hart.
Sakania, 28 April 1911
Reis van Victoria Falls tot Sakania
(Katanga).
I
De reis van Victoria-Falls naar Katanga
levert in 't algemeen niets bijzonders op zij
is lang cn eentonig. Voor mondbehoeften
moet men op voorhand zorgen, want er is
geen celzaal op den trein. We hebben onzen
voorraad, le Victoria opgedaan, maar waren
gelukkig reeds te Livingston nieuwe spijzen
te kunnen koopen.
Nauwelijks heeft do trein de Falls ver
laten, of hij rolt zoo langzaam mogelijk over
de hoogste brug der wereld. Men zou huive
ren, moest men aan de mogelijke gevaren
denken, maar de aanblik is zoo wonder dat
men gaarne de voldoening en 't gevaar samen
beleeft.
Nu, zijn we in een eentonig veld, doch
wat geven ons nog de schilderachtigste
streken, na al wat we bewonderd hebben!
Sprekende over geliefkoosden Kongo, komen
we zonder verveling te Livingston om er te
vernemen dat de trein Via Elisabethstad 12
uren achteruit is. Dat geeft ons de gelegen
heid te gaan bezichtigen. Vergeet niet dat
eene stad in Afrika eene toekomende stad is.
De straten of wegen zijn breed en recht zon
der spraak van kasseisteenen, stadsgoten,
water- en gasleiding dat zal komen met den
tijd. In afwachting staan de huizen zoo ver
van elkaar verwijderd, dat zulke steden aan
onze dorpen nog niet to vergelijken zijn.
De magazijnen, die men hier stores noemt
en waar men van alles verkoopt, zouden bij
ons bazars heeten. Zij staan aan dc straat,
zoo ook liet postbureel en de statie, maar de
woningen van kleem en zink, sommigen in
steen, staan in 't midden van eencn liof,
gelijk de villas van den Haan aan Zee. Al de
woningen zijn omringd van eene verandah,
ten einde de plaatsen tegen de zon te beschut
ten. Men vindt rond de steden, hoveniers
die fruiten en legumen kweeken en zoo een
•oeden stuiver weten te verdienen. In plaats
van broeikassen ziet men integendeel afda
ken in strooi, om het rijpen der fruiten te
vertragen en liet verdrogen der vruchten te
voorkomen. Zoo beeft elke streek hare
gebruiken onderhevig aan 't klimaat.
Te Livingston verlaten we de beschaving
en gaan we met het echte Kongoleven ken
nis maken. Uier rolt de trein door een dor
gras op eonigc meters der haan ziet men
boomen, eerst dun gezaaid, dan menigvul-
digcr, die in het verschiet een gesloten bosch
vormen. Zonderling zijn die boomen dc
eene schieten hunne takken van uit den
grond, andere hebben stammen van een tot
twee meters hoog. Men verzekert ons dat die
toestand te wijten is aan de gewoonte der
negers, die het hout. langs den grond afhak
ken, om brandstof te hebben. De stammen
schieten wederom uit en vormen zoo bos-
schen en struikgewas.
Nu valt de avond en komen al de onge
makken die een nachtrein medebrengt. Men
slaapt uit vermoeienis maar als men begint
te rusten, schiet men in eens wakker, bij het
gefluit van den stoomtrekker, of voor den
weerschok ontslaan bij het stilhouden of
ingangzelten van den trein als men tracht
wederom te slapen, mag men zich gelukkig
achten hij een nieuwen schok uit "het Led
niet le rollen. Blijde groet men 's morgens
de eerste zonnestralen en men gaat op het
platform den frisschen lucht inademen.
Te MazabuJta, bij de statie, staat eene
proefboerderjy van het Engelsche staatsbe
stuur. om aan* de zwarten de voordeden van
den landbouw aan te leeren, In de verte
bemerken we beploegde velden een ploeg,
met 1G ossen bespannen, i>; in beweging
verder nog een ander werktuig met 4 ossen
aan de statie, zien we zakken met maïs cn
aardappelen voortkomende van liet pachthof.
Wij hebben nog een veld met katoen gezien
een buitengewoon lioogen caclusboorn cn
en talrijke vogelen.
Aan eene kleine statie, komt een Engelsch-
man een gedroogd leeuwenvel te koop stel
stellen 't zou moeten twee pond kosten
(50 frank) maar het huid is in 't. drogen ver
waarloosd geweest en er zijn talrijke gaten
in niemand heeft lust zich met dit zwaar
pak te laden.
llier is een sorgovcld sorgo is kafferko
ren, graan waarvan de kaffers hun brood
bakken, 't Is een struikgewas gelijk de maïs.
op het uiteinde zijner rieten stokken groeit
een klos met klein rond graan. Vogelen van
alle grootten cn kleuren zijn liefhebbers van
de sorgo en de kaffer zou weinig te hakken
hebben, indien hij de voorzorg niet nam, in
midden van 't sorgoveld, eenen platform op
te richten waar kinderen en ook groote
menschen post op vatten om met veel gedruis
de vogelen le verjagen.
