OORLOG
van
Schoone getuigenissen
'T EEN EN 'T ANDER
n
M. Vincent Diericx
De dramas der dronkenschap
DA.
AD
Schrikkelijk tramongeluk
in Portugal
Dievenbende ontdekt te Brussel
Dris aanhoudingen
Italië en Turkyë
Zeventiende jaargang n' 289.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Donderdag f4 December 1911
ABONNEMENTEN;
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. fcj»
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE BRUSSEL TE AALST
728, St een weg van Waterloo, 728. j Kerkstraat,
I Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffel-De Qendt.
AANKONDIGINGEN»
KI. nank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0 60
3e bladz. ide regel) tr. O.üO
4* bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Rek 1 amen (per regel) fr. 1.00
Gemengd:nieu\vs(perregel)fr. 2,00
Recht, herstel!(per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
M. Vandervekle heeft ditmaal in
het Congo-debat zijne schoonste plui
men gelaten de houding die hij in de
Kamers verleden week heelt aangeno
men is hem volkomen onwaardig.
Doch wat wilt g'er aan doen
M. Vanderveldo is ook broeder Van-
dervelde en als logoman is hij de slaaf,
do onderwol peling van de Vrijmetse
larij... Hij heeft, gedwongen, door de
al le duidelijke feilen, eene groote
hulde gebracht aan de Jezuïeten-mis-
sionnarissen, maar die hulde heelt hij
als versmacht onder de uitstalling van
enkele uitzonderlijke feiten, die hij dan
nog plaatste in' een uitzonderlijk en on
duidelijk licht. De missionnarissen
zijn echter schoon gewroken immers
iedereen, alle bladen hebben den lof
moeten spreken van de geloofszende
lingen. AVe zullen beginnen met de
woorden van M. Vanderveldo zelve:
Ik heb verscheidene paters Jezuïe
ten gekend in den Congo ik heb na
melijk een van dezen gekend waarvan
ik den naam kom uit te spreken, en ik
zeg het u zeer luid, en ik breng hun
gaarne dit huldebcwijsZij handelen
ik ben er van overtuigd, in een geest
VAN VOLKOMEN BELANGLOOSHEID, MET
DE OVERTUIGING OP HUN BEST TE HAN
DELEN VOOR DE BELANGEN VAN DE IN
BOORLINGEN EN VAN HUNNEN 'GODS
DIENST.
En M. Masson riep uit in de Ka
mers 'i Gij hebt het aangegeven alsof
wij stelselmatige bekampers waren
Van de missiën. AVelmr, ik daag u uit
een woord, eene daad op te noemen,
die dusdanige beschuldiging recht-
vaardigt.
M. Leelercq, de jonge magistraat,
op wie al de beschuldigingen van M.
Vandervelde steunen, eindigt zijn ver
slag van 1910, met deze woorden
Ge moet daarom nu de werking
van de eerwaarde paters Jezuïeten niet
miskennen. Het goede dat ze doen
IS C.ROOT, DE BESCHAVING HEEFT EEN
GROOTEN STAP VOORWAARTS GEDAAN.
En de magistraat die boven M. Le-
clercq staat, veel meer ondervinding
en levenswijsheid bezit, schrijft over
het verslag van dien jongen magistraat:
Ili ben sterk verwonderd geweest
over dit vreemdsoortig verslag, en het
dunkt me dat het past dien substituut
nogmaals aan de onpartijdige beoor
deeling en aan de strikte waarneming
van zijne bedieningen te herinneren.
Dit verslag is overdreven zoo wel
in zijnen vorm als in zijnen inhoud.
Daarenboven is de uiteenzetting van
M. Leclercq in grooten deele onnauw
keurig, bijzonderlijk omdat hij het
zieli niet veroorlooft zich rekenschap
te geven van de oorzaken en de gevol
gen van de feiten die onder zijne op
merkzaamheid zijn gevallen.
