Esü voorbssld dal
fföwVi 0 navolging verdien!
'T EEN EN ANDER
4e Reeks brieven van M. Vincent Eiericx
Zeventiende jaargang n' 220.
Donderdag 21 September 1911
0
Bestuurder
J. Van Nuffel-De Gendt.
gewezen-Volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
Heldhaftige dood van 2 geestelijken
K9
Dramatische brandramp
te LAYAUX (Luxemburg)
De Marokkokwestie
2 CENTIEMEN HET NUMMER
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inscbrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. «ff
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
AANKONDIGINGEN
TE BRUSSEL
728, Steenweg van Waterloo, 728.
TE AALST
KierJcstraat,
Telefoon 114
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3® bludz. (de regel) fr. 0,50
4® bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, kers tell, (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Wanneer men stil-aan lot mannen-
.rijpbeid komt, en meer en meer de
herinneringen uit het verleden u uit,
do verte komen toegevlogen, dan laat
een denkend mensch nooit na, na te
peinzen en de zaken die hij beleefd
heeft, te onderzoeken. Zoo is hét ook
thans met de herinneringen van onze
studiejaren, van ons studentenleven.
Zij die ouder zijn dan wij, hebben bel
nog boter ondervonden, doch wij kun
nen er in zekere mate ook over m'ede-
'klappen. Wij bedoelen dèri tijd dat
alle Vlaamsch leven als versmoord
werd in de ponsionnaten, in de colle
ges, in do seminariën.
Poch de studenten van dien tijd zijn
thans tot mannen gegroeid, en de beel-
:den die zij zich voorstelden in lmn jon
gelingslevendie trachten ze nu in hel
.werkelijk leven in daadzakelijkheid
om te zetten. Zulk schouwspel is ton
hoogste verheugend en hartverster
kend bet bewijst de degelijkheid der
beweging, den ernst, het betrouwen
en de overtuiging van de zaak, welke
zij verdedigden met al het vuur en de
geestdrift die aan de jeugd eigen zijn.
In vroegere jaren, thans niet meer,
want bijna overal wordt de beweging
om hare deugdelijkheid door de over
heid aangemoedigd maar in vroegere
jaren werd die beweging mot hand en
tand tegengewerkt, geene middelen
werden onbeproefd gelaten, om de be
weging te smooren, doch het en baatte
niet. Hoe meer krachten men ver
smoorde of meende te versmooren,
hoe talrijker langs andere kanten
nieuwe machten ontsproten het was
gelijk eene onuitputbare bron, die. hoe
langer en hoe meer water men er uit
putte, hoe talrijker de hoeveelheid zich
hernieuw de en vermenigvuldigde, ter
wijl het weggenomen water overal
werd verbruikt en zelf bijdroeg om
nieuwe levenskrachten in was- on
groeidom te doen toenemen.
Zoo is het vergaan met de katholieke
Vlaamsche Beweging. Uit haren schoot
zijn die gansche school mannen ge
sproten, bezield met een rein ideaal,
gesteund door een door den nood aan-
geëigenue karaktersterkte, die nu
overal de vruchten van hun werk uit-
deelen en ten goede doen komen van
con gansche volk.
Uit de geschiedenis der Vlaamsche
Katholieke Beweging zijn nuttige les
sen te trekken. De Vlaamsche jonge
lingsschap, hoewel liunne inzichten
echt edel waren, werd vervolgd om
het goede zelve dat zij trr.chtte te ver
wezenlijken.
De Vlaamsche jeugd doorstond
schrander de proef der critiek, de
proef der verdachtmaking, de proef
der vervolgingen, ja, velen der eerste
strijders doorstonden op ruiterlijke
wijze de proef der ontbering en des
lijdens om wille van hun ideaal. En
wat deden nu die jonge mannen Ver
lieten zij de partij, tot dewelke zij be
hoorden? Gingen zij in strijd tegen de
hoofdbeginselen die alle kristenen aan
eensnoeren Geenszins Zij hielden
stand en werkten, ondanks moeilijk
heden en hinderpalen,in de partij zelve
voort, zonder er ooit aan te denken
deze te verlaten. En wat is er het ge
volg van geweest Gelijk ieder ge
dacht dat het recht en de rechtvaardig
heid op zijne zijde heeft, eindigt met te
overwinnen, zoo is ook het gedacht
der katholieke Vlaamsche beweging,
ingedrongen in al de middens, in al de
rangen en standen van ons ras, en
geen enkel katholiek is er nog te vin
den tusschen de politieke Vlamingen
die niet eerlijk erkent, dat er volstrekt
moet rekening gehouden worden met
de volksrechter, van den Vlaming.
