Welke School
T EEN EN 'T ANDER
4e Reeks brieven van
M. Vincent Biericx
DAGBLAD
Dood van Minister Stolypine
Vreeselijk auiomoiiielongeluk
De brandramp van Antwerpen
Onbekend lijk.
BestuurderJ. Van Nuffel-De Gendt.
Een zonderling ongeluk in Amerika.
Zeventiende jaargang n' 219. 2 CENTIEMEN HET NUMMER Woensdag 20 September 1911
1--^.---— Ill ann. i marmmmmmmmi
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. i#
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE AALST
728, Steenweg van WaterSoo, 723. I 9, Kerkstraat,
Telefoon 114
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3e bladz. (de regel) fr. 0,50
4« bladz. (de regel) fr. O.üO
Financ. aankou. (per regel) fr. 2,00
Rekl amen (per regel) ff. 1,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
De vacanties loepen ten einde en
voor vélen rijst de vraag Welke
school moet ik voor mijne kinderen
kiezen? Wij willen gean inbreuk ma
ken op de vrijheid van den huisvader,
hij zelf is hierin de opperste baas, en
juist omdat het nieuwe schoohvetsont-
werp zoo doelmatig de vrijheid van
den huisvader, en vooral van den arm-
sten huisvader waarborgt, daarom zijn
wij zulke hevige voorstanders van die
heerlijke schoolhervorming. Doch we
rneenen dat het van pas komt met de
menscken eens over die gewichtige
zaak te klappen, niet om hen onzen
wil op te dringen, niet in het allermin
ste, maar om de menschen voor te
lichten.
De ouders moeten hunne kinderen
ter school zenden dat is voor hen
oene allergrootste zedelijke plichtde
menschen zijn dus zedelijk verplicht
hunne kinderen te onderwijzen of te
laten onderwijzen, doch op de manier
dat zij best oordeelen.
Het. ware werkelijk al te belachelijk,
dat de ouders, die nu toch zeker allen
groote menschen zijn, zich zouden
moeten laten dwingen hunne kinderen
ter school te zenden. Neen, zoo iets
verstaat ieder kristen mensch; daarbij
de menschen mogen hunne kinderen
niet uitbuiten, hen niet te vroeg naar
het tabriek sturen, want dit mag men
nooit uit het oog verliezen De kinde
ren zijn niet gemaakt voor de ouders
maar de ouders zijn- gemaakt vóór de
kinderen de kinderen moeten over
't algemeen niet werken voor de ouders,
maar de ouders moeten werken voor
de kinderen.
We weten genoeg dat ieder ouder
dezen grooten plicht verstaat, doch het
is nooit slecht van tijd tot tijd eens
gauw den eenen of anderen plicht te
herinneren. Dit hebben wij terloops
gedaan.
Nu komt de vraag: Welke school
moeten de ouders kiezen voor hunne
kinderen Die vraag is niet gericht al
leen tot de arbeiders, die vraag is
gericht tot alle ouders, zonder onder
scheid van rang of stand. In onze stre
ken God zij dank zijn de lagere
scholen hijna allen nog geheel en al
doordrongen van den godsdienstzin.
De ouders die voor hunne kinderen
het godsdienstig lager onderwijs ver
langen, hebben dus groote keuze.
Doch er valt niet enkel op te passen
voor de lag' scholen, ook in het mid
delbaar en hooger onderwijs blijft er
te waken. De ofïiciëele middelbare
scholen, hoewel er gelukkige uitzon
deringen aan dien regel komen, wor
den door de menigte aanzien en be
stempeld met den naam van liberale
scholen, wat ze ongelukkiglijk nog al
te dikwijls zijn. Moet gé dus uwe kin
deren aan het middelbaar onderwijs
toevertrouwen, dan hebt ge eerst en
vooral goed uit de oogen te zien.
