Sist woninpraagstuk
Gruwelijke moarderij te Zantie
4e Reeks brieven van
M. Vincent Diericx
mTïTpirf twn
T EEN EN 'T ANDER
Een echtelijk drama in Amerika.
Zeventiende jaargang n' I SO.
Vrijdag 4 Augustus 19 8 1
DAGBLAD
De Hulpmiddelen
Het gevolg
Terug uit Kongo
De Marokkokwestie
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
vin.
uuiiLtii uiïimj*
2 CENTIEMEN HET NUMMER
ABONNEMENTEN?
Zes maanden 4 franken. Een iaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureeliyi van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds, f9
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. ij#
BUREELEN
TE ER'JSSEL j TE AALST
Steenweg van Waterloo» 728. j Kericstraat, O»
Telefoon 114
BestuurderJ. Ve n Nuffel-De Oeadt.
AANKONDIGINGEN:
KI. a.ink. (1 tok 4 kl. reg.) fr. 0.C0 Reklamen (por regel) fr. 1.09
3* bladz. <de regel) fr. 0,50 Gemengd nieuws (perregel) fr. 2 00
4* bïadz. (de regel) fr. 0,30 Recht, hersteil. (per regel) fr. 2,00
Financ. aankon, (perregol)fr. 2,00 Overlijden (per regel) fr. 2,09
Een der gewichtigste en veel be
sprokene vraagstukken is het woning
vraagstuk. Door de opeenhooping der
bevolking in de steden, en het niet in
verhouding opbouwen van nieuwe wo
ningen, is er de woningsnood soms zeer
scherp geworden. De stad Budapest
heeft daarover eer. onderzoek gedaan
dat de moeite waard is hier bekend te
maken.
In 1869-70 woonden er in Budapest
280,000 menschen, in 1890 klom dit
tot 506,000, om in 1906 tot 791,000
te stijgen.
De woningen vermeerderden geens
zins in verhouding en zoo kwam het
dat de menschen zich opeenstapelden.
Op 1 Mei 1906 waren er 52,8 percent
woningen bestaande enkel uit eene
kamer en eene keuken. In de volks
kwartieren steeg het getal woningen uit
ééne enkele plaats bestaande, of uit
ééne plaats en eene keuken, tot zeven
tig, soms tot tachtig percent. Zoo wa
ren er 81,622 woningen van die soort,
die te zamen 347,155 personen her
bergden. Van die 81,622 waren er
46,869 woonplaatsen die door meer
dan drie personen bewoond werden.
13,805 woonplaatsen met eene kamer,
of ten hoogste eene kamer en keuken
waren bewoond door vier personen,
8716 door zes 5741 door zeven, 3441
door acht, 1848 dooi* negen, 886 door
tien, 453 door elf, 339 door twaalf, 23
door zestien, 8 door achttien, één door
39, nog een ander door 45 en nog een
door 48 personen, dat was een rekord.
Ilct spreekt van zelf dat die laatste
soorten meest allen logein en tl ïuizcn
zijn. Toch zou men het niet kunnen
gelooven, ware het niet dat de stad
Budapest zelf het onderzoek heeft ge
daan.
Gemakkelijk is het om verstaan, dat
door den voortdurenden aangroei der
bevolking, en het te weinig vermeer
deren van woningen, de huurprijzen
geweldig omhoog gingen.
Van 1906 tot 1909 steeg de huur
prijs der kleine woningen, volgens I)r
Fercnzi van Budapest, met twintig tot
veertig percent, zoodat sommige woon
plaatsen bestaande uit eene kamer en
keuken tot 420 fr. verhuurd werden.
En de woningen werden toch goed
verhuurd, want in 1902 waren in Bu
dapest 2620 leege woonplaatsen, in
1904 zakte het tot 678, in 1906tot
405, en op 't einde van 1908 waren er
nog 242. Als men bedenkt dat er in
die stad 187,000 woonplaatsen zijn en
790,000 zielen, dan gevoelt men dat
de woningsnood er zich dringend doet
gevoelen.
