Odvoorspssd van Oeioië
OORLOG
Een drama in de Noordzee
'T EEN EN 'T ANDER
Vadermoorder terechtgesteld.
V/ereldtenloonstelMng van Gent 1913
Brusselsclis Briefwisseling
Zetreniiende jaargang nr 2S5.
JL-P Gr 33 X_t 33
BestuurderJ. Van Nuffel-De Oendt.
Eene erge werkstaking
V
Eene oude misdaad.
Italië en Turkyë
2 CENTIEMEN HET NUMMER Zondag 10 en Maandag li December 1911
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. {jj* 45»
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE SRUSSEL I TEAftLST
723» Steenweg van Waterloo, 728. I 9, Kerirstraat,
Telefoon 114
N KON Dl GINGEN i
Ki. aank. fl tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3e Wadz. ide regel) fr. 0.50
4e bladz. (de regel) fr. 0,30
Fiuanc. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. T.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, hers cell, (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Opgedragen aan de afbrekers van ons
eigen Vaderland,
Wij hebben in ons vorig nummer
het waarlijk meesterlijk huishoudelijk
bestuur van België Voor oogen gelegd
Thans gaan wij den algemeenen voor
spoed van België bespreken, en wij
hopen dat onze lezers, ook onze leze
ressen er ten minste vijf minuten aan
dacht zullen willen aan verleenen.
lie algemeene voorspoed houdt niet
op te vermeerderen wat wij bewijzen
door
De Spaar- en Lijfrentkas,
De algemeene Spaar- en Lijfrentkas
onder waarborg van den Staat, geeft
de volgende hoogst kenmerkende cij
fer sIn 1883 waren er 375 duizend
spaar- en renteboekjes in 1900 wa
ren er 2 millioen 939 duizend de ge
stufte sommen bedroegen in 1883, 169
millioen 900 duizend fr. in 1910 een
milliard en 495 millioen frank. Ge
gaat toch niet zeggen dat de groothan
delaars, de grootnijveraars en de rijke
bankiers daar bungeld in steken, neen,
dat is het geld van kleine burgers,
landbouwers en werklieden, dat is de
eigendom van de spaarzame werkende
aenschen.
De scheepsbeweging.
In 1884 hadden wij als binnen
komen 4,072,987 ton voor uitgang
4,046,208 ton in 1909, hebben wij
voor den ingang 14,283.345 ton en
voor den uitgang 14,274,014 ton. In
1910 zijn er in de Belgische havens
10,943 schepen binnengeloopen, met
eene globale vracht van 15,074,061
ton.
Onze in- en uitvoer.
Deze hebben vooral toegenomen door
de wet van 12 Juli 1S95.
Dc vermeerdering van 1894 tot 1902
is 806 millioen frank geweest voor den
invoer, en 621 millioen frank voor den
uitvoer. Eene jaarlijksclie vermeerde
ring' van honderd millioen voor de
in- en van 77 millioen fr. voor den
uitvoer Na 1902 zijn we nog op
buitengewone wijze vooruitgegaan. In
1884 vertegenwoordigde onze bijzon
dere handel zonder transit eene glo
bale waarde van 2 milliard en 763 mil
lioen fr. in 1894, 2 milliard er, 878
millioen fr. in 1904, na 10 jaar dus.
ongeveer vijf milliard! of 5000 mil
lioen, en in 1909zes milliard 514
millioen frank. In 1910 was hij ge
klommen tot 4 milliard 264 millioen
961 duizend fr. voor den in- en 3 mil
liard 407 millioen 428 duizend fr. voor
den uitvoer, 't zij ongeveer 7 milliard
en 700 millioen frank, zonder den
transit te rekenen die 2 milliard 287
millioen 212 duizend fr. heiiep.
Hoeveel per hoofd
In 1909 stelde M. Beernaert met
trots vast, dat onze handel verre die
van Engeland overvleugelde, dat hij
hel dubbel was van dezen van Frank
rijk en Duitschland, viermaal zoo groot
als die van Amerika, 7 maal sterker
dan die van Italië en 12 maal zoo sterk
dan die van Rusland. En sedert 1903
zijn we nog fel gestegen zoodanig dat
in 1909 onze Belgische handel, per
inwoner vertegenwoordigde 497 lr.
voor den invoer, 377 fr. voor den uit
voer en 307 fr. voor den transit 't zij
bijna twaalf honderd fr. per hoofd
alles te zamen gerekend
Het gebezigd kapitaal
Over 10 jaar was het gebezigd kapi
taal ongeveer 3 milliard. In Pruisen
met zijne zoo groote bevolking,was het
kapitaal, gebezigd in al zijne nijverhe
den maar het dubbele of 6 milliard.
