Eendracht in de partij
'T EEN EN ANDER
Laffe aanslag op een priester.
De Betooging van Leuven
De Sociale Week te Leuven
Zeventiende jaargang nr 203.
Q
BAOBLAD
te Sint'Petersburg
De Marokkokwestie
VREESELIJKEVADERMOCRD
Slachtoffers hunner
onvoorzichtigheid.
Een lijk in een reiszak
te Marseille
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Vrijdag 1 September 1911
ABONNEMENTEN?
Zes mnanden 4 (ranken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. 4»
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE BRUSSEL
728, Steenweg van Waterloc, 728.
TE AALST
Kerlcstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuff'el-De Oendt.
AANKONDIGINGEN!'
KI. aanlc. (1 tof 4kl. reg.) fr. 0,60
3* bladx. ide regel) fr. 0,50
4* bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Rekt amen (per regol) fr. 1.00
Gemengd nieu ws (per regel) fr. 2,00
Recht, hersteïl. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Veel werd er gewezen op de nood
zakelijkheid der eendracht, en met alle
rechten rede. In den loop van dit jaar
is de eendracht der katholieken wel
zoodanig gebleken, dat zij vóór dezen
nooit haar's gelijken heeft gekend. In
de partij rijzen somtijds moeilijkheden
op, en die zullen er altijd oprijzen,
doch moeilijkheden zijn gemaakt om
op te lossen, zegde M. Helleputte op
het congres te Mcchelen, en dat is zeer
waar. Doch de vraag is: Hoe de moei
lijkheden opgelost
Het antwoord is eenvoudig. Van
weerszijden moeten er toegevingen ge
daan worden, en die toegevingen kun
nen geschieden als er langs beider
kanten goede wil in 't spel is.
In onze rongen heerschen er ver
schillende strekkingen en dat is na
tuurlijk. Wij zijn niet zooals de socia
listen, de partij van éénen stand wij
rijn niet als de liberalen eene partij
van eenige eenzijdige begrippen wij
streven naar harmonie, naar vrucht
bare en vruchtdragende samenwerking
van alle belangen in de maatschappij.
In onze partij is het dus noodig dat er
verscheidenheid in gedachten en voor
stellingen mogelijk wezen. De leuze
van het Duitscho Centrum moet zijn,
zegt August Reichensperger Einig-
keit nicht Einerlciheit.
Dat is wel zoo De wil van enkelen,
z.elfs die van eene meerderheid, te wil
len opdringen aan alles, ook als het
niet gaat om eene levenskwestie, ver
andert onvermijdelijk den werkkring
der partij en ontwikkelt langzamer
hand, zooals alle alleenheerscherij of
absolutisme, inwendige conllikten, die
bij voorkeur losbarsten op de hache
lijke oogenblikken.
Wilt gij het gedacht kennen van
Mer Schaepmar. in deze zaak
Hij schreef het in zijn Chronica
van 20 Mei 1901, meer dan 10 jaar
geleden dus Onze éénheid is geen
kraakporselein, zij is zelfs meer dan
een stevige paal. Zij is een vaste burcht,
een toren met schilden omgordeld, van
granietblokken, met cement en bloed
aaneengeklonken, rustende op de le
vende rots.
Die éénheid valt niet uiteen, omdat
ginds op één der kanteelen een paar
schildknapen twisten over de meerdere
of mindere waarde van het stompe of
bet spitse zwaard.
Als men de éénheid der partij aan
schouwt, zooals Dr Schaepman ze be
schouwde en beschreef, en zoo moet
toch de éénheid opgevat en verstaan
worden, dan mag men met rustig ge
moed onze partij haren weg laten ver
vorderen. Doch wat er volkomen en
absoluut onontbeerlijk is om de één
heid der partij te behouden, het is de
goede wil, en het zijn de goede inzich
ten.
Carlyle zegt dat het beste middel om
de eendracht te behouden, niet is de
halsbandmelhode, de eenheidsdwang
maar een levend verantwoordelijk
heidsgevoel en een zelfvergeten liefde
voor de gemeenschappelijke zaak.