Wat was er te doen om die crisis
in de woningen tegen te werken. Een
middel bestond er, namelijk een groot
gotal woningen bijmaken. Toch van
hot privaat initiatief kon men dit niet
verwachten, het was het werk van het
openbaar bestuur.
In April 1909 stelde de burgemees
ter van Budapest, Heer Dr Stefanus
Bareczy, eene uitgave voor van hon
derd millioen om woningen te bouwen.
Dit voorstel werd aangenomen een
deel dier som echter en zelfs een schoon
deel, moest besteed worden aan het
bouwen van scholen. Vele vroegere
scholen bestonden uit woningen, en nu
zijn er van die vroegere scholen dui
zend woonplaatsen gemaakt, daarbij
werden er 4500 andere woonplaatsen
bijgebouwd. Sommige woningen door
de stad opgericht, zijn gebouwen met
verscheidene verdiepingen, doch men
heeft er ook zonder verdieping. Al de
woonplaatsen bestaan ten minste uit
eene kamer en eene keuken en een af
zonderlijken ingang, gansch op hun
eigen bestaande. De woonplaatsen uit
twee kamers en eene keuken be
staande, hebben bijna allen eene bad
inrichting.
De menschen wonen er gerieflijker
en goedkooper. In plaats van 420 fr.
voor woonplaatsen met eene enkele
kamer, betalen zij in de stadswoningen
met verdiepingen 315 fr. en in de
afzonderlijke huizekens van 210 tot
241,50 fr. per jaar,
Het verschil van prijs beloopt van
25 tot zelfs in sommige gevallen, tot
vijftig percent.
Natuurlijk moet men rekening hou
den niet de streek waarin die woningen
gelegen zijn, alsook met hel> punt dat
vele menschen in geene stadswoningen
•willen verblijven.
Doch oncler oogpunt van gezondheid
en zedelijkheid is er veel bijgewonnen,
alsook om den al te groolen huurprijs
tegen te houden want het slaat vast,
dat sedert het bewonen dier stadsge-
bouwen den huurprijs der werkerswo
ningen niet meer gestegen zijn.
Die drievoudige uilslag pleit zeker
in het voordeel van het uitgevoerde
werk.
In (goede handen. De Paus is
de bevolking-van Messina, zoo leclijk getei
sterd door de aardbeving van Februari 1910,
goed ter hulp gekomen. Hij had van zijne
katholieke onderdanen 6.819.998,54 fr. ont
vangen en hij heeft aan de beproefde be
volking acht millioen frank als onderstand
gegeven. Als als de liefdadigheidsgelden
maar in zulke trouwe handen kwamen Ziet
onder andere in België, wij bedoelen hier
mee niets Itwaads maar wij mogen toch
vragen, hoe wordt het geld besteed dat ver
leden jaar en dees jaar werd geschonken ten
voordeele van de koninginnebloem. Zelfs de
anti-katholieke bladen spreken met verwon
dering over de grenzen Looze mildadigheid
van den H. Vader.
yRpgpociing va ei 't Vaiïkaan,
De H. Vader heeft besloten eenige ge
houwen meer op te richten in de hoven van
't Vatikaan om do leden der Pauselijke gen
darmerie heler to huisvesten. Het Vatikaan
zal alzoo in plaats van 11000, ongeveer 14000
kamers tellen.
Kagsiag'OEï^biKdsaigen. Sedert
40 jaar zijn er enkel vijf kamerontbindingen
geweest. In 1S70, in 1884. in 1892, in 1894
en in 1900. Het is mogelijk dat er eene ont
binding is in 1912, en misschien op 't einde
van 1911.
Uilen naai1 Leuven. Overal
wordt er gesproken over do nationale betoo
ging te Leuven. Met vreugde zeggen wij,
dat Aalst en omstreken, Cïeeraardsbergen,
Ninoveen Dendermonde, aan 't werken zijn.
om met duizenden uit deze streken op 27
Augustus naar Leuven to vertrekken.