Onze mach'unen hebben 2,489,673
paardekracht, terwijl Frankrijk er niet
meer dan het dubbele heeft.
In 1830 leverden onze koolmijnen
2,638,731 ton kolen op, voor eene
weerde van 25 millioen fr. in 1910
was het 23,916,560 ton, voor eene
weerde van 348 millioen 877 duizend
franken.
Onze Verkeerswegen
In 1830 bezat België 3 duizend kilo
meters wegenis. In 1880, 8526 kilo
meters in 1909 meer dan 9699 kilo
meters. Onzo bevaarbare waterwegen
meten 2196 km. en 286 meters.
In 1900 waren onze gekasseide we
gen al verdriedubbeld, de buitenge
wone begrooting had er boven de 100
millioen aan besteed.
Onze ijzerenwegen liggen het dicht
ste van heel de wereld, zonder er de
3664 km. buurtspoorwegen bij te
rekenen die al gemaakt zijn en de
810 km. die men aan 't leggen is.
Al onze havens, Antwerpen, Brus
sel, Gent, Brugge en heel de zeekust
zijn verbeterd.
In 1902 bezaten wij aan vastgestelde
gekwoteerde waarden voor meer dan
S milliard en half. En dat formidabel
kapitaal is niet in eenen stand opgesta
peld, maar al de klassen zijn in ver
houding opwaarts gestegen. Niemand
die niet ziende blind is, zal dit logen
straffen
Het welzijn der werkende klassen
De liberalen hadden in 1867 eene
wet gemaakt op de naamloosheid der
maatschappijen voor werkmanswonin
gen. Zij had niet het minste uitwerk
sel. In 1889 op voorstel van M. Beer
naert maakte men eene wet op de
werkmanswoningen zeil, die in 1S97
nog verbeterd werd. Zij gaf wonder
volle uitslagen. In 1910 waren er
208 maatschappijen voor werkmans
woningen gesticht meer dan 110 dui
zend werklieden zijn eigenaar van hun
huis geworden en doAlgemeeue Spaar
en Lijfrentkas had aan 80 duizend
werklieden 93 millioen 864,217 fr.
geleend
De maatschappijen van Ouderlingen
Gijstand
In 1883 waren er 196 maatschap
pijen met 29,121 leden, die als totale
toelage 600 Ir. kregen In December
1910 waren er 8540 maatschappijen,
met 1,600,000 leden zij kregen als
vaste toelage van den Staat 1 millioen
752,882 fr. en als aanmoedigingspre
mie 4 millioen 311,201 fr. ol eene
vermeerdering van 6,063,483 fr.
Belgische werklieden en burgers,
leest, herleest en overdenkt die glo
rievolle uitslagen, laat zien, dat het
Vlaamscbo volk, in plaats van stank,
nog dank weet te geven aan dezen die
voor zijn wolzijn hebben gezorgd, en
zorgt dat in Juni 1912, België eene
schitterende overwinning bezorge aan
de katholieke, dat is, aan de eenige
nationale partij
Nog eene getuigenis. Uit de
beliiugrijko brieven van M. Vincent Diericx,
hebben wij gisteren deze bekentenis gepikt
M. Frils Van der Linden die België bezocht
heeft, schrijft in een zijner boeken, dat zon
der de missionarissen de beschaving in Congo
niet mogelijk ware geweest...
Ziedaar wat mensehen zeggen en schrij
ven en bevestigen, die zonder kleingeestige
politieke inzicliten, onzen Congo bezoeken.
Hoed af heeren socialisten, hoed af, hee-
ren socialisten, voor onze kloosterlingen en
kloosterzusters, want wat zij doen, dat zult
gij nooit navolgen, omdat er u den moed,de
liefde en de opoffering van ontbreekt.
Hopla S Wij dachten dat de socia
listen en liberalen zoo verduiveld content
waren van hun kartel met de gemeentekie-
zingen. En nochtans. Woensdag hebben de
socialisten te Brussel op hun congres be
sloten dat ze best deden afzonderlijk te
strijden...
