BETOOGING
•o
SehoSfaert
ABONIREN, INSERIREN
EN CORRESPONDÉREN
'T EEN EN ANDER
Vreesslijk drama nabij Parijs
O Q
ID J&. Or JO JLt HO
Schrikkelijk automobieiongeiuk
Ongelooflijke Bijval!... 109 duizend mannen in gelid
Een stoet van ruim vier uren en half
Zeventiende Jaargang nr 200.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Dijnsdag 29 Augustus 191 f
ABONNEMENTEN!
7as maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. sf»
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. *g»
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE AALST
728| Steenweg van Waterloo, 7S8. I 9, Kerkstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Ven NuffeBDe Gendt.
AANKONDIGINGEN!'
KJ. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3« bladz. tde regel) fr. 0,50
4e bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2.00
Recht, herstel!, (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
De pers is een machtig wapen in de
gedachten in den cultuurstrijd. In
de politiek, die, zoo zjj liet niet is, ten
minste een gedaclitenstrijd zou moeten
zijn, is de pers niet enkel eene macht,
maar het is de macht. Wilt gij een
bewijs
In bijna al de groote gemeenten en
steden, zoowel van liet binnen- als het
buitenland, heeft de liberale partij het
bestuur kunnen veroveren. Nochtans
waarzijn hare werken, waar zijn hare
scholen, waar vindt men nog hare lief
dadige inrichtingen. De liberale partij
heeft geene maatschappelijke werken
tot stand gebracht, ja, hier en daar
wel een stuksken en een broksken,
maar een geheel van werken, dat bezit
ze niet. Liberale scholen, onderhouden
mot eigen liberale centen, die zijn zoo
raar als witte patrijzen. Waar zijn dan
liare instellingen tot nut en voordeel
van het algemeene welzijn Er bestaan
er geene En dit niettegenstaande is
de liberale partij heer en meester in
het bestuur van bijna al onze groote
steden. Hoe komt dat Geheel uitslui
tend door de liberale pers.
Dat is wel een duidelijk, een tref
fend bewijs, van de werking, den in
vloed, de diep-iagrijpende kracht van
de pers.
Zulks mag door onze yrienden niet
vergeten worden.
De katholieke Duitschers hadden hel
zeer goed op, wanneer zij boven op al
hunne katholieke bladen deze drie
woorden plaatsten Aboniren, inseri-
ren, en correspondiren, wat zeggen
wil Abonneeren, inlasschen en cor-
respondeeren.
Wij gaan niet veel uitleg geven over
die woorden, doch meenen wel te doen
er een oogenblik hij stil te staan. Het-
gene wij schrijven, beoogt niet spe
ciaal, niet afzonderlijk de eene of an
dere pers, maar wat we hier neer
schrijven heeft betrek op de algemeene
Vlaamsche katholieke pers.
De eerste plicht van de katholieken
teaenover hunne pers, is zich abonnee-
ren. Ieder kristen mensck van onzen
tijd zou zich ten minste moeten abon
neeren opeen of meer katholieke bla
den. Spijtig ware het inderdaad, dat
er nog menschen zouden gevonden
worden in onze Vlaamsche gemeenten,
die wekelijks 2, 3, 4, ja 5 frank en
meer ten beste hebben voor pinten en
borrels, doch die het veel te veel zou
den vinden als ze wekelijks 5 of 10
centen moesten betalen voor hunne
katholieke gazetten.
Daar eens even over spreken, zal,
hopen wij, meer als voldoende zijn, om
de ongerijmdheid van zulke doenwijze
te doen uitkomen.
Een tweede plicht die vooral de han
deldrijvende klasse, betrett, zal zijn
inlasschen. De katholieke nijveraar,
handelaar, neringdoener, en midden
stander zal bij voorkeur zijne aankon
digingen plaatsen inkatholieke bladen.
