Het Militarisme
la MarokkÉwesiie.
'T EEN EN 1 ANDER
3e Reeks brieven van
M. ViiiGent Diericx
3D afk. CS- TE3 H-t J-L. 3D
Een kind levend verbrand te Rijsel
09 uitmoording van esn gansch volk
Vreeselijk drama der jaloersciiiieid.
De telefoonhervorming.
Zeventiende jaargang nr 162. 2 CENTIEMEN HET NUMMER Vrijdag 14 Juli 1911
'ABONNEMENTEN!
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postlrureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds, ijif 4§»
ffWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.'
BUREELEN
TE BRUSSEL
723, Steenweg van Waierloof 723.
TE AALST
OKerkstraat,"
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffel-De Gendt.
AANKONDIGINGEN i
KI. aanlc. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3e bladz. (de regel) fr. 0,50
4e bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2:00
Recht, herstelI. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
De oogen dienen goed geopend,
want het lijdt geen twijfel, dat de mili
taristen, die uit alle hout zoeken pijlen
te snijden, ook liun voordeel zullen
trekken uit den tegenwoordigen stand
van zaken. De antimilitaristen, die het
waarlijk en werkelijk goedmeenen met
de volksbelangen, zitten in de rangen
der Rechterzij. De linkscho partijen
zijn, niet zoozeer in den schijn, maar
in hunne daden, de schuld dat het over
dreven militarisms? leelijlt huis houdt
in het vrijheidslievende België. De
katholieke gekozenen moeten in de ge
geven omstandigheden blok vormen
rond de katholieke ministers, doch dal
wil niet zeggen, dat de militaristen er
gebruik, of liever, misbruik mogen
van maken om do antimilitaristen een
leelijken toer te spelen.
Onze lezers weten wel, wat wij door
antimilitarist bedoelen dat be-
teekent niet dat wij tegen het leger
zijn, of nog veel min tegen de verde
diging var. het land maar wel tegen
alle overdreven uitgaven van het mili
tarismus wij wilien enkel en alleen
liet strikt noodige in zake van legerin-
richting en daarmee amen en uit.
Sinds jaren staat op het katholiek pro
gramma Geen man, geen cent, geen
kanon meer De laatste militaire wet,
wij mogen het gerust herhalen, heeft
ons hierin een gevoeligen knak gege
ven. Met eene fijne escamoteering kon
men wel zeggen Er moeten in vredes
tijd -12,800 man onder de wapens zijn,
welnu door de nieuwe wet blijft dal
zoo, en komen er meer, dan zullen wij
iederen soldaat eene verkorting van
diensttoestaan. In der waarheid zijn dat
allemaal militaristische trukken. Het
is bewezen dat er thans reeds, verschei
dene duizenden jongelingen meer on
der de w;apcns zijn, doch van verkor
ting van diensttijd wordt wel veel
gesproken, maar niets toegestaan. In
Brugge onder- andere, hadden er dit
jaar, onder de vroegere wet, enkel S0
moeten opgaan, nu zijn er hoven de
twee honderd
Wij zijn daarin dan gefopt! Nog veel
moeilijker zal het zijn, de zaak vrij te
pleiten dat er geen cent meer mag uit
gegeven worden. De laatste oorlogsbe-
grooling heeft het klaar en duidelijk
bewezen. liet springt ons tegen den
kop, dat wij al die hittere pillen zoo
maar goedsmoeds moeten slikken, hoe
wel de Belgische bevolking er nage
noeg algemeen tegen is, ter uitzonde
ring van de militairen zelf, hetgene
zeer gemakkelijk is te begrijpen. Heer
Colfsvan Brussel, Heer Staatsminister
Woeste, het Verbond der Volkskrin
gen, alsook de Nederduitsche Bond
van Antwerpen, hebben er zich heftig
tegen verzet. Hoe spijtig, dat door de
schuld van liberalen en socialisten, de
zoogezegde volkspartijen, het milita
ristisch juk langzamerhand al zwaarder
en zwaarder op onze schouders begint
te drukken. Zal dat blijven duren Is
de militaristische draak dan nooit ver
zadigd Al de militaire uitgaven zijn
inproductieve uitgaven het is dood
kapitaal.
