51 volk
T ill FI
'T m m 'T ANDER
r Elsies brieven van
M. Vincent Oiericx
E
C2ar JZ3 1" Tï~5
m
m
Italië en Turkyë
Zeventiende jasrgaüsj n' ££3.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Eontlag 8 en Maandag 9 OcSoSjei" IS11
ij
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelon van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. 455
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
*J
AANKONDIGINGEN
BUREELEN
TE BRUSSEL
723, Steenweg van Waterloo, 723
TE AALST
Kerkstraat,
Telefoon 114
Bestuurder: J. Van Nuffet-De Gendt.
KI. aanfe. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.G0
3C bladz. (de regel) fr. 0,50
4e bladz. (de regel) fr. 0,30
Fmanc. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1.00
Hemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, lierstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Toen we over een paar dagen de
tentoonstelling bezochten, die een paar
kunstenaars hebben opgericht in de
Stad Aalst., toen overkwamen ons de
zelfde gevoelens van vroeger, wanneer
wij te Antwerpen, te Brussel en elders
soortgelijke tentoonstellingen bezoch
ten. Waarom blijft het volk in 't alge
meen, toch zoo onverschillig aan zulke
werken Wat is de kunst Het is toch
do beoefening, de uitdrukking, de
verheerlijking van het ware, het goede,
het schoone, het ideale En "is de
mensch, door zijn natuur, door zijne
hoogere vermogens, niet aangeprikkeld
om het ware, het goede, het schoone,
het ideale te leeren kennen en bewon
deren.
Doch het volk wordt van al die
goede kunst weggetrokken door alle
soort van banaliteiten. Ziet de letter
kunde Smaakt ons volk de brokken
van Vondel, van Bilderdyck, van
Schaepman, van De Coninck, van Ge
zette, van Verriest, van Streuvels Of
verkiest het niet verre uit, de zoute-
looze romans, de liederlijke vertellin
gen, de drama's en de verhalen van
zelfmoord of manslagen, in de dagbla
den En in de muziek .Moot het stuk
ken hebben van Gevaert, van Benoit,
van Tinei, van Gilson, van Samuël,
van Blockx, van Wambach Snakt
het niet veel meer naar do romancen,
naar de polka's en do walskens, al zijn
ze t' onnoozel om dood te doen
En in den bouwtrant Is bij velen
de grootte of hoogte van een gebouw,
niet de uildrukkingvan do schoonheid,
de eenige aanmorkenswaardige merk
waardigheid? AhZiet eens, hoe hoog
Ziet eens hoe grootHet zijn twee uit
roepen die veel gehoord worden uit
den mond van kinderen, maar ook nog
veel worden geuit door volwassene
mensehen. Nu in de hoogte of de
grootte zit de kunst niet. Vele groote
gehouwen zijn gekenschetst door hunne
lump- en plompheid, en bezitten veel
tijds niêt-dat doet denken aan kunst
en fijnheid van opvatting.
Blijft, de schilderkunst Er bestaan
vele,talrijke strekkingen op het gebied
der schilderkunst. Ieder schilder meent
er wel eené persoonlijke opvatting,
eene persoonlijke richting op na "te
te houden, hoewel ze voor liet over
groot getal niet anders zijn dan nadoe-
ners, navolgers. Nu do navolging van
de eene of andere school of richting
belet geenszins groote meesterstukken
voort te brengen maar de kunste
naars. de schilders, die enkel navol
gers zijn van anderen, doch die denken
eigene scheppingen, eigen manier van
Wurken, van opvatten, van zien, van
uitvoeren te bezitten, geven enkel het
bewijs van gemis aan eigen bewustzijn
en dit is érger.
Een echt kunstenaar moet zich zelve
kennen, zich zelve bezitten, oin te lee
ren zich zelve te zijn. Hoewel dat er
tegenwoordig verschillende strekkin
gen zich voordoen in de schilderkunst,
en zich bijna altijd of liever altijd heb
ben voorgedaan, is er voor de groote
massa der toeschouwers, voor hetgroot
publiek eene dubbele richting waar te
riemen.
