Vinson wij
T EEN EN ST
Vreeselijk alkoolflrama
iii Zwitserland
DE RONDE VAN BELG1E
Eene mijn in brand ts Gbateiineau
Twos psrsonsn verdronken
Een bszoek aan de
stedeiijiie Tentoonstelling
Dijnsdaej 25 Juli 1911
O cr
f,S2É
O O
Een groot antiklerikaal
zedensciiandaal
in een pensionnaat te Hoei.
vosr vliegtoestellen.
Ie Marchienne-au-Pont.
Zeventiende jaargang n' 171.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
1
t
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken,
inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. 4S
.TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
AANKONDIGIN
BUREELEN:
TE BRUSSEL I TE AALST
723) Steenweg van Waterloo, 728. I Kerkstraat, ©j
Telefoon 114
BestuurderJ. Van NuffeI=De Gendt.
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3° bladz. ^de regel) fr. 0,50
4« bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel)fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2.00
Recht, hersteil. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
M. Hubert Pierlot, dokter in de Rech-
tenen lincenciaatin politieke en sociale
wetenschappen, heeft een belangwek
kend boekdeel geschreven, over de
schoolwetgeving in Canada en meer
hijzonder in de provincie Quebec. De
lezers en lezeressen die de schoolkwes
tie geerne grondig zouden kennen en
verstaan, doen goed zich dit prachtig
en gewetensvol werk aan te schaffen.
Zij kunnen het verkrijgen in den boek
handel Dewit te Brussel. Wij gaan
die schoolwetgeving niet ontleden, dat
zou veel te veel werk en plaatsruimte
vragen, doch de algemeene trekken en
de hoofdbeginselen er van aanduiden.
In 1S01 verscheen de eerste wet op de
schoolkwestie. Ir, 1824 veroorloofde
de wetgeving ieder kerkfabriek het
vierde deel zijner inkomsten te beste
den aan het onderhoud der scholen die
door het kerkfabriek waren gesticht en
bestuurd. In 1829 werd er door eene
wet in iedere parochie eene commissie
van 5 leden genoemd, gelast met het
stichten en den onderhoud der scholen.
Do wetgeving stemde dan verschillende
toelagen jaarlijks 20 gouden louis
voor ieder school met ten minste 20
leerlingen toelagen voor Jiet oprich
ten van vaste scholen, tusschenkomst
voor de helft in de bouwonkosten efl
eene premie voorden verdienstelijksten
onderwijzer in iedere parochie. De
schoolcommissie had het recht vrij
willige geldiuschrijvingen te ontvan
gen.
De vrijheid der schoolcommissie was
volledig, enkel mochten de leden van
het parlement deze scholen bezoeken.
In 1836 werd deze wet afgeschaft. In
1841 kwam er eene nieuwe wet met
een drievoudigen vooruitgang de le
den van de schoolcommissie moesten
door de parochie gekozen worden, de
schoolcommissie moclit eigenhandig
lasten heffen op de parochianen,en het
algemeen bestuur van het onderwijs
werd gegeven aan een Opvoedings
bureel.-»
In 1856 werd de raad van het open
haar onderwijs gesticht. De leden, ge
kozen door het Staatsbestuur, waren
gelast met het opmaken van het school
reglement en het kiezen der schoolboe
ken en slisten de opgerezen geschillen
tusschen de onderwijzers en de school
commissies.
In 1864 werd die instelling gewij
zigd de raad werd in 2 komiteiten
verdeeld, waarvan het eene katholiek,
hel andere protestantsch was. Ieder
komiteit had dezelfde machten, maar
mocht ze' maar uitvoeren in de scholen
van hunnen godsdienst. Ieder komiteit
wekte afzonderlijk en ze kwamen en
kel bijeen als het zaken gold die het
zelfde belang hadden zoowel voor de
katholieke als voor de protestantsche
scholen.
