BUITENLAND.
1 T EEN EN 'T ANDER
VrgBseüjk drama te RcbsiIx
Havige brand te Antwerpen
DAG IOX-. A.
Als 't maar niet
in België is
Twee matrozen door den kop
geschoten te Toulon
DE ZIEKTE VAN DEN PAÜS.
De Marokkokwestie
EENE ZEERAMP
De gruwelijke kindermoord
van Bavegem.
Zeventiende jaargang n' 186. 2 CENTIEMEN HET NUMMER Vrijdag II Augustus 1911
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE BRUSSEL TE AALST
728| Steenweg van Waterloo, 728. 9Kerkstraat,
Telefoon 114
Bestuurder: J. Van Nuffe!*De Qendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. {1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3« blauz. ^de regel) fr. 0.50
4e bludz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Rek 1 amen (per regel) fr. 1 00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2.00
Recht, herstel 1. (per regel) fr. 2.00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
De antiklerikale pers heeft er zien
lijk genoegen in België in d'oogen van
v eemdelingen, zooals in dat zijner
c* gen. landgenooten, te bekladden en
ittzoo tb 'kunnen verminderen
Socialist Picard lieeft goed te schrij
ven. te herschrijven en nog t' herschrij
ven dat België een wonderlijken voor
spoed beleeft, dat het aan de spits staat
iii de nijverigste en bedrijvigste lan
den, al de.vreemde geleerden mogen
getuigen van do grootheid en den rijk
dom van België, dat alles kan bij onze
tegenstrevers niet baten, het is nu al
27 jaar dat België bestuurd wordt door
de katholieken, en dat zij ons vader
land zoo hoog in eer en aanzien heb
ben doen klimmen, zulks maakt na
tuurlijk de zaak niet van de tegenpartij.
Onbetwistbaar is het dat het onder
wijs van het volk sedert de twintig
laatste jaren met reuzenstappen is
vooruitgegaan het aantal klassen en
scholen en leerlingen is meer dan ver
dubbeld. Doch dit telt niet bij onze
politieke vijanden. Het liberaal blad
de Carillon van Oostende schreef
verleden jaar, dat het zelden voorkwam
nog een Belgischen werkman t' ont
moeten die niet lezen en schrijven kan.
Die getuigenis van het liberaal blad,
juist omdat ze ter ^ere strekt van Bel
gië, wordt door de antiklerikale bla
denofwel nijdig betwist, ofwel dood
gezwegen.
Waren het echter maar eens aanval
len, hoe ongerechtigd en onrechtvaar
dig dan ook, op de Belgische bevol
king, dan zoudt gij al die antiklerikale
bladen van het kleinste tot helgrootste,
en van het eerste tot het laatste, in
blijde termen die zaken zien aanhalen,
zien bespreken en zien vergrooten. Zoo
verstaan sommige droeve politiekers
de eer. de faam en den naam van hun
vaderland verdedigen.
t
Geheel anders is het als het er op
aankomt de Fransche politiek te ver
bloemen. M. Petit, algemeene inspec
teur van 't onderwijs in Frankrijk,
lieeft reeds meermaals bittere jammer
klachten laten hooren; oud-minister
Briand verklaarde verleden jaar van
op de tribuun der Kamer., dat er in
Frankrijk dertig ten honderd ongelet
terden waren, en niettegenstaande de
stellige verklaringen van Hoeren Petit
en Briand, willen onze Belgische poli
tieke tegenstrevers het nog heter we
ten. Natuurlijk geheel hunne politiek
kan men nagenoegsamenvatten in twee
woorden Frankrijk met alle geweld
ophemelen. België, hun eigen vader
land, zooveel mogelijk kleineeren.