M. Lemaire, bevelhebber, die 18
jaren lang in Congo lieelt verhieven en
een vrijdenker is heeft meermalen
verklaard, onder meer in de Universi
teit van Luik Ik, die vrijdenker
ben, ik bewonder ze met geestdrift en
ik bemin ze: de dokters en de mission
narissen zijn wat het beste is als be-
schavingsaggnten in Afrika. Den dag,
dat w ij in België eene koloniale school
zullen hezitteu die ernstig is ingericht,
de eerste leeraars die gij er moet aan
stellen om de kunst van do beschaving
in Afrika te onderwijzen, het zijn de
missionnarissen en vooral de bewon
derenswaardige "Wille Paters van den
Congo.
La Belgique Maritime et Coloniale,
dat met klerikaal is en niet ten dienste
staat van hel ministerie, sch "ft over
dit punt «Wanneer ik den Congo heb
bezocht-, ik beken verleid te zijn ge
worden door de uitleggingen die mij
toen Pater Liagre gaf het is 12 jaar
geleden over de inrichting der zen
dingen. Het gedacht van vooral op de
kinderen te werken wordt verrecht-
vaai'digd van af men zich rekenschap
geeft van de algeheele onmogelijkheid
die er was om in den Congo, eene
zedelijke werking op een volwassene
uit le oefenen. Daarenboven, in
de zendingen van Kwango, duren.de
voogdij van den beschaafde, zijne raad
gevingen en zijne leiding voort na het
min oi meer korte tijdperk van on
derricht en opvoeding.
Dc dorpen van de gekristianiseer-
den kunnen betrekkelijke brandpun
ten worden van beschaving. De zwar
ten blijven eraan verkleefd door zede
lijke en ook door stoffelijke banden.
Hot dorp verlatend, zouden zij alle
recht van eigendom verliezen op goe
deren die zij in gemeenschap bezitten
met de godsdienstige gemeenschap,
waarvan zij deélmaken. Onrechtvaar
digheid en verbeurdverklaring, zal
men zeggen. En men vergeet dat de
inboorlingen, uitgezonderd kleine roe
rende goederen, volgens hunne ge
woonten geene goederen in eigendom
en ter. persoonlijken titel bezitten en
dat men niet opgehouden heeft tegen
hun onverdeeld en gemeen recht van
eigendom, ons Europeesch eigendoms
recht te stellen.
Zulke kwestiën zouden bijgevolg
in een handslag niet kunnen opgelost
worden. De feiten moeten ook hierin
volle licht gesteld worden en dan kan
men niet betwisten dat in Kwango de
Paters Jezuïeten talrijke en kenmer
kende diensten hebben bewezen.
En het is daarom dat Sn deze dik
wijls zoo delikate kwestie der zendin
gen, wij ons zoo voorzichtig als ver
draagzaam moeten toonen
Dat zijn nu enkel getuigenissen van
tegenstrevers, van menschen die ons
Geloof niet deelen doeli het zijn men
schen die ter plaatse zijn geweest, die
de zaken van dichtbij hebben be
schouwd. Zij zijn heel wat anders ge
rechtigd over de Congokwestie te
spreken dan wel mannen als Vander
velde, Hymans en Masson, die liever
in Belgie 's Winters in hunne prach
tige paleizen en 's Zomers aan de zee
of in de berglucht verblijven.
Schoone jaarwedden. Het
is een droevig land, zeggen dè Vlamingen,
waar niemand voorrecht geniet. Zoo gaat
het ook in do stielen. Een gewone koersrij-
der mag zich voor 50 fr., soms veel minder
aftobben een gekende kampioen wint geld
met hoopen.
M. Doroohevitch,opsteller der «Rousskoië
Slowo», had eene jaarwedde van 100,000
fr. hij is nu overgegaan tot de Birjowya
Wiedomosti waar hij alle jaren 125,000
fr. zalmogen opstrijken. Avertchenko is in
de plaats gekomen van Dorochevitch en be
gint met 75.000 fr. per jaar.
