OORLOG
'T EEN EN 'T ANDER
6e Reeks brieven van
M. Vincent Biericx
Jeugdige brandstichter
Hot beyinsol der sohoolge-
lij'dieid door ds wst erkend
Hevige brand te Antwerpen.
DO GS- ZO X-, ÜO
Vreeselijke paniek in een
schouwburg Is Bordeaux
Stoutmoedige bandieterij
te Praag
SCHRIKKELIJK DRAMA
ts Chate'ineau
Italië en Turkyë
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE AALST
72St Steenweg van Waterloo, 723. I Q, KerJistraat, Q
Telefoon 114
Bestuurder J. I 'an Nuflet-De Qendt.
AANKONDIGINGEN j
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0M0
3e blarir. iele regel) fr. 0.30
4e blauz. (de regel) fr. 0.30
Financ. aankun, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regelt fr. 1 00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2.00
liecht. hersteil. (per regel) fr. 2.00
0\erlijden (per regel) ïr. 2,00
Zeventiende jaargang n' 27 f.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Donderdag 23 Rovember ISII
ABONNEMENTEN-
Zos maanden 4 franken. Eon jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postburselen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonde. fcf
TWEEQE UITGAAF, 7 uren 's avonds. c%
Zoon Is velen welen, rs bet bureel
van Weldadigheid gehouden, eon deel
van het schoolgeld der kinderen die
rochi hebben op kosteloos onderwijs,
te betalen.
In 1909 is er voor den dienst van
het lager onderwijs 54,311.999,51 Ir.
uitgegeven. Zooals terloops mag ge
zegd worden dit feil bewijst wel dat
er 111 België niets wordt gedaan voor
't onderwijs. Is 't niet
In die schooluitgaven komt de Staat
voor 23,070,049,04 fr.,de Gemeenten
voor25,799,521,70 fr., de Provinciën
voor 2,859,544,71 fr.
Aan scb ooibij dra gen is or onkel
1.009,186,04 fr. Daarvan hebbende
Weld;idigbeidsbureelen voor ganscli
hol land eene som betaald van fr.
228,352,15.
De open ba re Wel da d igheidsbu ree 1 en
zijn nochtans verplicht oen doel der
schoolonkoslen te dragen van de kin
deren die recht hebben op kosteloos on
derwijs, en liet is gelijk welke school de
kinderen bijwonen, het mag eeneoffi-
cieele, eene aangenome en eene aan-
neembare vrijeschool zijn; al de kinde
ren hebben onder dees opzicht, iiet
ZELFDE WETTELWK RECHT, Cr lliag gCOll
onderscheid gemaakt worden tusschen
de verschillende scholen.
Ilcl laatste alinea van de organische
wet op het lager onderwijs luidt als
volgt
Do Bestendige Deputatie, na het
advies te hebben ingewonnen van hot
Weldadigheidsbureel en van den Ge
meenteraad, bepaalt, behalve beroep
op den Koning, het deel dat valt op
hel gezegd bureel in de sclioolonkos-
ten van de kinderen die recht heb
ben op het lager onderwijs het deel
opgelegd aan het Weldadigheidsbu
reel, wordt in dezes begrooting ge
schreven EN MOET VERDEELD WORDEN
TUSSCHEN DE GEMEENTE-. DE AANGENO-
MENE EN DE AANNEEMBARE SCHOLEN,
volgens liet getal kinderen die recht
hebben op het kosteloos onderwijs en
regelmatig die scholen bezoeken.
Al de schoolwetten die in België
sedert 1842 hebben bestaan, hebben
de verplichte lusschenkomst van het
Weldadigheidsbureel bekrachtigd.