En hoewel het inlasschen meest de
handeldrijvende klasse aanbelangt,
kan het ook te pas komenvoor meiden,
knechten, werkvrouwen en werklie
den, die op zoek zijn naar eene plaats,
en hunne diensten heel gemakkelijk
kunnen aanbieden door eene kleine
annonce n in een katholiek blad te
plaatsen.
Zulke inlasscliing valt in het bereik
van de kleinste beurzen en wordt zeer
dikwijls met den gelukkigsten uitslag
beloont.
Zegt niet, die annoneon worden niet
gelezen. Daarin zij' ge volkomen mis.
Dat deze annoneen niet gelezen wor
den door personen die er geen belang
in hebben, dat nemen wij aan maar
ze worden gelezen door die menschen
welke de zaak aanbelangt, en dat is
het voornaamste. Zoo is het een feit,
dat wij persoonlijk, zelden of nooit,
eene annonce lezen over koffie, bitter-
peën, vleesch, groenten en andere eet
waren of stoverijen doch die annon-
cen worden des te meer gelezen door
de huisvrouwen en keukenmeiden en
dat is wel de hoofdzaak voor de plaat-
sers van aankondigingen.
De derde plicht van de katholieke
burgers is het corrospondeeren
De ontwikkelde katholieken zullen in
de maat van het mogelijke bijdragen,
de katholieke pors, onder letterkundig,
wetenschappelijk en godsdienstig oog
punt zoo hoog mogelijk op te voeren.
De weinig of niet-ontwikkelde katho
lieken kunnen ook bijdragen tot de
verspreiding der goede pers, met tel
kens erin hunne omgeving een wetens
waardig voorval plaats grijpt, dit
voorval zoo spoedig mogelijk kenbaar
te maken aan de katholieke bladen.
Dat zijn geheel kort en verstaanbaar
uitgelegd de plichten der katholieken,
die begrepen liggen in deze drie woor
den Aboniren, inseriren en corres
pondiren.
Katholieke strijders, uit geheel het
land, vergeet die drie woorden niet en
vooral vergeet niet, ze zooveel moge
lijk in toepassing te brengen.
Er neven gepakt. M. Bvmar-
dina Machado, die zoolang reeds zijne
boontjes te weken hadden gelegd op het
presidentschap van Portugal, ziet dit verlei
dend poslje voor zijne oogen weghalen door
M. Manuël d'Arriaga. Die verkiezing is Don
derdag 24 Augustus gedaan, die dag is en
blijft een historische dag- voor het Portugee-
sche volk doch het blijft maar een droevige
dag voor M. Bernardino Machado.
Isi 't net wemat»d,- De «Peuple-
schreef ovor enkele dagen, dat de eenige
schooloplossing was, verplichting van liet
onderwijs met de vrije keuze der school. Nu
op 1 April 1911 is in Le Peuple een ver
slag verschenen tan de rodevoering van heer
Vandevelde, daags te voren uitgesproken,
en waarin hij zich zeer duidelijk verklaarde
tegen het princiep zelf der vrije keuze van de
school. Doch de kiezing nadert, en de socia
listen moeten beginnen met zich te hullen in
schapenvachten.
De Belgische burgers spa
ren goed. Op 31 December 1910
waren er in 't land 2,808.549 spaarboekjes,
met een bedrag van 964 millioen 668 duizend
en 344 frank. Aanwinst 99000 boekjes en
eene meerdere geldbesparing van 45 millioen.
Die spaargelden gaven in 1910 meer dan
26 millioen intrest. Er zijn nu 129844 rente-
boekjes waarin boven het half milliard Bel
gische renten slaan geschreven. Het juist
cijfer is 529,504.000 fr. Het is een aanwinst
van 28,121,500 fr. rentetitels en 5496 boek
jes.