Heeft men die gedachten eerst wel
gewikt en gewogen, dan mag men zeg
gen Wie zich uit hoofde dier ge
dachten, IN ZAKEN DIE NIET HET GROND
BEGINSEL raken, van zijne vrienden
scheidt, dient nog de eendracht der
partij, want. hij dient ze in den geest
van 't volk, dat de verscheidenheid van
zijne grondbelangen wil terugvinden
in zijne afvaardiging
Het is inderdaad zoo Over jaren
reeds was er sprake van den Grooten
Doorsteek te Antwerpen, van de ha
venwerken te Brugge, van den Kunst
berg van Brussel, van de verfraaiïngs-
werken te Oostende en te Spa, van de
toekenning van toelagen aan verschil
lende werken en inriebtingen, van de
Verbinding tusschen de Brusselsche
Noord- en Middenstatie, van het ver-
hoogen van jaarwedden aan het per
soneel, van het vaststellen van de aan
komst- en vertrekuren der treinen, van
het toekennen van een pensioen aan de
mijnarbeiders van de veranderingen
toe te brengen aan de pensioenwet en
meerdere maatschappelijke wetten,
van het opbeuren van den middenstand
en het oplossen der Vlaamsche grie
ven, en nog honderd andere punten
van meer ondergeschikt belang. Van
al die punten is er geen kwestie van
grondbeginsel voor de partij.
Het punt waarop alle katholieken
het eens zijn er, het onvoorwaardelijk
eens moeten zijn, is de godsdienst. In
al de wetten en koninklijke besluiten
zal men rekening houden de belangen
van den godsdienst niet te schaden.
Zijn deze belangen gewaarborgd, dan
kunnen de katholieke gekozenen, zon
der vrees voor éénheids- of eendrachts-
verbreking, hunne onderscheidene opi
nion verdedigen.
Thans echter is de strijd die gaat
geleverd worden, omschreven tusschen
twee elkander vijandig-gezinde mach
ten. Rechts, het geloof en de liefde.
Langs dezen kant scharen zich al dezen
die kinderen zijn van de katholieke
Kerk en ook dezen, die orde en vrede
lievendheid plaatsen vóór wanorde en
omwenteling.
Links staan het ongeloof en de haat.
Daaronder, scharen zich al dezen die
afbraak hebben gedaan met de Kerk
en deze vervolgen met eene verwoede
razernij
Buiten een dier twee kampen is er
voor den Belgischen burger geene
plaats meer. Sommigen zullen wel zeg
gen dat zij noch van 't eene noch van
't andere deelmaken, doch in de hui
dige omstandigheden is dit volkomen
onmogelijk.
De linkschen zeggen Weg met de
kloosters weg met de zusterkens
weg met de gasthuisnonnen Geen
vrijheid voor de katholieken geen
school voor den kristen huisvader.
Wij, mannen van rechts, we zeg
gen Gelijkheid, vrijheid en verdraag
zaamheid voor alle Belgen, en zoowel
eene school voor de kinderen van den
katholieken huisvader, als voor deze
van den niet-katholieken familieva
der. Daarin zit de beteekenis van den
toekomenden strijd, en hierin zijn
alle katholieken onafscheidbaar ver
bonden.
Het kartel pakt niet naar
wensch. Te Elsene, te Eecloo is het
kartel verworpen. Te Antwerpen brongt bet
volop ruzie en ook in vele andere plaatsen
zullen de politieke katten en honden moei
lijk uit een en dezelfde kartelschotel kunnen
eten. Men kan ze wel met geweld bij de
schotel zetten, maar het blijft te zien ho«
lang het zal duren eer ze beginnen te vech
ten....
Eene belangrijke verkla
ring. De Peuple van 29 Oogst
schrijft over Leuven
Eerst dachten wij aan eene intieme be
tooging, eene kleine familieceremonie om als
afscheid te dienen. Door de betooging van
15 Oogst moest kost wat kost en liet. zal
veel kosten in verzekerde plaats al de
strijdkrachten der Kerk vereenigd worden,
wat op meesterlijke wijze werd gedaan, we
aarzelen niet zulks te erkennen. Het schouw
spel is voor ons een levendige, een ernstige
les geweest der dingen. Een liberaal blad
heeft gezegd dat er geen 50 burgers waren
in dien onmetelijken en eindeloozcn stoet.
Het is overdreven, maar men mag stoutweg
bevestigen dat de onzaggelijke steun gegeven
werd door de werklieden en de boeren
Do «Peuple» zegt dat zulks hem bedroefd
heeft. Wij gclooven onzen confrator. Wij
echter waren er heel en al door vervoerd en
luide roepen we
Hoeravoor al die dappere werklieden
en landbouwers 1
Nieuw gemeentehuis. Het
afgebrand gemeentehuis van Schaerbeek zal
eerst toekomende jaar heropgebouwd wor
den juist zooals vroeger, doch met de ver
grootingen die re. Js voorzien waren. Het
bouwen zal komen op iets van 1.200.0C0 fr.