Doch gcene wetsbepaling werd meer
onder de voeten getreden. De Welda-
iigheidsbureelen echter moeten maar
icn gedeelte van de schoolonkoslen be-
.alon, als zij genoegzame, voldoende
gewone middelen in hun bezit hebben,
zonder toelage te moeien vragen aan
de Gemeente. De Gemeente moet
de tekorten dekken van het Welda
digheidsbureel, indien deze tckorteu
voortspruiten door het vervullen dei*
welI ijke verplichtingen
Doch, zoo het Weldadigheidsbureel
verplicht is die uitgaven te doen, en
daar cUi Gemeente verplicht is die te
korten te dekken, waarom moet de
«vet dien omweg voorschrijven en
Wbarom niet veel eerder de Gemeente
zelvo rechtstreeks verplicht De Ge-
ineen^ stelt hare scholen k steloos ten
dienste Van die kinderen. Die oplos
sing is huel eenvoudig maar ongeluk
kiglijk, wat gedaan als de kinderen de
aanneembare vrije school bijwonen
Zeker, d& vrije scholen zijn kosteloos
voor de arme kinderen, maar men zou
de bepaling der wet moeten toepassen,
want niet het niet te doen, benadeelt
men Cle vrije scholen.
Ik het Walenland zijn vele dorpen
diosnakken naar eene vrije aanneem-
bure school Doch bij gebrek aan mid
delen kan men ze niet tot stand bren-
gbn of als de school is tot stand
gebracht, dan kan zij niet blijven be
staan, juist omdat de kinderen die
recht hebben op kosteloos onderwijs
en die deze school volgen, niets aan
het beheer der vrije school bijbrengen,
hoewel het duidelijk in de wet slaat,
en er altijd heeft ingestaan, dat hel
Weldadigheidsbureel een gedeelte der
kosten moet dekken van deze kinde
ren, eender of zij eene officieële, eene
aangenoniene of eene aanneembare
vrijeschool bezoeken.
Deze wetsbepaling wordt in vele
gevallen niet nageleefd de onwillige
en antiklerikale besturen saboteeren
er de toepassing van. Het is nochtans
niet moeilijk de zaak op te lossen. Zoo
men in de wet schrijft dat de Gemeente
verplicht is, juist zooals ze nu verplicht
is, maar met een omweg langs het
Weldadigheidsbureel, een gedeelte te
dragen van de schoolonkosten van de
kinderen die recht hebben op kosteloos
onderwijs, en aangezien al de kinderen
recht zouden" hebben op kosteloos on
derwijs, zoo zouden de Gemeenten tus
schen kom en voor een gedeelte in de
schoolonkosten van ai de kinderen, en
de zaak ware geklonken.
In de Kamers en in de liberale en
socialistische bladen, hebben de Hy-
mansen en Vandervelde's reeds meer
maals verklaard, dat de aanneembare
vrije scholen geen recht hebben op toe
lage van de openbare besturen, maar
dat de openbare besturen liet recht
hebben sommige vrije scholen te on
dersteunen. Welnu, zulks is niet waar.
Als kinderen die recht hebben op kos
teloos onderwijs, de vrije scholen be
zoeken, 'dan bobben" die vrije seliolen,
recht op het gedeelte der schoolonkos
ten, dat het Weldadigheidsbureel voor
die kinderen moet dragen.
Zulks werd erkend door de wet van
1842, alsook door deze van 1879,1884
en 1895.
De tegenstrevers bestrijden dus een
princiep dat ze zelve altijd hebben ge
huldigd... Daaraan ziet ge eens te
meer, hoe rechtvaardig de oplossing is
door de katholieken in sckoolzaken
voorgesteld.
De onz!|?3igheic3. Te Sl-C.illis
heeft een kleine jongen van 10 jaar, zekere
Volles, zijn catechismus zien verscheuren
door zijne makkers, zonder dat do onderwij
zers er iels over zegden. De onderwijzer had
zelf eerst de kaart van den kleinen scholier
in stukken gelrokken.