Wat beteekent dat nu Zouden de socia
listen misschien de katholieken niet willen
omverre werpen Waarschijnlijk, immers
het kartel ging de Katholieken voor goed
den berg doen afrollen aan het kartel kan
niemand of niets weerstaan... En nu Zij
willen er niet van Hoe rijmt men dat te
zamen
Drie maanden, 8 dagen en
26 frank. Jacqmotte, de socialist die
gekozen is met de doctrinaire liberalen te
Brussel, heeft van de rechtbank voor smaad
aan do policie, en voor aanslag op do vrij
heid van 't werk, 8 dagen gevang en 26 fr.
boete voor smaad, en 3 maanden gevang
voor aanslag op de vrijheid van den arbeid
gekregen...Het zijn schoon handlangers voor
de liberale heeren
De Engelsche postbedienden zouden in
staking gaan?
Eene groote opgewondenheid heerscht
thans onder de Engelsche postbedienden. De
misnoegdheid dezer bedienden zou bijzonder
lijk zijn oorsprong vinden, in de weigering
door het gouvernement, een onderzoek te
willen doen over de duurte van het leven en
de ontoereikendheid der loonen.
Het gouvernement zou slechts dit onder
zoek willen doen, nadat het onderzoek door
den Board of Trado gedaan, zou geëindigd
zijn.
De postbedienden zijn van oordeel dat
zulks enkel een voorwendsel is, om hen voor
eeuwig en drie dagen af te schepen.... Zij
beweren, dat zij lang genoeg gewacht heb
ben, daar het nu reeds tien jaar is, dat geen
enkelloon verhoogd werd en integendeel het
leven alle dagen nog duurder wordt.
Om het gouvernement te dwingen, toege
vingen te doen, zou er zelfs spraak zijn van
werkstaking.
De postbedienden zouden het werk laten
staan op het oogenblik dat er bijzonder veel
werk is, namelijk van Kerstdag tot Nieuw
jaar.
Onnoodig te zeggen, dat indien de post
bedienden hun ontwerp doord en, men
nog nooit zulken warboel in eene administra
tie zou gezien hebben.
Gisteren morgend werd te Mans, een ge-
naamdo Hamet terechtgesteld, die ter dood
veroordeeld was wegens moord op zijn
vader.
Men heeft nog het verhaal van den ellen
deling niet vergeten. Iienri Hamet was
eenige zoon van een weduwnaar, die nog al
welstellend was. Do ouderling vulde echter
naar den zin van den zoon, niet genoeg dezes
zakken, en daar dezen een luiaard en een
dronkaard was, besloot hij zijn vader te
dooden om des te spoediger in het bezit te
komen van het vaderlijk erfdeel.
Zekeren dag zond hij een telegram aan
zijn vader, meldende dat bij erg ziek was.
M. Hamet, vader, kwam reeds 's anderen
daags aan,doch ineen afgelegen weg, schoot
de zoon, die zich achter een boom verborgen
had, hem drie kogels in het hoofd. Daarna
wrong hij den ouderling den revolver in de
vuist ton einde aan eene zelfmoord te doen
gelooven. De misdaad werd echter toch ont
dekt en de ellendige moordenaar werd aan
gehouden.
De ontaarde zoon loochende eerst alles,
doch ten slotte, moest hij toch bekennen.
Voorliet assisenhof poogde hij nog de nage
dachtenis van zijn vader te bezwadderen,
door te zeggen, dat do ouderling een vuil
aard was.
De gezwoornen weigerden met algemeene
stemmen, verzachtende omstandigheden toe
to kennen en Hamet werd ter dood veroor
deeld. De ellendeling is moedig gestorven.
Vooraleer het schavot te beklimmen zegde
hij mot luide stem
Ik vraag vergiffenis aan God en aan de
menschen, voor do misdaad welke ik begaan
heb. n
Eenige oogenblikken later was gerechtig
heid geschied. Er hadden geena incidenten
plaats.
Frankrijk en de Gentsche
Wereldtentoonstelling
Men weet dat Frankrijk op eene grootsche
wijze zal vertegenwoordigd zijn in de We
reldtentoonstelling van Gent, in 1913, al
waar onze zuiderburen eene oppervlakte van
30000 meters vierkant zullen bezetten. Maar
de medewerking van Frankrijk zal zich niet
alleen daarbij bepalen. Inderdaad de Na
tionale Commissie dor Koloniale Tentoon
stellingen in Frankrijk, in den Vreemde en
in de Koloniën heeft besloten ruimschoots
haar deel bij te brengen tot hot welgelukken
der Gentsche onderneming.