Heeft men dan, over het een of ander
bijzonder punt, persoonlijke gedachten,
persoonlijke zienswijzen, houdt ze niet
verdoken, maar komt er mede ten
blakke, alle eerlijk en rechtzinnig ge
voelen en gedacht mag gekend worden,
en wordt door den aard zelve van het
goede inzicht cn van de eerlijkheid,
geprezen en geëerbiedigd. Doch zooals
ieder nieuw gedacht,zooals ieder nieu
we strekkirg,moet het opgewassen zijn
legen allerlei critiek en afhrekerij, en
zoo gij ziel dat uwe zienswijze niet
wordt gedeeld, dan moet ge niet liet
hoofd in den schoot leggen, en vooral,
dan moogt ge de onvoorzichtigheid en
het grove misgedacht niet begaan, u
uit de partij te verwijderen. Zoo ook
verstonden het de katholieke Vlamin
gen, en zoo zijn zij tot den heerlijken
uitslag gekomen, dien wij thans allen
met bewondering aanschouwen. Deze
gedachten rezen ons door den geest,
toen wij Zondag in Antwerpen de ka
tholieke studentenfeesten mochten bij
wonen. Daar werd het oude, doch
immer jong blijvende ideaal bezongen
van de katholieke Vlaamsche Bewe
ging door onzen Herten Rodenbach
op zulke geniale wijze aangevuurd on
ontwikkeld, en thans met niet minder
klem en kracht, overtuiging en kunde
voortgezet door mannen als Van Cau-
welaert, Doslol, Van de Perre en zoo
vele anderen, die voorbeelden zijn van
katholieken uit een stuk, en Vlamingen
tot in de ziel.
De katholieke Vlaamsche Beweging
had bij haar ontstaan tegen allo denk
bare hinderpalen te worstelen, zij is
deze roet kracht te boven gekomen; nu
troont de katholieke Vlaamsche Bewe
ging in hare volle ontwikkelingsglorie,
de toekomst slaat thans voor de deur
Waar deze beweging de volle maat
gaat geven en zal bewijzen van wat ze
bevat en inhoudt. Dank aan haar, zal
Vlaanderen zijne vlekkelooze catholi
citeit behouden.
meer op geantwoord. Ge ziet v el, de boeren
zijn nog zoolomp niet, als sommige steedsche
mannen zouden durven denken.
Haat weel moed. De "Journal
de Liége heeft op 14 September een arli-
el geschreven dat enkel treurige stemming
verwekt. Het kartel, ondanks ons, is lot
stand gekomen. Wij zullen don twist nu sta-
en, maar in 't vervolg zullen wij op onze
hoede zijn en er haar zoeken.wat we moeten
doen, om dusdanige verrassingen te voor
komen. Zulke doenwijze toont dat men wei
nig vastberadenheid heeft cn bitter weinig
vertrouwen in de liberale princiepen, die
nochtans enkel den bijval kunnen verze
keren.
Als liberale bladen zulks moeten schrijven
vail de kartelmannen,van hunne eigenevrien
den, dan is liet werkelijk ver gekomen.
5V3ei'Q8(31!*. De kardinaal, die
eenige weken ongesteld is geweest, heeft
nu terug zijne volle gezondheid. Hij is zin
nens, heter gezegd, besloten, een tweede
voluum uit te geven over de herderlijke
Afzonderingen», les Retraites pastorales.
Dit werk heeft overal in de priesterlijke
middens grooton indruk gemaakt. Daar kar
dinaal .Mercier, ce der geleerdste en be-
voegdste mannen is. van onzen tijd, zoo
wordt dit nieuwe werk met groote spanning
te gemoet gezien.
