Ge Brandramp van Antwerpen
Dg Vlaamsctie Kermis
Een kort gesprek
over de Levensduurte
Reeks brieven van
M. Vincent Diericx
'T EEN EN 'f ANDER
Eene dramatische begraving
ij* «1»
DAGBLAD
Nog een Duitsche bestuurbare
luchtbal in brand
Zeventiende jaargang nr 215.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Vrijdag 15 September 1911
ABONNEMENTENs
Zos maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle posthureelen van hot land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds^
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BU REELEN
TE CRUSSEL TE AALST
7280 Steenweg van Waterloo* 728. 9, Kericstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffel-De Qendt.
AANKONDIGINGEN a
KI. aank. (1 tot 4 ld. reg.) fr. 0 60
3e bladz. tde regel) fr. 0,50
4« bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1 00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2 00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Wij slaan voor een lceljjken Winter.
Indien het waar is, wat sommige
zwartzieners voorspellen, zou het Win-,
tergetijdo buitengewoon streng zijn.
Vandaar vele armoede cn koude.
Daarbij zien wij eenc aanhoudende stij
ging van de levensmiddelen, het
vleesch, de holer, de groentende
eieren, alles slaat op. Gelukkiglijk dat
tot hiertoe het brood zijn prijs nog
heeft behouden.
Bij die stijging hebben wij toonee-
len beleefd, die waard zijn aangelee-
kend,'besproken en overdacht te wor
den. Hoe komt het dat de landbouw-
voortbrengselen zoo' zeer geklommen
zijn
Daarvan zijn er natuurlijke en ook
economische oorzaken. De economi-,
'se1 c oorzaken kannen best worden
opgesomd door de economisten. Een
dezer geeft als doorslaande oorzaak
op, don overvloed van bet goud. Sinds
een tiental jaren, is bet aantal goud
dat in don handel is, nagenoeg vervijf-
tiendubbeld er is vijftien maal meer
goud dan vfoegere jaren. Daardoor
ontslaat als logiek gevolg cene prijs-
vermeerdering der productie. Veel
gemakkelijker echter zijn de natuur
lijke oorzaken vast tc dellen en die
natuurlijke oorzaken zijn de aanliou-1
dende droogte, de kleine opbrengst
van het voeder. Deze kleine opbrengst
is ook liet natuurlijk gevolg van de
droogte, van de weergesteltenis-, daar
bij komt dan nog de groote m-ilplaag
onder de dieren.
Welk is de toestand bij de landbou
wers Duizenden en duizenden hoorn
beesten zijn dit jaar gestorven van het
mond- en klauwzuur. De koeien die
door de ziekte waren of nog zijn aan
getast, geven geene melk, daardoor
groote vermindering van boter.
Op het veld staat alles schraal. De
weiden staan droog, de beeten zijn
maar half gewassen, rapen zijn er niet.
Wat moeten de boeren aan hunne
beesten voederen Weinig malsck
voeder, daaruit nog cene kleinere op
brengst van melk, en daarbij ook min
der boter. De boeren moeten zelf voe
der gaan bijkoopen, waarvoor zij
hooge prijzen moeten betalen.
Daaruit maken wij deze eenvoudige
redeneering Vele sterften onder het
vee, groot verlies voor de landbou
wers, veel minder melk en boter
daarbij nog, groote droogte op bet
veld, slechtevoedervoorlbrengst, daar
uit aankoop van voeder aan hooge prij
zen daaruit nogmaals groot verlies
voor de boeren, vermindering van
melkvoorbrengst en van boter.
Is bet niet klaar en duidelijk, dat de
landbouwers die zulke groote verliezen
hebben ondergaan, in bun vee, in
hunne vruchten, dat zij een deel van
dat verlies zoeken terug te winnen op
den verkoop van liunne melk, hunne
boter, en hunne eieren Wij meenen
wel van ja. Daarbij komt er nog een
ander punt. De werklieden vragen
allen meerder loon. wij hebben er
niets tegen, maar door de grootere
loonen stijgen ook de prijzen der pro
ductie in de nijverheid.