En die dubbele richting komt veel
voort uit den hedendaagschen strijd in
d politieke, in de economische e- in
do wijsgeerigo vraagpunten.
Zeker de kunst zou daar moete bo
venstaan, spijtig genoeg is het het
geval niet. Zoo zijn er tal van tentoon
stellingen, waar het niet enkel gevaar
lijk is, maar waar het streng verboden
is vooreen deftig, laat staan, een kris
ten monsch den voet te zetten. Voor
kinderen en jonge liedi n is liet menig
maal doodelijk op zedelijk gebied.
Het zijn die werken die vloeien uit
het penseel van een materialist, van
een stofaanbidder, van een ongeloo
vige. Bij vele van die mannen bestaat
de kunst in niets anders dan de zinnen
te streele», de wellusten aan te prik
kelen, de intiemste, de delicaatste
zaken op zedelijk gebied, voor aller
oogen open te spreiden.
Het zijn zulke tentoonstellingen,
waar alle kunstgevoel zoo goed als
vreemd is, die vele bezoekers ontvan
gen het zijn de makers, wij zeggen
niet voortbrengers en veel min schep
pers, van zulke prutsen, die door de
gemeenheid veelal meest worden aan
gemoedigd en gesteund, vooral op stof
felijke, financieele wijze.
De andere werken zijn dezen van
onze krislene, van onze zedige, van
onze echte kunstenaars, of van dezen
die er naar streven om eens een treffe
lijk, deugdelijk, kristen kunstenaar te
worden. Hoewel de werken van groot
allure de scheppingen van groot-
schs draagdracht, weinig meer bede
lend worden, omdat ons dunkens, de
meestee bet gemakkelijker vinden zich
bet hoofd niet te breken met de moei
lijke, uitgebreide en wijd-omvattende
geschiedenis der beschaving, onder
alle hare vormen, toch brengen velen,
aangename, nette, bevallige tafereel
tjes voort. Meest zijn hut landschappen,
natuurverschijnselen, vruchten, dieren
en menschen, die het voorwerp zijn
hunner bekommering. Zij nemen de
verschillende tijden van 't jaar, en zul
len iets neerpenseelen over den Win
ter, over de Lente, over den Zomer,
over den Herfst, hetzij hij morgen-
middag- of avondstond. De zon met
bare schemerende opkomst, met haar
feilen blaak van den noen, met baai-
zilver en purper bij het slapen gaan,
zal de eer hebben, de schnder-kunste-
naars te bezielen en tol het scheppen
van taforeelen aan te zetten.
Zeker, zulk wrerk is verdienstelijk,
s schoon maar het bestaat meer in
beschouwingen, in droomerijen, in
dichterlijke poesie, dan wel in zaken
die groote gedachten, onsterfelijke ge
beurtenissen weergeven,Maar toch,het
is schoon werk. Ik hoor Hugo Verriest
nog zeggen Onze dichters moeten
niet allen nachtegalen zijn, het is wel
aangenaam soms in 't groen ol ii
't geboomte eene vink te hooren flui
ten, eene musch te hooren tjilpen of
tjirpen. Zoo ook met onze schilders
liet moeten niet allen Rubensen, Van
Dijclc's, Jordaensens, Romhrandten,
Israëlsen zijn de kunstenaars die
onze bevallige plaatskens van ons
Vlaamsche land. den eenvoud onzer
buitenlieden, den vlijt van onze lands
lieden of arbeiders op 't doek brengen,
die verdienen ook onze toegenegens,
vriendschappelijke bewondering, en
wij mogen niet nalaten, beu door
onze belangstelling in hunne voort
brengsels,aan te sporen en aan to wak
keren tot volharding, van wat we noe
men mogen Hun blijvende werk van
zielsverheffing en hartsveredeling.