Te Broohen-Hill wachten we drij uren.
Eindelijk Front icre-Border die twee
woorden geschreven op twee planken kon
digen ons aan dat we eindelijk op de grens
ja, in Kongo zelf, aanlanden. De trein voert
ons nog eenige kilometers verder en we
komen aan de eerste Kongoleesehe statie
Sakania, met charmant Belgisch perso
neel, 'n café beige, enz.
Van uit Kongo, groet u uw toegenegen
COSGOTROTTER
en tot morgen.
Be Paus aSs es'fgercaam.
Verleden jaar overleed te Wurzburg een
zekere Elisabeth Endress, die aan den Paus
haar geheele vermogen, dat 100,000 mark
groot was, vermaakte. Dit- was echter den
anderen erfgenamen, die naar liet schijnt, in
tamelijke benarde omstandigheden leven, niet
naar den zin. Ten minste 21 van hen besloten
den Paus een proces aan te doen.
Ilot proces kwam dezer dagen voor het
gerechtshof van Wurzburg, maar de II. Vader,
die intusschen vernomen had, dat de familie
van de overledene in moeilijke omstandighe
den verkeerde, verklaarde zich bereid, de
helft van het vermogen af te staan.
Men begrijpt dat dc familieleden over deze
beschikking zeer verheugd waren, want liun
advokaat had hun weinig hoop gegeven over
het gunstig verloop van het proces.
De 50.000 mark zijn reeds den advokaat
Goller tc Wunzburg ter hand gesteld.Met de
andere 50.000 mark zal de Paus een kerk
laten bouwen, te Oberndorf, in de nabijheid
van Scheinfurt.
Aanwerving, Einde Augustus
eerstkomende hebben een Vlaamsch en een
Fransch vergelijkend examen plaats voor
het aanwijzen van 52 candidaten tot de be
diening van klerk bij liet Beheer van Spoor
wegen. van Posterijen en van Telegrafen, en
bij helft te verdoelen tusschen de twee exa
mens.
Wie de voorwaarden van toelating tot dat
examen verlangt te kennen, leze de berichten
die in de spoorwegstatiën en in de post- en
telegraafkantoren aangeplakt zijn.
Aanvragen voor eene bediening moeten
uiterlijk op 20 Juni 1911 bij het" Departe
ment inkomen.
Wonderwerk. De Japaneesche
houtsnijder Hananuma Masskiki, uit Tokio,
heeft zijn eigen conterfeitsel in hout gesne
den, en zoo natuurgetrouw, dat, als do ver
vaardiger onbeweeglijk naast het levens-
groole beeld slaat, men niet of ternauwer
nood kan aangeven,welke der heide gestalten
leeft. Elk adertje, elk plooitje in do huid van
gelaat en lichaam is weergegeven. Het be
staat uit 200 stukjes hout, zoo kunstig
samengevoegd, dal zelfs het scherpste oog
de voegen niet ontdekken kan. Het beeld,
heeft echte haren, die stuk voor stuk inge
boord zijn in microscopisch kleine gaatjes.
De oogen zijn van glas, en echte wenkbrau
wen loopen er om heen. De vervaardiger, die
geposeerd heeft tusschen twee groote spie
gels, staat zelf verbaasd over zijn arbeid en
acht zich onbekwaam om nogmaals een even
el ijkend portret, te maken.
Naai* Koftyo. De «Elisabethville»
is Zaterdag middag uitgevaren in bestemming
voor Kongo. Er zijn 132 passagiers aan
boord, waaronder 8 missionnarissen.
Do gendarmen hebben een agent eener bij
zondere maatschappij aan boord gebracht,
welke in Kongo 10 jaar gevang le doen heeft.
Het schip heeft 4000 Ion lading, henevens
een twintigtal muilezels (ook vijanden der
schoolwet) voor den dienst in Beneden-Kongo-
Maatschappij van Qnderlin-
gen Bijstand voor officieren
in Frankrijk. Over twee jaren Had
den Frausche officieren het gedacht opgevat
eene maatschappij van ouderlingen (bijstand
voor officieren le slichten.
Do minister van oorlog, dat vernemende,
liet hun weten dat Het Gouvernement zelf
zulke maatschappij zou inrichten en dat de
bijzondere maatschappij niet zou toegelaten
worden. v
De officiëele maatschappij werd geslicht,
doch zo telt nog bijna gceno leden do kas
bezit enkel GO.000 franks en er zijn 45.000'
officieren in Frankrijk
De officieren hebben geen betrouwen in
de officiëele maatschappij, ze vreezen hun
geld kwijt to zijn.