Voor het spaargeld is het op 20 jaar tijd
een verzesvoudiging Zegt dan nog dat
België niet zwemt in zijnen voorspoed. Als
men ziek is, kent men eerst den schat der
gezondheid. Zoo zal het ook zijn. De men
schen zullen eerst weten dat zo nu in voor
spoed z,vc ■me''1 als zij
Schoone feesten voor schoo
tje werken. De katholieken van
Aalst, richten ter gelegenheid van de
Vlaamsche Kermis eene prachtige reeks
feesten in. Al het mogelijke genot zal er
kunnen gesmaakt worden.
Het doel is toch ook allerschoonst en
daarom mogen er zeer schoöne feesten inge
richt worden die naderhand zullen toelaten
zeer scboone werken uit te voeren, leder
make zich dus gereed voor de viering van de
Vlaamsche Kermis.
Het kartel te Gent. Liberalen
en socialisten hebben te Gent kartol geslo
ten dat is zeer wel maar de Gentenaars
zijn er niet erg mee in den schik. Zoo is hot
zeker dat do neringdoeners met een afzon
derlijke lijst gaan opkomen. M. De Bruyne,
afgescheurde socialist, zal ook met talrijke
kandidaten voor den dag komen... Ziedaar,
de uitwerksels van 't kartel.
moed rwes*2o-
PSïl Het sluiten van 't kartel in de
'groote steden, verre van onze vrienden t'ont-
moedigen, heeft ze integendeel in hun ver
trouwen gesterkt. De katholieken zullen
zeer waarschijnlijk stemmen bijwinnen, en
dat is de hoofdkwestie in de kiezing.
Groote door-steek, Minister
Van de Vyvere is 'uk bezig de archieven
van de onderzoekskommissie te doorsnuf
felen. Het schijnt dat er zal komaf ge
maakt worden. Het vordt tijd.
Reeds Heeren De Smet de Naeyer, Del-
beke, Hellepulte, en nu M. Van do Vyvere
hebben zch langen tijd met de zaak bezig
gehouden.
Zij mag dus wel eene oplossing krijgen.
Een socialistische ster.
Deze is weggevlogen*uit don Neder-Samber,
met zoo iets van 180,000 fr. naar men
zegt.,... De socialistische ster is lange jaren
de hoop geweest van zijne partij in den
Neder-Samber.
Edison in Zwitserland. Nu
de groote werktuigkundige en geleerde
Frankrijk bezocht heeft, gaat hij Zwitser
land doorreizen Hij is te Genève aange
komen.
Het schoolschip. De Avenir»
is goed aangekomen in de haven van Talbot,
Engelsche kusten. Kadelten en professors
zijn Vrijdag in België teruggekeerd. De aan
staande aanvaardings-examens zijn bepaald
op 8 September. De aanvragen moeten voor
het einde der maand gedaan worden.
IN ENGELAND.
10 dooden. 12 gekwetsten.
Uit New-Castle wordt gemeld, dat Zater
dag namiddag aldaar een schrikkelijk auto
mobielongeluk gebeurd is.
De geleider van eene auto car, waarin 33
personen hadden plaais genomen, die eeno
speelreis deden, was zijn voertuig niet meer
meester en de machien vloog in volle vaart
tegen eenen boom.
Negen personen wérden op den slag ge
dood en de anderen gekwetst. Een der ge
kwetsten bezweek kcr. r.adisn
Een later telegram meldt In het ongeluk
van New-Castle, waren er tien dooden en
een vijftiental gekwetsten. -
De toestand van twee der gekwetsten is
hopeloos. De remmen Van den auto-car
waren gebroken in eene sterke daling der
baan. De car reed eerst slechts met eene
snelheid van vijf mijlen per uur, doch lang
zamerhand geraakte deze snelheid tot vijftig
miilen. De geleider trachtte zijn voertuig op
eeno klimmende baan te brengen, doch aan
een draai raakte de auto-car een boom en
kantelde om. De auto werd geheel verbrij
zeld. Toen men de puinen doorzocht om de
lijken te verwijderen, vond men den chauf
feur, slechts licht gekwetst onder een hoop
lijken.