In 1876 werd de minister van open
haar onderwijs afgeschaft, en men
stelde een algemeen uitvoerder aan.
Dit werd gedaan om het bestuur van
het onderwijs, en het onderwijs zelf
aan den invloed der partijen en aan de
veranderlijkheden der politiek te on
trekken. De regeering miste voortaan
alle bevoegdheid in deze zaak, en de
algemeene uitvoerder of surintendaiit
werd eene overheid geheel onafhanke
lijk van de uitvoerende macht. De in
vloed 'die vroeger behoorde aan de
regeering, werd overgebracht op den
raad van het openbaar onderwijs en
zijne komiteiten, waarvan men de
macht en de onafhankelijkheid ver
sterkte door het bijvoegen, van dokters
in de rechtenal de katholieke bisschop
pen maakten en maken van rechtswege
deel van ieder katholiek komiteit. De
algemeene uilvoerder of de surinton-
dent is gelast geworden, onder den
kontrool der komiteiten, aan de wet
geving de noodige toelagen voor te
stellen en er de verdeeling van te doen,
buiten alle staatsbemoeiing.
De wet die sedert 1876 in voege is,
beeft sedertdien geene hoofdzakelijke
wijzigingen meer ondergaan.
Die oplossing is de eenige nationale
oplossing in de schoolkwestie. De Ca
nada en vooral de provincie Quebec
heeft zeer vele gelijkenis met den
Belgischen toestand.
In Canada zijn er twee volkeren, de
Fransche en de Engelsche er zijn ook
twee talen, en eveneens twee gods
diensten, de katholieke en de prote
stantsche.
Nu gelukkiglijk dat de taal- en
godsdienstkwestie er zeer verwant is,
immers, de Engelschen zijn algemeen
protestantsch en de Fransche Canadee-
zen katholiek. Niet een der twee vol
keren wil iets afstaan, zoo min in zake
van godsdienst als van taal. Er was
dan ook maar eene oplossing te vin
den het stichten van afzonderlijke
scholen, onder het beheer van afzon-
dere komiteiten.
In België zijn ook Vlamingen en
Walen, zelfs een 50,000 Duitsckers
een zeker deel van de bevolking is
tevreden met het onzijdig onderwijs,
een ander deel houdt volstrekt aan het
godsdienstig onderwijs. Hoewel in
Canada, al de scholen, zoowel de pro
testantsche als de katholieke, gesteund
zijn op den godsdienst, willen wij kier
in België nog veel breeder zijn. Zij die
het wenschen, kunnen scholen hebben
gesteund op de onzijdigheid, nuiar
enkel en alleen vragen wij, en hierin
doenwij geeueduimlireedteafstand,dat
de Belgen die zulks wenschen, even
eens voor hunne kinderen een onder
wijs kunnen verkiezen dat geheel en al
gesteund is op den katholieken gods
dienst. Deze oplossing en deze oplos
sing alleen kan in België een einde
stellen aan de schoolkwestieWat
in Canada sedert 1876, tot voldoening
wan de algeheelheid der bevolking,
in voege is, dat willen wij katholieke
Belgen in 't jaar 1912 ook tot stand
zien komen in België. Wij verdrukken
hierdoor niemand, wij dwingen daartoe
niemand, maar wij eischen met volle
krachtdadigheid dit recht op voor alle
weldenkende en vrijheidsminnende bur
gers.
De katholieke Werkmans-
kring naai* Leiswen.— Eene tijding
die ons veel genoegen doet. Het hoofdbestuur
van den katholieken Werkmanskring van
Aalst heeft reeds een inschrijvingslijst geo
pend voor de reis naar Leuven op 27 Augus
tus.
Dat is flink gewerkt Bravo, heeren, en
zorgt dat gij er met honderden kunt henen
gaan Het zal eene grootsche betooging zijn.
Leve de katholieke partij
Verrekijkers. In Chicago (in
de hoogesckool) is er een verrekijker waar
van de doorsnede 1,05 m. is do huis is 19
meters lang. Hij vergroot 3 duizend keeren.