Wat kaakslag voor het Gouvernement.
te Brussel
EENIGE UITSLAGEN
De keuring der dekhengsten van zwaar
trekras had Vrijdag in den 2GU jaarlijkschen
prijskamp te Brussel in dc groote hall van
het Half-Eeuwpaleis plaats.
Do keuring dor merriën werd Zalerda
gedaan.
Het was een echte pracht, die 931 uitge
lezen paarden daar bijeen te zien.
Honderden, duizenden landbouwers, kwee
kers en liefhebbers waren aanwezig. Onder
dezen bevonden zich talrijke Amerikaanschc,
Fransche, Deenschc, Hollandsche, Boheoir.-
sehe. Argentijnschs, Lorreinsche en Duitscne
officiëele personen, kooplieden en liefheb
bers. Ziehier eenige uilslagen der keuringen
van do hengsten
J.Hengsten van 5 jaar en meer, van
1,CG5 cn hooger. 25 inschrijvingen 1" prijs,
1000 fr., aan «Melon van M. Deleencr,
Hondzocht-Lembecq 2°, 800 fr., aan Car
los U>, van M. Van Tonische, Velsikc-llud-
dershove3'\ aan Marquis deKleyem»,
van M. Vandonberge, Zuienkerke 4e, Mad.
wed. Aug. Van Nes te, Langemark.
II. Hengsten van 5 jaar en meer, van
minder dan 1,G5 rn. 53 inschrijvingen
1'- prijs, 1030fr., aan Paul van M. Van-
denhende, St Baafs-Vijve 4e pr. aan Bis
marck van M. Cl. Joye, Vladsloo zeer
eervolle melding, aan Karbine van de
gebroeders De Noose, Lede.
III. Hengsten van 4 jaar, van 1,65 in.
of hooger, met minder dan 12 tanden 21 in
schrijvingen 3° prijs, aan «Delta dejGivry»
van M. Vandcrschueren, Parycke, en aan
Brabancon d'Ay van denzelfden.
IV. Hengsten van 4 jaar, min dan
1.75 m. boog: 4'-' prijs, aan Africain dc
Terhacrtcn van M. II. Van den llendc,
voornoemd.
V. Hengsten van 3 jaar, van 1,62 m.,
en meer, met minder dan 8 tanden SO in
schrijvingen 3f' pr. «Indigene dc Wisbecq»,
van M. Temmerman, Buggenhout.
VI.Hengsten van 3 jaar. van minder
dan J .62 in., cn minder dan S tanden 67
inschrijvingen 3f' pr.. aan «Gesar» van Mad.
Van Lancker, Dikkelvcnne.
VII. Ilengstenvculcns van 1.60 m. cn
meer. cn minder dan 4 landen le pr., GOOfr.
aan «Duc do Bievene», van MM. Vandcr
schueren en Vandenbossche, Vollezeelo 2-
500 fr.aan «Emigrant--, van M. Van Eeck-
houdt, id., 3eaan Brutal de Neufke», van
MM. Vandcrschueren en Vandenbossche, id.
VIII. Hengsten veulens van 2 jaar, van
minder dan 1.60 m. en-minder dan 1 tanden.
65inschrijvingen :2 pr. 400 fr. aan «Santois
lois Tabuin-, van MM. Vanderschueren en
Van den Bossche, Vollezeele.
Zaterdag voormiddag kwamen MM. Schol-
laert cn Helleputtc den merkweerdfgen prijs
kamp bijwonen.
De klas der Ardeensclie*hengsten werden
eerst gekeurd. Daar werden de merriën van
hel zwaar trekras onderzocht.
XVII. Merriën van 3 jaar, minder dan
59 met. en minder dan 3 landen 2e pr..
aan «Balzamine,» van mad. wed. Van Lanc
ker, pikkelvonne.
Do koning heef t Zondag, in het Half-Eeuw
paleis de prijsuitreiking aan de overwinnaars
bijgewoond.
De paardenkweekerij, welke in de nieuwe
en belangrijke stoeterij van Zambi begonnen
is, zal enkel do kleine paarden fokken, 't is
te zeggen eene soort van poneys en dubbele
poneys, die zich uitstekend gewennen aan
het klimaat.
Nadat de merriën in voldoende aantal zul
len ingevoerd zijn. zal men do noodige
hengsten uit Indië invoeren en aldus een
vinnig cn gehard paardenras vormen, gelijk
aan het vermaarde poneys ras van Bataks en
Sandelwood, welko al het vervoer doen in
Java en Sumatra, onder een nog heeler cn
vochtiger klimaat dan dat van Kongo.