Ruzie in 't huishouden. De
liberale Journal dé Liége ligt in ruzie
met M. Hymans over de kwestie van 't kar
tel. Men weet dat de Journal n hevig tegen
het kartel is en M. Hymans al dikwijls den
bol heeft gewasschen.
Nu heeft M. Hymans een recht van ant
woord aan de liberale gazet gestuurd.
Het is volop ruzie in 't liberale huishouden
De socialisten staan met hunnen mond wijd
open, spottend do liberale partij verdelgers
aan te staren. De katholieken lachen er fijn
mee en tellen dé slagen die de liberale hroe
ders elkander toedienen. M. Hymans zou zoo
geerne minister spelen maar hij zal nog
lang mogen wachten 1
Bij lange allemaal niet.
Hoewel de betooging van Leuven iets formi
dabel was, mogen wijniet denken dat het
alles was wat de katholieken kunnen geven
nog het tiende deel niet. Enkele bewijzen
Dien zelfden dag had er te Geeraardsbergen
een katholiek feest plaats, waar duizenden
dappere katholieke strijders aan deelnamen
het katholieke arrondissement Namen zond
maar eenige. honderden deelnemers de stad
Aalst zelf was tevreden met 4 a 500 man.
Niemand twijfelt eraan dat, zoo het er moest
op aankomen,dié zelfde plaatsen zoovele dui
zenden geven zouden als nu honderden.
Daaruit blijkt nog zoovel meer, de
kolossale macht deï katholieke partij.
Zij klagen. Ja, de kartellisten
klagen omdat wij, die talrijker waren dan
zij, niet in beestenwagens vervoerd werden.
Beste heeren, dat is uw eigen schuld. Ge
vroegt aan don Staat desnoods 150 bijzondere
treinen in voege te brengen, en g' hadt er
niet eens vijftig noodig gehad. Ge koost
juist den dag dat er het meest gereisd wordt
van heel 't jaar. Daarbij ge moet niet te hard
roepen, want vele katholieko betoogersmoes-
ten 4 a 5 uren trein doen om een weg van
10 a 12 uren af te leggen. Dat zijt gij op
15 Oogst niet tegengekomen.
Hlgemeene medewerking.
Gansch de Aalstersche burgerij werkt mee
om het welgelukken der Vlaamsche Ker-
i Een der inrichters vertelde ons dat
tijdens den duur der Vlaamsche Kermis
niet min dan 150 Juffers en Jonge Heeren
uit Aalst hunne medehulp zullen verleenen.
Dat belooft een bijval voor het werk
Te Mödling, een klein dorpje in den om
trek van Weenen, is de bevolking door eene
laffe schurkenstreek in beroering gebracht.
Een priester, de E. H. Wunerberg, be
stuurder van het plaatselijk pensionnaat,
ging 's avonds de laatste H. Sakramenten
dragen aan een stervende, toen hij nabij de
woonst van den zieke aangerand werd door
een kerel, die hem met een revolver bedreig
de en hem wilde dwingen terug te keeren.
De E. H. Wunerberg trok ook zijn revol
ver on loste een schot in de lucht, waarna
hij enne zijstraat invluchtte. Daar bevond hij
zich echter tegenover een tweede kerel, die
hem ook met een revolver bedreigde.
De priester riep om hulp, waarop de twee
aanrandefs verdwenen.
De toegesnelde menigte achtervolgde de
twee schurken, doch vruchteloos.
Deze laffo streek wordt in den omtrek veel
besproken, daar men denkt dat vrijmetse
laars-familieleden van den zieke hier de hand
in de zaak gehad hebbon.
De groote genieën.
Het is haast ongelooflijk als men sommige
verslagen leest in do goddelooze dagbladen.
Men zou gaan denken, dat ze werden opge
maakt in den eenen of anderen lcoeiënstal.
We hebben nog eens de maat der verdraag
zaamheid leeren kennen hij onze tegenstre
vers.
Te Leuven waren het allemaal verwilder
de, afgrijselijke verstompte en stompzinnige
wezens... moeten wij nu eens met dezelfde
maat meten, wat zouden wij dan moeten
schrijven van do talrijke apachen en schui
mers die medeliepen in den kartelsloet
Doch genoeg erover 1 Met de kiezing zullen
liberalen en socialisten pollekens komen ge
ven aan onze werklieden en onze buitenlie
den het is dan dat wij zullen gedenken de
smaadvolle woorden die do goddeloozen onze
eenvoudige en deftige werkers on landbou
wers naar het hoofd hebben geslingerd.