De lijken van eene moeder en hare drie
kinderen uit de Seine opgehaald
Te Bönnières-aan-Seine, nabij Parijs, heb
ben schippers eene akelige ontdekking ge
daan.
Zaterdag namiddag bemerkten zij het lijkje
van een meisje, schijnend een achttal jaren
oud. op het water drijvend. Zij wilden het
ophalen, doch alsdan bevonden zij, dat eene
koord het lijk om zoo te zeggen naar h meden
hield.
Zij trokken verder, en weldra verscheen
ook een tweede lijk, dat van een twaalfjarig
knaapje aan de oppervlakte. En wederom
deed zich hetzelfde verschijnsel voor.
Ongetwijfeld was een zwaar voorwerp,
misschien een derde lijk aan do twee eersten
bevestigd.
Ooggetuigen kwamen de schippers ter
hulp, en nu werd hot lijk oener veertigja-
ri'_r» vrouw opgehaald.
Do schippers zetten hunne opzoekingen
nog eenigen tijd voort en het lijkje, van een
tweejarig meisje werd ook nog opgehaald.
Het laatste lijkje, had aan den hals een
breloque, waarin hot portret van eene vrouw
met. hare drie kinderen geborgen was.
Een onderzoek werd geopend en weldra
was het geheim opgeklaard.
De lijken welke opgehaald werden, waren
deze van vrouw Dupont, met hare drie kin
deren, Yvonne, Maurice en Suzanne
Sinds lang heerschte de vrede niet in het
gezin Dupont, daar do man veeal buiten huis
verbleef. Mevr. Dupont was sinds dan zeer
afgetrokken en had aan hare gehuron reeds
herhaalde malen het inzicht te kennen ge
geven zich to zullen zelfmoorden.
Men kan maar niet denken, hoe zij hare
twee oudst o kindoren heeft kunnen over-
halon, zich met haar van het leven te be-
rooven.
Dupont, die aan het werk was toon de
lijken opgehaald verdon, is dozen komen
herkennen.
Do vriendinnen van vrouw Dupont wilden
den man ten lijve, toen hij het doodenhuis
verliet. De policie moest hem beschermen.
De 27 Augustus staat voortaan onuitwisch-
baar geschreven in de geschiedenis der
Katholieke Partij.
Vrij en vrank hadden wij in ons Zondag
nummer te verstaan gegeven dat het getal
betoogerste Leuven het getal van de Brussel
sclie betoogers niet zou bereikt hebben, met
vrouwen en kinderen erbij gerekend.
Welnu, wij moeten nu even ronduit zeggen
en wij zeggen het mot het allermeest genoe
gen, do stoet van Leuven waar geene vrou
wen of geene kinderen in te vindon waren
de stoet van Leuven was vrij wat talrijker
dan de Bruss«?lsche stoet met zijn duizenden
vrouwen en kinderen erbij begrepen.
Ziedaar het antwoord van de Belgische be
volking aan de hatelijke taal der tegenpartij.
Nu, wij vragen ons af wat zouden wij niet
mogen verwachten, als de katholieke partij,
de boofdorganismen van ons partijloven, zich
eens maanden lang moesten bezighouden met
eene algemeene wapenschouwing. Ja, dan
zouden wij er toekomen, en wij alleen zouden
daartoe bij machte zijn,om een leger van vijf
honderd duizend man bijeen te brengen. Ge
loofd zij God, die aan het katholieke Belgen-
land Zondag zulken troostrijken dag heeft
laten genieten. Nu staan wij ten strijde ge
reed, en met al onze katholieke confraters
zeggen wij
Ja, wij zijn sterk en vol moed en wij zul
len werken om de overwinning voor goed te
verzekeren met de kiezingen van Mei 1912
15 hoofdpunten
Om onze lezers en lezeressen, een klaar,
Icortbondig en toch volledig verslag te geven
van deze wijd-uiteenloopende feestelijkheden
schikken wij de gebeurtenissen van den dag
in 15 bijzondere hoofdpunten.
