OORLOG
'T EEN EN 'T ANDER
Qb ware IisldeniiiGed
Een geheimzinnig overlijden
Dp Eerwaarde Heer Larroue
XD C3S- X3 X_
De kristen i
vrouwenbeweging
Italië en Turkyë
Gyriel Van Houwaert in Amerika.
Zeventiende jaargang n' 231.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Qijnsdag 5 December 191 f
ABONNEMENTEN!
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureolcn van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. ij*
TVi/EEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. fff
BUREELEN
TE BRUSSEL
72G, Sieetmeg van lfJaterloO| 728.
TE AALST
Kerlistraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuf f el-De Gendt.
s;
AANKONDIGINGEN i
KI. aani. fl tot 4 tl. ïeg.) fr. 0.60
3e bladz. ide regel) fr. 0,50
4C biadz. (de regel) fr. 0.30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Réklameii (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstell. (perregel) Ir. 2,0.0
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Meer en meer doet zich de kristen
vrouwenbeweging in België gevoelen.
Te Brussel, te Antwerpen, te Gent en
meer andere plaatsen is men druk aan
't werk om die beweging meer en be
ter te doen kennen. Het is dan eene
plicht als katholiek dagblad tiaar
eveneens de aandacht onzer geëerde
lezeressen op te roepen, om mogelijk
zoo te doen inzien, dat zij ook het
hunne kunnen bijdragen aan deze
noodzakelijke beweging.
Wat is en wat beoogt do kristen
vrouwenbeweging, zult gij ons vragen.
Tot hiertoe, zijn er reeds verscheidene
groepeeringen die zich met onder
scheidene belangen bezighoudensom
migen met vakbeweging, anderen met
ziektekassen, lij Irontkassen en allerlei
ouderlingen bijstand, nog anderen heb
ben een meer algemeen doel, en in
dezen aard is de vrouwenbond Con
stance Tcichmann in Antwerpen.
Wij zullen dezen bond tot voorbeeld
nemen om beter zijne werking te doen
zien en begrijpen.
De vrouwenbond Constance Teich-
mann heeft de stoffelijke, verstande
lijke en geestelijke verheffing van de
vrouw ten doel.
Hoe. dat Niet met zelf bonden op
te richten en te besturen, maar andere;
bonden te helpen, te steunen en des
noods, er andere op te richten, die eens
dat zij op vasten voet staan, zelf zelf
standig voorlwerkcn.
Deze bond wil eene machtige kristen®
vrouwenbeweging tot stand brengen,
die door haar getal, haar gezag en ha
ren invloed, liet hare bijdragen zal om
de wantoestanden der maatschappij in
de matevanhet mogelijke,teverhelpen.
De vrouwenbeweging werkt dus op
drieërlei gebied. Beschouwen wij eerst
het stoffelijk gebied. Hoe kan zij hier
toe bijdragen Op velerlei wijzen
Zij kan meehelpen tot het bestrijden
van het nacht- en zondagwerk, alsook
van den al te grooten arbeidsduur, zij
kan de inrichtingen van vooruitzicht
bevorderen, onder andere de vrouwen
aanzetten zich te verzekeren tegen de
werkeloosheid, tegen ziekten, onge
vallen, beroepsgevaren, ouderdom.
De beweging kan liet hare bijzetten
om gezonde woningen te verkrijgen
cn om do ziekediensten beter in te
richten, en meer gezondheidswerker
tol stand te helpen komen.
Wat kan hij teweeg brengen onder
vorslandelijk opzicht Ge hoeft daar
voor niet ver te zoeken Het volkson
dei wijs der meisjes uitbreiden den
4" graad in de meisjesscholen tot stand
helpen brengen beroeps- en huishou
d'lijk onderwijs aanbevelen, do
meisjes aansporen regelmatiger en
langer de school bij te wonen door cl
meisjes van den begoeden stand aan
te wakkeren 0111 de middelbare en lioo-
gere studiën te volgen, door mee te
li 1 pen aan de uitbreiding van liet. na-
schoolwerk der meisjes. als zijnde de
vrouwelijke conferentiën, de studie
kringen, de ohtwikkelingsbouden en
meer dergelijke.