Schoosi Fs*25St8crijjk; M. Camille
Sabalior radikaal oud-volksvertegenwoordi
ger en opsteller in de «Dépêche de Toulouse»
zegt, dat liet land van den huidigen imvendi-
gen toestand van Frankrijk den allerdiepste
walg heeft. Die heer Saba tier is alles behalve
klerikaal en onzë antiklerikalen die sinds
jaren droomen ons lieve België op den zelf
den leest te schoeien van Frankrijk. Wat
zegt de bevolking daarvan Dat het niet
waar zal zijn Wacht maar tot met de kie
zingen.
Opslag van den suiker,
Door de droogte is de groei der beeten ach
teruitgebleven en in plaats van een gemid
deld suikergehalte te hebben van 38 percent
zal het slechts 25 percent zijn. Hoeveel sui
kerbeet wordt or in België gekweekt
58,439 hectaren, daarvan heeft Henegouwen
IS,220 hectaren. De provinciën Luik 42,241
hectaren, Brabant heeft 9,902 hectaren. De
andere provinciën kweeken er minder. Nu
hel is zoo klaar als pompwater. Als er min
der suiker is, dan is de suiker natuurlijk
zeldzamer, en hoe zeldzamer iels is, hoe
duurder men het ook moet betalen. Dat weet
iedereen. Het zijn alleen socialisten die liet
tegendeel durven beweren. Het strekt niet
ter eere van de lezers van de socialistische
bladen, anders zou men de menschen zulks
niet durven wijsmaken.
öe muilplaag, In de tweede
helft der maand Juli heeft het departement
van Landbouw hel volgende getal gevallen
van mond- en klauwzeer vastgesteld. In
Namen 15, in Luxemburg 87, in Antwerpen
212, in Henegouwen 263, in Brabant 615
in Limburg 023. in Luik 1772, in Oost-
Vlaanderen 2660, in W est-Vlaanderen 24300.
Reeds was de toestand fel vorminderd, ge
lukkig heeft do vermindering nog loegeno-
men, want in do eerste helft der maand Au
guslus bad men in Namen 8, in Luxemburg
73, in Henegouwen 178, in Antwerpen 187,
in Brabant 716. in Limburg 516, in Luik
1481, in Oost-Vlaanderen 3240, in West
Vlaanderen 11680.
In do 2e helft van Augustus cn in do 1'
helft van September heeft de vermindering
nog aanzienlijk toegenomen. Mocht do
wreede kwaal maar spoedig vördwehen zijn.
De boeren en de beenhou
wers. Een beenhouwer bad geklaagd
over de duurte van bet levond vleesch
daarop is er een pachter uit Brabant die aan
den beenbouwer antwoordde in bet zelfde
dagblad Ik heb eene ko-ei op stal, 8 jaar
oud. wegende 800 kilo, goed voorde slach
terij. Ik wil ze verkoopen, nuchter gewogen,
aan 80 centiemen den kilo. De goede ossen
worden daar verkocht aan 0,94 fr. den kilo.
Het adres van dien pachter was te krijgen in
dit dagblad. De beenhouwer heeft er niet
Eenige kinderen speelden gisteren namid
dag te Thermes, Belgisch Luxemburg, in
een veld. Zii hadden de aardappelstruiken
op een hoop verzameld en staken er het
vuur aan, waarrond zij dan gingen dansen.
Door den wind werden de vlammen eens
klaps langs den grond weggedreven en de
kleederen van het vijfjarig dochtertje van
den landbouwer Nicaise; schoten in brand.
Het meisje geleek weldra eene levende toorts
en liep huilend rond, lot zij overdekt met
vreeselijhe brandwonden ten gronde stortte.
De negenjarige Désiré Huquet poogde de
vlammen uit tedooven, doch ook zijne klee
deren schoten in brand en de knaap werd
vreeselijk verbrand.
Landbouwers, die van op eenigen afstand
liet schrikkelijk, tooneel gezien hadden, kwa
men toegesneld en konden eindelijk het vuur
uitdooven.
De twee slachtoffers werden in eene nabu
rige hoeve gebracht, waar een geneesheer
hen kwam verzorgen.
Hel meisje bezweek echter weldra in de
afgrijselijkste pijnen. Wat het knaapje be
treft, deze was zoo erg verbrand, dat men
wanhoopt hem te kunnen redden.
XXI
Lukonzolwa28 Juni 1911
Droeve tijding
Afscheid te Lukonzolwa.