Niemand die eenigszins kan, mag ten ach-
tere blijven. Men heeft ons de straat willen
ontzeggen we zullen nu toonen dat wij niet
zinnens zijn onze vrijheid op gelijk welk ge
biedje laten ontnemen.
Zij mesten zacSi goed. In
den bilari van den Avenir staat gedrukt
dat deze socialistische maatschappij van ou
derlingen bijstand als toelage voor eerste
inrichting heeft ontvangen do som van
1317,50 fr.Tot hiertoe is de som voor eerste
inrichting altijd 50 fr. geweest. De socialis
tische Avenir krijgt 25 keeren meer.
Nieuwe Uoer'zstteB». M. Jeantv
is arrondissements-kommissaris benoemd van
Aarlen-Virlon. Hij heeft daardoor zijn ont
slag moeten geven als voorzitter van den
katholieken arrondissementshond.
Zondag werd er in zijne vervanging voor
zien. Bij goheimo stemming en met alge-
meene stemmen werd M. Gamille Joset, be
stuurder van het dagblad L'Avenir du
Luxembourg gekozen.
Heer Baron Orban de Xivry, senator, heeft
daarna eene prachtige redevoering uitge
sproken, waarin hij den lof maakte van
onzen gekend en confrater.
Be mannen van den Bluf,
De kartelmannen geven op Uit Souvret
500 socialisten en 100 liberalen voor hunne
betooging welnu Souvret alles bijeenge-
rokend zuigelingen, kinderen, ouderlingen,
meisjes en vrouwen, alles en alles telt 3785
inwoners.
Uit Court-St-Etienne, 1000 betoogers en
't is eene gemeente van 4339 zielen
Trazegnies 1250 betoogers voor eene ge
meente van 6S17 zielen
Is het klaar vrionden Nu het is niet te
verwonderen; de Journal de Charleroi
heeft don raad gegeven van maar zooveel
betoogers mogelijk op te geven. Al de koe
pons die er te veel zi n, worden toch terug
betaald
Om g©3u!k ire 't Huishouden
£e hebfoeEB. C; rmen Svlva, Itaüaan-
sche journalist, geel: den volgenden raad
aan de vrouwen om vrnde in 't huishouden te
behouden
1°) Nooit eene ruzii beginnen doch als
't onvermijdelijk is uLleg te moeten geven,
niet afgeven voor d: t ge gelijk hebt ge
kregen
2°) Niet vergeten dat gij de vrouw zijt
van een man, die dus laarmensch is als gij
en ook zijne zwakke kanten heeft
3°) Niet te dikwijls geld vragen, houdt u
tevreden met hetgeen hij u geeft in 't begin
der week
4°) Vergeet niet d;.t uw man eene maag
heeft, en zie dat gij ze goed verzorgt
5°) Van tijd tot tijd, niet te dikwijls, uw
man het laatste woord laten hebben
6°) Lees uw dagblad geheel en gansch, en
niet enkel de moorden en de branden, dan
kunt ge met. hem praten over de kwestiën
van -den dag en over de politiek - -
7°) Uw man niet froisseeren
8°) Maak hem van.tijd tot tijd een lief
kompliment
9°) Hebt ge een verstandigen man, wees
voor hem een kameraad is hij niet al te
slim, wees dan zijne raadgeefster.
Zij, die goesting «hebben, kunnen de voor
schriften van Carmen Sylva eens beproeven.
De stoomboot Elisabethville terug-
lceerende van Kongo, is Woensdag namid
dag, om 4 1/2 ure, te Antwerpen aangeko
men. Aan boord waren er 111 passagiers,
waartusschen de E. P. Redemptorist Philip-
part heeren Villa en Iiinck, onderscheide-
1 ijk bestuurder en opzichter van de Cilas
Taylor, consul van Engeland, te Boma.
Kolonel Thys, zijne dochter en kolonel
Challin, w - aan de aanlegplaats van La
Pallice afgestapt.