Rond de stoeterij van Zambi zal men ook
bijzondere weiden aanleggen voor den kweek
van kleine ezeltjes: Afrikaansclie steenezel-
tjes cn Europeesche ezels. Deze lastdieren
zullen door hunne groote weerstandskracht
aan vermoeienissen, hunne gehardheid en
hunne lage prijzen, voor liet warme Kongo-
land uitstekend geschikt zijn, te meer daar
er gcene begaanbare wegen beslaan, zullen
zij als lastdier onschatbare diensten bewijzen.
^Zij kunnen eene vracht van 80 tot 100 kgr.
oO tot 40 kilometers por dag ver dragen en
blijven daarbij gezond met Hel schrale voeder
dat zij onderwego opzoeken.
Dc muildieren, welke in dezelfde stoeterij
van Zambi zullen gekweekt worden, zullen
evenals de paarden als rijdieren en tevens
voor den draagzadel dienen.
Thans zijn in de landbouwstatie van Zambi
reeds 800 runddieren aanwezig binnen kort
zal er eene groote kudde schapen aange
bracht worden.
Ook een gansch blank personeel is daar
reeds werkzaam landbouwkundigen en vee
artsen ook een laboratorium is daar reeds
ingericht.
Men onderzoekt thans de gezondmakings-
werken van den bouwgrond der statie, want
daar evenals in alle streken van Kongo, zijn
waterafleidingskanalen noodige
"Wij helihen al do katholieke Maden van
het arrondissement gelezen, en meest allen
bespreken in lievige bewoordingen de bon
ding van M. Woeste. De Volksstem - heeft
de gebeurtenissen van verleden week recht
zinnig en diep betreurd en betreurt ze nog.
Een onzer katholieke vrienden van de stad
Aalst heeft van M. Woeste den volgenden
brief ontvangen, welko voorzeker op dit
oogenblik inzendermetgroöt belang zal gole-
zen worden. Wij geven er zoo nauwkeurig
mogelijk de woordelijke vertaling van.
Gelooft de gccnvenimeerdc cojfi
mentariën niet, ie aar aan 'zekere dag
bladen zich overleveren op de kwestie
van de crisis. Ik denk mijn plicklte
hebben gedaan, eenvoudig maar kracht
dadig. liet kabinet hacl eene groote
fout begaan hel wenscht natuurlijk
hel op een ander terug ie werpen. 'Maar
men zal mij weldra recht bewijzen.
Uw verkleefde
(Gc/cekcnd) Cu. Woeste.
Wij schrijven hier over eene gebeurtenis,
overeen feil, dat slechts voor enkele da
gen is voorgevallen, cn waarop wij de aan
dacht roepen van alle Belgische burgers. Do
tegenstrevers, klaarblijkelijk te kwader
trouw, houden tegen weer en wind in staan,
dat zij voor de onzijdigheid zijn cn meer nog,
dat do onzijdigheid voldoening moet geven
aan iedereen. Beweren .dat de onzijdigheid'
in dc scholen bestaat, is we kunnen het
niet anders noemen eene domheid of eene
doortrapte leugen.
Maar beter de onmogelijkheid en de valsch-
heid van die onzijdigheid doen uitkomen, dan
door klare feiten, is niet denkbaar.
Wij geven daarom liet volgend staaltje
Over een drietal weken werd de school
kwestie besproken n de gemeenteraad van
\ntwerpen, er worden verscheidene rede-
v wringen uitgesproken en ^ene dagorde van
rkeuring aan ('o regeering gezonden. De
g •mcentcraad van Antwerpen besliste op de
ko ;ten van do stad die dagorde overal te
mlen aanplakken doch er is n >g wat anders
gebeurd en dit vooral is al to vet, om het lo
verzwijgen.
Men heeft de politieke, de anti-klerikale
redevoering en de dagorde van lieer Desguin,
liberalen schepene van Antwerpen, insge
lijks op de kosten der stad, uitgedeeld aan
meer dan achttien duizeml leerlingen der ge
meentescholen, en op den hoop toe, nog aan
duizenden kinderkous van de.... bewaar
scholen! Welnu wat denkt u? Is dat gecne
mzijdigncid Politieke redevoeringen in do
hand stoppen van kinderen, zoowel meisjes
als jongens Is dat van kindsbeen af, de kin
deren niet in het volste van den politiek en
strijd werpen En dat noemt men nationale
onzijdige scholen dat zijn scholen, waar
katholieke ouders lninno kinderen zouden
moeten heen sturen! Wie zal nu nog langer de
leugens slikken, die met volle karrevrachteo,
ons worden toegeworpen uit do goddelooze
politieke winkels. Toch zeker geen enkel
mcnsch met gezond verstand. Haalt, beste
vrienden. Haalt tegen dc onzijdigheid, het
voorbeeld van Antwerpen aan, het onge
hoord, het schandalig politiek feit, en de
bespottelijke schim der onzijdigheid zal voor
eens en altijd, in den grafput liggen gedom
peld