Een land dat gehukt gaat onder het
militarisme, mag zeker zijn in de toe
komst een groven knak te krijgen in
zijne economische ontwikkeling.
Daarom opgepast voor 't militarisme
Laat het niet verder komen, gelijk het
nu is het is al wel
Liberalen en socialisten, in hunne
softe verwaandheid, roepen en lieren
nog altijd voort over het alleman sol
daat. Nu echter kunnen zij zoo gemak
kelijk de volksvleierij, de demagogie
niet meer uitbuiten immers de zonen
der burgerij zijn zoowel onder de wa
pens als de zonen der werkende klas
maar al de jongens moeten onder de
wapens 0111 ze heter te tiranisseeren.
Het is nochtans klaar moesten al
die jongens onder de wapens, dan had
den wij een leger, dat België niet van
doen heeft zoo groot te zijn, en de uit
gaven voor het leger zouden verschrik
kelijk stijgen. De antiklerikalen zeggen
welals alleman soldaat is, zullen wij
den diensttijd verminderen.
Ge zij t er wel mee De militaristen
zullen het u anders leeren. Ja, ze zul
len zulks wel staande houden vóór dat
zulke wet in voege is, maar eens de
jongens in hunne handen, ah, dan zou
het niet lang aanloopen om eene reden
uit te vinden om de jongens langer on
der de wapens te houden. Er zou in
't verschiet gauw een ingebeelden oor
log te zien zijn op zulken korten tijd
kunnen de soldaten niet gevormd zijn
en nog meer andere voorwendsels
Om een bewijs te geven, moeten wij
niet verre zoekenIn Holland bestaat
het alleman soldaat. Welnu, hoewel
maar korte jaren in voege, is er sinds
lange spraak, den diensttijd te ver
lengen
Belgen, uit liefde voor ons vrijheids
gevoel, uit afschuw van de dwinge
landij, tot welke gezindheid gij anders
ook behooretlaat u toch niet bedrie
gen en stelt met ons paal en perk aan
de militaristische eiseben
Be Paeis oueï» EleSgaë. Mgr.
de t'Sei'claes is onlangs in afscheidsverhoor
geweest bij den II. Vader. Deze zegde hem
Betffïë ook heeft ons in de laatste tijden
vrees ingeboezemd. Maar men doet mij hopen
dat deze crisis zal overwonnen worden. De
Belgische katholieken zijn dapper en wel
ingericht
Katholieke vrienden, laat ons allen wer
ken om do hoop van den H. Vader niet
teleur te stellen.
UOOB* GÏtegesi- Heer Vandevelde
schreef Zondag in liet hoofdartikel van Le
Peuple De strijd zal zijn voor of tegen
de democratie....
Zoo is 't, heer Vandervelde, heer Braun
van Gent, heeren Warocqué, May, Delvaux,
Hymans, Franck, Masson, dat zijn allen
democraten; en onze katholieke vrienden zijn
anli-democralen.
't Is goed dat gij zulks zegt, en dat het
volk er heel anders over oordeelt en het
heeft gelijk. De strijd is -voor of tegen de
vrijheid van den huisvader en niets anders.
We verwachten u op den uitslag der kie
zingen.
Kunne groote mannen
Chapelle, die nog terecht moet staan voor
't uilschuifelen en uitjouwen van M. Schol-
laert, had ook af te rekenen voor... vechten,
met moeder Justicia. Hij was in beroep ge
gaan, en daar kreeg hij voor zijn paart eene
maand gevangenisstraf, niet voorwaardelijk.
Ilij mag dus gaan zitten.
En zulke mannen zouden de toekomstige
bestuurders zijn van het land voor zulke
mannen huigen defiere(!) liberalen het hoofd.
?t Is schande
De zucht naar de steden.