De postbode overhan
digt me vandaag een ge-
drukten rouwbrief, op den
welken ik met genepen
hart lees Ciiarles Co-
quelet. 't Is de naam van
mijnen zieken vriend uit
het hospitaal van Elisa-
bethstad! Geboren teDour
bij Bergen, den 14 Juni
1876, overleden te Elisa-
bethstad, den 2 Juni 1911.
Arme jongen toen ik
u verliet, hadt gij alle re
den te hopen op geheel en
gansche herstelling. Arme
jongen welke lijdensda-
gen hebt gij moeten door
worstelen Had ik wel
het recht u te verlaten
Ware ik bij u gebleven,
zoudet gij gestorven zijn
Zoo ontmoet de mensch,
welke haan hij ook be-
wandele, tegenkanting,
beproeving en dood
Ik ontvluchtte 't vader
land Kongo scheen me
niet verre genoeg ik
wilde eenen tijd leven, wijdweg, daar waar niemand me hekend was, om geen deel meer
te moeten nemen aan lijden en verdwijnen van dierbaren. Overal helaas ontmoet men
menschen die lijden, en onmogelijk is het aan hun lot onverschillig te blijven do pijn die
hon foltert, liet gevaar dat hen dreigt, zijn onweerstaanbare aantrekkingskrachten, die ons
gemoed aan hun lot, aan hunne hoop en aan hunne vrees vastsnoeren.
Goquelet was me eerst zoo vreemd als do zwartste Kongolander, maar die zieke schrijn
werker bewoog me 't hart, daar hij hulp noodig had en hij wierd me zeer duurbaar, toen
ik er in gelukte bem in 't leven te houden. Ik deelde op voorhand de vreugde van dezen
eenvoudigen werker, die na een voorspoedig verblijf van twee jaar in Kongo, België zou
terugzien, rijk genoeg om zijn blinden broeder te kunnen ondersteunen. Nu integendeel,
lijd ik mede de smarten die de zijnen pijnigen hij 't ontvangen der droeve tijding zijns
afsterven. Weinig of nooit heb ik eenen mensch ontmoet zoo vast aan zijn geloof gean
kerd als Charles Coquelet en hebben zijne bloedverwanten de droefheid hem op den
vreemde te verliezen, ze mogen in de verzekering leven, dat bij als ware cliristene stierf en
dat zijne eenvoudige maar voorbeeldige ziul reeds de belooning geniet der broederliefde,
die bem naar Kongo dreef. Ivongotrotter.
Een priester en een broeder verdrinken
toen zij pogen esn werkman te redden.
Te Santa Marinetha, nabij Civita Vee cliia,
wilde een timmerman zich in zee wagen,
alhoewel bij niet zwemmen kon. Hij werd
weldra medegerukt door de baren, en riep
om hulp. Een broeder der Christelijke scho
len, die als oppasser, met zijne leerlingen
een bad aan hel nemen was, sprong toe.
Hij had don drenkeling bereikt, doch deze
klampte zich aan hem vast on beletLe zijnen
redder eene enkele beweging te maken. Zij
zonken heiden de diepten in.
Don Tamarati, aalmoezenier van het Sint-
Jozefs College van Rome, sprong hen ach
terna. Hij kon den broeder boven halen, doch
afgemat zijnde, geraakte hij niet verder.
Met reddingsbootjes, kon men den onvoor-
ziehligcn bader, die van alles de schuld was
op het drooge brengen; hij leefde nog. Toen
men den aalmoezenier uit het water haalde,
bad hij reeds opgehouden te leven. Het lijk
van den moedigen broeder werd nevens dat
van den aalmoezenier naar hot College ge
bracht.
Broeder August, zoo was zijn naam, was
was zeer goleerd en algemeen geacht.
Don Tamarati, een gekend schrijver, was
zijn vriend.
Niettegenstaande den lioldhaftigen dood
dezer twee geestelijken, zullen do geuzen ze
toch maar als nietsdoeners blijven uitschel
den.
**0351
M. Vincent Diericx te Lukonzolwa
Gisteren nacht word de gemeente Lavaux
(Belgisch Luxemburg) in opschudding ge
bracht door eene vreeselijke brandramp.
