OORLOG
We blijvenrekenschap vragen
'T EEN EN T ANDER
Sohrikkelijke moorderij
Echtelijk drama te Doornijk.
T Reeks brieven van
M. Vincent Diericx
De dynamietaanslag te Luik
Zeventiende jaargsng nr 2SS.
DAGBLAD
BestuurderJ. Van Nu ff el-De Qendt.
Dooden en gekwetsten
Italië en Turkyë
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Vrijdag 22 December 1911
ABONNEMENTEN*'
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. jj»
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE BRUSSEL
728, Steenweg van Waterloo, 728.
TE AALST
0Kerkstraat, &2
Telefoon 114
AANKONDIGINGEN 3
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3e bladz. ^de regel) fr. 0,50
4e bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Relclamen (per regel) fr. 1.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstelt, (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Onze lezers zullen het ons niet ten
kwade duiden, dat tegenover al de af
schuwelijkheid van den aanval op onze
missionnarissen, tegenover den onge-
hoorden veldtocht door die noodlot
tige vrijmetselarij beraamd tegen de
schoonste uiting van het mer.schelijk
geslacht, zich zelve slachtofferend voor
de verachterHjksten der menschen,
tegenover dien veldtocht mag het ons
niet voldoende zijn een of tweemaal op
de laagheid dier onderneming te wij
zen, maar door herhaaldelijke beschou
wingen moeien wij het in het verstand
kunnen prenten van den minst ont
wikkelden der Belgen dat hetgene nu
tegenover onze zendelingen is geplo-
gen, ons allen tot in het diepste onzer
zielen heeft ontroerd en ons van ver
ontwaardiging heeft doen opspringen.
De E. P. Em. Thibaut heeft een
boeksken geschreven in antwoord op
die aanvallen we zouden wcnscher:
dat dit boeksken kwame in de handen
van alle Belgen, zonder onderscheid
van denkwijze, van opinie, van stand,
van ouderdom of van geslacht, allen
moeien dit lezon, en daarom hopen wij
dat de verdediging onzer geloofsver
kondigers in Congo, niet enkel in het
Fransch maar eveneens in 'tVlaamsch
zal voorgedragen worden, omdat onze
Vlaamsche menschen, omdat onze
Vlaamsche werklieden, omdat onze
Vlaamsche buitenlieden, omdat onze
Vlaamsche boeren, zouden weten wat
onze katholieke zendelingen gindseh in
die verre, ongelukkige streken gaan
verrichten tot heil en welzijn en be
schaving van een volk, dat bestaat uit
millioenen en nog millioenen men-
schenwezens.
Het zijn vooral onze Vlaamsche
streken die diep godsdienstig zijn, het
zijn vooral de Vlamingen die door de
eeuwen heen, het trouwst zijn geble
ven aan Gods kerk het zijn vooral de
Vlaamsche kristenen die mild hunnen
penning storten voor de verspreiding
van hel geloof hetzijn vooral onze
Vlaamsche familiën, die het beste deel
hunner zonen, schenken als pand der
kristene beschaving, het zijn uit onze
streken, uit Oost- en West-Vlaanderen,
uit Brabant, Antwerpen en Limburg,
dat het grootste deel der geloofszende
lingen zijn gekomen, en zoo is het niet
te veel gevraagd, dat men geheel ons
Vlaamsche volk, ook degenen die
Fransch onkundig zijn, in de gelegen
heid stelle om te hooren, te lezen en
te verstaan watheerlijke werk nu reeds
in Congo door onze roemrijke geloofs-
land- stam- en taalgenooten is tot
stand gebracht.
Wij gaan nog niet spreken over den
inhoud van het boeksken door E. P.