De colleges, de scholen der Broe
ders, de vrije katholieke middelbare
scholen zijn hiertoe aangewezen, dan
komen de atheneums en de staatsmid
delbare scholen. Eer dat de ouders
daar hunne kinderen aan toevertrou
wen, moeten zij voorafgaandelijk be
trouwbare inlichtingen nemen. In de
steden waar er nog andere middelbare
gestichten bestaan dan do officieele,
wat gewoonlijk hot geval is, daar zen
den de kristene ouders hunne kinderen
naar de vrije katholieke middelbare
gestichten, en dat is nog het voor-
j zichtigst. Doch er kunnen soms plaat
sen zijn waarerniet dan eene officieele
middelbare school is, en hier behoeft
de vader op zijne hoede te zijn. Zijn de
professors goed, dan is er geen gevaar,
doch hellen de leeraars over tot het
antigodsdienstige kamp, dan bestaat
er geen twijfel, een kristen ouder zal
of mag daar in geweten, zijne kinde
ren niet naartoe zenden, want de
spreuk is al te waar Zoo de meester
is, zoo wordt de school. Zulke meester
zulke school. Hetzelfde mag gezegd
worden voor het hooger onderwijs of
da universiteiten. Hier is van den
kant der leerlingen, het gevaar zoo
groot niet meer, omdat dezen al tot
een zekeren ouderdom zijn gekomen,
en zelf hebben leeren begrijpen en
nadenken. Maar men mag toch niet
vergeten, dat, zoo de leerlingen al veel
verstandiger en veel meer ontwikkeld
zijn,dat de leeraars doorgaans ookveel
bekwamer zijn en veel straffer in hun
schoenen staan. Het onderwijs zal hier
niet minder dan in het lager en mid
delbaar onderwijs, de persoonlijkheid
weergeven van den leermeester, en zoo
kan het in sommige vakken der weten
schap zeer gevaarlijk zijn een ongods-
dienstigen, en erger nog, een gods-
dienstvijandigen professor te hebben.
De katholieke ouders zullen dus,
indien hunne middelen en de omstan
digheden het toelaten, hunne zonen
die zich voorbereiden tot het hooger
onderwijs, hij voorkeur sturen naar do
katholieke Hoogeschool van Leuven.
Het is zeker dat men daar vertrou
wen kan hebben zoowel in den gods-
dienstigen als in den wetensehappe-
lijken kant van het onderwijs. Dit
hebben de Belgische ouders tot hiertoe
wel begrepen, en zoo komt het dat de
Hoogeschool van Leuven tegenwoor
dig over de twee duizend studenten
telt. Wij zijn gelukkig dat de Loestand
in de andere Hoogescholon, we bedoe
len de Staatshoogescholen van Gent en
Luik, ook veel verbeterd is. In Gent
onder andere zijn bijna de helft der
studenten katholieken ook zijn er
vele professors die katholiek zijn. Het
gevaar is-er minder groot dan vroeger
voor de katholieke studentenDe
leuze van ieder kristen moet steeds
blijven Het onderwijs zoowel van
lageren, middelbaren, als hoogen
graad, moet godsdienstig zijn. Een
ouder zal nooit zijne kinderen zenden
naar scholen, waar hij bijna zeker is,
dat dezen hun geloof zullen verliezen.
Kristene huisvaders, kiest voor uwe
kinderen een degelijk kristen en we
tenschappelijk onderwijs.
Eerst het voorbeeld geven.
De antiklerikale bladen vragen voor de
linkerzijde de plaats van ondervoorzitter in
de Kamer. De'«XX® Siècle» geeft die bladen
een kras antwoord. Geeft eerst die plaats
aan onze vrienden in de provincieraden
waar gij de meerderheid hebt. Begint met
het voorbeeld te geven alvorens er ons toe
uit te noodigen. Bravo, confrater, zulke ant
woorden zijn raak en daarom maken wij ze
geerne bekend aan onze lezers.
Altijd die fameuze onzij
digheid. Reeds hebben wij het geval
verteld van Mgr de Croy, deken van Sint
Waudru en van priester Senocq pastoor van
Maisières met de kinderen uit de officieëlo
scholen van Bergen, die van de schoolvilla
kwamen van Maisières. Op die villa wap
perde de roode vlag en de blauwe vlag.