In 1816 woonde er in Duilschland enkel
1 mensch op de 80 in de groote steden in
1855 was het al gegaan van 1 op de 33 en in
1910 woont er op iedere vijf menschen één
mensch in de groote steden, Nochtans hoe-
velen onder hen zijn er niet die de gulden
ellende achterna loopen
Schoone winst. De stad Brussel
heeft door hare gaz- en electriciteitsinrich-
ting eene schoon© som gewonnen.
Voor de gaz gaf zij uit 4.765.308 fr. en
zij ontving in de kas 7.384.641 fr. Dus meer
dan 2 millioen en half winst in de kas.
Voor de electriciteit gewone dienst wel
te verslaan gaf de stad uit 1.345.939 fr.
en trok in 3.760.518 fr., wat ook eene winst
geeft van dicht tegen de 2 millioen en half.
Die twee diensten te zamen hebben alzoo
meer dan vijf millioen winst gegeven.
Schrikkelijk.Michaud was door
liet Assisenhof van Bourges tol levenslangen
dwangarbeid veroordeeld. Na 47 jaren is
zijne onschuld aan 't licht gekomen en hij is
in vrijheid gesteld.
liet Assisenhof heeft hem eene som tot
schadevergoeding toegekend van 30,000 fr.
Bovendien wordt zijne onschuld hekend ge
maakt in 6 groote dagbladen, en hij middel
van plakkaarten in vele gemeenten...
Zullen de menschen nu eens goed naden
ken, dat men een beschuldigde enkel mag
veroordeelen, als men heel en gansch over
tuigd is, en er vaste bewijzen zijn Er zijn
er die dit soms vergeten.
Om menschen te verleiden.
Wij lezen in een socialistisch blad een
brief van eene socialistische vrouw, waarin
deze schrijft niet te kunnen toekomen met
3 fr. per dag. Zulks is wel aan te nemen
maar in 1907 vroeg Anseele zelf niet meer
dan 3 fr. per dag voor de spoorwerklieden.
En nu dat M.Helleputle zulks gegeven Nnyfefl;
zijn de socialisten nog minder voldaan als
vroeger. Is dat eïnst'ig
De eerste stap. Le Peuple
beweerde over een paar dagen dat er te Sint
Gillis, 3 of 4 broeders hadden geschoten nu
schrijft hij dat er maar een is geweest. Zulks
hebben wij altijd geschreven. Nochtans, ge
kunt er van overtuigd zijn, de Peuple
had over 2 dagen toch gelijk en nu ook nog;
hun ongelijk bekennen, dat doen de socia
listen nooit
Gesteund op de Broeder-
lijSf heid. De toekomstige maatschappij
zal gesteund zijn op de broederlijkheid, zoo
zingen de socialisten. Om daarvan een ge
dacht te hebben, hoeft ge maar de Fransche
socialisten in gang le zien. Socialist Colly
riep onlangs zijne collega's toe Gijzijtde
mannen der vergulde huiken Wij zullen
tot onzen laalsten aden tocht strijden tegen
uwe schelmerij. Hoe broederlijk hé Zoodra
Colly op zijne beurt nraister is, zullen ande
ren die naar zijne plaaU dingen, hem insge
lijks van de loef geven. Zoo verstaan zij do
broederlijkheid
Gisteren morgend, rond 7 1/2 ure, wilde
het Sjarig dochtertje van M. Clès, handels-
rijziger, wonende La Louvièrestraat. te Rij
sel, tijdens de afwezigheid barer moeder het
gasvuur aansteken. Eene groote vlam sloeg
eensklaps omhoog en slak de kleertjes van
het meisje in brand.
Het meisje riep om hulp en vluchtte naar
den trap, waar liet zijne moeder ontmoette.
Deze trachtte de brandende kleederen van
het kindje af te rukken, doch zij ook ver
brandde zich erg aan de handen.
Een moedige gehuur,M. Gattoire, hakker,
kwam op het hulpgeroep toegesneld. Het
arme kind lag reeds stuiptrekkend ten gron
de. M. Gattoire greep een deken, sloeg hem
rond het kind en gelukte er zoo in de vlam
men uit te dooven.
Alhoewel de arme kleine reeds vreeselijk
verbrand was, .had zij nog het bewustzijn
niet verloren. Spoedig waren geneesheeren
ter plaats, die haar do noodige zorgen toe
dienden, doch hunne hulp kon niet haten.