Reeds klaai*.In Hoei-Waremme
is de kartellijst al klaar, en dit hoewel libe
ralen en socialisten (.'akkoord moesten ko
men. Wat twee verschillende partijen kun
nen teweegbrengen, moeten wij katholieken
>ch veel, veel beter nog kunnen uitvoeren.
Hoe eerder do lijsten klaar, hoe eerder wij
vol- op kunnen aan 't werk gaan. Nochtans
echte strijders wachten niet totdat de lijsten
zijn samengestold bij de echte strijders is
do lijst enkel bijzaak de beginselen, bet
Vlag, bet Kruis, dat is de hoofdzaak
2 8 2 móüicen tr.e ;r- De ge
wone begrooting voor de siad Brussel voor
1912 bedraagt 36 millioen en 700.000 fr. of
2 1/2 millioen meer dan de vooruitzichten.
ScSiooBsoep vooralle kinde
ren. Al de kinderen, zoowel die der
stadsscholen als die der vrije scholen gaan
mogen deelnemen aan de schoolsoep te
Brussel.
De uitgave was vroeger voor dc stad Brus
sel voor de schoolsoep dor gemeentescholen
27,000 fr. nu zal het 125.000 fr. worden.
D 2 refters voor de vrije scholen zullen op
120.000fr. komen. De uitgaven van do soep
zal op 0,20fr.per hoofd komen,of 53,500 fr.
Burgemeester Max zou liever eene toelage
geven aan de vrije scholen.
De komedianten. In het socia
listische blad van-Gent lezen wij op Woens
dag 13 December 1911 Militaristische
geldverspillingen. Millioenen en millioenen
zal de arbeidende klasse rog uitzweeten
voor hun eigen vernieling .Tot dat zij aan de
kapitalisten zal zeggen 1recht zelf.
Socialist Troclet stond over een paar we
ken met M. Mouvill'i tegen M. Hollebaut,
en M. Vanderveldo ook bestreed den minister
van Oorlog, alsof hij het land niet in bohoor-
lijken staat van verdediging bad gesteld.
Leest hierboven de woorden van "t Vlaamsch
socialistisch blad, en zegt ons Hebben zulke
politiekers, het recht te spreken over do
ontoereikendheid van 't leger, die er de af
schaffing, de vernietiging van willen?
ScSaoon getaaigschrift. De
socialisten van Aalst schrijven ot> 12 Decem
ber 1911 over hunne liberale boezemvrien
den n De liberalen geven het beiaijs dat zij
enkel de vrijheid liefhebben als deze kan
aangeicend worden om uit te buiten., n
Wij hebben het al jaren lang gezegd en
herzegd Geen grootere vijanden van den
werkman als de liberalen. Dit belet niet,, dat
de socialisten in tijd van kiezing hunne vol
gelingen aanzetten om voor die uitbuiters
te stemmen. Hoe dat uitgelegd
Wog niet genoeg. Van af 1885
tot 1911 zijn de uitgaven voor het leger ver
driedubbeld tegen do jaren 1830 tot 1885.
En toch zijn onze militaristen minder tevre
den dan vroeger. Dat het land moet treffelijk
verdedigd kunnen worden, 't akkoord, maar
als er zooveel gedaan wordt, erken dan toch
ten minste dat er iets gedaan wordt.
Op bevel van het parket werd een put ge
graven, gelijk aan deze waarin het stoffelijk
overschot van M. Vermeersch gevonden
werd.
Nadien werd deze put dan weder gevuld,
en de tijd zorgvuldig opgoteekend, ten einde
vast te stellen hoe lang or moest gewerkt
worden om het lijk van M. Vermeersch te
doen verdwijnen.
De werkman, met dat werk gelast, had
55 minuten noodig om den put te graven
Natuurlijk was de put spoediger gevuld.