De landbouwer moet alzoo zijne
tuigen, zijnespaden, zijne eggen, zijne
ploegen, zijne dorschmachienen, duur
der betalen daardoor ondergaat bij
natuurlijk een groot verlies.
Zelfs de muilplaag, de droogte, de
mislukking van den oogst te buiten
gelaten, zou de landbouwer dan het
recht niet hebben, ook dit verlies te
herstellen door het vermeerderen van
de prijzen zijner produkten De socia
listen roepen altijd zoo hoog en luid,
dat zij de voortbrengers, dat zij de ma
kers zijn van de productiemaar streng
genomen, hoeveel werk ware er niet
nutteloos of toch niet noodznkelijk ge
weest, indien wij nog hadden geleefd
in den primitieven staat Eene groote
pels om ons te dekken en te warmen
verschaft ons de natuur, maar wie
geeft er ons eten Wie bezorgt er ons
brood doch wel de landbouwer, de
boer. Als de socialisten dan logiek blij
ven met hunne eigene leerstelsels, na
melijk dat de arbeid, boven hel kapi
taal moet staan, dan moet onder den
arbeid toch wel ver uit de landbouwer
de eereplaats bekleeden. En wat zien
wij nu Dat bet juist de socialisten
zijn die liet volk opjagen tegen de
boeronmensclicn, dat toch ook wel
werkers zijn, die wroeten en slaven,
wei tienmaal meer dan velé socialisten.
Aardig klonk het ons in d ooren,
als wij socialisten hoorden beweren,
dat de landbouwers hunne waren niet
mochten opslagen. De landbouwvoort-
brengselen dat zijn grootendeels de
vruchten van den arbeid van den land
bouwer, nu de socialisten mogen wel
voortdurend de vrucht van hunnen ar
beid in prijs doen stijgen, zij mogen wel
aanhoudend grootere loonen eiscben
en afdwingen, waarom zouden dan dc
landbewerkers de vruclit van hunnen
arbeid, en dit niet met geweld maar op
vreedzame wijze, waarom zouden zij
hun arbeid niet duurder mogen doen
betalen Het behoort de socialisten
niet, de gewettigde handeling van dc
boeren te veroordeelen, ook niet als
zij beweren, dat daardoor bet open
baar leven in gevaar of in ongemak
komt. Ja, niemand heeft het recht,
om persoonlijke zaken, stoornis te
brengen in het openbaar leven van de
natie of van een volk. Maar die bemer
king die betreft niet de brave buiten-
menschen, zij valt regelrecht op het
liouid van de socialisten. Hoe dikwijls
hebben zij niet door ongegronde werk
staking-en, bloeiende nijverheden ge
knakt en anderen uit hei. land verdre
ven Hoe dikwijls hebben 't open
baar leven, het welzijn van het land
niet in gevaar gebracht, door hunne
stakingen in de openbare diensten? Zijt
gij de spoorwegstakingen vergeten van
Frankrijk, van Engeland, van Spanje,
van Portugal, van Italië Zijt gij de
algemeene stakingen vergeten van de
werktuigkundigen en electriciens te
Parijs,die allen handel in de Fransche
hoofdstad zoo goed als onmogelijk
maakten.
Ja, de tijden zijn moeilijk, zij zijn
hard doch de groote oorzaak ligt wel
voorzeker in natuurlijke omstandighe
den, waartegen praktisch weinig is
aan te wenden. Het eenige dat er ons
nu te doen staat, is solidair te zijn
de gezonde solidariteit, het wederkee-
rïg hulpbetoon van de eene klas der
samenleving tegenover .de andere, dat
is de eenige oplossing die voor de deur
staat.
Al de andere hulpmiddelen zijn hol
klinkende woorden, die niets uitwer
ken dan de toestand nog te verslechten,
of het zijn allemaal plaasters op een
houten been. Steunen wij elkander,
dat moet het groote voorschrilt zijn
van het maatschappelijk leven, en in-
zonder in moeilijke tijden.
fr. en zegt dan, zoo er opslorpers zijn, waar
ze desgevallend te vinden zijn.