Ze worden zoo vera
drukt, tls sehaapfcems. In de
I-Iollandsche Statenkamer zitten 7 socialisten,
die in de laatste zitting zooveel hebben ge
sproken dat er 913 1/2 kolommen van hun
gebabbel in do Handelingen staan, hetzij
130 1/2 kolommen per socialist. Ieder katho
liek beeft enkel gemiddeld 19 kolommen
De socialisten worden toch verdrukt, niet
waar Zoo zeggen ze ten minste
Kïsjzen Sa Cs-usseS, In de hoofd
stad zijn 207L'8 huizen en 918 gebouwen tot
wat anders bestemd. Tusschen die 918 go-
bouwen zijn er 2G kerken en kapellen,
synagogen, 14 theaters, 32 feestzalen, 24
cinemazalen en 100 Scholen.
L'3 as d Bs sa tw ci t te si *5 i w g e
Hedendaags zijn er'in ons land 300,208 die
eene oppervlakte beslagen van 1 millioen
769441 hectaren. Brabant heeft er de meeste
die eene oppervlaklo beslagen van 50110
hectaren die van Oosl-Vlaanderen beslagen
49235 die van Henegouwen 38869 die
van West-Vlaanderen 32641 die van Ant
werpen 28524 die van Luxemburg 28207
die van Limburg 25523 die van Namen
24654 die van Luik komen aan den staart
met 22435 hectaren. Er zijn 10736 uitbatin
gen van meer dan een Ha. 90431, van 1 lot
2 Ha. 51535 van 2 tot 3 Ha. enz. 102 van
meer dan 150 Hectaren.
Goed Wanneer
liet vóór de kiezing er rustig toegaat, dan in
het een bewijs dal het volk gerust is in den
uitslag der kiezingen, dat het vertrouwen
heeft in het wijs en vqorzichtig beleid zijner
bestuurders.
Indien liet zoo is en de ondervinding
heeft het al menigmaal bewezen dat het
waarheid is dan zullen de gemeentekie-
zingen buitengewoon voordeelig zijn voor
onze volksgezinde katholieke partij.
Overal komen uil do katholieke steden en
gemeenten berichten toe dat liet kalmer is
als ooit te voren. Natuurlijk de laatste week
zal er wat meer beweging komen doch dat
komt om.lat de dag d,r kiezing nadert
het zou er nog aan mankeeren, dat er zelfs
de dagen vóór do kiezing ook al niet gewerkt
wierd.
Zondag, 15 October, zal men verwonderd
staan over den gunstigen uitslag van de kie
zing. De bevolking heeft terecht eene groote
vrees van hel schrikbewind der kerkver-
volgers.
Hos
Hoed© schooSwef van 0805
CTeësrfoaediv Schepene
M. Dewandre is in den gemeenteraad te
Charleroi komen verklaren, dat het getal
leerlingen die ontslaging van de godsdienst
lessen gevraagd hebben, sinds 1910 geklom
men is van 205 tot 255, en dat, na eene ge
weldige propaganda op de hosten van al de
belastingbetalers. Zulke uitlag is voor de
goddeloozen wel een fiasco. Want Charleroi
is een broeinest van socialisme, het is er
vergeven van socialisten on hoewel er 2000
leerlingen ter school gaan, zijn er enkel 255
ontslagingen. E**n bewijs dal de overgroote
meerderheid zelfs der socialisten, de band
houdt aan bet kristen onderwijs. En dan
zouden wij het recht niet hebben, den gods
dienst in de scholen en de godsdienstige
scholen te verdedigen. Daar moet ons volk
met de kiezing een antwoord op geven.
29 veranderd zsji.
Burgemeester Kleyer van Luik zwoer in
1900 te zamen met Ileeren Digneffe en Jal-
loise, dat, in hel belang van 't land en
voor de eer van de liberale partij hij nooit
zou samengaan met do socialisten.