Zoo schreven over een paar dagen
verschillende kartelbladen dat het aan
tal ongeletter den in Frankrijk nog 3
ten honderd bedraagt (volgens M. Bri
and was het verleden jaar nog 30 ten
honderd) en in Duitschland, dat vol
gens diezelfde bladen op dit gebied
aan de spits staat, is het getal ongelet
terden, volgens de herhaalde verkla
ringen van diezelfde organen, van 5
tot. 6 ten honderd. Doch gaan wij wat
verder in op de gezegdens dier bladen.
In 1010 waren er juist 316,200 man
onder de wapens. Reeds meermaals
werd gezegd dat de hellt der soldaten,
den oproep van 't leger onbeantwoord
lieten. Nemen wij aan dat het maar
liet vierde- is, hoeveel ongeletterden
zouden er daar tusschen loopen
Op die 316,200 man zijn er 8808 die
niet. lezen of schrijven kunnen 3607
die enkel lezen kunnen 79,113 die
enkel wat lezen en schrijven kunnen
en 191,203 die volledig de lagere
school hebben bijgewoond en een cer-
iifika.it hebben bekomen en daarbij
komen er nog 19,182 waarvan men
niet weet ol ze geletterd of ongeletterd
zijn. Naar alle waarschijnlijkheid zal
dit ook wel het laatste zijn.
De meeste Fransche bladen klagen
over dien toestand. Reeds zoovele
jaren is het verplicht onderwijs in
Frankrijk ingevoerd, reeds zoovele
jaren spelen de goddeloozen heer en
meester in het bestuur, en toch zijn er
nog duizenden en duizenden kinderen
die niet het minste onderwijs ontvan
gen. Nu heeft de regeering op den
hoop toe nog duizenden vrije scholen
gesloten en alles laat voorzien, dat het
getal ongeletterden nog gestadig zal
toenemen in plaats van te verminderen.
Wij hebben het altijd geschreven
het verplicht onderwijs is geen doel,
het is een middel, of beter en nauw
keuriger uitgedrukt, het onderwijs is
het doel, en de verplichting is een mid
del om tot de algemeene ontwikkeling
te komen.
Volgens sommigen is de verplich
ting het beste, hei. doelmatigste mid
del wij hebben altijd voorgestaan dat
aanmoediging en overtuiging, goed
bestudeerd en aangewend, duurdere en
alzoo doeltreffender uitslagen kunnen
afwerpen, toch dat wij op clit punt wil
len toegeven, als de meerderheid der
bevolking er anders over oordeelt en
op voorwaarde, dat de vrije keuze der
school voor eenieder gewaarborgd zij.
Welke rechtzinnige mensch kan
zulke handelwijze afkeuren Of is hel
in België niet meer toegelaten over
zekere bepaalde zaken eene bepaalde
overtuiging t'bebben
Zoo zeer als wie ook, betrachten
wij de grootst mogelijke ontwikkeling
van ons volk doch wij zijn zoo vrij te
denken, dat wij daartoe niet zullen ko
men met aanhoudend ons eigen volk te
bekladden en te lasteren.
Machtig koninkrijk. De En-
gelsche koning Juris V gebiedt over 4U0
millioen onderdanen. Hel oude Romeinsche
Rijk bevatte enkel 100 miliioen burgers.
Van die 400 millioen zijn er enkel dertien
percent blanken, de anderen zijn zwarten,
gelen of rooden.
Hoe spijtig voor de jufvrou
wen. Er was gemeld dat al de damen
en jutters, die de koninginnebloem hadden
verkocht, door de koningin zouden ontvangen
worden. Zeer geerne zou de koningin dat
doen, doch het is onmogelijk, ze zijn 40,000
in getal. Daarom zullen enkel de damen en
jufvrouwen worden ui'genoodigd die den ver
koop hebben ingericht
De warmte. Men heeft voorspeld
dat de hevige warmte zou voortduren tot
20 Augustus. Ditmaal is men op weg juist
voorspeld te hebben want hetis tegenwoor
dig verduiveld warm genoeg om levend ge
braden te worden. Doch troost u menschen,
binnen 3 maanden kunnen wij weeral volop
in den Winter zitten, en wat dan
Eee* weervoorspeller. Ter
wijl wij dit bovenste schrijven, lezen wij in
een almanak; Een Duitsch professor bezit
familiepapieren die van af 1020 dag voor
dag de weergestellenis opgeven. Die papieren
heeft, hij nauwkeurig bestudeerd en het be
sluit getrokken dat er na een tijdvak van 17
droge jaren telkens 17 natte jaren komen.
