I
Ei uitgevoerde rasc
Brusselsche Briefwisseling
'T EEN EN ANDER
Yreeselijk jachtdrama
Bloeuiy drama te Berlaar
ONZE VÖLKSREIS
NAAR ROME
Zeventiende jaargang n 2Q5.
Zondag 3 en Büaandag 4 September IS i I
O Q
23 L
Kamsrkiezingen van Mei 1912.
Waarom
Zij deden het niet.
LANDDAG voor het Vrij Middelbaar
Onderwijs, te Bonne Esperance,
De Marokkokwestie
CENTIEMEN HET NUMMER
abonnementen!
Zn? mnanden 4 franken. - Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle posthureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. iïb
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
723,
BUREELEN
TE BRUSSEL
Steenweg wan Waterloo» 72C
AANKONDIGINGEN:*
TE AALST
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffet-De Gendt.
KI. aank. (1 tot 4 kl. rcg.) Ir. 0 60
3® blaaz. ^de regel) Ir. 0.50
4® bladz. (de regel) Ir. 0.30
Financ. aankon, (jjer regel) fr. 2,00
Rek 1 amen (per regel) fr. 1.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Hoe dikwijls wordt er op de Con
gressen niet gezegd Onnoodig' \ven-
sclien uit te brengen, want we weten
bij voorbaat dat ze toch niet uitgevoerd
worden. In ons verslag over den ge-
schiedkundigen en roemrijken dag van
27 Augustus te Leuven, hebben wij
gemeld dat er op al de algemeene ver
gaderingen eene motie werd voorge
steld en eenparig aangenomen om een
koiniteit te vormen dat overal zou hel
pen om de propaganda te steunen voor
de schoolhervorming. Ditmaal is het
bij den wensch niet gebleven, men
heeft bet voorstel zelfs niet laten koud
worden. Het komiteit is samengesteld
en staat onder het voorzitterschap van
M. Schollaert. Van het komiteit ma
ken nog deelDe Heeren Frederic
Belpairo, Alexander Braun, Alfons
H irrnignies, Joris Helleputte, Mauritz
Piniiez, Alfons Ryckmans, Arthur
Verl.aegen. De schrijvers van 't komi
teit zijn: De Heeren Mauritz Detourny,
Jozef Goedseels, Fcrnand Passelecq
en Lodewijk Schaetzen.
Het is niet voldoende een komiteit
samen te stellen, dit komiteit moet
werken. Hel is zoo dat de aangestelde
heeren het begrepen hebben, want zij
hebben een plakbrief opgemaakt, die
weldra zal te lezen zijn in alle dorpen
on sleden van het land.
Wij hebben er genoegen in, den in
houd van dien plakbrief in zijne bijzon
derste punten meè te deelen aan onze
lezers. Wij laten hem volgen
Aan alle Belgen
Het school wetsontwerp brengt vijl
gewichtige verbeteringen
1°) Kosteloos ond'-rwijs
2°) Verplicht onderwijs met vrijen
schoolkeus voor den huisvader
3°) Arbeidsverbod voor kinderen
beneden de veertien jaren.;
4°) Inrichting van een vierden lage-
ren graad voor beroepsonderwijs, vol
gens de noodwendigheden der ver
schillende streken
5°) Verbetering van den toestand der
onderwijzers.
Deze hervormingen zijn de alge
meene wensch van geheel het land.
De socialistische en liberale linker
zijden zijn vereenigd, om ze te bestrij
den.
Omdat het ontwerp de gewetens
rechten van iederen huisvader verze
kert, met hem ten volle cle algeheele
vrijheid van den schoolkeus voor zijne
kinderen te vrijwaren.
Dit grondbeginsel werd verdedigd
door tal van onze politieke tegenstre
vers. Al de andere bepalingen van het
wetsontwerp stonden eens in het pro
gram aller partijen. Dat alleen zegt
genoeg voor den huidigen weerstand
der linkerzijde.