De aankomst der betoogers
Wanneer wij rond 10 uren te Leuven aan
kwamen, waren er reeds duizenden vreemde
lingen in de stad van de Alma Mater toe
gekomen. Dichte drommen begaven zich door
de Statiestraat naar de kuip der stad.
De straten waren bijzonder goed bevlagd.
In aller harten heerschte warme geestdrift,
die nog aangevuurd werd door de schoonheid
van den zonnedag. Hoewel het inrichtings-
komiteit aan al de maatschappijen een klaar
dagorde met de noodige aan wijzigingen had
laten geworden, sukkelden velen toch verlo
ren in de voor hen onbekende stad.
Wij begaven ons eerst om eene malsche
pint Munich. Als men uit een trein komt,
die bestond uit 17 wagons met ongeveer 100
man per wagon ge kunt verstaan hoe wij
als haringen ingepakt stonden, dan krijgt
men dorst, en dan heeft men eene pint ver
diend. Na enkele minuten uitrusting gaan
wij tot eenige vergaderingen, zoo hij doze
der Derde Ordelingen en bij de Vlaanvche
Jeugd, doch er waren zoovele duizenden
menschen opgepropt in die zalen dat wij blij
waren, niettegenstaande de uitbundige hart
kloppingen verwekt door eene onuitblusch-
bafe geestdrift, uit dien benauwden lucht
kring verlost te zijn. Het was er onuitstaan
baar warm. Wij gaan nu geen uitvoerig
verslag geven van de verschillende vergade
ringen, doch ons bepalen bij de bijzonderste
punten.
De Algemeene Vlaamsche vergadering
in den Alhambra.
In den Alhambra komen er alle oogenblik-
ke^gansche Vlaamsche maatschappijen toe
gestroomd. Men heeft en dit is een goed
gedacht de plaats van liet orchest voor
behouden als perstribuun. Men kan er in en
uitgeraken langs een kelder of langs oen
trap. In den beginne was het tamelijk frisch
in de zaal, doch het duurde niet lang. Rond
half elf opende heer Rijckmans de vergade
ring, docli zij was al begonnen met het
krachtig zingen van den Vlaamschen
Leeuw na Heeren Rijckmans spraken nog
oud-minister Liebaert, Ficullien, Stock en
Huyshauwer. De verschillende redevoeringen
hadden betrok ofwel op M. Sehollaort., of
wol op de kwestie van onderwijs en op de be
tooging van 15 Augustus.
Een hijzonder toegejuichte verklaring was
deze van M. Huyshauwer, die zegde: als
onze tegenstrevers het zuiver algemeen stem
recht eischen omdat bet steunt op een natuur
recht, welnu dan eischen wij het vrouwen
stemrecht. M. Schollaert moest hier ook
komen, doch hij werd te lang weerhouden in
zijne rondreis naar de verschillende vergade
ringen. J
Stichting van een Bestendig Propaganda-
komiteit
President Rvckmans stelde aan de verga
dering een motie voor, den wensch uitdruk
kende dat er een bestendig komiteit zou ge
vormd worden om katholieke propagande te
voeren door het woord en de pen, om alzoo
ons programma, en inzonder de schoolwet
volgens onze verlangens te verdedigen. M.
Schollaert zou aan 't hoofd slaan van dit
komiteit.
Wij zijn gelukkig dat de drie duizend ka
tholieke Vlamingen dit voorstel zijn bijge
treden het doet ons nog meer genoegen
omdat wij zelfde eer hadden, geheel in het
begin van het neerleggen van het le school-
wetsontwerp Schollaert, de slichting van
soortgelijk komiteit te vragen teAntwerpen;
wij namen toen, als voorbeeld, de werking,
der hoogeschoolcommissie onder Vlaamsch
oogpunt.