Vail af 1900 zijn wij terug in de natte jaren,
zoodat wij nog 5 a 0 jaar veel nat kunnen
krijgen. In alle geval voor den oogenblik
schijnt het niet dat wij zulk buitengewoon
nat jaar hebben.
Aalst ter eei*e.Wij vernemen
met oprechte vreugde dat al de kaarten voor
de derde prachtverlooning van Lucifer in
St-Jozefcollege op Zondag 13 Augustus al
verkocht zijn. Op de vertooning van 15 Au
gustus of Half Oogst zullen er uit alle kan
ten van 't land kunstenaars en kunstmin
naars toestroomen. Zulk een bijval strekt
Aalst ter eere
Bravo, werklieden isit het
Waasland.Het verbond der krislene
Vakvereenigingen van het «Land van Waes»
heeft dit jaar niet min kan 1.400 leden
bijgewonnen Als men dat eens in alle stre
ken kon zeggen ziet eens wat macht de
kristene werklieden zouden uitmaken, leder
werkman moet zich vereenigen.
Aan onze jonge Propagan
disten. Wij ontvingen dezen morgen
uit Leuven een paksken briefjes, waarop
gedrukt slaat Betooging-Schollaert. op
Zondag 27 Augustus, voor de schoolvrijheid.
Die kleine ronde plakbriefjes zijn le ver
krijgen op opvraag te Leuven in den Katho
lieken Kring.
Zij die propaganda willen maken, kunnen
uit eigen beweging schrijven, om ook zuike
briefjes te bekomen.
Ewel, wat is erop te zeggen
De Chronique schrijft dat in eene ge
meente tegen Roeulx, de prijsuitdeeling aan
de leerlingen der middelbare school plaats
had in den Katholieken Kring.
Het liberaal blad virgeet er bij te voegen
of die school eene vrije of oflicieele scliuol
is. En als 't eene vrije school is, wat is er dan
op te zeggen
Vooruitgang wan Gent. De
7 eerste maanden van 1910 kwamen er in
Gent 703 schepen binnen met. 517,341 ton
in de 7 eerste maanden van 1911 waren er
787 scliep »n met 580,923 ton alzoo eene
vermeerdering van 84 schepen en 69.492
ton.
Buiten aiie peiitiek blijven.
Wij lezen in de Chronique van Woens
dag 9 Augustus het volgende nieuws, dat
wij onze propagandisten verzoeken uit te
knippen en te bewaren
Eene belangrijke manifestatie van gene
genheid zal Zondag 27 Auguslus te Gent
plaats hebben ter eere van M. Vandeputte,
hoofdonderwijzer, die zijn ontslag komt te
nemen. M. Vandeputte wns altijd een der
hevigste verdedigers van 't ófficieel onder
wijs. als tegelijkertijd een der dapperste libé
rale propagandisten. Voorzitter van den Lau
rent's kring Werken en Leeren is hij
ook een de*r bestuurders van den liberalen
kring van Muide.
Ziedaar, hoe hij de liberalen, de onder
wijzers buiton alle politiek blijven.
Wij rekenen uit. Uit Gent gin
gen ÏO.UUU mail aan de geuzenbetooging
deelnemen,zoo schreven de antigodsdienstige
bladen. Doeh ze schreven ook dat er een
kommissair zou zijn voor iedere 50 man.