De reis is zeer goed doorgebraent. Een
enkele passagierster. Madame Danielson,
van Zweedscheu oorsprong, dio aan «rge
bloedarmoede lijdt, is ziek hier aangebracht.
Kommandant Hagstrom zal met de eerst
komende boot naar België terugkeeren en
door kommandant Engels vervangen worden.
Te Boma heerscht eene warmte van 35
tot 36 graden. Men herinnert zich dat wij
hier ook dagen gehad hebben van zulke hitte.
Een miljoenenbezitter van Richmond doodt
zijne jonge vrouw met geweerschoten.
Eene vreeselijke misdaad heeft de stad
Richmond (Vereenigde Staten Noord-Ame-
rika) in opschudding gebracht.
Een jonge rijkaard, de 2öjarige Henry
Clay Bealtle. wiens vader in Virginia uitge
strekte fabrieken, eigendommen, enz. bezit,
heeft in bijzonder dramatische omstandig
heden, zijne jonge vrouw vermoord met ge
weerschoten.
De moordenaar, die een zeer ongereld
leven leidde, weigerde de vermaningen zijner
jonge vrouw te aanhooren, en ondanks zijne
vrouw pas eenige dagen te voren bevallen
was van een zoontje, dwong hij haar met
hem een automobieltochtje te doen in den
omtrek dor stad.
Pas huiten de stad gekomen, hield Beattle
zijn rijtuig stil, stapte af, en loste van op een
afstand van een drietal meiers,twee geweer
schoten op zijne vrouw.
De ongelukkige kreeg twee kogels door
het hoofd en bleef op den slag dood.
De moordenaar keerde dan naar huis terug
en verhaalde dat hij door bandieten aange
vallen werd, en dat dezen zijne vrouw
vermoord hadden.
Het verhaal kwam echter verdacht voor
en de man werd aangehouden.
In de Amerikaansche miljoenenwereld,
waar de familie zeer gekend is, heeft het
drama eene gemakkelijk te hegrijpen ontroe
ring verwekt.
-O-
Internationale Conferentie
Uit al de mededeelingen van de Fransche
en de Duitsche bladen, is alleen dit uit te
maken, dat er overal spraak is van het be
leggen eener internationale conferentie. De
Duitsche Germania spreekt in dien zin,
en de Temps van Parijs, wordt de lange
en doellooze onderhandelingen moe, en vindt
liet dan ook maar best over te gaan tot eene
internationale conferentie.
Al de landen die de akte van Algesiras
hebben onderschreven, zullen bij de nieuwe
conferentie vertegenwoordigd zijn.
Een dronkaard vermoordt zijne vrouw en
zijne dochter met eene bijl
Een gruwelijk drama had Dinsdag avond
te Zande, nabij Ghistel, plaats. Een dronken
woestaard heeft er met onmenschelijke
wreedheid, zijne vrouw on zijne 15 jarige
dochter met eene bijl het. hoofd gekloven.
De heide ongelukkigen hieven op den slag
dood.
Ziehier in welke omstandigheden het ijse-
lijlc drama gebeurde.
Een genaamde Hendrik Boecks was we
duwnaar gebleven met twee kinderen en
hertrouwde met vrouw R. Haleman, eene
weduwe die ook twee kinderen had.
In het huishouden Boecks heerscht® se
dert lang eene pijnlijke oneenigheid en maar
al te dikwijls, werden vrouw Boecks en hare
kinderen gruwelijk door den woestaard mis
handeld.
Zelfs de kinderen welke Boecks had van
zijne eerste vrouw, trokken dan partij voor
hunne stiefmoeder, daar het laf gedrag van
hun vader hen walgde.
Dinsdag kwam Boecks die in Frankrijk
gewerkt had, plotselings en onverwachts te
huis en het duurde niet lang of twist ont
stond.
Eensklaps greep de woeste kerel een kap
mes, dat in den hoek der keuken lag, en
zich op zijn vijftienjarig dochtertje werpende
dat aan tafel zat te eten, bracht hij haar
eenen vreeselijken bijlslag op het hoofd toe.