Weldoeners van vt onder-
WÊjs. Dat zijn voorzeker de katholieken
te Antwerpen en daarvan geven wij u dit be
wijs Sedert 1880 heeft de katholieke Ant-
werpsche bevolking voor het vrije katholieke
onderwijsgegevG- 6,413,100 fr.In die groote
som is het bouwen der scholen en het bemeu
belen der klassen niet begrepen.
Er wordt minder jenever
gedronken-. Dr de Vaucleroy heeft
na lai.g zoeken dè statistiek van 1909 kunnen
opgeven. Er werd alcool aan 50 voort
gebracht in't geheel 69,703,700 liters. Er
werden ingevoerd 1,773,600 liters, in 't ge
heel werd er gebruikt 71,477,300 liters.
Daarvan werd door de nijverheid gebruikt
24,014,600 liters, en- uitgevoerd 7,2f>8,700
liters, in 't geheel dus 31,283.300 liters.
Het overige of 40,195,000 liters, werd aan
gewend als mond-aleoolgebruik in ander
woorden, werd door de menschen gedronken.
In 1909 werd er dus in België gedronken
5,50 liters per hoofd in 1910 was het 5,29
liters per hoofd. In 1891 bedroeg bet 10.21
liters per inwoner, in 1910 nog 5,29 liters
Er is dus groote verbetering. Wanneer zal
ons volk eens voor goed vaarwel zeggen aan
dien vervloekten jenever Pakt, als 't zijn
moet, liever een goeden pot bier.
Goede wenschen. Te Ohio
was het onlangs, vergadering .van het ver
bond der katholieke maatschappijen. 8000
personen gingen in den stoet,, waarna eene
groote feestviering plaats greep. Hier wer
den wenschen gestemd tegen de echtschei
ding, tegen de socialistische propaganda,
oor de verbetering van het lot der arbeiders
en nog meer andere.
Gelukt? Dr Doyen Werd per tele
gram naar Belfort.geroepen om er zijn mid
del tegen de muilplaag te beproeven. In twee
stallen werd zijn heelmiddel aangewend. Men
heeft eene algemeene verbetering vastgesteld
Nu zal men zien of de verbetering zal voort
duren. Het ware in ieder geval te verhopen.
Toesiaitu ie Qent. Indien de
uitslag voor do kiezing dezelfde is als voor
vier jaar dan zullen er i:i den Genlschen ge
meenteraad 11 socialisten en 11 liberalen
zetelen. We zullen wel zien of M. Braun er
zal tegen lachen.
Eene mijn van eikenhout
Ontdekt. Op den dag van vandaag
ontdekt men van alles. Een houlkoopman
heeft in Zuid-Rusland een overstroomd bosch
ontdekt, op eene óppervlakte van 200 vier
kante kilometers. Daar steken in den grond
een overvloed van eikenboomen, wel 40 tol
50 meters hoog de stammen hebben eene
doorsnede van meer dan een halve meter.
Het hout heeft scljoone tinten en vlammen.
Zooals ge ziet, men vindt van alles.
STAD A&L5T. S3HT JOZEF1
PRACHTIGE CINEMAVOORSTELLINGEN
De dnizenden personen, die Zon- en Maan
dag de Vlaamsche Kermisgaan bezoeken,
zullen niet nalaten een bezoek te brengen aan
de cinema Daar is het te doen voor de
lachers en gibbereers. Geen droeve, triestige
toongelen, maar koddige en Kluchtige voor
stellingen. Wilt ge op de Vlaamsche Ker
mis in vollen goeden luim zijn, gaat dan
zien naar de laatste nieuwigheden van den
cinema
Noch te Brussel, noch te Antwerpen, noch
te Gnt, noch te Luik kan men betere
cinema vinden, want de cinema der
Vlaamsche Kermis komt van het bijzon
derste huis van België.
Daarom, allen naar de «cinema» op
Sint Jozef
NADERE BIJZONDERHEDEN.
Woensdag morgend hebben de pompiers
van Brussel een tweetal uren gewerkt, ten
einde hunne Anlwerpsche gezellen toe te
laten eene welverdiende rust te nemen.