Nu in Gent zijn er .enkel 50 konunissairs
gevraagd; zelfs aangenomen dat iedere kom
missair voor de orde van 50 man zou te zor
gen hebben, dan komen wij enkel aan 2500
man. Hel is ver van de 10.000, hoort ge
Van den anderen kant schrijft Vooruit
dat er 7 speciale treinen uit Gent naar Brus
sel gaan vertrekken en nog 2 uit Gent
Champ des manoeuvres
Nu het is algemeen geweten.dat ieder jaar
op dien dag er speciale treinen moeten inge
richt worden, omdat er dan zooveel gereisd
wordt. Hadden de kartelrnannen hun 10,000
man gehad, men had ten minste 25 speciale
treins moeien inrichten.
Aan den toon der kartelbladen alleen kan
men al hooren dat zij leelijk in hunne ver
wachting bedrogen vallen.
Men vevia^'ï Ziekediensters in de
Fransche bosp:...l i van 'L leger. Jaarwedde
van 800 tot 1400 fr. Kosteloos logement of
300 tot 400 fr. huisvergoeding kostelooze
voeding of schadevergoeding. Alle weken
een volle rustdag, en alle jaren 25 dagen of
eene volle maand congé. En toch kunnen zij
er g°en genopg krijgen, en dan klagen de
dokters sleenen uit den grond, omdat hunne
helpsters niet deugen.
Ja, jaagt de non nek ens maar buiten ge
zult zelve de gebroken potten wel mogen be
talen
In de maand Januari laatstleden, werd
een matroos, der Fransche vloot, Pieter
Carrel, te Ajaccio, door twee zijner gezel
len, Alain Guegen en Marcel Le Maréchal
vermoord en bestolen.
De daders worden weldra ontdekt en deden
volledige bekentenissen.
Beiden verschenen voor het zeegerecht
van Toulon en werden ter dood veroordeeld.
M. Fallières heeft thans hunne genadevraag
verworpen. Onmiddelijk werden door de
overheden de noodige maatregelen genomen
voor de terechtstelling. Alles werd evenwel
geheim gehouden \oor zooveel zulks moge
lijk was.
Guegen en Le Maréchal hoopten niet
meer op eene begenadiging.
Woensdag morgend werden zij om 3 ure
gewekt. Hun laatste uur was geslagen. De
beide terdood veroordeelden hoorden de
H. Mis, dronken een glas wijn en smoorden
nog eene cigaret.
Om 4 ure 10 werden zij uit het gevang ge
vang gebracht en tusschen vier gendarmen
en twaalf mannen van hun peloton, naar de
plaats der strafuitvoering geleid.
Belangrijke maatregelen waren genomen,
om alle wanordelijkheden te voorkomen.
Zoo waren meer dan 3000 soldaten opge
roepen om de orde te handhaven.
De twee terdood veroordeelden ondergin
gen moedig hunne straf. Beiden werden door
een tiental kogels getroffen,
Officieel is aan de afgezanten der mogend
heden meegedeeld dat de H. Vader ziek is.
Hij lijdt aan jicht aan de knie en heeft
daarenboven vele koortsen. De geneesheeren
blijven standvastig in het vatikaan. Eene
zuster van den Paus komt hem zeer veel be
zoeken.
De moreel van den H. Vader is goed. Hij
heeft reeds meermaals den wensch uitge
drukt om te mogen opstaan.
WOENSDAG.
De professors Petacci en Marchiafava heb
ben den Paus Woensdag morgen wat verlicht
gevonden. De ziekte volgt haren gewonen
gang.
Wij vinden in de berichten zulkdanige
terughouding dat wij het voorgevoelen heb
ben, dat de H. Vader ernstiger ziek is dan
wel gezegd wordt.
Geloovigen, laat ons voor het behoud van
den Grooten en Heiligen Paus bidden.
Eene vrouw met revolverschoten gedood.