Men herinnert zich de belangrijke en
schilderachtige reeks Koloniale Fransclie
paviljoenen, welke in do Brusselscheten-
toonstelling do eigenlijke Fransche afdee-
ling volledigden. Het zou voorbarig zijn van
heden af in bijzonderheden te treden aan
gaande die nieuwe Koloniale tentoonstelling;
maar men heeft alle redenen to gelooven,
dat de koloniën van Frankrijk, waarvan hot
domein verrijkt is in Afrika, in de Gentsche
tentoonstelling ten minste met zooveel luis
ter als te Brussel zullen vertegenwoordigd
zijn.
Die nieuwe en belangrijke deelneming
van Frankrijk aan eene Belgische tentoon
stelling, getuigt eens te meer van de steeds
toenemende sympathie, welke lusschen
Frankrijk en België heerscht, en rnen moet
de steeds nauwer en nauwer aansluitende
en vruchtbare vriendschapsbandon toejui
chen welke in 1913 te Gent zullen bezegeld
worden, zoowel door Frankrijk als door ons
land.
Vischsloep gezonken. Bemanning gered
Donderdag namiddag ontstond een lek in
de visschersschuit n. 49, reeder Louis Hae-
rinck, op omtrent 20 mijlen van do kust. De
kajuitjongen gingin de kajuiten aldaar wa
ter bemerkende, gaf hij het eerste noodsein.
Gelukkiglijk was eene andere sloep var. Heyst
n. 68, stuurman Emiel De Paepe, in de na
bijheid, wolke aanstonds alles in 't werk
stelde tot de redding zijner medemakkers.
Tweemaal bij het voorbij varen misten de
visschers het zinkend vaartuig, en de derde
maal gelukte het hun het te kunnen nemen.
Gelukkig voor de bevarenden, want 20 minu
ten later sloeg het vaartuig om, en allen
zouden omgekomen zijn. De kajuitjongen was
zoodanig aangedaan door schrik, dal hij het
hoofd verloor en met de grootste moeite kon
men hem zijn vaartuig doen verlaten.
Do geredden zijn Despiegelaere Felix,
stuurman, Ackx Pieter, Savels Kamiel en
Savels Petrus. Deze twee laatsten zijn ge
broeders, 18 en 16 jaar oud en de oudste
zonen eener talrijke familie.
De moedige daad der redders, zal voor
zeker niet onbeloond blijven.
Uit Brussel komt ons dit nieuws.
Zaterdag 7 December 1911.
St-Barbara is Maandag in de kazerne lus
tig gevierd en Woensdag was het voor alle
brave kinderen St-Niklaas. Dinsdag avond
hebben winkels en magazijnen vette zaken
gemaakt, daarna genieten de bedienden van
een welverdiende rust, want na die dagen is
liet groote kalmte. Binnen kort nieuwe
stormloop voor Kerstmis en Nieuwjaar.Tus-
schen de nieuwe speelluigen vindt men een
verongelukten trein en het noodige gerief van
een sr boteerder, met de sclieer erbij om de
draden door te snijden eon hefboom om de
sporen op te lichten. De socialistische kamer
leden zullen niet nalaten dit te koopen als
Nieuwjaarsgeschenk voor hunne kinderen.
De nieuwigheid komt zooals 't past, uit
Parijs maar de strijd van de socialisten tegen
de Brusselsche handelaars, heeft ons een
voorsmaak gegeven van de bevoegdheid der
roode syndikaten, dewelke 3 maand heeft
geschonken aan gezel Jacqnemotte.
Dinsdag en Donderdag heeft de Koning 2
parlementaire diners gegeven. Do moeste
katholieke en liberale kamerleden zijn naar
't Paleis gegaan, waar ze door den koning en
do koningin werden ontvangen. Enkel de
socialisten doen cr niet aan mee. De tafel
was voortreffelijk, de koning onderhield zich
met allen, en in 't Vlaamsch met M. Van
Brussel over den landbouw toestand in zijn
arrondissement.
De gomeenleraad heeft Maandag in ge
heime zitting beslist hoe de Koloniënstraat
gaat versierd worden. Geheel de breedte van
den stoep der Gentilhommestjaat zal op oene
lengte van 40 m. gebruikt worden. Binnen
kort zal er een straat geopend worden op
op een groeten muur het is de Keizerin-
nestraat. Het is de laan die vroeger van de
Mugdalenastraat naar de oude Dag en Nacht-
straat liep. De nieuwe opgehoogde Magda-
lenastraat is een ware vesting. Wij zullen
alzoo eene straat hebben in den aard eener
brug vanwaar wij al de werken zullen kun
nen zien.