Een geheimzinnig drama
Geheel het gerecht en de policie van Sint-
Petersburg, zijn thans op den loop, om het
geheimzinnige te doordringen van een drama
dat te Sint-Pelersburg gebeurde.
Twee jongelieden waren or in een huis ge
komen, waar eene kamer le huren was. Zij
zagen de kamer en huurden ze. Hun gebuur
was M. Ilver, een schoenhandelaar.
Het toeval wilde, dat deze juist zijne ka
mer verliet en spoedig had men kennis ge
maakt. De jonge lieden verzochten M. Ilver
en de huurster van hot huis, 's avonds bij
hen te komen avondmalen.
Beiden aanvaardden en hot avondmaal liep
vroolijk ten einde, toen de jongelieden aan
hunne genoodigden een glas rhum inschon
ken.
Nauwelijks hadden zij van den drank ge
proefd, of heiden voelden zich onpasselijk.
Zij gingen naar hunne kamer en toen de
verhuurster eenige minuten later ging zien
of M. Ilver beier was, vond zij dezen dood le
bed liggen. De man was vergiftigd gewor
den en de vrouw was slechts aan dun dood
ontsnapt, doordien zij maar eene kleine hoe
veelheid rhum gedronken had.
In tusschen waren de twee jongelieden
verdwenen, en alle opzoekingen, tot hiertoe
gedaan om hen terug te vinden, zijn vruchte
loos gebleven.
Ongesteldheid van M. Cambon
M. Cambon, do Fransche zaakgelastigde,
is enkele dagen ongesteld geweest. Hij zal
nu kortelings naar Berlijn reizen, om aan de
Duitsche regeering eone bepaalde formuul
voor te stellen.
Algemeen© indruk
Hoewel er niet veel moet voorvallen om
de twee landen opeen te zetten, valt het niet
te ontkennen dal de aigemeene indruk zeer
gunstig is. en dal men overal denkt tot eene
vredelievende oplossing te komen.
Dinsdag nacht werd de gemeente Bousi-
gnies, nabij Bavuy, in opschudding gebracht
door eene vreeselijke misdaad.
Een onverbeterlijke dronkaard, zekeren
S.... kwam dronken in de woning van zijnen
vader, met wie hij samenwoonde. Deze ver
weet hem zijn onwaardig gedrag, waarop de
schurk een hamer greep en er zijnen vader
verscheidene hevige slagen op het hoofd
mede toebracht.
De arme ouderling stortte weldra in eenen
bloedplas ten gronde.
De laffe dronkaard bleef dan slaan, tot
de ongelukkige geen teeken van leven meer
gaf.
Geburen die op het hulpgeroep van vader
S... toegesneld waren, vonden nog slechts
een lijk. De verontwaardigde lieden wierpen
zich op den moordenaar en wilden hém lyn-
cheeren. De policie had de grootste moeite
om hem uit de handen te halen en hem tegen
de volkswoede te beschermen.
De ontaarde zoonis opgesloten. Hij toonde
niet het minste berouw over zijne vreeselijke
misdaad.
Rede van E. P. Vermeersch.
Om 9 uren zijn de 500 sociale strijders op
hunne banken. De E. P. Vermeersch gaat
spreken over socialisme en klassenstrijd. Hij
werpt een blik op de geschiedenis en bewijst
dat do klassenstrijd in de oudste lijden al
bestaan heeft o. a. bij de Grieken. Hij be
handeld de theorie van Marx over den klas
senstrijd en bewijst de valschheid van de
Marxistische stelling.
Voordracht van M. Arthur Verhaegen.
M. Verhaegen spreekt over het collecti
visme. Hij behandelt in 't kort het commu
nisme, liet nihilisme,' het anarchisme en het
collectivisme.
In 1891 werd het Belgisch socialistisch
programma, op papier, vastgesteld.
M. Verhaegen bewijst dat hot socialisme
wil de vernietiging van den bijzonderen eigen
dom, van 't huisgezin en van den godsdienst.
Hij bewijst dat uit tactiek de sooialisten oeni-
gen hunner punten verzacht hobbon, enkel
om de menschen niet te zeer af te schrikken.
Pater Rutten en de propaganda.
Do propaganda voor de vakbeweging wordt
besproken en ingeleid door Pater Bulten.
Die propaganda buiten de bonden moet wor-
don geboren.
1° op beperkte manier in de ngere .sciio-
Wachtmaar heeren goddeloozen Loontje l ien 2°) op grootere schaal in de vTngrju» en
komt om zijn boontje I I meisjespatronaten op grondige en doel
matige wijze in de studiekringen 4°) in d»
beroeps- en huishoudscholen 5°) in de werk
manskringen 6°) in de maatschappijen van
Ouderlingen Bijstand 7°) door de werk
beurzen 8°) door goede, regelmatige en
doelmatige betrekkingen tusschen al de be
staande maatschappelijke of sociale werken.