Het was rond 1 ure 's morgends, toen
brand ontstond in eeno hoeve toebehoorende
aan M. Piret een rijken eigenaar uit de
streek.
De landbouwer Renault, die met zijn gezin
de hoeve uitbaat, bemerkte slechts bet vuur
toen do stallen en de schuren reeds bijna in
laaie vlam stonden.
Aan hlusschen viel niet te denken en de
familie Renault kon slechts met de grootste
moeite vluchten.
Van de uitgesterkte hoeve blijft nog slechts
een groote puinhoop over. Woonhuis, schu
ren, slallon, meubelen, kleederen, oogst,
landbouwalm, vee, alles bleef in de vlam
men
Toen het vuur uitgewoed was, werd M.
Piret, die in do hoeve van M. Renault eene
kamer bewoonde, nergens gezien. Men gin.
op zoek en vond zijn verkoold lijk in do pui-
nen liggen, naast eene verbrijzelde pctrool-
lamp.
Men denkt dat de ouderling zijne bran
dende petroollamp zal omgeworpen hebben
en aldus den brand veroorzaakte. De schade
wordt op 100,000 fr. gerekend en is slechts
gedeeltelijk door verzekering gedekt. Men
li ad geruimen tijd gevreesd, dat heel het
dorp de prooi dor vlammen zou geworden
zijn.
Een vader verdrinkt zich
met zijn kind
Gisteren morgend werden uit do Seine,
aan de Passykaai, te Parijs, de aaneenge
bonden lijken van een man, schijnende onge
veer 35 jaar oud en een achtjarig knaapje
opgehaald.
Do twee lijken waren zeer net gekleed cn
schenen slechts weinige uren in bot water
verbleven te hebben.
In de zakken van den man vond men pa
pieren, op naam van Frans Lelievre, kleer-
snijdor 36 jaar oud. Een onderzoek werd
onmiddclijk geopend en weldra was het
drama opgeklaard.
Lelièvre leefde van zijne vrouw geschei
den, doch dikwijls kwamen zij samen.
De man poogde verscheidene malen zijne
vrouw te overhalen hot echtelijk leven te
hernemen, doch dezo, de mishandelingen,
welke zij te verduren gehad had,moede, had
steeds geweigerd. Alsdan begon Lelièvre te
dreigen, dat hij zich met zijn Sjarig zoontje,
dat in eene kostschool, te Malakoff verbleef,
zou zelfmoorden. De vrouw weigerde echter
aan de mogelijkheid zulker wreeds daad te
gelooven.
Mev. Lelièvre ontving gisteren morgend
een pakje, inhoudende de kleedercn van haar
zoontje en een briefje, waarin baar man
meldde, dat hij zijn akelig voornemen ten
uitvoer bracht en zich ging verdrinken.
Schier lerzclfdcrtiju, werden de lijkon uit de
Seine opgehaald.
Nieuwe moeilijkheden.
De Fransche bladen hebben nog altijd bo-
trouwen in den goeden uilslag, maar zij doen
het onder allerlei voorbehoud.
De Duitsche nota.
Eerder dan men verwacht had, is do Duit
sche nota afgegeven aan M. Cambon, den
Franscdien gezant to Berlijn. M. Bethnian-
Holweg en M. Kiderlen-Waechter, hebben
er twee dagen aanhoudend aan geworkt.
Tegen M. Caillaux.
M. Caillaux. do Fransche minister, die tot
biertoe den steun had van al do Fransche
bladen, begint in moeilijke papieren te ko
men. Men verwijt hem al lo lichtzinnig een
groot deel van den Fransehen Kongo aan
Duitschland 't hebben afgestaan.
Protest van een ontdekkingsreiziger
Een dor ontdekkingsreizigers van den
Fransehen Congo, heeft een protest lot do
Fransche regeering gericht, waarin bij al de
moeilijkheden, al de opofferingen, al de geld-
nitgavon herinnert, door Frankrijk gedaan
om den Fransehen Congo to In zitten, llij
somt ook de namen op van do bijzonderste
Fransehen die bun werk met bun leven heb
ben betaald, en in bun alicrnaam protesteert
bij legen hel afslaan van eenig giondgohicd
aan Duitschland.
Zooals men hieruit kan opmaken gaat er
verandering komen in de openbare opinie in
Frankrijk.