Hadden onze tegenstrevers in de
Kamers rechtschapen en eerlijk ons
onderwijsstelsel willen verbetoren, dan
hadden zij bepaalde voorstellen moe
ten doen, waarover de Kamer zonder
vooroordeel zou beslist hebben.
Onze tegenstrevers, in plaats van
kalm tie zak"» te bespreken, verhin
derden de besprekingen op eene on
noembare wijze. Zij hebben de vrijheid
van spreken verkracht. Zij hebben de
waardigheid van ons Parlement be-
modderd.
Hel land zal die verbrekingspoli-
tiek veroordeelen mot de verkiezingen
van 1912.
Wij, wij wachten zonder vrees op
's lands uitspraak.
Wij houden staan dat geen school
wet-hervorming in België mogelijk is,
zoo zij niot de grondbeginselen van
ons programma verwezentlijkt.
Voorrechten eischen wij voor nie
mand.
Wij willen gelijkheid voor allen.
Wij eischen dat ieder familievader
arm of rijk - volkomen vrij weze
in het kiezen van de school waar hij
aan zijne kinderen het onderricht zal
doen geven dat hij hun verschuldigd is.
Scboolvrede, door rechtvaardigheid
en vrijheid ziedaar ons programma.
Het land zal voorts zijn vertrouwen
schenken aan eene regeeringuitgaande
van de rechterzijde, die onwankelbaar
aan dat programma wil getrouw blij
ven.
Deze plakkaat is duidelijk opge
steld, verstaanbaar voor iedereen, en
daarom juist heel goed. Ieder burger,
ieder kiezer, zal nu weten, op wat de
kiezing van te naaste jaar roller '«al en
niemand zal zoo lafhertig zijn te falen
aan zijn plicht.
Nu komt er op aan het algemeen
komiteit te steunen en de plakbrieven
zoo talrijk en zoo doelmatig mogelijk
te verspreiden.
De verkiezingskomiteiten zijn ver
zocht zich voor de bestellingen te wen
den tot M. Jozef Goedseels, Brussel-
schestraat, 140, te Leuven.
Katholieke strijders, handen uit de
mouwen en aan 't werk. Als wij wil
len strijden gelijk het behoort, als we
alle fatsigheid en onverschilligheid tot
aan de kiezing van Mei 19i2 op de
schappraai zetten, dan zullen wij kun
nen roemen op eenen triomf, dat onze
tegenstrevers er onder verpletterd lig
gen, en wij zelve verbaasd zullen staan
over onze volksmacht.
Het Belgische volk is wakker ge
schud Aan ons nu de geestdrift en
strijdlust aan te wakkeren en te benut
tigen
Vooruit, ten zegepraal!
werd gezegd en nu nog steeds bevestigd,
heeft M. Schollaert eene plaats aangenomen
op den gemeentelijst te Leuven. De kartel-
listen zullen moeten werken om te Leuven
de volstrekte meerderheid ta behalen.
AlBen iraieegevjes'kt. De katho
lieke en volkslievendo burgers zullen allen
meewerken om de nieuwo moderne Ambachts
school voor Aalst en omliggende gemeenten,
te doen groeien en bloeien.
Een allerbeste middel daartoe is, dat klein
en groot, rijk en arm, in de mate van bun
vermogen, hun penniüg gunnen aan de
neringdoende jongelieden van alle slach in
Vlaamsche Kermis». Zij wordt geope..d
Zondag S September. Men verwacht er dien
dag eene macht van volk
Uoo™ii^a!ig van onze kris-
terse sysïïüaksHe <r>. In 1904 telden
zij 1-1759 leden,einde 1910 ongeveer 50,000;
nu moet het niet verre van de 60.000 blij
ven...