Onder zedelijk opzicht is hare taak
niet minder gewichtig. Hoe droef staat
de zaak gesteld met tie wijsgeerige, de
godsdienstige ontwikkeling onzer vrou
wen, zelfs van deze uit den meest be
goeden stand. De beweging houdt zich
bezig met de ontwikkeling van den
familiegeest zij leert wat de meisjes
in den huiselijken heord hebben te
doen, als dochter, als echlgenoote, als
moederzij doet aan de vrouwen
hunne burgerlijke en maatschappelijke
plichten kennen zij geeft de werk
geefsters, de koopsters het bewustzijn
van hunne verantwoordelijkheid; bindt
den strijd aan tegenhet drankmisbruik,
de zedeloosheid, de losbandigheid en
de verkwisting.
Hoe werkt die bond 1
Nogmaals op verscheidene manie
ren. Hij geeft boekskens, propaganda-
schriften, gazetten, trakten, slrooibrie-
ven uit zendt artikels naar de katho
lieke dagbladen, houdt voordrachten,
richt mectingen in, waar vrouwelijke
sprekers optreden en dient verzoek
schriften 111 aan de openbare besturen.
Hij wendt zich tot de wetgeving 0111
eene degelijke bescherming te krijgen
voor de werkende vrouw, niet enkel in
de fabrieken, ook in de winkels en in
de huizen hij vraagt betere maatrege
len om de zedelijkheid der kinderen
en jonge dochters te vrijwaren maakt
propaganda om stemrecht te krijgen
voor de vrouwen in zekere openbare
instellingen, zooals in de scboolkomi-
teilen, in de weldadigheidsbureeleu,
inde gods- en gasthuizen, in nijver
heids- arbeicls- of werkrechtersraden,
en met den tijd heel zeker, voor de
provincie-gemeente- en staatsbesturen.
Zulke werking is, zooals ge oordee-
len kunt, zeer uitgebreid. Dc zenuw
achtige gejaagdheid, de droeve ontred
dering van de maatschappij, maken
het tot nood de kristene vrouwen
dringend aan te zetten 0111 door hun
toedoen de waggelende maatschappij
terug op vasten voet te brengen.
legt ge uit, dat als 1 Belg 7 fr. oorlogsbe-
rooting betaalt, dat 7 'Wiillioen Belgen 100
millioen betalen Als bijzonder aanmerking
voegt er de Chroniquc nog bij Voor België
hadden wij de rekeningen niet, maar wij
hebben ze zoo nauwkeurig mogelijk opge
maakt.
Bit gaat al te verre De boogverliclile
liberale politiekers van do Belgische hoofd
stad, die zoo spotten kunnen met onze boe
ren, zo kunnen allang! dit vraagsluksken
niet oplossen. Als 7 nfilltoen Belgen te za-
men 100 millioen fr.. geven, hoeveel geeEt
dan één Belg 7 fr. zogt de Chronique wij
zeggen 14,28 fr.
Schoone maatregel. Aan-
Ssevoieis aan de ouders. De
stad Dusseldorf heeft alle vertooning ver
boden van cinema en lichtbeelden, zoowel in
de'zaal als op straat, na 7 uren 's avonds,
zoo er nog- kinderen zijn die geen 10 jaar
zijn geworden.
Moedors, bedenkt eens wat voorbeeld, en
wat les voor deze, die met hunne kinderen
zoo laat op de straat loopen en bovendien
naar alles gaan kijken. De kinderen zijn
toch zoo «curieus» en er is zoo weinig goeds
te zien op de straat, vooral 's avonds. Ieder
trelcke er zijn nut uit.
Dure ondernemingen. Italië
heeft zijne overschotten van 1910, zijnde
21 millioen en half. en van 1911, zijnde
35,700,000 fr. door den oorlog opgeslorpt.
Voor 1912, voorziet de begrooting eene
vermeerdering van 21 millioen voor de vloot
en 20 millioen voor het leger. Het zal lang
duren eerltaïië al dat geld in zuivere winsten
zal hebben teruggewonnen uit Tripolitanië.
Geen kartel te Brussel.— On
danks bun kolossale overwinning, dank
zij het kartel, hebben de socialisten geoor
deeld dat liet beter zou gaan zonder kartel,
en dusvolgens besloten Yoor de kamerkiezing
geen kartel te sluiten.
Het is oprecht spijtig, mogen we zeggen,
wat de Brusselscho vrienden zouden hun
eens getoond hebben, hoe verre ze zouden
gekomen zijn met eene overwinning in den
aard van die van 15 October. Het ware een
zetel voor ons ongetwijfeld bijgewonnèn.
£fgelsopen< Do ondervragin:
van Hoeren Troclet en Monville is geheel
en al ten voordeele der regeering afgeloopen.