Thibaut uitgegeven wij bepalen ons
bij de beschouwing van de geïllu
streerde bladzijde die bij het werkje
ré gevoegd. Wij hebben het hier voor
ons liggen, wij hebben het lang beke
ken; wij hebben ons in den geest weg
gevoerd naar Congoland, wij hebben
dan droef- hoofdschuddend de vraag
gesteld hoe, waar toch,heer Vander-
velde, hebt gij de vermetelheid, de
harteloosheid gevonden omten aan
zien van zulk weergaloos liefdewerk,
waar hebt gij den droeven moed ge
vonden, om dit heerlijk gewrocht van
de grootste helden der menscbheid,
zoo ongenadig door de modder te sleu
ren
Wij zien hier voor ons vijf fotogra-
fiën, die betrek bobben op de wonin
gen of beter op de huisvesting der zwar
ten, op de eene een Congoleesch dorp
der inboorlingen, op de andere, eene
hut van een inboorling, op de derde,
eenige woningen van zwarten in dienst
van de blanken, op de vierde, ook wo
ningen van zwarten in dienst van de
blanken, en op de vijfde, midden op
de bladzijde, eeue hoevekapel van pa
ter Allard, bestaande uit de woningen
van 64 zwarte kinderen... Hoe spijtig,
dat wij die afbeeldsels niet voor uwe
oogen kunnen leggen. Dan zoudt ge
ook die hutten der onbeschaafde zwar
ten zien, hutten gemaakt van stroo,
van 2,50 meters tot 5 meters lang 1,50
m. tot 2,50 m. breed en 2 meters
hoog, en als eenige opening de deur
en bewoond gemiddeld door 6 of 7
personen De oude Belgen woonden,
toen ze nog onbeschaafd waren, ook
in strooien hutten, hier is het hetzelfde.
Sommigen zijn best te vergelijken aan
onze buitenstaande korenmijten, met
dit verschil, dat de korenmijt van bin
nen hol zou zijn en eene deur als ope
ning zou hebben. Dat is de woning
voor 6 a 7 zwarten. De Congoleezen in
dienst van blanken zijn beter gehuis
vest de woningen gelijken veel aan
stallingen of aan de woningen onzer
foorkramers. Daarentegen moet ge nu
de hoevekapellen zien met hunne wo
ningen.
Het is oen zeer bevallig dorpken,
de huizeker.s komen sierlijk uit en zijn
zeer smaakvol opgebouwd het ver
schil is grooter als dit van de maan
tegen de zon. van de nacht tegen den
dag.
Wanneer men het vraagstuk der
woningen alleen beschouwt, dan reeds
staat men verstomd over het grootsche
werk dat onze missionnarissen hebben
lot stand gebrachtniets in acht ge
nomen dan deze verbetering, dan moet
ieder rechtzinnig mensch bekennen
dat de stoffelijke vooruitgang door de
zendelingen verwezenlijkt, onzagge-
lijk is. En van al dien vooruitgang,
van al die verbeteringen, van al die
inspanningen, werd in het parlement
door den afbreker geen enkel woord
gezegdHet is hetzelfde geval als met
onze Belgische werkmanswoningen.
Al de groote staatkundigen der
vreemde landen beschouwen en be
spreken onze wet op de arbeiderswo
ningen met den grootsten lofheer
Vandervelde dierf in de Kamers be
twijfelen, of er sedert 1889, wel iets
verbetering was gekomen in de huis
vesting onzer werkende klassen
Bij het hooren van zulken onzin,
vraagt men zich afIs die man niet
rijp geworden voor Gheel
De serieuse liberalen. Ver
leden week vroeg heel de linkerzij, de socia
listen erin begrepen,de hoogdringendheid
voor de ondervraging over de volksoptelling.
Die hoogdringendheid werd door al de god-
deloozen gestemd en moest Dinsdag plaats
hebben.
Zij heeft Dinsdag plaats gehad, en weet ge
lioevele liberalen en socialisten er in 't ge
heel aanwezig waren hij die hoogdringende
zaak Juist ZEVEN
Is het niet schandalig, zulke poesjenelle-
streken te verkoopen in de Kamers, en zoo
lichtzinnig, den kostbaren lijd der Kamers
te stelen Het is l'hopen dat de kiezers eene
duchtige les zullen geven aan die goddelooze
trawanten
Onze ijzerenwegen. In de
wereld waren or op 31 December 1910
1 millioen 6748 kilometers spoorweg.