In 1899 hadden do socialisten en onafhan-
kelijken 61,451 leden, in 1909 was het
103.451 in 1910, daalde het getal. In
t geheel zijn er in België 175,000 werklie
den vereenigd. Hela, beste liberalen, waar
blijven uwe syndikaton
Nu moet er gewerkt worden om zoo spoe
dig mogelijk tot de lOO.OuO kristene syndi
calisten te komen
Al rüe katholieke opperhoof-
den t'akkooH. Mgr. Mercier, al
do Belgische Bisschoppen, Heeren Staats
ministers Beernaert, Woeste en Schollaert,
allen zijn liet eens om de ontwikkelingen de
verspreiding onzer kristene syndikaten aan
te moedigen. Waarom zouden de kristene
werklieden dan toch geen gebruik maken
van hun vereenigingsreclit, dut hun door de
grondwet wordt toegekend.
T^COÖ menschen door wil
de csSêren gedood. De Engelsche-
Indisclie regeering geeft de statistieken op
van het aantal menschen die in de drie laat
ste jaren door wilde dieren en slagen werden
om hot leven gebracht. Wij geven oerst het
aantal van 1910, dan van 1909 en dan van
1908 om eene vergelijking te maken. Door
olifanten werden er in 1910, 54 menschen
gedood, tegen 63 in 1909 en 53 in 1908.
Door tijgers 853 en 896 en 909 (dit laatste
getal in 1908). Door luipaarden 351 en 462
en 302. Door horen 109 en 96 en 100. Door
wolven 319 en 256 en 269. Door hyena's 25
en 57 en 37. Door verscheidene andere dieren
688 en 666 en 496. Door slangen 22478 in
1910; 21364 in 1909; 19733 in 1908. Voor de
3 jaren te zamon komt men dus tot ongeveer
75000 menschen die door wilde dieren ge
dood worden in Engelsch-Indië. Opgepast
voor die menschen die ooit naar Engelsch-
Indië zouden gaan wonen.
En lastige lakens. De kartel-
mannen van Luik geraken moeilijk klaa
met hun hul sepot. De afgevaardigden gaan
op 4n September samenkomen. Vóór 30"
September moeten do kandidaturen binnen
zijn op 't gemeentehuis. Nu als het kartel
gesloten wordt, zullen do vier overige lcatho-
lit»kon uit.den Lnikergertieenteraad hun on
slag indionen. Dit ontslag moet eerst door
den gemeenteraad aangenomen zijn, en dan
de 3 plaatsvervangers er zijn er niet meer
aangesteld worden. Doch dezo plaatsver
vangers zullen ook hun ontslag geven, zoo
dat men wollichl een bijgevoegde kiezing
zal moeten houden in November... Do soci
alisten willen maar weten van kartel, als de
liberalen ook kartel willen aangaan voor do
provinciekiezing. De liberalen van Luik ste
ken in lastige lakens.
De pofifSek te Brussel. Li
beralen en socialisten hebben te Brussel
kartel gesloten als antwoord op dit kar-
telleeren. en om te toonen, hoe weinig de
katholieken er mee inzitten, hebben dezo be
sloten Ie strijden inot een volledige lijst.
M. Schollaert, kandidaat te
Leuven.Zooals het over eenige dagen
TE RUMPST
Een jager schiet zijn wilddrijver dood
Een vreeselijk ongeluk gebeurde dezer
dagen te Rumpst-bij-Niel.
M. Meert, onderwijzer te Niel, had te
Rumpst eene jacht gehuurd en was daar in
ezelschap van eenige vrienden komen ja-
gen.
Rond den middagzag M. Meert eene patrijs
opvliegen en schoot er naar.
E n der drijvers, Guillaume Stevens, 23
jaar oud, wonende teRumpst, snelde toe om
de patrijs op te rapen, maar op het oogenblïk
dat hij zich bukte om ze te nemen vloog deze
g. M. T. Meert, de patrijs opnieuw ziende
wegvliegen, schoot onmiddelijk, maar onge
lukkiglijk, de drijver viel dood, zonder een
kreet te slaken.