De broeder van den moordenaar slaat
dezen half dood met den revolver
Sinds ongeveer een jaar woonden de ge
broeders Jean en Frans Muthieu samen in
eene herberg langs de groote haan van
Rceulx.
De broeders kwamen goed overeen, doch
eenigen lijd geleden nam Jean een® bijzit en
bracht haar in de herberg.
Van dan af onts ouden schier dagelijks-
twisten tusschen Frans Malhieu en de min
nares van zijnen broeder.
Zondag ontsto"nd een nieuwe twist tus
schen Frans Mathieu en de vrouw. Deze
laatste gelukte er in Frans buiten te krijgen
en sloot de deur.
Woedend begaf Frans Mathieu zich naar
Bracquegnies, kocht er een revolver en
keerde naar huis terug.
Hij vond de deur open, drong binnen en
loste onmiddelijk een schot op de minnares
van zijnen broeder. De vrouw kreeg den
kogel in den hals en werd op den slag ge
dood. De kogel had de ruggraat doorboord.
Op het gerucht van het revolverschot,
snelden Jan Mathieu ter plaats, ontwapende
zijn broeder, en bracht hein bijmiddel van
den revolver verscheidene hevige slagen op
het hoofd toe, zoodat de moordenaar weldra
bewusteloos ten gronde stortte.
De gendarmen werden verwittigd en de
moordenaar naar het gevang van Bergen
overgebracht.
Op 't einde der maand.
De kommissie van den Federalen Baad in
Duitschland is voor 't einde der maand bijeen
geroepen om te spreken van de Marokko
kwestie.
Nu die kommissie wordt nooit niet bijeen
geroepen voor zij kunne handelen over be
paalde zaken.
Alzoo wordt het aanzien dat vóór het
einde der maand, Duitschland en Frankrijk
eene overeenkomst zullen hebben getroffen.
Het is die overeenkomst welke de kommissie
dan zal onderzoekon.
M ou ley- Haf id is ziek.
Mouley-Hafid zou gevaarlijk ziek zijn. Hij
zou namelijk ernstige zenuwcrisissen moeten
doorstaan.
Een Gerucht...
Engeland zou kortelings Duitschland vra
gen om zoo gauw mogelijk Agadir te willen
ontruimen. Hoewel dit bericht niet bevestigd
wordt, is het altijd ons gedacht geweest dat
Engeland zich vroeg of laat met de kwestie
zou bemoeien. We zullen afwachten.
nabij de Straat van Gibraltar
Botsing tusschen 2 stoomers
90 slachtoffers.
Een telegram uit Gibraltar aan den Engel-
sche Lloyd gezonden, meldt dat de Eugel-
sche stoomer Silvertown in hotsing gekomen
is met den Fransehen stoomer Emir.
De Emir zonk bijna onmiddelijk. Slechts
27 opvarenden konden gered worden. Men
vreest dat er ongeveer 90 personen in de
golven omgekomen zijn.
De hotsing werd door den mist veroor
zaakt.
Nadere bijzonderheden.
Bij de zeevaartmaatschappij Touache, te
Marseille, eigenares van den Emiris een
telegram toegekomen van den tweede kapi
tein va» den Emir. Het telegram bevestigt
dat do Emir op 5 mijlen van de kaap Tarifa
ten Zuiden van Spanje, in hotsing gekomen
is met den Engelschen stoomer Silverloum.
De Emir zonk in de diepte, 86 opvarenden,
meest allen Marokkaansche arbeiders, mede
slepende. Vijftien passagiers en twaalf leden
der bemanning van de Silvertown zijn gered
en naar Gibraltar gebracht geworden.
De bemanning van den Emir bestond uit
36 matrozen. Er waren 87 passagiers aan
boord.
Zoodra het nieuws gekend was, is de torpe-
doweerder Estafette onmiddelijk ter plaats
gevaren om den omtrek te doorzoeken.