Toen deze laatste» terug te been waren,
vertrokken de Brusselscho pompiers naar de
Ivipdorpkazerne waar zij een ontbijt opge
diend werden. Daarna keerden zij naar Brus
sel terug.
Het was rond 4 1/2 ure, toen de Gentsche
pompiers op do plaats der ramp arriveerden.
Daar zij eenige minuien na 12 ure in de
Zuidstatie waren om te vertrekken, bad het
dus rond de 4 1/2 uren geduurd, om een bij
zondere trein in te richen en hen naar Ant
werpen te voeren. Op dien tijd kou de helft
van Antwerpen in brand staan.
Het gevaar was geweken, toen de Gente
naars te Antwerpen aankwamen. Zij begaven
zich dus naar de kazerne der pompiers, ont
beten er en keerden dan naar Gent terug.
Woensdag morgend kon men zich voor
eerst een denkbeeld vormen,van de verwoes
tingen door het vuur aangericht. Op de
steenwegen, zijn al de kalseiden geborsten
en gesprongen, ten gevolge der hevige hitte.
Het vuur heeft zijn akelig vernielings
werk zoo gned gedaan, dat het schijnt als
ware de Ferdiuanduspolder door eene ploeg
werklieden opgeruimd.
Hier en daar ligt nog wat verwrongen
ijzer, voortkomende van vernielde wagens,
doch, liet uitgestrekt plein lijkt heel goed
op een slagveld. Hier en daar liggon, nog
hoopen brandende of ronkende stukken hout.
In de plassen water, tusschen de puinen
laten do kleine bengels stukjes hout varen,
Woensdag namiddag,kwamen de telefoon-
bedienden de gesmolten draden vervangen.
Aan de droge dokken is het werk reeds her
nomen.
Wat de hangaars betreft, allen zijn om
zoo te zeggen spoorloos verdwenen. Zij wer
den totaal vernield.
In de Eeckerenstraat en De Glercksteeg,
ziet het er allerellendigst uit.
Daar heeft de vreeselijke brand ook huis
gehouden... Heel de reeks huizen der Eecke
renstraat is vernield, ter uitzondering der
twee hoekhuizen. Van het eene huis is
De geldopslorpers. Wij gaan
de statistieken geven van 1908 die klaar
aantoonen wie de geldopslorpers zijn. In de
gemeentescholen waren 514.838 leerlingen,
die aan de schatkist kostten 32,162.289 fr.,
of 64,5 fr. per leerling. In de aangenomene
scholen waren 225,548 leerlingen, die aan
de schatkist kostten 4,010,793 fr., of 21,07
fr. per kind. In de aanneembare scholen wa
ren 174.303 leerlingen, welke aan de schat
kist kostten 2,565,313 fr. of 14,70 fr. per
leerling.
Vergelijkt nu 64,5 fr., 21,07 fr. en 14,70
Gisteren morgend moest te Waudrez-
nabij-Zoningen hetilijk van Mev. Alfred B...
ter aarde besteld worden. Op liet kerkhof
gekomen, bemerktB pion dat de put te klein
was om er de kist iri af te laten.
De grafmaker wilde evenwel de kist toch
aflaten en liet deze met het voeteinde eerst
in den put. Op een gegeven oogenblik kon
de kist nu noch vóór- noch achteruit.
De aanwezigen spanden al hunne krachten
in, om de kist in den put te krijgen, bij zoo
verre, dat eensklaps het deksel van de kist
sprong en het lijk half uit de kist hing.
Na ongeveer een uur werkens kon men
er eindelijk in gelukken, de kist terug op te
halen cn te sluiten.
De verontwaardigde aanwezigen wilden
den grafmaker te lijve, terwijl deze zich zoo
snel mogelijk aan liet werk zette om den put
te vergrootcn. Sledhls dan kon het lijk be
hoorlijk afgelaten worden.
Do zaak heeft te Waudrez eene diepe ont
roering verwekt.
het dak vernield van het andere zijn
de verdiepen ingevallen. Het ongelukkigste
voor deze lieden is, dat sinds den brand van
1907.geene enkele verzekeringsmaatsehappij
hen nog heeft willen verzekeren. Deze lie
den zijn dus totaal ten ondere gebracht.