Hij had het schot in het achterhoofd ge
kregen en een gedeelte van den schedel was
afgerukt. Het droevig ongeluk was spoedig
gekend. De inwoners hrachlen hot lijk bij de
ouders, waar een hartverscheurend tooneel
plaatsgreep. De droefheid en de wanhoop
van den onderwijzer, M. Meert zijn grievend.
Het parket is ter plaats geweest.
Hot parket van Mechelen heeft zich giste
ren naar Berlaar-bij-Lier begeven, om een
onderzoek te doon nopens eon bloedig drama,
dat aldaar in volle veld zijn verloop had.
Sinds eenigen tijd heerscht een hevige haat
tusschen twee herbergiers, beiden op den
steenweg van Itcg«3in wonende. Schier da
gelijks ontstonden tusschen deze geburen
twisten, wegens beroepsaangelegenheden
Een der herbergiersters, Bertha Geule
mans, was gisteren morgend op lTaar veld
werkzaam, toen haar vijand, Jan B...., daar
voorbijkwam. Weldra ontstond een nieuwe
twist.
Bdie zich mot eene spade naar zijn
akker begaf, sprong eensklaps razend van
woede op de vrouw on bracht haar met zijne
spade eenen vreeselijken slag op het hoofd
toe.
Hot slachtoffer van dezen laffen aanval
stortte ten gronde en lag weldra in een breo-
den bloedplas. Bhad met zulke razornij
geslagen, dat zijne spade in de afgrijselijke
wonde was blijven stelten.
Landbouwers, die in de nabijheid aan den
arbeid waren, kwamen toegesneld en liepen
geneesheer priostor en policio halen.
De toestand van het ongelukkig slachtof
fer is hopeloos. Haar schedel is op eene
lengte van verscheidene centimeters geklo
ven en de geneesheeren vreezon dat de her
senen geraakt zijn.
De moordenaar is aangehouden en ter
schikking van het gerecht opgesloten.
(Twintigste Vervolg)
Het bezoek aan de Galleria Nazionale
(FArte Moderna geëindigd, zetten wij
onze wandeling langs de Via Nazionalo
voort.
Zoo komt men rechts, aan het Zuideinde
van don tunnel, welke onder het Quirinal
doorloopt, en van de Via Due Macellia naar
de Via Nazionale loopt, aldus de Volksplaals
rechtslreeksch verbindende met de Via Na
zionale. Deze tunnel werd in 1902 voltooid.
Hij heeft eene lengte van 348 meters en
eene breedte van 15 meters. Twee tramlijnen
rijden er door. Op den hoek rechts treft men
het Paleis Muffer aan, en links do Bank van
Italië en de hovingen van de villa Aldo-
brandini.
Op deze plaats wordt de Via Nazionale
veel breeder en aan den samenloop mot de
Via del Quirinale wordt eene openbare plaats
als een driehoek gevormd. In het midden
dezer plaats bevindt zich nog een deel van
den Muur van Servius. Daar men echter
vreest, dat deze muur al te veel het mik
punt zou worden der spelende jeugd, heeft
men hem met een ijzeren traliewerk afge
sloten.
I on Zuiden treft men de kerk van Sinte
Catharina van S/enne aan. Deze 'kerk dag-
leekent van de XVII6 eeuw. Juist achter de
kerk verheft zich den torre della Milizie
in de volkstaal Toren van Neron. Alhoewel
ofliciëele stukken bewijzen, dat de toren
slechts in 1200 gebouw d werd, wil het volk
nu toch blijven beweren, dat het van op
^dezen toren was, dat Neron de brandstich
ting van Rome bijwoonde.
Op den hoek der Via Panisperna vindt
men rechts de kerk van de S. S. Domenico e
Sislo, dagteekenende van de jaren 1640.