Het kindje bezweek eenige uren later.
De arme moeder moet sinds het smartelijk
ongeluk bewaakt worden, daar men vreest
dat zij zich van het leven zal trachten te
berooven.
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
XII
Elisabethstad, 26 Mei 1911
(Brief later ontvangen clan deze van 28 Mei).
Eene kopermijn van l'Union minière du
Katanga. Zonderlinge handteekens.
Het pachthof Koning Albert
De maatschappij L'Union minière dn
Katanga bezit onder andere bij hare koper
smelterij van Elisabeth-voorstad, reeds be
schreven (Nota der redaktie Deze brief is
in België nog niet aangekomen) eene koper
mijn te Kongostar, twee uren van Elisabeth
stad afgelegen. Het is die kopermijn die
i natuurlijk voedsel en leven geeft aan de
smelt er ij.
Met bijzonderen trein, dank aan M. De
Bauw (zoon), den gulhartige man, die mij een
kostelijke vriend is, zijn wij te Gongostar,
dezen morgen, om 10 uur, aangekomen.
De ontginning der mijn is maar pas aan
gevangen, 't is te zeggen dat, in afwachting
dat machtige stoomtuigen, elektrieke kracht
enz. tot stand komen, de kopersteenen enkel
door menschenkracht uitgedolven en bewo
gen worden. Niettemin gaat het werk lang
zaam maar goed jvooruit. Honderd zwarten
winnen in de kopermijnen hun dagelijksch
brood en veel blanken bekleeden er winstge
vende posten alles laat voorzien dat de
maatschappij veel geld zal opstrijken.
De mijn is dicht bij de spoorbaan Kongo-
star-Elisabethstad. Daar de kopersmelterij
nog alles niet kan verbruiken, worden de
kopersteenen opeen gehoopt. Later zullen de
steenen op een verhoog getrokken worden,
om van daar rechtstreeks in de wagons te
vallen. Het geheim der nijverheid is immers
het maximum verrichten met het minimum
krachtinspanning
De mijn heeft 28 nieters diepte. Met een
afdalend plein, op hetwelk twee kleine
spoorbanen liggen, daalden we de mijn in.
Nu dat er nog geen elektriek licht is, bedient
men zich van kaarsen en acetyleenlampen
een bewijs dat er hier van grauwvuur of
grison geerte spraak is.
De middengaanderij der mijn is bijna
geheel met hout bekleed. Aan de zijdekanten,
dus van onder naar boven, slaan dikke stam
men en daar op liggen hoornen van onder
naar boven wi twee gezaagd. Zulk stelsel
wordt geplaatst op eiken meter afstand en
zelfs op zestig centimeters, wanneer de grond
brokkelachtig is. Die middengaanderij is
breed en hoog men kan er schoon recht in
gaan wat niet zeggen wil dat men nooit met
den hoed ievers tegenloopt, daar waar het
hout oViderde drukking van zijnen last gezakt
is. Met dal hotsen der lange zwikzwakken
lachen de korte dikzakken Rechts en links
zijn er kleine ontginningsgangen, sems in
volle rots gekapt, dan eens in volle koper
steen. De koperlagen loopen met strepen,
van liet donkerst pruisisch lot het hemelsch
blauw roode strepen worden ook wel eens
aangetroffen.
De arbeiders (zwarten) werken op 't stuk
zooveel per meter in den rotssteen, zooveel
in den malschen grond. Om zich aan te moe
digen, gaan ze gestadig aan 'l zingen. Er is
er een die voorzingt en de anderen antwoor
den dat gelijkt de Vespers, natuurlijk de
wilde Vespers.
De bestuurders zijn Engelschmannen,
alhoewel de standregelen der maatschappij
voorschrijven dat do Belgen, met gelijke ver
diensten, de voorkeur moeten hebben op de
Engelschen. Maar Katanga deugt niet voor
de Belgen klimaat, verblijf en geldwinning
bekt enkel aan do kinderen van Albion De
maatschappij heeft schoon oproepen te rich
ten lot de Belgen, tot nu too is er maar een
Belg, de heer ingenieur Janssens. Belgen,
mijne broeders, wat zijt gij huisduiven
CoNGOTROTTER.