Schepene Morichar en de liberale bladen
hebben liet feil willen logenstraffen, inaar
't is hun tegengegaan De bestuurder der
school, in de noodzakelijkheid gebracht,heeft
den leerling, die den calhechisrnus in stuk
ken heeft gescheurd, gestraft.
Dat is een allerbeste getuigenis tegen de
zoogenaamde onzijdigheid.
g-falteia, zco niet! rietblad
van M. May schrijft over M. Woeste alsof
bij uit den vreemde is overgewaaid. Dat is
maar voor M. May die uit Francfort-am-Mein,
hier is aangeland doch M. Woeste is ge
boren in Brussel en heeft zijne studiën ge
daan in Brussel. Is Brussel misschien niet
meer in België
De bSoemenve^koopsters bij
de Dedameu cn jufvrou
wen van de komiteiten tot den verkoop van
de koninginnebloem, zullen bepaald den
29 November in het Paleis te Brussel ont
vangen worden, om half due van den namid
dag. De genoodigden zullen in stadstoilet
zijn. Do uitnoodigingskaart zal streng ver-
eischt worden. De damen zullen per groep
voorbij de koningin gaan en gerangschikt
gaan per provincie en per alfabetische orde.
Antwerpen gaat dus voorop.
Ruzie in 't hsüishouden.
Heeren Delvaux en Royers, liberalen, heb
ben de begrootingen gestemd de anderen
niet. We moeten u niet zeggen of het kermis
is bij de antiklerikalen. Ze kunnen nu nog
niet overeenkomen, wat zou net worden,
moest België ooit het ongeluk hebben in
goddelooze bcsluurshanden te vallen
De Brusselsche katholieken
In de Moerasstraat te Brussel hebben de
katholieken van Brussel een groot stuk
grond aangekochtdaar hebben ze nu een
katholieken kring opgericht, een echt paleis.
Dit zal binnen kort do vergaderplaats zijn
van alle Brusselschc katholieken.
Bij de inhuldiging: zal M. Doktoor Frans
Van Cauwolaert de groote feestrede houden,
Om zeep. De vrije socialistische
universiteit te Bruss' l is om zeep. Waarom
M. Solvay, de r--t•••oio kapitalist en rijkste
vent van T land. wil niet ineer stuiken, tenzij
die zwansuniversileil versmolten wordt met
de vrije universiteit van Brussel. Hel groote
werk der socialisten is dus... om zeep
Maai* durven. De socialisten
maakten in hun blad grooten, geweldigen
ophef over de kiezing van Ronse. De katho
lieken hadden ongehoorde drukking uitge
oefend. Waarachtig. we zouden de socialis
ten zelf gaan geloofd hebben, toen plots een
gansch ander bericht verscheen De katho
lieken hebben eene klucht in repel naar hel
parket gestuurd, tegen een vijftigtal libera
len en socialisten. Liberale en socialistische
kopstukken zullen zeker vervolgd worden.
Ziedaar, hoe de socialisten liet verstaan De
katholieken beschuldigen en zelf de schuldi
gen zijn. Als ge maar toupethebt.
Volsjt dit üOsrbeeSd, vrasn-
den De katholieken van Charleroi
hebben Zondag eene meeting gehouden waar
drieduizend man aanwezig waren. M. Bri-
faut voerde er het woord. Alle maanden
houden zij meeting-. In December zal M. So
gers, van Antwerpen, spreken. Ziedaar een
voorbeeld dat wij overal moeten volgen
Is heft zoo, ja of eteero
Lezers, wij laten u oordeeleu 1-n Holland
is de nieuwe krijgswet ges! -d in plaats
van 17,000 man, moeten er nu jaarlijks
23,000 onder de wapens. In de bespreking
stelcleil de socialisten voor, ook de priesters,
de ministers van den eeredienst onder de
wapens te roepen.Dit voorstel werd gestemd
door de 7, hol is to zoggen door al de socia
listen en 7 liberalen. Al do anderen keisten
het af...