Daarvan bezat Europa 329.691 kilom.
Amerika 513.824 km. Azië 99.436 km.
Afrika 33.481 km. Australië 30.316 km.
Om die aan te leggen (de prijs tot verbe
tering of herstel is er niet in begrepen).heeft
men betaald Duitschland 21 milliard; Frank
rijk 18 milliard; België 2,5 milliard Enge
land 32 milliard Rusland 17 milliard; Italië
5 milliard Zwitserland 1.6 milliard; Spanje
1,2 fhilliard, of 116 milliard voor Europa.
Voor de Vereenigde Staten kwam het voor
eerste inrichting op 99 milliard Canada 7
milliard Argentijnen 3.8 milliard; Engelsch
Indië 7 milliard; Japan 1.1 milliard; Austra
lië en Nieuw-Zeeland 4,5 milliard.
Het aanleggen voor de lijnen buiten Europa
komt op 119 milliard. Het totaal kapitaal
dat in de spoorwegen is gestoken, bedraagt
235 milliard zij gemiddeld 238.000 fr. per
kilometer.
De minste aanlegprijs betaalt Australië,
met 88.676 fr. Engeland betaalt bet maxi
mum met 867..000 fr. per km. Frankrijk
betaalt 446.000 fr.; Duitschland 360.000 fr.;
de Vereenigde Staten 240.000 fr.
Zoo verstaan zij de recht
vaardigheid. Sommigen, die zich
als grooter kristenen als de Paus en Bis
schoppen uitgeven, schrijvon voor de onnoo-
zelslc voorvallen op rekening van do ka
tholieke voormannen Wrecde, harteloöze,
onmenschèlijke, gruwelijke woorden of
handelingen... Het is te dom en te stom om
op te antwoorden...
Maar in. die zelfde bladen moogt gij met
een vergrootglas zoeken naar de onnoem
bare, de afschuwelijke daden van een Fla-
chon naar .de fijne manieren van vrouw
Curie of van Allard of naar de afkeuring
van de schandelijke aanvallen en lasteringen
op onze geloofszendelingen...
Lezers, zijn dat geene vieze, echt zonder
linge kristenen
Laat ons allen werken om dit overal de
-menschen klaar en duidelijk voor oogen te
leggen. De kristene waarheid zal zegepralen
over schijnheiligheid en boerebedrog
Nooit goed De regeering geeft
in 1912, 45.157.750 fr. meer uit dan in
1911, zonder de belastingen met een centiem
te vermeerderen.
Weet ge wat de volksvleiers schrijven
Koken moet kosten, doch de meeste lasten
drukken op 't werkende volk...
Zou men nu bij die mannen, ooit of ooit
iets goed kunnen doon Ze spreken van be
lasting op 't inkomen. Maar dan zou ieder
familie, haar spaarpot aan iederman's neus
moeten hangen... Ge ziet van hier, hoe alle
hoeren, hoe alle treffelijke menschen van
verontwaardiging zouden opspringen. Wat
heeft een ander zijn neus te steken in de
geldbeurs of in de kous van zijnen gebuur.
Dat de volksvleiers, dat do demagogen, dat
eens zeggen aan hunne simpele lezers. Maar
dat zullen ze niet
te Odessa
Twee jonge terroristen, 18-19 jaar oud,
kwamen met eene 20-jarige vrouw, een
hotel van Odessa binnen, en verklaarden den
waard dat zij geen papieren hadden.
Dit is een zwaar vergrijp in de oogen der
Russische policie. Ook verhaastte do patroon
zich hot feit ter kennis van do policie te bren
gen. Twee policieagenten kwamen het hotel
binnen, waarvan een naar boven toog en door
een der vreemdelingen een revolverkogel
door het hart werd gejaagd. De andere agent
keerde naar den post terug, en kwam met
20 man, om de dader in hechtenis to nemen.