Liberale bladen hebben dit schaamteloos
tegengesproken. Het blad, de Avenir uit
den Borinage is openhartiger. Het socialis
tisch blad schrijft Wat het rood blauwe
vlag aanging, dat men had uitgestoken om
de dubbele bescherming, de socialistische en
de liberale, te markeeren, men heeft ze
ingetrokken schijnt het in de vrees
dat het zekere fijngevoeligheden zou geschokt
hebben. Indien men dat gedaan heeft, heeft
men ongelijk gehad. De calotijnen verdienen
niet de minste toegeving. Indien men het
vlag heeft in j-etrokken, het is omdat er de
helft rood aan was. Men heeft dus de socia
listen gefroisseerd om de calotijnen te be
hagen.
Bekentenis. De Indépendance»
bekende Donderdag 14 September, dat onder
klerikaal oogpunt de neutraliteit onmogelijk
is. Nu de onzijdigheid is even min mogelijk
onder vrijmetselaars- of onder socialistisch
oogpunt. Wat blijft er dan nog over van die
fameuze onzijdigheid 1
Zsl er eene troonrede zijn
Hoewel wij nog zoolang zijn van de ope
ning der Kamers, is het spel weer bezig. De
Ghronique schrijft Er zal geen troon
rede zijn, omdat de koning altijd iets wil
zeggen als hij spreekt. Nu zou hij niets kun
nen zeggen, zonder zijne eigene ministers
tegen te spreken... Zoo was het ook verle
den jaar, doch de dag dat er besloten werd
dat er toch eene troonrede zou zijn, en dat
er verklaard we?a wat er al zou worden tot
stand gebracht, toen vond die zelfde Chro-
nique dat de koning niemandalle had ge
zegd...
Oh 1 politiek, wat zijt ge walgelijk, in den
mond van onrechtzinnige personen
Hunne toeren komen uit.
De Radikaal een bladje dat opgesteld
is door de mannen die zich onlangs hebben
afgescheurd van «Helpu Zelve» te Ant
werpen (het is al de vijfde afscheuring bij
die eensgezinde(!)liberalen)komtwat nieuws
te brengen over de goddelooze betooging
van 15 Oogst, te Brussel, waar al wat Bel
gië het meest godsdiönsthatend bezat, aan
meedeed. Volgens de Radikaal werd er
door de liberale kopstukken eindelijk een
middel gevonden om de leden te laten deel
nemen aan de betooging. De leden moesten
enkel 1 frank betalen, de rest werd bijge
legd, bovendien kregen de muzikanten d*
reis gratis voor niet, en itjder nog op den
hoop toe, een stuk van 5 frank voor hun
verteer. Zoo geraakte men er toe dertig
man bijeen te brengen.
Het zijn wij niet die zulks zeggen, de libe
ralen schrijven het nu zelf openlijk in hunne
bladen. Ziedaar wat geestdrift er in zat 1
Wij zijn mis geweest. Wij
hadden meegedeeld dat M. Simonis zijn ont
slag zou geven als voorzitter van den Senaat.
Men meldt ons dat dit nieuws voorbarig is
en dat het zeer waarschijnlijk, dan M. Simo
nis voorzitter van den Senaat zal blijven.
Zooals ge ziet, vinden wij er geen knoopen
in, de waarheid tol haar volle recht te laten
komen Telkens dat wij verkeerde inlich
tingen bekomen, Soet het ons genoegen die
verkeerde inlichtingen later te herstellen.
Met waarheid, vrijheid en openhartigheid in
ons schild, zoo hopen wij ons volk, ons land
en het arrondissement Aalst best te dienen,
en mee te helpen aan zijne algeheele ont
wikkeling.
Tijdens een koers voor automobielbooten,
te Buffalo, brak het stuurrad v.<n een der
bootjes, dat in volle vaart vooruitdreef.
Het bootje stevende recht naar den oever,
waar zich eene talrijke menigte toeschouwers
bevond.