Er Wl /d ook een plan- opgemaakt van den
bof-en van al do plaatsen van bot huis, ten
einde er zich tijdens bet proces van te be
dienen.
In het huis werd een brandkoffer, een les
senaar en de kleederen van bet slachtoffer
aangeslagen, om als overtuigingslukken te
dienen en naar Brussel gezonden te worden.
Vraagt aan onze verkoopers den Almanak der
Volksstem voor 1912. Zeer nuttig en aangenaam
om lezen. Prijs 0,10 fr.
7e DrsiVv
IltboAd
Talrijke dooden en gekwetsten
Maandag avond heeft te Porto een vree-
selijk tramongeluk plaats gehad. Twee
tramrijtuigen zijnóiuffen Douro gevallen en
16 reizigers werden gedood en 30 gekwetst.
Meest al de slachtoffers zijn verdronken.
De verontwaardigde menigte laakt hevig
den slechten dienst en de bureelen,en de ma
gazijnen der trammaatschappij moeten door
de troepen bewaakt worden, daar men on
lusten vreest.
Het ongeluk wordt aan de volgende oor
zaken toegeschreven
SFnds lang reeds werd er op gewezen dat
de baan in slechten toestand was. Maandag
nu, bad het heel den dag gestortregend en
eene groote hoeveelheid zand, had zich
opeengehoopt beneden de sterk dalende
straat.
De tramriggels waren geheel onder de
zandlaag verdwenen en daar de lijn, daar,
op den oever van den Douro eene scherpe
bocht maakt, had ten gevolge der hevige
snelheid, waarmede de tram reed, noodza
kelijker wijze eene ontriggeling plaats.
Een trambediende, dio het ongeluk zag
aankomen, sprong van den tram en ontkwam
het ongedeerd. Hij werd kort nadion aange
houden.
Meest al de slachtoffers zijn passagiers,
die eenige minuten te voren met den Engel-
schon stoomer Antony te Porto waren aan
gekomen.
Het onderzoek te Parijs
Men weet dat de heeren Hollevoet, pro-
kureur des konings en M. Delantsheere,
onderzoeksrechter, te Brussel, zich naar Pa
rijs begeven hadden, om er in de villa van
M. Vermeersch, het onderzoek der geheime
zaak voort le zetten.
Deze magistraten waren vergezeld van M.
Gesché, advokaat-genoraal, die zich persoon
lijk gedacht wilde vormen van de ligging
der plaatsen op de beruchte villa, 't Is im
mers M. Gesché die voor het assisenhof de
rol van openbaarministerie zal vervullen.
Reeds eenigen tijd geleden, had het Brus-
selsch parket eene ondorzoekskommissie naar
Frankrijk gestuurd, doch daarvoor moet
men den diplumatischen weg gebruiken en
dat duurde en bleef duren.
't Is zelfs grootelijks daaraan te wijten,
dat deze ophefmakende zaak nu nog niet be
slist is. Toen de onderzoekskommissie te
Parijs was, had het parket van Parijs het
dossier naar hot parket van Brussel gezon
den. De Fransche magistraten konden dus
de vragen hunner Belgische ambtgenooten
niet moer beantwoorden.
Thans zijn in de villa van M. Vermeersch
eenige proefnemingen gedaan, 0111 de ver
klaringen van Odiel Vercruysse, de gewezen
knecht en Margaretha De B..., to kontro-
lecren
Men weet dat deze twee personen, erge
beschuldigingen hebben uitgebracht tegen
M. J...,
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
IV.
Kisantu den 4 September 4911.