Kapitein Kellty, de officieren en de be
manning van den Silvertoicn hebben al het
mogelijke gedaan op het oogenblik der aan
varing om de schipbreukelingen te redden
docli vooraleer men juist wist wat er ge
beurd was, was de Emir reeds in de diepte
verdwenen.
Kapitein Kellty gelukte er persoonlijk in
een 4 jarig meisje te redden het kind kan
alleen zeggen dal het Pura genoemd wordt
en dat het met vader en moeder reisde. De
ouders der arme kleine zijn verzwolgen. Ka
pitein Kellty wil het kind als het zijne aan
nemen.
De kapitein van de Emir werd den arm
gebroken. Hij is met de andere geredden
naar het gasthuis van Tarifa overgebracht.
Woensdag is het parket van Audeuaerde
naar Letterhautem gekomen, om het onder
zoek voort te zeilen nopens den schrikkelij
ken moord, op de kleine Cel. Schepens ge
pleegd. De pompiers van Sl-Lievens-Hautem
hebben den vlasput uilgepompt waarin de
vermoedelijke dader zich wilde verdrinken.
Het parket denkt dal hij het mes daar in
't water geworpen heeft.
Eene houtzagerij ten gronde vernield
Noodlottig toeval
Woensdag namiddag, rond 11/4 ure, is
door eeie tot nu toe onbekende oorzaak,
brand ontstaan in eenw houtzagerij van
M. Van Heurck, op den Dam.
Weinige oogenblikken later waren de
pompiers ter plaats, met al hun materiaal,
doch er was geen water te krijgen. De in
woners der wijk hadden bericht ontvangen,
dat ten gevolge der herstellingen, welke aan
de groote waterleiding der Oostenrijkstraat
moesten gedaan worden, de watertoevoer
zou afgesneden zijn Woensdag namiddag.
Daardoor waren de pompiers machteloos
en moesten zij er zich toe bepalen, geholpen
door eenige bereidwillige personen, met em
mers water te halen en dat op de aanpalende
huizen te gieten.
In de Biekorfstraat waren de inwoners
spoedig aan het vluchten, daar de wind de
vlammen in die richting dreef en de uitge
strekte houtzagerij reeds in laaie vlam stond.
In de waterleiding was men reeds verwit
tigd, doch het duurde tot 2 1/2 ure vooraleer
er voldoende pressing was.
Dan viel er voorwal de houtzagerij betreft,
aan geen blusschen meer te denken.
De pompiers stelden dan onmiddelijk hunne
machtige pompen in werking en weldra kon
den de koolmagazijnen en stallingen van M.
Hageman, de herberg De Koolmijn en de
mostaardfabriek, De Beste Waren waar het
vuur zich ook reeds had aan medegedeeld,
ontzet worden. Het magazijn van M. Hage
man was echter reeds gedeeltelijk vernield.
Om 4 1/2 ure was alle gevaar geweken,
doch om 7 ure brandde het nog steeds in het
houtmagazijn. Hier is alles vernield.
De schade is zeer aanzienlijk.
DUITSCHLAND.
Werkstaking en lock-out
Te Leipzig zijn er van de 17.000 metaal
bewerkers 12,000 buiten werk door de
werkstaking en de uitsluiting.
Te Dresden en te Chemnitz gaat de lock
out uitgesproken worden, zoodat er dan
25,000 buiten werk zullen zijn.
In Thuringe hebben 9000 werklieden hu'.i
opzeg gekregen.
ENGELAND
De Censuur »- aangenomen
In de Lordskamer is de Censuur tegen
de regeering aangenomen met. 282 stemmen
tegen 68. De zitting is uiterst woelig ge-
weest.
TURKYE.
Vandalisme
De Jong-Turken hebben besloten liet be
roemd kasteel van Alep, het bijzonderste'
overblijfsel van de kruistochten in geheel
Turkyë, af te breken. De tijding verwekt