Door de groote snelheid medegesleept,
geraakte het bootje op den oever, waar het
nog een afstand van een tiental meiers
aflegde. Verscheidene personen werden om
vergeworperi en eene en twee kinderen wer
den zoo erg gekwetst dat men voor hun
leven vreest.
In het bootje hadden vier personen plaats
genomen. Twee hunner waren in 't water
gesprongen, toen zij zagen dat het bootje
legenden oever ging botsen. De twee anderen,
die niet konden zwemmen, werden door de
botsing op den oever geslingerd en erg
gekwetst.
M. Stolypine is Maandag avond, rond 10
ure overlfden. Zijn toesland was Zondag
avond plotselings beginnen te verslechten.
Maandag morgend kwam de geneesheer
M. Reiv hem bezoeken en vond zijn toestand
hoogst bedenkelijk. De geneesheer zegde tot
de aanwezige dagbladschrijvers dat de ge
kwetste zeer veol leed en verscheidene malen
gezegd had De dood, de dood nadert
Maandag morgend werd de kogel uit do
wonde gehaald. Zulks scheen M. Stolypine
veel te verlichten en men hoopte nog, dat
zijn sterk gestel hem er wel zou door ge
haald hebben.
Rond den middag verergerde de toestand
nog.
In de stad heerschte eene groote opgewon
denheid. Patroeljen doorkruisen gedurig de
stad en men vreest onlusten.
Maandag namiddag rond half zes was de
toestand hopeloos. Er hadden verscheidene
inwendige bloedstortingen plaats gehad en
M. Stolypine kon niet weerstaan. Weldra
verviel hij in bewusteloozen toestand.
Wat de geneesheeren ook beproefden, om
de bloedstortingen te stelpen of de pijnen te
verzachten, bleef vruchteloos en om 10 ure
's avonds gaf M. Stolypine den geest.
De loopbaan van M. Stolypine
Wij hebben reeds een ander gezegd over
de loopbaan van M. Stolypine. Het zal echter
niet ongepast zijn deze hier nog eens te vor
meiden.
M. Pieter-Arkadievitch Stolypine, zoon
van een Russisch generaal, word in 1863
te Dresden geboren, tijdens eene reis welke
zijne ouders in Duitschland deden. Hij stu
deerde later ter Hoogeschool van St-Peters-
burg.
In 1884 trad hij als raadsheer in het mi-
ministerie van Binnenlandsche Zaken, doch
in 18SS zegde hij vaarwel aan dat haantje
en trok zich in zijne eigendommen van Kov-
no terug.
Als maarschalk van den adeldom, toonde
hij zooveel goede hoedanigheden, dat hij in
1902 gouverneur van Grodno benoemd werd.
Het jaar nadien was hij gouverneur van
Saratof. In 1906 bood de kabinelsoverste,
M. Goremikine. hem de portefeuille van
Binnenlandsche Zaken aan. M. Stolypine aan
vaardde en pas eenige weken later, toen M.
Goremikine zijn ontslag gaf, werd M. Stoly
pine met de samensteling van het nieuw
kabinet gelast.
M. Stolypine kwam aan het bewind, tij
dens de muiterijen der vloot, te Sveaborg.
Op 16 Juni 1907, moest hij de tweede
Douma ontbinden, daar er geen huishouden
mogelijk was.
M. Stolypine bestuurde zonder Parlement,
tot hij de derde Douma deed samenroepen,
in welke hij eene meerderheid hoopte te
vinden. Hij mislukte en zelfs de czaar werd
hem ongenegen en weigerde verscheidene
zijner ontwerpen aan te nemen.M. Stolypine
wist zich ecliter zoodanig te draaien en te
keeren, dat hij kabinetsoverste bleef.
Naar het scheen zat hij echter in den laat-
sten tijd in heel vieze papieren en zou hij
maar moeilijk deze positie kunnen te boven
komen zijn.
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
xx.
j 27 Juni 1911
Heildronken,
Gisteren avond, was het ontvangst bij
onze Leste vrienden Pieter Gosyn en Godfried
Wathelet. Ik was benieuwd na te gaan hoe
deze twee verschgebakkeno Kongolanders
zich gingen uit den slag trekken. Om 18
uren, door nieuwsgierigheid en beleefdheid
aangeprikkeld, waren we stipt op 't appel.