E. II. Verheyen, van Brussel, bespreekt
het werk der bescheraicomileilon.
Pater Rutlen brengt hulde aan de strijders
van Ingolmunster en de 2rt0 dag wordt go-
sloten.
Een politieagent gevitrioleerd
te Cureghem
Verloden nacht was de Liverpoolslraat te
Cureghem hot tooneel van een geheimzinnig
drama.
De policieagent Denys, 30 jaar oud, onge
huwd. ging rond 12 1/4 ure huiswaarts, om
zijne diunstkleedij aan te trekken.
Eensklaps kreeg hij eene groote hoeveel
heid vitriool in het gelaat, zonder dat hij
iemand gezien had.
Alhoewel gruwelijk in bet aangezicht cn
aan de borst verbrand, kon de policieagent
nog eene naburige apotheek bereiken, waar
hij de eerste zorgen ontving. Vandaar werd
hij per automobiel naar bet gasthuis gevoerd.
Do policiekommissaris werd onmiddelijk
verwittigd en deed een eerste onderzoek.
Niemand had eebter iets van het geheimzin
nig drama gezien.
Evenwel kon- men spoedig liet drama we
derom samenstellen. De persoon, die den
policieagent gevitrioleerd had, moest onge-
wijfeld goed op de lioogte zijn van do gebrui
ken van M. Denys.
Deze kwam alle avonden, omstreeks bet
zelfde uur doordeLiverpoolstraat.Men denkt
dus, dat de laffe dader zich op den dorpel
eener woning zal verborgen hebben on van
daar den inhoud van oen halven liter
vitriool op den agent gowoppen beeft. Do
halve liter is op de plaats van den aanslag
teruggevonden.
Het slachtoffer werd in het gasthuis onder
vraagd. Zijne vermoedens vielen op een
meisje, mej. Odile A..., wonende Ninoof-
sehen steenweg, met welke hij nog kennis
gehad had.
Toen de policie zich bij het meisje aan
bood, lag deze te bed. Zij loochende hard
nekkig voor iets in de zaak betrokken le zijn,
doch werd niettemin Ier beschikking va*
liet gerecht gehouden.
"Dinsdag morgen, rond 7 ure, beging-*
drie jongelingen, Eugeen Guerbert, 17jair
Parijs, Ilenri lleinderyckx, 18 jaar, en René
Ferbu, 11 jaar, van Malo-les-Bains. te Duii-
lcerke, de onvoorzichtigheid in zee te si eken
op een klein vaartuigje, dat zij zelf uit
eenige plankon hadden samengesteld.
Eon oude visscher wilde ben weerhouden
en wees op het roekelooze hunner daad, doch
vruchteloos.
Nauwelijks in dehoogezee gekomen sloeg
het ranke vaartuig om en de drie onvoorzich-
tigen vielen in 't water.
Guerbert, goed zwemmer, kon het strand
bereiken en om hulp roepen. Een opzichter
der baden snelde terhulp en vond nog den
jongen Ferbu aan eene plank vastgeklampt.
Hij kon hem aan de kust brengen. De derd®
drenkeling was niet meer te vinden.
Dinsdag avond had de zee nog het lijk niet
op't strand geworpen.
De inwoners der rue Fontaine St Laurent,
te Marseille, waren gisteren zeer verwon
derd. hunne buurvrouw, Mev. wed. Martin,
74 jaar oud, niet gezien te hebben. Zij ver
wittigden de policie, die ter plaats kwam en
do kamer van Mevr. Martin deed open
breken.
In de kamer werd niets verdachts opge
merkt. De kleederen der vrouw lagen op
oenen stoel en alles scheen aan te duiden,
dat zij te bed lag, doch toen men naar bet
bed ging zien, vond men haar niet.
Men zocht verder onder hol bed, onder
tafels en kassen, doch niets te vinden.
Eindelijk kwam een der agenten opliet
denkbeeld, te zien wat er zich in een grooten
reiszak bevond, welken in eenen hoek der
kamer stond. De reiszak werd geopend en
men vond er het lijk der vrouw in, geheel
ineengedrongen. De onderlinge was enkel
met een hemd gekleed.
Een weisdoktor werd onmiddelijk geroe
pen om eene cersto lijkschouwing te doen.
Nergens was eon spoor van kwe'suur of van
i w -.rsteUng te bespeuren.