In den gemeenteraad van Elsene is er eene
oppositie gehouden tegen het oprichten eener
nieuwe kerk. De bladen zetten hot schepen
college aan geen rekening te houden met de
beloften eertijds aan Georges Brugmann ge
daan.
De geutige noot wordt gegevon door een
oud-apotheker die protest aanleekent in naam
van don overleden Louis Lepoutre, vrijden
ker, die niet wil dat er eene kerk komt op
do straat die zijn naam draagt.
Het monument Ferrer is wel opgericht
achter de H. Catbarinakerk. Het borstbeeld
van Darwin zal de Apenstraat versieren. Dat
is iets dat in de toekomst weeral moet wor
den gadegeslagen. Do apolheker heeft zich
den balk in 't oog gesloken met het bokaal
to laten staan om zich met politiek te be
moeien.
De linkerzijden hebben storm geloopen te
gen de regeering in den persoon van M.
Renkin deze laat echter zulks zoo gemak
kelijk niet gebeuren en hij heeft zegepralend
de heeren Vandervelde en Royer le woord
gestaan. Uwe gekozene M. Woeste, heeft de
regeering dapper terzij gestaan, met de ma-
gonnieke ondernemingen in Congo aan het
licht te brengen.
Minister Carton de Wiart, Poullet, gouw-
heer Beco, de burgemeester en schepenen
van Brussel, senator Dupret en heeren Méldt
en Sogers, kamerleden zullen aan '1 feest
der Associatie van cle Pers deelnemen,
dat gegeven wordt bij de vijf-en-twintigste
verjaring van de stichting dezor vereeniging.
Toekomende Maandag groot concert van
het groen Kruis, waaraaü talrijke kunste
naars hunne medehulp verleenen.
Kobe.
Vijf of zes jaar geleden, werd eene Engel
sche onderwijzeres, Miss Lake te Essen
(Duitschland) in een boschje vermoord ge
vonden.
De moord was in zeer geheimzinnige om
standigheden geschied, en reeds waren vele
maanden verloopen, zonder dat de moorde
naar ontdekt was, toon zekeren dag een wel
stellend, eerlijk handelaar, zich kwam ge
vangen geven, zeggende dat hij de moorde
naar was.
De handelaar, een genaamde Land. ga£
vele uitleggingen, en voegde erbij, dat hij
liever op het schavot te sterven had, dan
langer met de knaging zijner misdaad te
blijven loopon.
Land werd dus voor het assisenhof ge
bracht. Daar kwamen echter getuigen on
loochenbaar bewijzen en verklaren, dat
Land de misdaad niet kon gepleegd hebben.
Daartegenover kon hot openbaar ministerie
de beschuldiging niet staando houden en de
man werd bij gebrek aan bewijzen vrijgespro
ken, ondanks zijne bekentenissen. Het on
derzoek werd dan in eene andere richting
geleid. Bij liet parket kwam een naamloos
schrijven toe, meldende, dat een man der
streek plotselings, eenigo dagen na de mis
daad verdwenen was. Deze persoon deed veel
aan hypnotism. Hij had gepoogd ook miss
Lake in bedwelming te brengon, doch hij
was er in mislukt.
Men denkt nu dat hij de moordenaar is en
dat hij Land, dien hij gemakkelijk kon he-
invloeden, heeft gedwongen te zeggen
dat hij de moordenaar was.
Een portret van den hypnotiseur werd
aan Land geloond en deze werd andermaal
geheel onwel. De opzoekingen worden voort
gezet.
TUSSCHEN
Rond Tripoli
De Italianen zuiveren Tripoli. De dag van
gisteren is afgeloopen zonder een enkel ge
weerschot langs de gansche lijn der ver
schansingen. Den 4n December hebben de
Turken een gevoeligen slag gehad. Er lagen
nog 28 lijken, toen de Italianen naderhand
oene verkenning gingen doen.
Den 5" December
Uit Constanlinopel geeft men bericht over
liet gevecht van den 5U December. Het ge
vecht duurde tot 's avonds. De Italianen lie
ten honderden dooden. Tegen den avond
trokken de Turken zich terug, wat zeggen
wil, dat de ltalianen zegepraalden.
Slimme taktiek der Italianen
De Turken vierden de feesten van Baïram
die drie volle dagen duren. Het gerucht was
verspreid dat do Italianen tegen den Turk-
schen godsdienst opkwamen en do leer van
Christus kwamen vordedigen. Hoe groot
was de verwondering der Turken, toen zQ