Na onze gastheeren gegroet te hebben, begon
de oogscliouwing der tweewoonst door Pie
ter en Godfried betrokken. We konden niet
anders dan ze geluk wenschen over de be
hendigheid en de netheid met de welke ze
hunnen haard hebben veraangenaamd. Bei
den hebben hun woonhuis, een enkele keu
ken nochtans is voldoende voor de twee in
woners, die, alhoewel Vlaming en Waal,
zich broederlijk verstaan.
Aan tafel gekomen, was ons eerste ver
rassing eene net geschrevene en veel inhou
dende spijskaart te vinden ik zag er aan
stonds de hand en den trant van Pieter in
Maar donders, waar hebben die mannen dat
alles aangeleerd hoe durven ze zooveel en
zoo uitgezochte gerechten doen opdienen
Weldra kwam de aap uit de mouw een
dischgenoot wensclite M. Thirifayt geluk
over zijne kookkunst. Nu moest ons niets
meer verwonderen al de gerechten droegen
den stempel van den meester'!
Zeer natuurlijk hebben de overvloedige
spijzen en de zoet binnenloopende wijnen de
ldapkraan opengezet.
Pieter en Godfried hadden, voor de groote
omstandigheid der ontvangst van hun ouden
reisgezel en van hunnen cultuuroverste, elk
een halve flesch champagnewijn bewaard.
Nauwelijks perelde het edel sap in de be
kers, of het gaf den heer Godin de gelegen
heid recht te staan. Met het zinnebeeld van
gezondheid en lang leven in de hand, droeg
hij mij oen weidoordachten en nog beter ge
meend en heildronk voor. Hij bedankte voor
don blijk van belangstelling en genegenheid
die ik geef aan de Belgische staatsbedienden
in Kongo hij heette het verdienstelijk vrij
willig, zonder winstbejag, den toestand der
kolonie, ter plaats, met eigene oogen, na te
speuren hij drukte den wensch uit dat mijn
voorbeeld door andere welstellende Belgen zou
gevolgd worde hij roemde mijne bloeiende
gezondheid en sloot zijne schoone rede met
den welgemeenden wensch dat mijne gevaar
lijke reis zich in de zelfde gunstige omstan
digheden zoude ontrollen en dat ik, kloek en
gezond, in België zoude terugkeeren.
Ik bleef het antwoord niet schuldig. Na
woorden van dank aan den te vleienden spre
ker en aan onze gastheeren, zegde ik dat ik
bezonder wcr.schte 't lerend bewijs te zijn
der mogelijkheid van in Kongo ongehinderd
to leven. Ik kondigde aan dat, na. mij, nog
drie vrijwilligers Lukonzolica zc-uden bezoe
ken de heeren graaf de BaiVlet, baron de
Lichter velde en baron d'liuwt.
Ik wees op het groot belang der landbouw-
zending Leplae. In de onmogelijkheid, op
mijne beurt, te Lukonzohca de vrienden op
een avondmaal uit te noodigen, gaf ik aan
allen rendez-vons te Geeraardsbergen, na
dat ze het hunne zouden bijgebracht hebben
tot het edel werk der beschaving van Kongo,
voor hetwelk ik ook op mijne manier, mijne
beste krachten zal inspannen
Verschooning, beste lezer, van zoo over
mij zei ven geschreven te hebben, maar men
heeft mij gevraagd, vóór mijn afreizen, dat
ik u alles zoude mededeelen. Het verhaalde
is in zijn eigen eene kleinigheid, doch kunt
ge er uit leeren hoe een doorreizende Belg
in Kongo welkom is en hoe waardig de
Belgen zich in 't verre land weten te gedra
gen. Natuurlijk ware het belangwekkender
dat ik u schreef dat een leeuw mij eergiste
ren de twee armen heeft afgebeten, dat ik
gisteren met mijnen voet leerde schrijven en
dat ik u huidigen brief op die eigenaardige
wijze aaneenflansde, maar dan zoude ik
liegen en dat is niet te verwachten van uwen
Kongotrotter.