De socialisten geven nogmaals het bewijs
dat ze ni<4 togen den godsdienst zijn, zegt
liet Centrum mot recht on rede.
In Den Haag dient socialist Duys, het
godsdienstvijandige voorstel in in Frank
rijk was Jaurès de rechterarm van den kerk-
vervolger Combes in Italië komen meest al
de ongodsdienstige voorstellen van socialist
Bissolali.En in België zijn ergeene grootere
papenvreters dan de socialisten.
Is 't zoo niet Wij laten u oordeelen.
De geheimzinnige verdwijning
te Ranst
Nog altijd geen nieuws over de verdwij
ning van den jachtwachter Do Haes. Verle
den week kwamen twee personen bij de
gendarmerie van Ranst de volgende verkla
ring doen Den avond der verdwijning van
den jachtwachter, kwamen wij langs de
Nellie, wanneer wij hulpgeroep hoorden en
een geplons in het water.
De gendarmerie van Ranst, die in deze ge
heimzinnige zaak gcene moeite spaart, om
zo in 't klare te trekken, begon de Nethe af
te sleepen, maar vruchteloos.
Tijdens eene vertooning in den Alcazar-
schouwlmrg, te Bordeaux, moest de bestuur
der maatregelen nemen legen eene groep
jongelingen, die zich niet betamelijk ge
droegen.
Dezen, om zich te wreken, begonnen te
roepen cn staken dagbladen en programma's
in brand.
De zaal was propvol. Eensklaps slak een
der ruslstoorders ook een dagblad in brand,
en liet bet over de borstwering van hel bal
kon glijden. Terzelfder lijd begon hij le roe
pen Brand Brand
Alsdan ontstond eene vreeselijke paniek.
De toeschouwers vluchtten in allerijl naar do
uilgangen. Dezen die op de tweede galerij
hadden plaats genomen, klommen ovor de
afsluiting der eerste galerij, om spoediger
beneden te zijn, doch do afsluiting stortte in
en een tiental personen dio er zich juist op
bevonden, werden in het orkest geslingerd
en erg gekwetst.
Dé ruststoorders hadden nu stoelen geno
men, waarmede zij de spiegels en glazen
deuren verbrijzelden.
Eon policieagent wilde zich tegen de vlucht
der menigte verzetten, doch hij werd omver
geworpen en vertrappeld. De ongelukkige
werd vreeselijk over heel het lijf gewond.
In het gewoel gelukten al de ruststoorders
er in, de vlucht te nemen. Zeven personen
moesten naar het gasthuis overgebracht
worden, om er verzorgd te worden.
De laffe ruststooöders worden opgezocht.
Te Praag werd eene stoutmoedige bandie
tendaad door twee jonge schelmen gepleegd
op een briefdrager welke steeds groote som
men geld moest ophalen.
Ilij- was gister in de kamer gekomen van
de gebroeders Slaba, de eene 19 en de andere
17 jaar oud. Deze hadden naar hun huis
eene rnandaatkaart van 2 frank laten zenden.
Toen de briefdrager hun het bedrag wilde
overhandigen, richtten zij op hem hunne
revolvers en eischien dat hij hun al 't geld
welke hij op zich had, zou afgeven. Doch de
briefdrager, een strniscli man, was niet ver
schrikt en ontwapende de jonge schelmen.
Daar hulp opdaagde, kon hij de misdadigers
aan de policie overleveren. De gebroeders
Slaba hekenden op 1 November in een trein
ooi» officier, dien zij eerst hadden vermoord
le hebben geplunderd.
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
XXXIII.
23 Oogst 1911.
Mo bek a Apen Nieuw-Antwerpen
Mobeha, achter eilanden gelegen, is niet
te zien van op ons schip. De houlposten zijn
hier wol onderhouden, niet alleen deze van
den Slaat maar ook dezen van bijzonderen.