V/at de Volksstem schrijft in Zuid-Afrika.
De Volksstemhet belangrijkste en meest
gezaghebbende blad van de Republiek der
Zuid-Afrikaansche Boeren, schrijft een
arLikel over de mogelijkheid van een oorlog
van Engeland met Duilschland.
De Volksstem steekt het achter geen hagen
of kanten en zegt vlakweg hare meening.
Volgens haar moet. in liet geval van een
oorlog van Engeland meteen andere mogend
heid.Zuid-Afrika neutraal of onzijdig blijven.
Dit is het voordeeligste voor Engeland en
ook voor het Boerenvolk.
Wij zouden niet kunnen begrijpen, voor
ons deel. hoe de Boeren van Transvaal,
Engeland in een oorlog zouden kunnen Del-
pen zij die er zoo onmenschelijk zijn door
behandeld geworden.
De wreedheden der Turken.
Re Globe een Protestansch Engelsch
blad schrijft een geweldig artikel tegen de
Turken die eene afschuwelijke wreedheid
plegen tegen de Malissoren. De Turken zijn
vast besloten de Malissoren, de katholieke
Albaneesche bevolking, die 100.000 in ge4
tal zijn, uit te moorden. De Globe vraagt
de krachtdadige tusschenkomst van de
mogendheden en verwijt Engeland, en inzon-
der minister Grey, die slachterij niet belet te
hebben. Oostenrijk en Rusland zijn thans
tu&chen gekomen, en hebben verkre
gen dat de Malissoren tijd hebben zich t'on-
der werpen tot le Augustus. Zich onderwer
pen aan de Turken om nadien nog aan vreese-
lijker mishandelingen en slachtingen onder
worpen te zijn, dat zullen de Malissoren niet
doen. Montenegro'heeft tot hiertoe goed par
tij gekozen voor de Albaneezen. Turkije
ecliterzal Montenegro dwingen de Malissoren
uitzijn grondgebied te verjagen. Zoo Monte
negro niet toegeeft, zal dit klein landeken
in oorlog gaan tegen het groote Turkije.
Maar waar blijven nu die groote vredelie
vende landen? Het was genoeg dat in Congo
eenige Gongoleezen gegeeseld of gemarteld
werden, wat wij ten minste zoo zeer af
keuren als gelijk wie, dm Engeland van ver
ontwaardiging te zien opharsten. De socia
listische bladen van België deelden mee in
die overdrijvingen, maar nu dat hier in
Europa, hier dicht tegen ons, een gansch
volk, een braaf, moedig, beschaafd en kristen
volk, op de afschuwelijkste wijze wordt ge
slacht, nu heeft Engeland geen tijd om
tusschen te komen en bij de antiklerikale
bladen van België is het met moeite dat men
er soms een klein woordje over verneemt.
Ziedaar de huichelarij ook van die mannen,
in al hare akeligheid gesteld.
Te Ruches, op eenige kilometers van
Douai, (Frankrijk), is een vreeselijk drama,
toe te schrijven aan de jaloerschlieid, ge
beurd.
Vier woken geleden, had de echtgenoot©
Dorchies, ten gevolge van gedurige twisten,
haren man verlaten. De vrouw had het acht
jarig dochtertje, uit hun huwelijk gesproten,
medegenomen.
Gisteren avond kwam Dorchies zijne
vrouw opzoeken, en smeekte haar het ge
meenschappelijk leven le hernemen. Daar
haarman dronken was, weigerde de vrouw
hem te volgen.
Zij stond evenwel toe, dat de man haar
dochtertje medeleidde, zoogezegd om hel)
lekkernijen le koopen. Dorchies begaf zich
met zijn kind naar een en winkel, doch deze
was reeds gesloten.