Niemand zal ons kunnen beschuldigen van
mee te doen aan overdreven militarisme. Wij
willen enkel wat noodig is om ons land in
staat te si ellen goed zijne onzijdig heid lo ver
dedigen... Tusschen do talrijke redevoerin
gen zijn deze der Ileeren Woeste en Broque-
villo voorzeker de beste geweest.
&3aeft werkeeeui uitleggen.
Do katholieke gekozenen van Antwerpen en
M. Golfs van Brussel, bobben do dagordo
Verhaegen enkel gestemd ondervoorbehoud.
Zij bedoelen daardoor niet hunne goedkeu
ring te hechten aan al hetgene M. Ilellcbaut
gezegd hoeft.Doch zij waren tegenhet onder
zoek, omdat dit voor gevolg zou hebben ge
had weeral meerdere uilgaven to doen. En
dit hebben zij willen beletten.
Onze antimilitaristische vrienden hebben
goed gehandeld. Al geven wat noodig is,
maar hoegenaamd geene overdrijvingen.
Nogmaals een flater. De
liberale Chronique gaf verleden week de
cijfers van de bevolking der verschillende
Europecsche Staten met hunne oorlogsbe-
grooting, globaal en per hoofd, en ook de
effectieven... Als bevolking gaf ze in België
7.000.000 wat blijkbaar to weinig is als
oorlogsbegrooting in 't geheel 100.000.000
fr. Dat geeft per hoofd zegt ze 7 fr. Hoe
M. R. W. Williamson, lid van het Lon-
dcnsch Instituut van Mc-nschcnkunde, waar
schijnlijk een protestant, is van een wélen-
schappelijke reis in Nieuw Guinea, waar hij
de tol nog toe onbekende volksstam der
Mafoulous ging bestudeeren, in Engeland
teruggekeerd.
Ziellier wat hij schrijft over zijne studie
reis
De Mafoulous zijn volslagen en lerug-
stootende wilden. Zij dragen enkel eon
schortje, en lóopen verder naakt. Hunne
huid is roetkleurig hun kroezelhaar don
kerbruin en hun aangezicht is met levendig
roode strepen afgeschilderd'. Zij hebben vele
ondeugden, waaronder niet de geringste
van menschenelers te zijn.
Zij hebben eene onbegrensde vereering
voor de speenvarkenjj, en dragen er beter
zorg voor dan voor huAne eigene kinderen
ik heb zelfs eene moeder gezien, die haar
eigen kind doodde, om or een speenvarken
mede te voeden...
En daar, in die woeste streken, ver van
alle beschaving, ontmoette ik 2 Fransche
priesters, twee Jezuieten. Ik kan mijne on
eindige bewondering .niet uitdrukken voor
die twee mannen, die daar alleen en zonder
eenige bescherming lesrcz»
De Croix van Parijs, die bovenstaande
mededeelt, vraagt of men vele Lantern-
mannen zou vinden om hunne ideeën in
dergelijke voorwaarden to gaan versprei
den En het blad voegt erbij, dat men niet
mag vergeten dat hunne leer niet veel ver
schilt van die der Mafoulous.
Het parket van Roanne lieeft een onder
zoek geopend over eene zaak welke met
nogal geheimzinnige omstandigheden om
ringd is. Een genaamde Marius Lyonnet was
overleden en de geburen verhaalden, dat de
man bezweken was aan de gevolgen van
slagen in een gevecht bekomen.
Zulks kwam ter oore van het parket, dat
onmiddelijk een onderzoek opende.
De lijkschouwing werd bevolen en daaruit
bleek, dat Lyonnet bezweken was aan de
gevolgen eener scheuring der longen, ver
oorzaakt door gebroken ribben.
Het onderzoek werd voortgezet en weldra
was de dader ontdekt. M. Lyonnet was bij
een koopman gegaan, die hen geld schuldig
was, om ziel) 1e Hoen betalen. Deze, zekere
Rapholot, nam zulks kwalijk en mishandelde
M. Lyonnet zeer erg, hem ton gronde wor-
pendo en daarna verscheidene voetstampen
toebrengende.
M. Lyonnet keerde naar huis terug en
moest zich daar onmiddelijk te bed begeven.
Een geneesheer werd ontboden, die hem de
beste zorgen toediende, doch M. Lyonnet
weigerde te zeggen water voorgevallen was,
zoodal de geneesheer in dwaling gebracht
werd over de ongesteldheid van den lijder.
M. Raplielot is aangehouden.
TUSSCHEN
Wanneer het Einde?
Italië beeft nogmaals gepolsd om eene be
middeling te verkrijgen, doch het wil dat
Turkyë de aanhechting van Tripolitanië aan
Italië, zon erkennen. Daar wil Turkyë niet
van liooren.