Naar Kisantu bij de Paters Jesuiten
De trein van Iiinshassa tot Matadi go
lijkt, dooi' de engheid zijner riggels, door
machien en lage wagons, meer op eenen tram
dan op eene staatsspoorbaan. In eerste klas,
kost de reis 195 fr. in tweede klas, slechts
25 frank. De reizigers der eerste klas be
schikken over een draaienden zetel en lus-
schen de zetels zijn er kleine tafels, die
toelaten te eten, voor zooveel die bezigheid,
in een schokkenden wagon mogelijk is. De
vensters zijn te laag als ge recht staat
komen de oogen hovcti 't glas, heigeen het
zicht belemmert. Op zulke lange reizen moet
men met gemak ku men zien, al afwisselend
te zitten of recht to staan Meer netheid in
de treinen zou weinig kosten en zou de
ijzeren baan van den Neder-Kóngo in waarde
doen klimmen. De rijtuigen van tweede klas
zijn van boven overdekt maar de zijden kan
ten zijn open zoo dat men aan winden en
regen blootgesteld is.
De trein doorloopt eene bergstreek en
moet op vele plaatsen krinkelen en draaien
om de klimmende of dalende gronden te
vermijden. Ilooge bergen en afgronden wis
selen zich gestadig af soms rijdt de trein
tusschen twee hooge talus, waar men eenen
berg heeft moeten doorsnijden daarna ligt
aan uwe voeten een prachtig panorama dat
plotselings door eenen berg wordt wegge
nomen verders rijdt ge uren lang op den
rug der bergen, om in een groene vallei te
dalen, waar het machien om den onmisbaren
voorraad water gaat. De ketels worden reeds
met briketten in plaats van met hout ver
warmd. In den trein ontmoet men, in tweede
klas, talrijke zwarten en eenige mission
narissen, die zich voor hunnen dienst ver
plaatsen. I11 eerste klas, zijn de reizigers
witten, meestal Kongolanders die blijmoedig
terugkeeren en over hunne lotsgevallen
pralen.
Om 9 ure van Kinshassa vertrokken,
kwam de trein, rond 2 ure te Inkissi aan
het is de statie der missiehuizen van Kisantu.
Ik stel me voor do verdienstelijke zusters te
gaan bezoeken en ik weet dat in de nabij
heid der meisjesschool er ook eene is voor
jongens en dat heiden in een bloeienaen toe
stand verkeeren. Pater Dumont, die ik op
den trein ontmoette, heeft het mij gezegd.
Eene breede laan, op den linker kant ge
legen, brengt ons, met eene zachte helling,
op eene hoogte, waar do twee missiehuizen
nevens elkander weiden opgericht. De Eerw.
Pater Overste Branckaerl ontving mij met
opene armen en. dank de ondervinding en de
dienstwilligheid der paters, bekwam ik veel
nuttige inlichtingen aangande de zeden en
gebruiken der Kongoleesche bevolking, als
ook over de mogelijkheid, in Belgischen
Kongo, de landbouw in eer en tot winstge
vend te brengen.
(Wort voortgezet).
Eene helleveeg tracht h2ren ouden vader
met stokslagen af te maken.
Toon een policieagent gisteren morgend
de logementhuizen der Degenstraat, le Brus
sel, bezocht, vernam hij in het r.° 26, dat
daar naast, op eene zolderkamer, een 80ja-
rige ouderling onophoudend lag te kermen.
De ouderling, Karei M..., woonde daar
met zijne dochter, eene onverbeterlijke dron-
kelut, welke gescheiden van baren man
leefde. De policieagent ging zien en vond er
den man in erbarmelijken toestand,badend in
een bloedplas liggen. De man verhaalde dat
zijne dochter dronken tehuis gekomen was,
en hem bij middel van een stole gruwelijk
mishandeld had.
De arme ouderling werd inderhaast naar
het gaslhuis overgebracht. Zijn toestand is
zeer bedenkelijk.
De helleveeg werd in eene herberg der
huurt aangehouden. Zij kon zich met moeite
staande houden en werd opgesloten.
Het parket is verwittigd.
-VV1-
Gisteren avond, rond 11 ure, had de agent
Van den Broeclc, der 5e wijk, plaats geno
men op de tram komende van Auderghem.