We laden aan den post van oenen oud-sol
daat. Op den gevel van zijn huis slaat ge
schreven EBENA 't is het eerste opschrift
dat ik zie op de woning van eenèn inlander.
Terwijl we aan 't laden zijn, hoort men in
het bósch twee geweerschoten. Kort nadien,
komt een negér met vier apen, twee grooto
en twee kleine toegeloopen met het eerste
schot trof hij- de-moedor en de twee -kleine,
die ze in hare armen droeg...
Het is 30 graden warm in de kejuit, ook
slaan we op hel dek. Een heldere zonneschijn
geeft aan de watervlakte het uitzicht van
een overgroot en spiegel, waarin 't boomge
was van den linker oever is weergegeven.
Zio eens, zegt de Amerikaan hoe breed de
stroom op deze plaats is we kijken eens
wel en oprecht de stroom komt ons voor als
onbeschrijflijk breed. We varen met een
middelbare snelheid van 12 kilometers per
uur. M. Nil son, een oud-K ongolander, duidt
ons de plaats aan waar Nicuto-Antwerpen
moet gelegen zijn 't is op den rechten
oever, maar van die stad kunnen we niets
bemerken.
7 ure 's avonds cn pikdonker. De kapitein
verlangt een gegeven punt te bereiken we
varen op Gods genade en het goed geleide
van onzen stuurman.
De ketels van een Kongoscliip zijn met
hout verwarmd dal vuur geeft sprankels,
die men bij dage niet bemerkt, maar, in
't donker, ziet men uit de schouw ecnen
vuurstroom vliegen en men kan er lang
staan op kijken, want liet is zonderling
dien vuurregen in 't water te zien neerdrup-
pelen. Indrukwekkend moot dit vuurwerk
zijn voor de inlanders die onwetende men-
schen moeten deuken dat een stoomschip
rechtstreeks door het vuur bewogen wordt.
Eindelijk kwamen we aan een eiland, waar
we nu op anker liggen en wiegen. Onze aan
komst was ruststoreud voor de vogels, die
schreeuwend i ar een veiliger oord vluchtten.
Kqngotrotter
Dinsdag morgend werd Chatelineau door
een vreeselijk drama in opschudding ge
bracht.
Sinds ongeveer anderhalf jaar, had een
24jarige jongeling, Leon A..., kennis aange
knoopt mot de lOjarige Juliette E. De jonge
lieden zouden reeds in het huwelijk getreden
zijn, doch hunne ouders verzetten er zich
tegen. De verliefden hadden dan besloten
zich le zelfmoorden.
Vooraleer te sterven, wilden zij zich ech
ter wat vermaken. Leon A.., ging eene som
van 300 fr. welke hij op de spaarkas had,
halen en daarmede trokken zij naar Brussel.
Daar leefden zij acht dagen, alle avonden
naar de schouwburgen gaande, tot zij zich
Maandag schier zonder geld bevonden.
Een revolver van zwaar kaliher werd aan
gekocht en met het overige reisden zij naar
Charleroi, van waar zij dan te voet naar
Ciiatelineau trokken.
Na eenige uren gewandeld te hebben, be
vonden zij zich rond 10 ure in eene weide.
Daar besloten zij te sterven.
Leon A... schoot-het meisje een kogel in
het hoofd en poogde zich daarna to zelf
moorden. De ongelukkige jongelieden stort
ten bewusteloos naast elkander neer.
In den nacht keerde Leon A... tot het be
wustzijn terug. Ook het meisje leefde nog
en vroeg te drinken. De jongeling ging in
zijn hoed water halen en dan vielen beiden
wederom in slaap.
Dinsdag mórgend werden zij bemerkt door
voorbijgangers cn naar hunne woning over
gebracht. Hun toestand is geruststellend.
Het parket kwam kort nadien ter plaats
en Leon A... werd aangehouden on in het
gevang van Charleroi opgesloten.