Geheel het Turksche volk zou in opstand
komen, zegl de regeering, als zulk akkoord
moest getroffen worden. Het blijft dus te
verwachten dat de zaak geheel lang gaat
duren en er nog vele slachtoffers zullen
vallen.
Het aantal gesneuvelden.
Volgens sommige kringen bcworen moet
het getal Turken en Araben, die in 't gevecht
of aan de ziekte of aan honger gestorven
zijn, de 10.000 nabij komen.
Het getal Italianen die op 't slagveld
gebleven, wordt niet medegedeeld.
Italiaansch protest.
De Ilaliaansche regeering heeft naar aan
leiding van de Araabsche en Turksche wreed
heden een protest gezonden aan al de vreem
de mogendheden.
Hevige opwinding In Italië.
Bij het vernemen van de vreeselijke mar
telingen dio de Ilaliaansche lirijgers van
Araabsche en Turksche zijde ondergaan heli-
hen, is er als een orkaan van verontwaardi
ging en verbolging over Italië gegaan.
Al de dagbladen staan er vol van, en de
bladen roepen bijna eensgezind om weer
wraak.
Ze vergeten dat er in eene weerwraak
dikwijls zoovele onschuldigen worden ge
troffen.
Het fort ftlesri
Hoe dikwijls dal dit fort al ingenomen is
door de Italianen, dat weten wij niet, doch
over drie weken schreven de Italianen al dat
zij hot overmeesterd hadden. Nu melden de
berichten het andermaal. Zeiden do Turken
het soms telkens weer hebben afgenomen
't Is mogelijk.
Te Derna
1000 inboorlingen wilden de Italiaansche
voorposten aanvallen, maar ze werden spoe
dig verdreven en uiteen geslagen.
Te Benghazi
Van den aangekondigden nakenden slag is
niet veel meer te hooren. De streek rond
Benghazi is rustig.
Te Tripoli
Buiten het veroveren van 't fortje Mesri
over een achttal dagen is er niets meldens
waardig aan te stippen.
0e Dardanellen
Het gerucht was verspreid dat Turkyë
den doortocht der TT3rdaiiellen versperd had.
De Turksche regëèring heeft dit doen logen
straffen, maar er toch bijgevoegd, dat zij de
kwestie onderzocht had en da* zij desnoods
tot do uitvoering van de versperring der Dar
danellen zal overgaan. De oude vaartuigen
zijn daarom reeds in gereedheid gebracht.
Italië heeft laten liooren dat het niet zinnens
is nu de Dardanellen te omsingelen, maar
dat het tot den blocus der Dardanellen zou
overgaan ingeval het anders geen einde aan
den oorlog zou kunnen stellen.
Engeland
Engeland heeft 32 schepen naar de Roode
Zee gestuurd om er de Turksche belangen
te vrijwaren.
De paketboot Lorraine is Zaterdag namid
dag te Sand Hook (New-York) aangekomen.
De boot had zes uren voorsprong op het
voorziene uur.
Men weet dat de Europeesche rijders die
den zesdagenkoers gaan mederijden zich aan
boord van dit schip bevonden.
Eene talrijke menigte, waaronder eene
afvaardiging Belgen bevonden zich op de
landingsplaats om de rijders en bijzonderlijk
den Belgischen kampioen, van wien zij reeds
veel gehoord, en gelezen hadden, te zien.
Op de landingsplaats bevonden zich ook,
M. Harry Pclloh, de sekretaris van den
inrichter der zesdagenkoers verscheidene
Afnerikaansche dagbladschrijvers, en oenige
wielrijders, aanstaande tegenstrevers van de
Europeesche kampioeneu. De krachtige ge
stalte van den Belgischen kampioen, deed
de Amerikanen zeer ernstig opzien.
Het was rond half twee ure, toen de paket
boot, aanlegde. Lapize en Georget hadden een
match aangegaan, wie de eerste van den
boot zou zijn. Brocco, dio scheidsrechter
moest zijn, ging er eerst af en verklaarde dat
hij zelf gewonnen was, daar hij eerst op den
vasten grond was. Men moest hem natuur
lijk gelijk geven.
Naar het schijnt heeft Van Houwaert zijne
gezellen tijdens de overvaart hartelijk ver
maakt, door zij no kluchtige zetten. Allen
waren echter zeer tevreden, dat zij van den
boot af waren.
Het geestdriftig onthaal, dat zij van de Ameri
kanen genoten, vervulde hun met blijdschap.