Ondertusschen was een der twee schelmen
op straat gekomen, en riep een policieoffier
toe dat hij zich overgaf.
Deze naderde hem, maar op eon meter
afstand, haalde de handiet een revolver uit
den zak en schoot don adjunkt rakelings
dood.
Dat moest ik hebben, riep hij in triomf
uit, en nam de andere zijn revolver en schiet
voorraad af.
Toen men hem wilde aanhouden, vuurde
hij op de menigte, en liep een park in, dat
door de policie belegerd werd.
Ondertusschen schoot hij verraderlijk op
hen die hemden weg afsloten, en gelukte or
in te vluchten.
Tengevolge van deze moorddadige belege
ring, verloren 4 agenten het leven, en liggen
er vier doodelijk getroffen in 't gasthuis.
Drie werklieden door
eene ontploffing gedood
Nabij Nizza, was eene ploog werklieden
gisteren morgend bezig eene rots te doen
springen, daar eene nieuwe spoorbaan moest
aangelegd worden.
Er waren dertien mijnen aangelegd ge
worden en rond 10 1/4 ure, alles gereed
zijnde, werd liet signaal gegeven om de mij
nen te doen springen.
Toen de dertien ontploffingen gehoord
waren, gaf de werkoverste, Guehol Starpi-
glia het sein, om de werklieden toe te laten,
de^opruiming te beginnen.
Eensklaps weerklonk eene veertiende ont
ploffing en een achttal werklieden werden
ten gronde geslingerd en door do neerplof
fende rotsblokken getroffen.
Een blok wegende ruim 3000 lcgr. vloog
weg en twee werklieden, Laurent Arlotto
en Jozef Bellueci werden er onder verplet
terd. Beiden werden op den slag gedood.
Een andere werkman Frans Martini, kreeg
een steen op het hoofd cn werd den schedel
gekloven. Hij bezweek kort nadien.
Van de andero werklieden werden er ook
nog een drietal min of meer erg gekwetst.
Mon denkt dat een deel eenor lading poe
der in eene barst van de rots geraakt is en
slechts ontplofte, nadat hot eerste deel der
mijn reeds ontploft was. Het werk is onmid-
delijk gestaakt geworden.
Sinds ongeveer zes maanden, leefden de
echtgenooten Lefebvre - Herbé, alhoewel
slechts twee jaren getrouwd, van elkander
gescheiden. Ten gevolge der brualiteilen
welke zij van wege haren man, Jules Le
febvre, 32 jaar oud, moest onderstaan, had
de vrouw, Maria Herbé, 25 jaar oud, haren
man verlaten en was bij hare ouders terug
gekeerd. Ook de man keerde naar zijne
ouders terug.
In de maand Oktober laatstleden, beviel
de echtgenoote Lefebvre van een kind, dat
hij eene voedster gebracht werd.
Vrouw Lefebvre ging dan naar de fabriek
om er voor haar en voor haar kind te
werken,
Verscheidene malen bad de man reeds ge
poogd het eohtelijk leven te hernemen, doch
steeds liep hij bij zijne vrouw eene weigering
op. Hij besloot zich te wreken.
Woensdag morgend volgde hij zijne vrouw
op, toen zij haar kindje ging bezoeken en
bracht haar verscheidene dolksteken in den
rug toe.
Het slachtoffer zakte ten gronde en bleef
badend in een bloedplas liggen, terwijl de
moordenaar de vlucht nam. Hij werd echter
spoedig aangehouden en opgesloten.
De ongelukkige vrouw werd opgenomen
en naar het gasthuis overgebracht. Zij was
zevenmaal in den rug getroften geworden.
Eene steek heeft de linkerlong doorboord cn
de toestand van het slachtoffer is hopeloos.
Het wapen waarmede de misdaad gepleegd
werd, is niet teruggevonden.
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
VII.