De via Nazionale beschrijft verder een
grooten bocht, achter het quirinaaL Een trap
leidt er naar het Forum van Trajan
Links treft men er een grooten toren aan.
opgericht door de Coionna der Middel
eeuwen.
In dezen toren worden do verschillige
bouwstijlen van hot Forum van Trajan weer
gegeven. Verder treft men nog links een
(tulleken tempel en rechts don Nationalen
Dramalischen Schouicburg aan.
Voorbij het Palcis Calonna loopt de Via
Nazionale tusschen de Via della Pilotla en
de Plaats der HH. Apostelen, om te eindigen
aan de Venetieplaats.
Ten Westen heeft men dan de verlengin,_
der Via Nazionale onder de benaming Via
del Plebiscito en Victor Emmanuëllaan.
Zoo komen wij aan de Zuid-Oostwijken van
Rome.
De Via Agostino Depretis, welke eigenlijk
slechts de verlenging is van de Via Qualtro
Fontane loopt in rechte lijn van de Via Na
tionale naar het koor Sle-Marie-Majeure.
Rechts draaiond,in de Via Urbana,vooraleer
aan het plein van Esquilinus te komen, treft
nion de kerk van Sinte Pudenziana aan.
Volgens do overleveringen, is deze kerk
de oudste van Rome. Zij zou namelijk ge
bouwd zijn op de plaats waar vroeger liet
huis stond van den Heiligen Pudentiusen
waar hij woonde met zijne dochters Praxèda
en Pudenziana.
Do II. Pudontius verleende lang de gast
vrijheid aan den H. Petrus.
In den laatsten tijd werd de kerk hersteld,
doch zulks gebeurde zonder zorgen of smaak.
De voorgevel is versierd met hedendaagsche
mozaïlcon.
Deze kerk is open tot 9 ure 's morgends,
Zondags tot 10 ure. Van 1 tot 4 ure kan
men ook de kerk bezichtigen mits zich tot
den koster te wenden, die in do Via Urbana
161. woont. De kerk is verdeeld in 3 bogen.
In de pijlers treft men nog de oude marme
ren kolommen aan, welke vroeger de muren
ondersteunden. De mozaïkversierselen, dag
teekenende uit de IVe eeuw na J. C., mogen
onder do schoonste tellen welke Rome nog
bezit.
Het altaar aan de uiterste linkerzijde, be
vat nog overblijfselen van eene tafel, waar
aan de H. Petrus hel Heilig Misoffer opdroeg
Daarboven prijkt eene marmeren groep
Christus en de H. Petrus, gebeiteld door Cr.
B. della Porta.
maakt dat er volkomen eensgezindheid van
gedachten bestaat tusschen Engeland, Rus
land en Frankrijk.
De ongesteldheid van M. Cambon
M. Cambon heeft wellicht zijn gezondheid
overschat, want hij is opnieuw ongesteld ge
worden. Hij zal aan M. Kiderlen-Waechter
geen bezoek kunnen brengen vóór Maandag.
In den Spaanschen ministerraad
De ministers van Spanje zijn ook verga
derd geweest om te spreken over de Marolc-
kaansche aangelegenheden. Na afloop der
vergadering was M. Canalejas zeer optimis
tisch en hoopte dat men tot een vredelievende
oplossing zou komen. Hij drukte den wensch
uit. dat de verworven rechten van Spanje in
Marokko zouden worden geëerbiedigd.
Na de zitting is de koning met zijn Hof
naar St-Sebasliaans vertroken.
1112 cn 13 SEPTEMBER 1911.
Prachtig en vruchtbaar zal deze vergade-
dering van leeraars wezen. De moeilijkste
vraagstukken, programma der humaniora,
hun uiisluilend recht om tot de hoogeschool
te bereiden, hun bekrachtiging door een
wettelijk examen, zullen, zoowel als het
onderwijs in alle vakken, door bevoegde
mannen worden besproken. Over al die pun
ten zal natuurlijk geen eensgezindheid heer-
schen maar uiterst nuttig is het, ieders rede
nen te hooren en den algemeenen gedachten-
stroom na te gaan.