Hij bemerkte er twee jonge kerels drager
van groote pakken. Dit kwam hem vreemd
voorop dit uur. Te Brussel aangekomen
vroeg hij aan do jongelingen wat do pakken
bevatten. Kleedingslukken werd hem
geantwoord. Ziende dat de twee kerels niet
op hun gemak waren, ontbood de agent hei
den, geholpen door een kollega, naar liet
naastgelegen policiekantoor.
Daar werden de pakken geopend. Men
vond in het eene een prachlig bronswerk van
Bastin en veel linnengoed in het andere,
een bronzen en marmeren schouwgarniluur
en een rijk tafeltapijt. Gesnapt zijnde legden
de jonge kerels volledige bekentenissen af.
Zij waren in eene villa te Auderghem ge
drongen en hadden meegenomen wat niet te
zwaar of le heet was. Het zijn twee 19jarige
kerels van St-Gillis, Pieter A.en Laurent
W..., De policie ging natuurlijk oene huis
zoeking doen in beider woning.
Bij Pieter A.., werd niets gevonden, doch
in de woning van Laurent W.., werd er een
kerel slapend inbed gevonden. Deze, zekere
Karei N..., werd ook aangehouden. Men
vond er ook nog eene groote hoeveelheid
gestolen voorwerpen.
Men denkt hier eene vertakking van eene
internationale dievenbende voor handen te
hebben.
TUSSCHEN
Versterking voor de Turken.
De volksstam Yeni Gazetta heeft zich te
been gezet en is met eene sterke kolom vrij
willigers naar de kust afgezakt. Onderwege
komen er nog veel Turken en Araben bij.
De Dardanellen.
Rusland zou graag door de Dardanellen
komen met zijne schepen. De Turksche re-
geering zou de zaak hebben onderzocht en
geoordeeld dat er geen kwestie kan van zijn.
Gevecht te Benghazi.
Van Italiaansche zijde komt volgend be
richt, natuurlijk eene Italiaansche overwin
ning meldend In den nacht van 10 tot 11
December, hebben de Turken Benghazi aan
gevallen op geweldige wijze Na een kort
maar hevig gevecht werden de Turken met
de bajonnet verdreven. De Tuiden hadden
36 dooden en vele gekwetsen, de Ilalianen 3
dooden en 12 gekwetsten. 36 tegen 3 en dat
in een gevecht met de bajonnet is waarlijk
moeilijk om geiooven.
in Macedonië.
Tijdens de gebeurtenissen van Ischtip zijn
20 Bulgaren gedood en 150 zwaar ge
wond. Bulgaarscho scholen, bazars en ma
gazijnen zijn verwoest geworden.
Op de Bulgaarsche-Turksche grens.
Daar zit het niet pluis. Een Turksch blok
huis is in brand gestoken. Bulgaarsche boe
ren hebben 3 Turksche soldaten doodgescho
ten. In de slreek Tamraschan, op de grens
gelegen, hebben de Turken op eene Bul
gaarsche afdeeling geschoten. Een Bulgaar
werd gewond. Daar kannen aardige zaken
uit voortvloeien.
De Jong Turken bieden voordeelen aan
Engeland
Onwaarschijnlijke geruchten zijn in om
loop gebracht. Turkyë zou aan Engeland de
haai van Sude afstaanhet zou in Macedonië
een ministerie tot stand brengen dat zeer
gunstig zou gestemd zijn tegenover Enge
land. Maar Engeland zou de zelfstandigheid
dit wil zeggen, het onder-bescherming-staan
van Turkyë moeten uitroepen, en er voor
zorgen dal Rusland de hand houdo van de
Dardanellen... Nu in troebele tijden wordt
er van alles verteld en ook nu
De Turksche wreedheden voor de rechtbank
van Den Haag
De Italiaansche regeering heeft haar ver
slag reeds opgemaakt en hel zal naar den