Nu pronkt M. Kleyer op den lijst te mid
den van de hevigste socialisten. Eilaas Het
belang van 't land en de eer der liberale
partij, tellen voor niets meer als de loge ge
sproken heeft.
Nu de eer der liberale partij, die kan ons
weinig geven, maar dat M. Klever, volgens
zijne eigene verklaring, de belangen van
't land in gevaar brengt, dat is veel erger,en
daarom ook zal hot Belgische volk, do onge
lukkige politiek der liberalen, met klank
veroordeelen.
De Turken van hunnen kant hebben ook
22 bataljons reservisten onder de wapens
geroepen.
Het militair kabinet van Al henen heeft
aan de vreemde mogendheden do genomen
maatregelen medegedeeld.
Een zoon van Abd-EJ-Kader biedt zijne
diensten aan Turkye aan.
Mehmed Pacha, zoon van AJd-El-Kader,
heeft aan den Sultan de toelatinggevra
om zich naar Tripoli te begeven en er de
Italianen to gaan bevechten. Mehmed ver
klaart dat hij wel 50 jaar do Italianen kan
bezig houden, daar zijn vader 30 jaar de
Franschen in 't harnas hield.
Geene krijgsverrichtingen op de Balkan
sche kusten.
Telegrammen uit Rome en Berlijn melden,
dat het Ilaliaansch gouvernement aan zijne
vloot onderrichtingen gezonden heeft, om de
Baikansche kusten niet te beschieten. Diens
volgens zal dus de beschieting van Prevezza
geen plaats hebben.
Ook zouden er geene Italiaansche troepen
in Albanië aan wal gezet worden.
De Italianen zijn meester van Tripoli.
Donderdag werd de Italiaansche vlag op
het fort Sultania, te Tripoli geheschen. Het
eskader heeft do vlag op do reglementaire
salvoscholen begroet.
Het fort werd ingenomen, door de Ita-
liaansche kompagniën, die beschermd wor
den door do Italiaansche vloot. In de half
vernielde forten werden talrijke lijken ge
vonden.
Er werd geen tegenstand ontmoet. Er is
onmiddelijk bevel gegeven, den vuurtoren
van Tripoli, welke door de beschieting ver
nield werd, weder oj) te bouwen, daar deze
van liet grootste belang is voor de krijgsver
richtingen der Italiaansche vloot.
De Turksche troepen houden zich op een
heuvel buiten de stad.
TUSSCHEN
De Italiaansche handel geboycotteerd.
Het boycolteeren der Italiaansche koop
waren is te Constantinopel begonnen. De
dokwerkers weigerden een Engelsch schip
to lossen, dat Italiaansche koopwaren aan
boord bad.
De Turksche bladen deelen een manifest
mede, van het mhldenkomitei* van Salonika,
waarin zij de geschiedenis van het konfiikt
maken, en een warmen oproep tot alle Tur
ken richten, ten einde de Italianen en hunne
koopwaren te boycolteeren.
Aan de Grieksch-Turksche grens.
Een Turksch agentschap had bericht, dat
verscheidene benden Grieken, onder het be
vel van officieren gezien waren, tusschen
Elassone-Diskala en lEIassone-Senidgo en
dat andere benden nog .gevormd werden, ten
einde een inval te doen op Turksch grond
gebied. Dat gerucht wordt thans gelogen
straft.
Het agentschap houdt evenwel staan dat
er Grieksche benden in do streek zijn. Zulks
is ten andere niet te verwonderen, daar de
Turksche hatelijkheden er den Grieken het
leven schier onhoudbaar maken, ten gevolge
der gedurige bandieterrjen.
Het is zelfs zoo goed als zeker, dat de
Turksche overlieden deze Turksche bandie
ten aanmoedigen en ondersteunen.
Griekenland heeft twee klassen reservisten
binnengeroepen en ze bijzonder gelast met
de bewaking der grenzen.