In het waarnemingsgesticlit te Treptow, niet
verre van Berlijn is er een verrekijker die
6000 maal vergroot. De doorsnede is enkel
0,70 meter, maar de lengte der buis is 21
meters.
Een kompliment, De gazet
L'Eloile n schrijft over het geval Pepin
Wij hebben het dikwijls gezegd, de kle-
rikalen zijn wilden, en de beleediging is hun
gewoon wapen, zoowel in de tribuun als in
de pers, of er spraak is van politiek of let
terkunde
Zie. Pepin beleedigt minister Hubert, en
deze zet alles in den haak met dit afdoende
antwoord Neen, M. Pepin, niet ik maar
uwe vrouw heeft u voor de rechtbank ge
daagd.
En omdat M. Hubert de waarheid zegt,
daarom zijn de katholieken wilden des sau-
vages En dat komt van mannen die zoo
bang zijn van de openbaarmaking der gebeur
tenissen uit hun privaat leven, die toch alge
meen gekend zijn.
In 1903 is het de Etoile zelf, die de
zaak Pepin openbaar heeft gemaakt.
Een verrader. Luciaan Méti-
vier, een der grootste kopstukken der Fran
sche socialistische syndikaten,diedeelmaakte
van ontelbare kommissies, heeft gedurende
3 jaar, aide verslagen van de geheime zit
tingen opgemaakt en aan de policie gezon
den. Voor dit proper stieltje kreeg die socia
list van wego het openhaar bestuur 250 fr.
per rnaand. Het is wel aardig die verlossers
der maatschappij aan 't werk te zien.
Ter eare vaa misïhtpr Gar-
4on de Wiart, De katho^eken van
Sint-Gillis hebben eén intiem feest op louw
gezet om bun nieuwen minister en dorpsge
noot, minister Carton de Wiart, te huldigen.
ToS bezinning. De Radical
het ofliciëel blad van de Fransche radikaal-
socialislen keuren minister Caillaux gued
in zijn strijd tegen de saboteerders en het
voegt er hij Men moet niet alleen dezen
strafl'en die de misdaden bedrijven, maar ook
diegenen die de misdrijven aanprijzen.
Dit is volgens de Radical het beste
middel om den geesel tegen te houden
Als zelfs de radikaal-socialisten zoo begin
nen te spreken, dan moet de toestand in alle
geval niet erg rooskleurig zijn... Doch mo
gen wij hier nu ook eens een besluit uittrek
ken Zouden de socialistische leiders die
het volk tot opstand opsporen, ook niet op
de eerste plaats moeten vervolgd worden
Zoo zijn er bladen die hunne lezers openlijk
aanzetten de katholieke betoogingen aan te
vallen. Welnu, niet enkel die aanvallers,
maar eerst en vooral moeten de ophitsers,
de opslokers vervolgd worden...Wij zijn het
hier volkomen eens met de radikaal-socialis
ten, doch wij vergenoegen ons niet enkel
met woorden, wij vragen er de daden bij.
Een FSaSee*. De Kamer was over
eengekomen eenparig om Donderdag
den zittijd t'eindigen. M. Lorand, in den na
middag kwam er op terug en wilde de over
eenkomst breken. Goed, riep minister de
Broqueville, ik wil wel. Welnu wij g-aan
Zaterdag voort. Het werd ter stemming ge
legd en het werd zoo beslist. De karlellisten
waren er niet mee in hun schik, en rap, rap
liepen zij de Kamer uit om te beraadslagen.
Heer Lorand kreeg niet weinig naar het
hoofd. De linkerzij vroeg M.de Broqueville op
de stemming lerug te willen komen. De goede
minister stond toe en er werd gestemd, toch
Donderdag in verlof te gaan. Geen kleine
flater van M. Lorand. 'tls de eerste niet
Een dronfcaartl poogt zijne 4 kinderen to vermoorden
Te Berne is een vreeselijk drama, dat aan
de alkoohirift moet toegeschreven worden,
voorgevallen.