Het arme kind had den tijd niet een kreet
te uiten. Haar opengekloven hoofd viel op
de tafel neer, en do ongelukkige bleef daar
zoo liggen, met in de rechterhand een lepel
en in de linkerhand een stuk brood
De moeder riep wanhopig om hulp. doch
vooraleer iemand had kunnen opdagen was
de moordenaar als een wild dier op haar
toeg*.sprongen en de bijl, druipend 1an
bloed iiarer dochter, kwam een viertal malen
met schrikkelijk geweld op het hoofd en de
schouders der moeder neder. De ongelukkige
vrouw viel weldra in een bloedplas ten gron
de, en gaf den geest. Haar hoofd was schier
geheel van het lichaam gescheiden.
De andere kinderen waren inmiddels weg
gevlucht. Na zijne ijselijke misdaad voltrok
ken te hebben, ging Broecks met eene
onverstoorbare kalmte naar eene naburige
herberg en terwijl hij een glas hier dronk,
verhaalde hij wat hij gedaan had.
Daar hij zulks lachend verhaalde, dacht
de herbergierster dat hij gekscheerde.
Toen Boecks het volk naar zijne woning
zag loopen, nam hij door liet veld de vlucht.
De verontweerdiging der menigte is zoo
groot, dat zij gewapend do velden doorkruist
om Boecks op te sporen. De gendarmerie is
niet bij machte, de menigte tot kalmte te
brengen. Moest do moordenaar in handen
der achtervolgers vallen, hij zoude ongetwij
feld niet lovend in het gevang gebracht
worden.
Lukafu 8 Juni 1911.
Lukafu is wonder wel gelegen achter de
half-cirkelbergketing, die het kamp der
blanken tegen do Noord-West-winden be
schut en zoo de luchtstreek warm en aange
naam maakt. Een hreede beek Lukafu
aan dewelke de vallei haren naam ontleent,
omringt bijna gansch den cirkel der hergen,
zoo dat men, om in Lukafu te treden, zonder
berg of water over te moeten, den Zuid
ooster kant dient te nemen.
Het kamp in zijn zeiven heeft niets van de
vervelende administratieve regelmatigheid.
Het is groot en effen als eene openbare plaats
in Europa. Van welk punt men het kamp be-
wondere, heeft men een schilderachtig uit
zicht.Lukafu heeft ongetwijfeld opgevat ge
weest door eenen bouwkundige, die wel de
voordeelen der ligging benuttigd heeft. De
ihgangsbrug, de lanen, de gebouwen zijn
meldenswaardig. Ornement hoornen in gelijk-
of in samenloopende lijnen geplant, geven
hier hreede en weloverdekte lanen of boule
vards. De dreef van 't kasteel van Neder-
hoelare is maar één nummer van dat getal
lanen en geeft er maar een klein gedacht
van. Kobe papayen, citroen bananen, caout
chouc palm, en kaliptusboomen pronken hier
weeldrig.
De verredragen de panoramos en de zach te
warme luchtstreek maken van Lukafu een
aangename verblijfplaats, waar elke Belg,
die zijne dagelijksche bezigheid en zijn huis
gezin zou hebben, gelukkig zou leven. Om
de waarheid niet te verzwijgen, zal ik noch
tans zeggen dat Lukafu, volgens de geneis-
kaart uitgegeven door liet Sleping Sickness
bureau aangeteekend staat hij de streken
waar de slaapziekte ontmoet wordt. Die
kaart toont aan dat van Zuiden-Katanga
(Sakania) tot hij Lukafu en Kambove geene
slaapzieken te vinden zijn. Lukafu is met.
roode schreefjes aangeduid, wat zeggen wil
aangetast gebied Ptcdo en Baudeieijnstad
zijn aangeduid met roode lcruiskens erger-
aangetast gebied de omstreken van Kiambi
ziju met rcode plekken aangeduid fel ge
teisterd gebied. Dat zijn enkel voorbeelden,
die ik terloops -aangeef en waar ik waar
schijnlijk meer zal over zeggen na de toe
standen met eigen oogen gezien te hebben.