Tijdens de ontscheping der Italiaansche
troepen, beproefden do Turksche torpedo-
weerdersnog eens aanvallend op te treden,
docli zij worden door de Italiaansche tor-
pedos spoedig tot zwijgen gebracht. Twee
Turksche booten werden in don grond ge
boord.
De rijke Araben, die nog in Tripoli ver
blijven, hebben de witte vlag boven hunne
huizen geheschen.
Het nieuwsagentschap Havas doelt over
de bezetting van Tripoli door de Italiaansche
troepon, de volgende tijdingen mede
De Italiaansche troepen hebben nergens
geplunderd. De Araben, welke in den om
trek der stad woonden, zijn aan boord van
het Ilaliaansch admiraalschip gegaan er
hebben er zich onderworpen.
De Italianen hebben verscheidene kanon
nen en milrailjeuzen aan land gebracht.
Er hadden geene incidenten plaats. De
Italiaansche troepen staan onder het bevel
van den scheepskapitein Gagni en de onder
admiraal Boreo d'Olmo is gouverneur van
Tripoli benoemd.
Do Algemeeno Duitsche konsul heeft aan
admiraal Faravelli laten weten, dat tijdens
dc bescMeting geen enkel Europeer gekwetst
of zijne woning beschadigd werd.
De Italianen in de Roode Zee.
Uit Hodeidah wordt gemeld dat twee Ita
liaansche oorlogschepen 21 houwitsers over
de stad gezonden hebben.
Een houwitser zou eene Engelsche sloep
getroffen en vernield hebben.
Een later bericht meldt echter, dat het
geene Engelsche sloep,maar wel oene Turk
sche kanonneerboot is welke getroffen werd.
Een Engelsch schip gekaapt door de
Turken.
De Engelsche stoomer Ockris is door de
Turksche Fethibidens gekaapt geworden.
Tijdens het onderzoek, aan boord van het
Engelsch schip gedaan, werden 40 tonnen
poeder aangeslagen.
De Oehris werd «nis oorlogsbuit aanzien
en naar Salonika gebracht.
gen, draaide er een tweetal malen rond en
werd eindelijk eenige meters verder ge
worpen.
De aanwezige personen snelden hem on
middelijk ter hulp. Beaumont had liet be
wustzijn niet verloren, doch kloeg over
hevige pijnen in het linkerbeen. Hij werd in
der haast naar een naburig gasthuis gebracht,
waar men vaststelde dat hij het linkerbeen
op d«-ie plaatsen gebroken had. Beaumont
klaagt ook over hevige inwendige pijnen.
Zijne wondon zijn ernstig, doch zijn leven
is niet in gevaar. Het toestel was geheel
builen gebruik.
-V-
gewezeii-yolksnertegenwoordiger, reizende in Kongo
20 Juli 1911.
IX.
0e Slaapziekte.
De gekende vlieger Beaumont, die zich in
de Europeesche vltogronde zoo dapper onder
scheidde en met Vedrines als beste vlipg-prs
aanzien werd, werd gisteren het slachtoffer
van een erg ongeluk.
Hij bad boven het vliegplein van Béthmy
eene prachtige vlucht gedaan en wilde voor
zijn hangaar landen, toen zijn toestel onver
wachts den grond raakte.
Het vliegtoestel deed een sprong van
eenige meiers, viel dan zwaar tea gronde en
sloeg om.
Do vlieger werd uit zijn zeteltje geslin
gerd, doch bleef aan de dwarshouten han-
Ver van mij 't gedacht dat ik in staat zij
de slaapziekte in hare bijzonderheden te be
schrijven en nog minder acht ik mjj be
kwaam om den vinger op de wonde te kunnen
leggen en te zeggen Ziedaar de remedie
Het blijkt dat de vakmannen zelve het niet
eens zijn over de middelen die aan te wenden
zijn om de kwaal te bekampen.