Ook zullen meer dan vijfhonderd leden
n de werkzaam heden van den Landdag
deel nemen. M. Schollaert, Staatsminister,
Mgr. Ladeuze, rector der Leuvensche Hoo
geschool, zullen op de slotvereeniging spre
ken. M. Poullet, minister van Kunsten en
Wetenschappen, zal de tentoonstelling van
onderrichtszaken bezoeken en op het eind-
gastmaal tegenwoordig zijn.
Uit Brussel zendt men volgend nieuws.
Brussel, 2 September 1911.
Zondag was het laaggedeelte der stad,
vooral het volkrijk kwartier der Anneessens-
plaals in feest tor gelegenheid dór kermis van
O. L. Vr. ten Rooden. De oorsprong van
deze oude on volksgezinde plechtigheid klimt
op tot vóór drij eeuwen. De kapel van O. L.
Vr. ton Rooden was in de 16° pouw gelegen
op eenige meters van de vestingen der stad.
De laatste Zondag der maand Augustus,
stroomden talrijke bedevaarders toe uit alle
hoeken van het land om O. L. Vr. te veree
ren, die zij vooral aanriepen tot behoeding
van cholera en buikloop.
Ter gelegenheid van deze bedevaart richtten
de inwoners elk jaar groote feestelijkheden
in. De kapel werd gesloten door de Fransche
omwenteling en het beeld overgebracht naar
de kerk van O. L. Vr. goeden Bijstand waar
het nog altijd is en waar het tijdens decholera
van 1S67 vooral vereerd werd. Sedert dit
jaar zijn de feesten van O. L. Vr. ten Roo
den heringericht. De stoet om de feestelijk
heden te sluiten, zal nu Zondag namiddag
uitgaan en heel het lager gedeelte der stad
doorkruisen.
De opruiïngswerken voor den bouw der
nieuwe middelbare school in de Rijke Gla-
ronstraat heeft oude muren doen ontdekken,
behoorend tot de onheiming der 12® eeuw.
Vele Brusselaars zullen morgen Zondag,
en Maandag naar do kermis van Halle gaan.
Maandag zal Mgr Legraive, hulpbisschop, do
derde opvoering van Maria's Leven bijwonen.
De jaarlijksche pelgrimstocht van de Mar
telaarsplaats, zal Zondag 24 September om
11 nro plaatshebben. De stoet zal beginnen
om 10 uren op do Groote Plaats. Zullen or
ingaan afvaardigingen van de scholen, maat
schappijen van ex-militairen, jagers te *7oet
en liet inrichtingskomiteit. Het schepencol
lege en de gemeenteraad zal er persoonlijk
heengaan en de burgerlijke en militaire, over
lieden ontvangen.
In den Franschen ministerraad
De ministers van Frankrijk zijn bijeen ge
weest te Rambouillel. Zij hebben den toe
stand besproken en do opdracht door M.
Gambon te doen aan Duitschland goedge
keurd.
Parijs, Londen en St-Petersburg
zijn het eens
M. de Selvos heeft Donderdag do afgozan-
I' ten van Rusland en Engeland ten zijnent
ontvangen. De gesprekken hebben u»tge«
Het verbond van katholieken, orjafhanke-
lijken en werklieden te Brussel zal een vol
ledige lijst voorstellen met de kieming. Buiten
do uittredende en plaatsvervangende leden
zullen do heeren Senators Dugret en Dubost
O* andere zeer wel gekende namen, zich aan
het kiezerskorps voorstellen met een pro
gramma van gemeentebelangen, welke het
kartel geheel uit het oorj heeft verloren. liet
kartel zal het failliet, der stad volledigen,
reeds zoo beproefd door de noodlottige uit-
kecring dor stad&boten on de 6 miUioou niou-
we lasten.