\U AMERIKA.
Negen dooden en veertien gekwetsten.
Zondag hadden te Syracuse, in den staat
van New-York, automobielkoersen plaats.
Eene overtalrijke menigte woonde de koer
sen bij. Ook president Taft was eens komen
zien en hij had zich juist teruggetrokken,
toen een vreeselijk ongeluk plaats had.
Door het springen van een zijner banden,
kon een der deelnemers, die in volle snel
heid reed, zijn auto niet in de goede richting
houden. Het zwaar machien wierp de bareel
omver en reed in het volk.
Onnoodig te zeggen, dat eene vreeselijke
paniek ontstond.
Toen de eerste ontroering voorbij was, en
men zich met de slachtoffers bezig hield, be
vond men zich tegenover een vreeselijk too-
neel. Zes lijken lagen ten gronde, waaron
der dat van eon zeventienjarige jongeling
die letterlijk onthoofd was.
Drie andere personen waren zoo erg ge
kwetst, dat zij overleden terwijl men hen
naar het gasthuis overbracht. Er zijn nog
veertien andere gekwetsten in bedenkelijlcen
toestand naar het gasthuis moeten gebracht
worden.
De eerste cijfers nopens de schade door
den brand veroorzaakt worden in werkelijk
heid ver overtroffen. Ziehier de Verzeke
ringsmaatschappijen en do sommen, die elk
hunner onderscheidelijk zal moeten betalen.
Commercial Union, 1,000,000 frank
Union de Londres, 930,000 Northern,
615,000 C10 de Bruxelles, 350,000 Atlas,
337,000 Guardian, 330,000 General,
290,000 Aachen en Munich, 245,000
Yorkshire, 220,000 North Britisch Mer
cantile, 197,500 Palatine, 175,000 Na
tionale General, 150,000Ilansa, 152,000
Lloyd's 150,000 L'Escaut, 150,000 Pa
triotic, 147,500 Central, 145,000 Law
Union Rock, 130,000 Magdebonrg,
110,000 Norwich Union. 110,000 West
of Scotland, 100,000; Norddeutsche,70,000;
Liverpool Victoria, 60,000;Pohjola,60,000;
Baloiro, 53,334 National Protector, 53,333;
Alliance, 50,000 Allianz, 50,000 Drapers,
Mutual, 50,000 Helvetia, 50,000 La
France, 50,000 Mitland Textile, 50,000
The State, 50.000 National de Paris,
45,000 Century, 38,333 The Gresham,
35,000 La Nationale de Stettin, 25,000
National Union, 25,000 Phénix frauQais,
25,000 United Counties, 22,500 The
Welsh, 12,500 Western, 10,000 Royal
London, 8,000 frank.
Het zij te zamen ongeveer 7,023,000 fr.
te verdoelen tusschen de firmas MM. J.
Vermaelen, L. Lagermarck, A. Van Tloren-
beeck, Alex. De Cock, C. Jussiant et G°, Fr.
Herremans, Mandelier, en de Villers, A. en
C. Morcier, E. Lambrechts, J. Evrard, Ban-
dez-Charhonnier, Reusing en L. Teichmann.
Dezen nacht, rond 3 uro, bemerkte de
machinistbij het voorbijrijden aan denbarreel
van de Hertstraat, te Vors,t, een ongewonen
schok. Toen hij in de "Zuidstalie aankwam
gaf hij er kennis van a an den statieoverste,
deze verwittigde onmi'Jdelijk den commissa
ris van policie van Vorst.
Van eenen anderen kant werd de policie-
commissaris ook nog verwittigd door een
bediende van dr,n ijzerenweg, dat men ter
hoogte van dr, Herlstraat, het afgrijselijk
verminkte Rik kwam te ontdekken van een
jongeling die 15 tot 16 jaar oud schijnt te
zijn.
De policiecommissaris deed onverwijld
een onderzoek en men bevond dat de onver
klaarbare hinderpaal welke den trein die uit