Getrouw aan mijne belofte,schrijf ik maar
wat ik zie en zoo zag ik Kong-olanders. die
pas overleden waren aan de slaapziekteeen
hoofdman van een dorp, die in 't laatste tijd
stip der ziekte was en als een klomp op zijne
slrooimat lag te slapen. Hij werd. voor ons,
door zijne omgeving wakker geschud zijne
oogen slaken zich eens open, om seffens we
der toe te vall n. Ik zag op de straat vrou
wen, ten gevolge der ziekte, zot geworden.
Ik zag jonge mannen, sedert korten tijd van
de plaag aangedaan, dwalen; diepzinnig en
treurig sleepten ze zich voort als wandelende
geraamten. Blanke slaapzieken heb ik niet
ontmoet. Men beweert dat erin Neder-Kon-
go, Europeanenaan de slaapziekte bezweken
zijn.
Wat doet men, in den Kongo,om de slaap
ziekte te bekampen Eerst en vooral de aan
getaste mannen en vrouwen door de docloors
(zo verstoppen zich of worden verborgen)
worden van de bevolking verwijderd en in
lazarets verpleegd.
In Katanga werden hospitalen opgericht
te Kabinda, Pioelo en Lukonzolioa, te Kam-
bove, te Jundabiabo en te Dikulwe gene
zingsoorden of bewakingsposten te Ankoro
KiambiBoudeioijnslad, B anke ga, Kasenga
en Sakonia. Er zijn staatsdoctoors die de be
volking doen verhuizen en de hutten in brand
steken.
Een geneesheer heb ik hooren staande hou
den en hij sprak in het openbaar, dat er tot
heden tegen de slaapziekte weinig of geene
remedie bestaat maar dat het ons aller plicht
is die ongenadige ziekte tegen te werken in
hare oorzaken. Daartoe, zegde hij, moet men
van de negers meer reinigheid vereischen
trachten dat ze zich beter aankleeden, om de
steken te kunnen vermijden der Tsi-Tsivlieg;
men moet ze ook beletten, in den («penen
lucht, op den grond te slapen.
'L Is zonderling hoe weinig begrip die
zwarte menschen hebben om hun leven te
beschermen.
't Is nochtans niet dat ze geern sterven,
integendeel, ze schrikken voor den dood en,
bij 't minste inwendig ongemak, laten ze den
moed zinken, terwijl eene kwetsuur, zelfs
het verlies van eenen arm of van een been
hen onverschillig laat, omdat zulks, naar
hunne meening, het leven niet in gevaar
stelt. Voorzorgen, dat kennen ze niet.
Zich aankleeden doen ze, omdat het langs
om meer mode wordt, maar belet eens de
pakkendragers; in den dag, wanneer ze ge
zien zijn, zullen ze in volle zon zwaar aange
kleed loopen; doch nauwelijks in het kamp,
of de kleederen worden uitgespeeld, behalve
hunne zwembroek, en dan zitten ze rond het
vuur, alvoren te branden en langs achter te
verslijven van koude, 's Avonds, rollen ze
zich in een enkele sargie en daar ligt het pak
menschenvleesch op den naakten grond.
Gaat nu eens twee uren later bet kamp
rond, dan zult ge er aantreli'en die allo dek
sels hebben van kant gesmeten 't vuur gaat
langzamerhand uit. de nachten zijn koud in
Kongo en kille dauwdruppels vallen op het
bloot lichaam, Die wakker word rolt zich tot
aan het vuur, dat onder de asch smeult maar
niet meer verwarmt.
Moesten wij, Europeanen, ons op derge
lijke manier blootstellen, het ware de onver
mijdelijke dood inloopen. Ook wordt het
kamp 's morgens vroeg door liet holle hoesten
gewekt. Zijn er, in Afrika, legioenen negers
die van de slaapziekte sterven, zooveel zijn
er ook die door longontsteking ondermijnen.