Een handelsreiziger, Emiel Aeberhardt,
39 jaar oud, die zich aan den drank overgaf,
leefde sinds eenigen tijd van zijne vrouw
gescheiden.
Zaterdag namiddag riep hij zijne drie zoon
tjes en onder voorwendsel hen lekkernijen
te koopen, leidde hij ze naar het bosch van
Bremgarten.
Daar beval hij hen, zich plat ter aarde te
leggen, trok een revolver en schoot het
oudste zoontje, 12 jaar oud, een kogel door
het hoofd. Het arme knaapje bleef op den
slag dood.
De twee andere knaapjes sprongen op en
vluchtten, doch de dronkaard schoot nog
verscheidene malen en doodde ook nog zijn
jarig knaapje. Het derde zoontje gelukte
er in zicli in het struikgewas te verschuilen.
De moordenaar begaf zich dan naar Riggi-
berg. waar zijn dochtertje in eene kostschool
verblijft, met liet inzicht haar hetzelfde lot
te doen ondergaan.
De policie was echter verwittigd gewor
den en had zich in hinderlaag gelegd. De
moordenaar kon gevat worden, toen hij
poogde in de school te dringen. De verwoede
menigte wilde hem lyncheeren.
Pas zijn de droevige zaken van Berehem
St-Agatha aan't licht gekomen, of het blad
de Courrier do Huy van 21 Juli, deelt
eveneens een groot schandaal mede voorge
vallen in het antiklerikaal pensionnaat van
Hoei, dat aan het Atheneum en de middel
bare school van Hoei is toegevoegd. De
plichtige zou een genaamde P..., zijn, opzich
ter in dit gesticht en beticht van zware onze
delijke aanslagen, gepleegd op de kinderen
en de jonge lieden van 't gesticht. De plich
tige is nu echter opgeschorst en heeft zich
tot hiertoe buiton het bereik van het gerecht
weten te houden.
Dit pensionnaat werd over 4 jaren opge
richt door een der groote opperbazen uit do
loge van Hooi j heer Delsat-Gimino.
De stad Hoei heeft dit gesticht zeer bo-
voorrechtigd, die de lokalen en de middelen,
om vele duizenden franken te winnen, kos
teloos heeft afgestaan aan dit gesticht.
De bestuurder van het gesticht is per velo
en per auto, gansch het arrondissement af
gereden, om er reklaam voor te maken. Dc
logebladen hebben er ook reklamen voor
gemaakt, en nu zelf staat ze nog te prijken
in vele bladenGe ziet het, die mannen
hebben het brevet te spreken in naam der
zedelijkheid Doch een geval gaan opsolferen
in het uiteinde der wereld en dit in groote
kolommen bekend maken in hunne gazelten,
dat doen de antiklerikalen wel maar als er
iets ergs in ons land voorvalt, dat zijn ze
stoin als visschen.
Nog slechts eenige dagen scheiden ons dus
van de schoone proef, op touw gezet door
den Aéro Club van België de Ronde van
België voor vliegtoestellen. Alles belooft een
overgrooten bijval.
Het is dus van 6 tot 15 Oogst, dat deze
belangrijke vliegproef zal plaats hebben.
Reeds zijn een twaalftal inschrijvingen
ontvangen, waaronder dezo van Jan en Max
Olieslagers, Verrept, Cozic,Lanser en andere
gekende Belgische vliegers.
Reeds hebben Bergen, Doornijk, Blanken-
berghe, Antwerpen, waar er aankomsten
zullen plaats hebben, belangrijke toelagen
gestemd, voor het inrichten van feestelijk
heden en vliegproeven tijdens de rustdagen.