Maandag namiddag ontstond brand in de
hoeve van M. Backers, te Moulin (Groot
Hertogdom Luxemburg).
Het vuur nam spoedig zulke groote uit
breiding. dat er aan blusschen niet meer te
denken viel en do hoeve werd geheel ver
nield. Alleen liet hoornvee was kunnen
gered worden.
Eene halve uur later stond do hoeve van
Bacher's broeder ook in laaie vlam. Ilier
was hot vuur ontslaan in do schuren en in
weinige minuten tijds stonden, stallen en
woonhuis ook in laaie vlam. Alles word ver
nield.
Eindelijk Dinsdag morgend vroeg,ontstond
brand in do hoeve van Mcv. Faber. De
70 jarige weduwe bevond zich alleen in hare
kamer, toon zij door de vlammen en den
rook gewekt werd. Zij kon gelukkig-lijk nog
door hare knechten gered worden.
liet geheim der versohillige brandrampen
werd eenige oogenblikken later opgeklaard.
De echtgeuooten H... zochten reeds heel den
nacht hun zoontje, een twaalfjarige niet-
deug, dien zij sedert don vorigon avond niet
meer gezien hadden. Zij verrasten hem, toen
de jonge schurk poogde een hooiopper in
brand le steken.
Door vragen in 't nauw gebracht, bekende
do kleine weldra, dat hij do drie hoeven in
brand gesloken had, om zich te wreken op
de knechten, die hem wegens zijne nieldou-
gerijen gestraft hadden.
Verssheidene personen gehwetst en verbrand.
Dinsdag morgen ontstond brand in het
soldcnhuis der echtelingen Magermans, Le-
guitstraat, 14, woonachtig. Op eenige minu
ten tijds stond de goheele winkel in brand.
De pompiers, onder bevel van luitenant
Remy, li ebben eon half uur gewerkt. De
schade dio nogal aanzienlijk is, wordt door
verzekering gedekt.
De vrouw werd door glasscherven aan den
arm gekwetst en in de apotheek der Schip
persstraat verzorgd.
De heer adjunct Dujardin, die ter plaatse
was en een onderzoek instelde, vermoedt dat
liet vuur op de volgende wijze is ontslaan
Het zoontje wilde naar den kelder, welke
onder den toog zijnen ingang heeft, om palat
ten te halen. De moeder gaf hem enne bran
dende kaars mede. Wanneer de vrouw terug
in do keuken was, boorde zij eensklaps
brand roepen en zag haren winkel in
brand.
Bij toeval moeten voorwerpen, welke
onder den toog lagen, vuur Lebben gevat.
Het vuur woedde zoo hevig dat de bewo
ners van het bovènverdiep in de onmoge
lijkheid waren liet brandend huis le verlaten.
De policieagent Drossaert geholpen door
eenen burger, zette eene ladder tegen liet
huis, sloeg de ruiten stuk en gelukte erin op
die wijze de vrouw te redden. De agent en de
burger hadden het aangezicht en de handen
lichtelijk verbrand.
TUSSCHEN
Zou het waar zijn
De Turken zouden uit Constantinopel hot
bericht liehhen ontvangen een bepaalden
aanval te doen op Tripoli. Slaat het tegen
dan zullen de Turlren zich binnentrekken in
hel binnenland en de sultan zal dan den oor
log uitroepen tegen de kristenen.
Te Tobrouck.
Don 16" dezer,heeft te Tobrouck een klein
gevecht plaats gehad. De Italianen hadden 3
gekwetsten de Turken zeer talrijke ver
liezen. Hot zijn da Italianen die het zeggen.
Te Derna.
In den nacht van 16 en 17 November heb
ben de Turken een hevigen aanval gedaan
op de Italiaansche bezittingen te Derna. De
Italianen hadden 4 dooden, de Turken veel
meer. Zoo bericht men uit Rome.