Alsdan zagen een drietal geburen, dat
Dorchies schielijk zijn kind opnam en recht
naar de Scarpeeene hijrivier der Schelde
liep. De toeschouwers snelden hem achterna,
daar zij zijne inzichten raadden, doch zij
kwamen le laat Dorctiies was mot zijn
dochtertje in het water gesprongen.
Twee personen sprongen ook in het water
en konden er na eenige oogenblikken in go-
lukken Dorchies op le halen, doch hij be
zweek weldra.
Het duurde ruim een uur, vooraleer men
het lijkje van liet kind kon ophalen.
Het drama heeft in de streek groote op
schudding verwekt.
De Echo de I'Industrie bespreekt in don
volgenden zin het ontwerp van het nieuw
telefoontarief
Volgens de berekeningen van het beheer
zou de telefoon 120 fr. aan elke geabonneer
de kosten. Op dien grondslag zouden er 3 ka-
tegoriën ingericht worden.
Voor de eerste inrichtingskosten zouden de
geabonneerde» eerst betalen
Voor kleine lokaliteiten 110 fr.
Voor middelmatige lokaliteiten 120fr.
Voor de^groote centrums 130 fr.
Er zullen bijvoegsels vastgesteld worden,
welke zullen verschillen volgens het aantal
der jaarlijkscho mededeelmgen. Daarvoor
zijn vier graden vastgesteld
Tot aan 1200 mededeelingen zal de abo*-
nent een hij voegsel "van 30 fr. betalen.
Tot aan 3000 mededeelingen zal hij een
nieuw hij voegsel van 40 fr. betalen.
Tot aan 6000 mededeelingen zal hij nog
een bijvoegsel van 40 fr. betalen.
Voor 10,000 mededeelingen en meer zal
een laatste bijvoegsel van 40 fr. worden
geëischt.
Een abonnent van Gent die slechts 1200
keeren per jaar den telefoon gebruikt, zal
dus 160 fr. betalen. Voor ten hoogste 280 fr.
zal hij het recht hebben om een onbepaald
aantal keeren te telefoneeren.
liet beheer heeft het doorzicht gehad af to
zien van de compteurs De minister heeft
ingezien dat dit stelsel eenerzijds prikkelacli-
lig voor den abonnent.en anderzijds kostelijk
zijn zou voor liet beheer, wegens de te ver
bruiken courant personeel-kosten, bere
keningen, enz., enz.
Men zal zich eenvoudig Verlaten op do
abonnent, die zelf verklaren zal in welke klas
hij zich meent te moeten rangschikken, vol
gens zijne vermoedelijke gebruikmakingen.
Het beheer zal zich bepalen met nu on dan
eene welwillende kontrool te maken, zoodat
de abonnent, indien hij zijn opgegeven maxi
mum overschrijdt, zal uitgenoodigd worden,
zich in eenohoogere klas te laten inschrijven.
Dat is echter niet alles. De tegenwoordige
netten zullen over het algemeen aanzienlijk
uitgebreid worden en zullen eenen afstand
hebben van 30 kilometers vogelvlucht.
De minister is ook geneigd hot aantal
openbare telefoonbureelen aanzienlijk uit ta
breiden en terzelfdertijd de prijs per mede-
deeling op 10 centiemen te brengen men zal
volstaan niet een nikkel-stuiverstuk in een
zelfwerkend toestel te steken, om gemeen
schap te bekhmen.
Voor de gemeenschappen van het eene net
naar het andere, zal de taks gebracht worden:
Op 50 centiemen voor afstanden van min
der dan 60 kim. vogelvlucht op 75 centie
men voor minder dan 125 kim.; daarboven
zal de taks van 1 fr. behouden blijven.
De minister is insgelijks bereid het middel
te bestudeeren om den huurprijs van de toe
stellen en de boventallige bellen, hij denzelfdo
abonnent te plaatsen, beterkoop te maken.
M. de Broqueville is van gevoelen dat do
telefoon de handel moet bevoordeelen en dio
niet mag heiemmeren en dat het voor do
schatkist geen© geldklopperij mag zijn en
dat hij dus ten dienste van het openbaar nut
moet slaan aan denzelfden prijs als die aan
't beheer kost.