Te Antwerpen is een komiteit gesticht,
en de aankomsten zullen plaats hebben op
het plein van—Wilryck, waar destijds een
der eerste Belgische vliegmeetings gegeven
werden.
Daar de aankomst van Luik afgeschaft
werd, zullen do vliegers dus den Liatsten
dag den volgenden tocht te doen hebben
An twerpen-Leuven-Hoei-N a m e n - B er c.h e m
St-Aagatha.
Wij deelden reeds in een vorig nummer
de omstandige programmas der doortochten
mede.
Ziehier nu nog eenige inlichtingen over de
laatste vlucht.
De vliegers zullen Antwerpen verlaten, en
rechtstreeksch koers zeiten naar Leuven,
waar de eerste vliegende kontrool zal inge
richt worden. Na rond een pyloon gevlogen
te zijn. zullen zij over Geldenaken Thienen
en Orp-le-Grand, naar Hoei vliegen en daar
ook een pyloon omzwaaien. Daar zwenken
zij dan in rechthoek naar Namen. Van Na
men naar Bercliem-St-Agatha zullen de vlie
gers gemakkelijk hun weg kunnen vinden.
Ongetwijfeld zal het dien dag te Berchem-St-
Agatha, op het uitgestrekt vliegplein, stroo-
inen, om de koene vliegers te ontvangen en
geestdriftig toe te juichen.
Heldhaftige reddingen
Zaterdag avond werden de werklieden van
den dagploeg der mijnen van den afgrond
te Chatelineau, opgehaald, toen eensklaps
de houten rol, waarop de kabels loopen, in
brand schoot. In een oogwenk deelde het
vuur zich aan de gehouwen mede, en weldra
stond heel de inrichtingen der mijn, hoven
den put in brand.
Ondanks het gevaar, bleef de machinist,
Leon Godart, moedig op zijn post.
Hij wist, dat indien hij de vlammen en de
verstikking niet trotseerde, de kooi waarin
veertig werklieden opgehaald wei den, onver
mijdelijk in het diepste der mijn zou verbrij
zeld worden.
De kooi werd dus opgehaald, en de veer
tig werklieden konden dwars door de vlam
men heen vluchten.
Er bleven echter nog andere werklieden
op te halen. Moedig gaf Godart het signaal
en liet de kooi wederom neder en nadat de
mijnwerkers er plaats hadden genomen,
werd de kooi terug opgehaald.
Slechts dan verliet Godart zijn post, waar
hij zulke akelige oogenblikken had door
gebracht.
Men dacht dat al de werklieden gered
waren, toen men vernam dat een machinist
gelast met den dienst der pompen zich nog
op eene diepte van 220 meters bevond.
Deze machinist, Frans Hubaux, liep geen
gevaar,doch het was te vreezen,dat men hem
in verscheidene dagen niet zou kunnen red
den hebben en de bestuurders besloten dus
onmiddelijk zijne ophaling te beproeven.
In tusschen had het vuur zich reeds overal
verspreid. Aan pompiers ontbrak het niet, on
hier ook onderscheidden zich mijnwerkers
door hunnen heldenmoed.
Zoo verhaalt meu yan zekeren Jean Bil
lard, dio eene lans in do hand, don v\...er-
straal op een brandende hangaar richtte,
toen een balk hem op do schouder viel ca
het vuur aan zijne kleoderen stak.
Zonder aarzelen, richtte Billard den water
straal op zich zeiven, blusohto zijne kleede
ren en zetle dan zijn werk voort.
Middelerwijl had men aan de opening van
den put een kleine ophaalbak gebracht, ew
hijmiddel van een stalen kabel en eene wind
as, werden twee moedige mijnwerkers,
August Van den Eynde en Frans Pigneur,
in de mijn afgelaten, om to trachten hun ge
zel te gaan verlossen. Aan de opening bleef
een jongeling weenend ac'iter. liet was de
zoon van Hubaux. Eindelijk, na twee uren
wachtens, werd van beneden het signaal tot
ophalen gegeven.