Zij schikken zich evenwel spoedig in bun
lot en Woensdag zag men reeds een viertal
herbergiers, wier woning vernield werd, on
der eene tent, eene nieuwe herberg openen,
en goede zaken doen.
Geheoie familiën hebben hun kampement
opgeslagen op de gespaard gebleven gron
den. Vrouwen en kinderen brengen er den
nacht door op een stuk zeildoek...
De huisjes der De Glercksteeg zijn ge-
«j>ufrtvi-g-ebtevon^ <n ürr arms .liprlrtn brengen
er reeds hunne meubeltjes terug.
Het parket ter plaats.
Woensdag morgend. rond 11 ure, is het
parket, samengesteld uit de heeren Boucqey,
substituut van den prokureur des Konings,
Lamproye, onderzoeksrechter, een greffier en
een landmeter ter [duals geweest, om een
eerste onderzoek te doen.
De schade.
De schade is zeer belangrijk, en zooals te
begrijpen is, waren de verzekeraars, die
Woensdag ter Beurs kwamen, niet heelwel
gezind. Het dient ten andere gezegd te wor
den, dat zij te Antwerpen alleen, reeds veel
te betalen hadden in 1911.
Tot hiertoe kan de schade nog niet met
zekerheid berekend worden. De eenen zeg
gen dat do schade de 3 miljoen niet zal over
treffen; anderen beweren, dat er minstens 7
miljoen schade is.
Ziehier ten andere eenige bedragen, tegen
welke de vernielde houl sta pels verzekerd
waren Firma Rousing, 700,000 fr. Ver-
maelen, 900,000 fr. Hermans, 400,000 fr.
Lagermarck, 900,000 fr. Van Hooren-
beeck, 800,000 fr. De andere eigenaars wa
ren voor kleinere bedragen verzekerd, doch
hun gezamentlijk bedrag is grooter dan dat
der hoogervermelde firruas.
De schade mag dus op ongeveer 7 miljoen
frank gerekend worden.
Eene overgroote menigte verdrong vioh
Woensdag rond de plaats dor ramp.
UitDemmin wordt gemeld, dat de Duitsche
bestuurbare luchtbal M3 Woensdag mor
gend in brand geraakt is boven bet oefenings
plein van Grossbelow. Do bemanning kon
zich gelukkiglijk redden. De luchtbal werd
grootendeels vernield.
De loodskapitein van den bestuurbaren
luchtbal verklaarde, dat eene fout aan den
motor hem verplichtte neder te dalen. Alles
ging goed, doch ten gevolge van den hevigen
wind werd het schuitje met geweld ten
grond geslingerd. Ten gevolge van den
schok had eene ontploffing plaats.
In weinige oogenblikken tijds stond heel
het omhulsel van den luchtbal in laaie vlam.
De zeven personen die zich in liet schuitje
bevonden, konden ten gronde springen en
ontkwamen het ongedeerd.
Keizer Willen II onmiddelijk verwittigd,
kwam per automobiel ter plaats. Eene over
groote menigte verdrong zich ook rond den
vernielden luchtbal.
Ooggetuigen verklaren dat do luchtbal
niet regelmatig zweefde en zeer door den
wind geslingerd werd.
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
XVIII
Zondag 26 Juni 1911.
Iets voor hoveniers en
iets voor lekkerbekken
In het voorbeeldig landbouwhof van
Luhonzohca werd eerst een moestuin aan
gelegd hoog en droog geplaatst, was hij
wonder wei geschikt voor het nat seizoen.
Nu diende een moeshof gemaakt met hot
doel, gedurende het droog getijde, den post
van verselie legumen te voorzien.
De heer Godin, oultuuroverste, duidde
daartoe het terrein aan, den rechten oever
der rivier Lukonzolwa. Men vond er eene
bovenlaag van zwarten kleigrond en eene
onderlaag van gele kleiaardedus eau
gewenschto bodem voor den kweek der legu
men. De bewerking, de verdeeling, de
beplanting werden aan onzen Pieter Cosyn
toevertrouwd. Ik ga trachten u hekend te
maken hoe behendig hij zich uit den slag
trok.