M. Schollaert heeft later in eene andere
vergadering verklaard, dat hij volkomen ge
negen was dit voorstel bij te treden. Ie>s dat
ik u zeker kan verzekeren, zei hijhét is de
medehulp van mijn besten wil.
De algemeene Waalsche vergadering.
Deze had plaats in de groote zaal van het
College dor Jozéfieten. Do zaal is ai*c)ii-vol.
Op het verhoog is de plakkaat van de Action
Catholique van Brussel. Heeren Hymans
en Huysmans hebben de handen op den rug
gebonden zij hebben een toom aan en wor
den geleid onder de zweepslagen van gezel
Anseele. Daar wordt niet weinig mee ge
lachen.
Namen hier opvolgenllijk het woord, de
Heeren Alex. Braun, Harmignie, Van Över-
bérgh, de Limburg-Stirum, Liebaert en
Louis André.
De rede van heer Van Overbergh werd
vooral toegejuicht. Wij halen er dezen zin
uitOnze tegenstrevers willen de onzijdige
school opleggen aan de vaders van 800.000
katholieke kinderen. Dat is dwingelandij.
Nooit of nooit zullen wij ons hierin onder
werpen Zooals ge ziet, mag de tegenpartij
het voor gezegd houden.
Juist terwijl M. André aan 't spreken was,
verschijnt M. Schollaert in de zaal. De geest
drift beschrijven, telkens M. Schollaert
ergens verscheen, is niet mogelijk. De staats
minister sprak er eene belangrijke redevoe
ring uit. Wij stippen enkel dit aan Hei
vraagstuk is gestelden het zal moeten wor
den opgelost. (Langdurig gejuich).
Bestendig komiteit voor de propaganda-
werking
Voorzitter Braun, stelt aan de vergadering
dezelfde motie voor,als deze welke president
Rykmans in de Vlaamsche zitting deed. Het
voorstel wordt met vreugdegeroep aange
zien.
De Waalsche jeugd vergaderd
In het Huis der studenten komt de
Waalsche jeugd hijeen. Er zijn vele Jonge
Wachten en Waalsche studenten.
Om half elf opent M. Pirmez de vergade
ring. Mgr Ladeuze en Heeren Wauwermans,
de Lant8heere en Orban de Sivry zijn ook
aanwezig, en spreken belangrijke redens
uit. M. Schollaert wordt hij zijn binnenkomen
op overstelpende Waalsche geestdrift ont
haald. Het is middag als do zitting sluit.
Vergadering der Vlaamsche jeugd
De Fransche bladen zelve bekennen dat or
in de vergadering der Vlaamsche Wachten
en Studenten de meesten geestdrift was.
In den grooten refter van het gesticht van
het Heilig Hart heeft de Vlaamsche vergade
ring plaats. Aan de bureelen, als voorzitter
Heer Herman de Jonghe, verders Pater Rut
ten, Heeren Frans Van Cauwelaert, Pitsaor,
Heyman, Laporta, Verduyn, Delahayo.
Staatsminister Schollaert is hier maar een
oogenblik kunnen blijven, doch die oogen-
klikken zullen tellen in zijn leven. Ieder zin
die hij uitsprak werd onthaald op eene ova
tie. M. Schollaert eindigde met deze woor
den Dat vragen wij, dat eischen wij, dat
zullen wij bekomen Eens M. Schollaert
weg, is het de beurt aan advokaat Marck,
dan aan volksvertegenwoordiger Frans Van
Cauwelaert, daarna aan Pater Rullen om de
geestdrift niet te doen ontvlammen, maar
nieuw voodsel legevi*n. Al wie dio vergade
ring heeft bijgewoond, zal met mij bekennen
dal M. Van Cauwelaert wel waarlijk de af
god is der Vlaamsche studenten, en met hem
ook Pater Rutten,