Angstvol begonnen do werklieden cp te
halen, en na eenige minuten was de mand
opgehaald.
Van den Eynde en Pigneur brachten Hu
baux behouden hoven.
Ontroerd, drukte de geredde de bandon
zijner redders en omhelsde zijn zoon.
Hubaux verklaarde, dat hij niet bevreesd
geweest was, en dat hij wel wist dat zijne
gezellen hem aan zijn lot niet zouden overge
laten hebben. Het was slechts rond midder
nacht dat de vlammen konden uitgedoofd
worden. De schade is zeer belangrijk.
Do mijnwerkers zullen ovenwei niet moe
ten slaken, daar er nog langs eene andere
mijn toegangistot de pulten van den Afgrond.
Gisteren avond waren de mijnwerkers
Joris Wyot, 35 jaar oud. enRené Broeckaert,
IS jaar oud, een had gaan nemen in do
Samber, rechtover do werkhuizen Goffart.
Wyot had reeds het water verlaten, en
was bijna terug aangekleed, toen hij zag dat
zijn gezel grond verloor en in do diepte ver
dween. Onnliddelijle sprong hij terug in liet
water, en toen zijn gezel nog eens koven
kwam, greep hij hem vast. doch men denkt
dat Broeckaert zijne bewegingen verlamde,
want eensklaaps zonken beiden in de diepte
en kwamen niet meer boven.
Het alarm werd spoedig gegeven en ver
scheidene personen snelden de drenkelingen
ter hulp. doch het was slechts na een half
zoekens dat men heiden terugvond. De dood
had reeds haar werk volbracht.
Wyot was gehuwd en vader van twee
kindoren. Broeckaert, was afkomstig van
Grootenberge, alwaar zijne ouders wonen.
VflN AELST
De stand van den heer Karel IIeiremans,
Molenstraat, opgericht in de groote feestzaal
van het Gemeentehuis, is zeer waardig om
bezichtigd te worden. Deze stand bevat plech-
tigheidskleederen, zooals liabiet, een over-
rok (redingote), eene overjas, eene pels
overjas (pelisse), waarvan do col met een
prachtig hevervel (castor) bedekt is, eene
beheerkleedij voor eenen heer schepene der
stad en verders nog menige stoffen voor
kostumen, broeken, enz.
Bij deze tentoonstelling laat het huis Hei-
remans zich nogmaals kennen, als mogende
in mededinging komen voor zijne kleeding-
slukken met de voornaamste huizon van
't land.
Het werkhuis van den heer Pierre De
Grez, Nieuwstraat, voordeelig bekend voor
het maken van brandkisten. sloten, serren,
verandas, grillen, forneizen, enz., belet door
een familierouw, heeft zich hij de tentoon
stelling moeten bepalen niets anders voor te
brengen dan een geëmailleerde jacht mot
loopende vuur en étagère.
Drij steenhouwers hebben zich beijverd om
de tentoonstelling door liunno gewrochten
op te luisteren wie van de drij er het meest
toe bijdraagt, valt moeilijk vast te stellen,
want alhoewel zich op dezelfdo voortbreng
selen te hebben toegelegd, hebben allen
hunne degelijke waarde zoo onder opzicht
van afwerking als keus.
De heer Henri De Saedeleer toont ons
een prachtig model van gestijliseerde Vlaam
sclie schouw in zwarten marmer met kolon-
nen in (vert de mer), de structuur ervan is
zeer aangenaam, de proportie goed en eene
onberispelijke uitvoering. De heer Frederik
Wouters deed zijn beste zijne witte schouw
is goed van opvatting en bewerking. De heer
August Steenhout lirat ons eene witte
schouw zien, voor salon geschikt, in (demi
statuaire) de uilvoering schijnt zeer goed,
hel beeldhouwwerk is wel doorwerkt, zijne
j prachtschouw in style Empire, geeft weder