Het wild is rond Lukafu niet overvloedig,
hetgeen nochtans luitenant verbrugghe niet
belette gisteren met eene antilope (hertegeit)
en vandaag met twee arends en eene pintade
(parelhoen) naar het kamp terug te komen.'
Met dat wild hielden we kermis de arends
werden door de negers opgesmuld.
Lukafu was vroeger een belangrijk rust
punt voor de karavanen die gelijk wij nu,
van Elisabethsiad naar Kilxoa (op Moero-
meer) trokken. Nu dat de spoorweg van
Elisabethsiad op Kambove gaat aangelegd
worden, zal dat kamp van zijn belang verlie
zen.
De slaapziekte, die hier vroeger de zwarten
deed sterven als vliegen, heeft de staat ver
plicht de gemeenten rond Lukafu te ver
plaatsen en de hutten in brand te steken
zoodat de vroeger dik opeengehoopte inboor
lingen naar wijd en zijd vespreid weiden.
Wat meest levendigheid aan Lukafu geeft
zijn de doorreizende karavanen, alsook liet
kamp met welgcdrilde zwarte soldaten, die
misschien ten slotte wél zullen verplicht zijn
de volksvcrplaatsiug te volgen.
Kongotrotter.
FRANKRIJK
Op zoek naar de saboteerders.
De regeering heeft verschillende opzoe
kingen bevolen te Lorient, waar de laatste
28 gevallen van sahoteering zich hebben
voorgedaan.
De algemeene sekretaris van de Arbeids
beurs is aangehouden, alsook 6 werklieden
uit het Arsenaal. Bij den sekretaris heeft
men revolutionnaire bladen,verdachte tuigen
en antisocialistische bladen gevonden.
Na ondervraging werden er van de zes
aangehouden werklieden drïj in vrijheid ge
steld.
De sekretaris Trévenec heeft een alibi ge
leverd dat in tegenstrijd is met de verkla
ringen van zijne vrouw.
Dat dreigt op den hoop toe nog ruzie in
't huishouden te brengen bij den sekretaris.
PORTUGAL.
Opstand te Lissabon.
Door de ophooping van de olie in de maga
zijnen steeg natuurlijk de prijs.
Eene bende van honderd man heeft ge
wapend met allerhande tuigen de stapel-
huizen willen gaan vernietigen.
De republikeinsche wacht heeft de oproer
lingen tot den aftocht gedwongen.
MEXIKO
Groote katholieke demokratische Partij
Door het weggaan van den voorzitter Por-
lirio Diaz is er meer vrijheid gekomen aan do
personen en aan de maatschappijen.
De katholieken hebben er spoedig van ge
profiteerd om in heel het land katholieke
demokratische kringen te slichten. Hun pro
gramma behelst drij groote algemeene pun
ten
1) Vrijheid voor allen, maar ware, voor-,
zichtige en effectieve vrijheid. Aldus vrij
heid van eeredienst, vrijheid van bestuur,
vrijheid van onderwijs. Tot hiertoe bezaten
de katholieken geen enkele dier vrijheden
2) Hoofdzakelijke nationale en demokra
tische politiek, in overeenstemming gebracht
met de ware belangen van het land, vol eer
bied voor alle rechten en heslist vijandig aan
het maconnieke internationalisme
3) Economische en maatschappelijke her
vormingen op den grondslag van de wereld-
brieven Rerum Novarum en Graves de
Communi hervormingen gesteund op eene
diepere en breedere rechtvaardigheid, tot
haar doel komend door eenogrootero uit
breiding van den kleinen eigendom, door de
bescherming van den kleinen handel en door
de verbetering van het lot der arbeidende
klassen.
De katholieke drukpers gaat ook dapper
vooruit in Mexico.
Op G maanden tijd is het getal abonnenlen
van liet dagblad El Pais gestegen van
70,000 tot 180,000. De dagbladen El Na
tional en El Tiempozijn in gelijke
verhouding vooruitgegaan.