Zij werden door hun ne Amerikaansehe tegen
strevers in bevlaagde automobielen naar de
bureelen van Pat Powers, den inrichter der
zesdagenkoers gevoerd, die hen zeer harte
lijk onthaalde.
Daarna gingen Van Houwaert en zijne
gezellen naar hun hotel, en later bezochten
zij in auto, sleods onder de hoede van de
1 Amerikaansehe kampioenen, de merkwaar
digheden der Amerikaansehe hoofdstad.
Onze lezers zullen zich herinneren, dat op
9 October, in dc kerk van Igornay, in liet
departement Saöne-en-Loire (Frankrijk) de
klokluider, zekere Dessertenne vermoord ge
vonden werd.
Twee aanhoudingen werden derhalve ge
daan deze van zekeren Leroux. een soldaat
en van zekeren Grillot. Beiden deden beken
tenissen, doch lieten hooren. dat ook de
pastoor der kerk, de eerwaarde heer Lar
roue, medeplichtig geweest was.
De soldaat Leroux, voegde er nog eenige
omstandigheden bijwelke de onderzoeks
rechter onmiddelijk een aanhoudingsman
daat tegen hem deden afleveren.
De priester loochende, doch, daar de
onderzoeksrechter, een hevige aanhanger der
logiemannen, absoluut een klerikaal schan
daal wilde, en liem voor het assisenhof wilde
slepen, werd de priester in de gevangenis
opgesloten.
Dagelijks schreven al de geuzenbladen,
- zelfs zij die over do zaak Flachon niet
durven of willen sproken over do moord
bedreven door den priester.
Schooner kopij konden zij niet vinden
voor een klerikaal schandaal.
Eene eerste maal reeds werden zij teleur
gesteld, daar de Eerwaarde Heer Larroue,
na een onderzoek, ten gevolge dor verkla
ringen van Leroux in vrijheid golateu werd.
Ten gevolge van men weet niet welke ver
klaringen, werd de priester echter eenige
dagon later opnieuw aangehouden. Leröux
begon alsdan opnieuw te klappen en zegde
dat do pastoor in de kerk tegenwoordig
was, toen de klokluider vermoord werd. Hij
voegde er zelfs bij, dal de klokluider door
Grillot vermoord werd, omdat de pastoor
hem te oud vond en hij hoopte dat Grillot
hom zou kunnen vervangen hebben.
Het parket onderzocht de zaak verder en
i kwam nog eene andere zaak aan het
licht. Toen het parket ten huize van Leroux
dezes zuster ondervroeg, was deze zoodanig
aangedaan, dat zulks verdacht voorkwam
aan de magistraten.
Zij begonnen te ondervragen en vernamen
weldra dat zij de minnares was van Grillot.
Verder vernamen zij nog, dat de jonge vrouw
onlangs liet leven geschonken had aan een
kindje, dat vermoord en in deu hof van
Leroux begraven werd.
Het parket deed de zuster van Leroux zoo
danig klappen, dat zij weldra verhaalde, dat
do klokluider van de zaak wist en Grillot den
klokluider vermoord had, om een gevaarlijke
getuige te doen verdwijnen.
De bekentenissen der zuster van Leroux,
werden dezen dan medegedeeld.
Alsdan barstte de soldaat in luide snikken
los en verhaalde hoe alles gegaan was.
Grillot had hom gevreagd om mede te
gaan naar de kerk, op het oogonblik dat de
klokluider moest gaan luiden. Leroux aan
vaardde en toen hij vroeg wat Grillot daar
moest gaan doen, bracht Grillot hem op de
hoogte van zijn plan.
Hij zou den klokluider vermoorden,terwijl
Leroux de wacht hield.
Toen de klokluider do kerk bintentrad,
volgden de twee anderen hem ongemerkt.
Grillot sloeg hem in de kerk neer.en Leroux
bleef aan de deur staan, terwijl Grillot dan
ging luiden...
Eenekonfroulatie werd gehouden tusschen
Grillot en Leroux. doch deze bracht niets
aan 't licht. Grillot loochende alles, terwijl
Leroux de zaak nogmaals verhaalde. Grillot
zegde alleen, dat Leroux loog.
Toen Leroux ook met den Eerw. Heer La-
roue gekonfronteerd werd, wierp de soldaat
zicli voor do voelen van do priester en
smeekte hem om vergiffenis.
ZooJs het te voorzien was werd do eerw.
heer pastoor Larroue, pastoor te Igornay, in
1 vrijheid gesteld.
Het was Zaterdag avond, om 9 1/2 u. toen