6 September 1911.
Meisjesschool van Kisantu en proefhof
Vandaag, beste lezers, zullen we kunnen
oordeelen over hetgeen verwezen Hij kt. is,
hij de Kongolanders, in het vak van meisjes
scholen. Do school van Kisantu is toever
trouwd aan dc Zusters van Liefde van den
Nouveau boisuit Gent. Is het noodig u te
zeggen dat er alles proper en net is alles is
er op zijn begijntjes, geen strootje in den
weg, geen steentje misplaatst,van de zusters,
spreek ik niet, die verdienstelijke dochters
werken niet voor eene belooning op aarde
en ze zouden zich beklagen mij hun huis niet
afgewezen te hebben, moest ik hunnen lof
zingen. Ik zal u zelf niet spreken van de
aandoening, die mij trof toen ik, dezen mor
gend, in liet lazaret, te midden der slaapzie
ken, zag met welke menschlievendheid jeug
dige, rijke dochters, gezondheid, welstand
en leven ten pande stellen, om een sprankel
hoop in liet hart dier verstotene te doen ont
vlammen.
Maar spreken wij over de scholen huis
houden, handwerk, onderwijs, zie daar de
drijpikkel op den welke de zwarte juffers
met betrouwen zich mogen steunen als zo
Kisantu vorlaten om in den huwelijken staat
to treden. Denkt niet dat de leerlingen van
Kisantu op een dezer drij punten ten achtere
zijn. Om van hunne behendigheid overtuigd
le zijn, hoeft men enkel de leerlingen der
hoogste klassen na te gaan.
Lezen en schrijven kunnen ze allen in
hunne taalsommige kunnen een weinig
Fransch spreken.Redeneeren en betwisten dat
is 't negervak. Ze worden grondig in dekris-
telijke leer onderwezen en de geloofspunten
zeggen en herzeggen doen ze gaarne; voegen
we hier bij dat een Eva's kind, al is het
zwart, vastbesloten is altijd het laatste woord
te hebben en figuurlijk gesproken, streeft
zelf de broek te dragen. De zwarten hebben
niet veel vooruitzicht, zegt men gewoonlijk.
Maar waar en hoe zouden die schapen het
geleerd hebben Zijn ze niet het eerste ge
slacht dat van beschaving lioort spreken
Moeten ze niet dagelijks in bewondering
staan over wat de zusters hen leeren en
onderwijzen Zullen de toekomende geslach
ten niet langs om meer voor ontwikkeling
op alle gebied vatbaar zijn Zijn de negers
nog geen uitvinders, nu reeds zijn ze goede
napoetsers. Treedt in de klassen waar de
negeressen do naaimachienen, het zij met de
hand, het zij met den voet, bewegen beziet
hun werk en zegt of er iets aan ontbreekt.
Al de kleedingsslukken, die ze dragen,
hebbede zelf vervaardigd het maaksel is,
ja eenvoudig, doch er ontbreekt noch prak-
tischon zin noch kunst aan. Er is geene kunst
gelegen, zult ge zeggen, in het aaneenflan-
sen met de naaimachicn van een vooraf ge
sneden kleedingsluk, maar gaat de tweede
klas binnen, hier leert men teekenen, daar
snijden, enz. maakt eene opmerking of
vraagt de waarom van huil doen of laten
en go zult vernemen, hoe goed die leerlin
gen hun werk verstaan en kunnen verrecht
vaardigen. Wat zijn die kinderen gelukkig,
dat terwijl men zich nog de vraag stelt
hoe en wat moet men de negers aanleeren
reeds de leerlingen van Kisantu het lager en
het vakonderwijs kunnen genieten
('t Vervolgt).
Het onderzoek
Uit Söraing wordt gemeld, dat daar in
hunne woning nog twee slachtoffers der
ontploffing verzorgd worden, en dat hun
toestand zeer onrustwekkend is.
Men voegt erbij, dat deze personen, MM.
Dechamps en Beaujean, tot hiertoe nog niet
ondervraagd werden, noch door het parket,
noch door de policie.
Beiden bevonden zich aaoeene tafel, ge
legen op nauwelijks tw^e meters afstand van
dezo, waaronder de hom ontploft is, en zou
den dus misschien belangrijke verklaringen
kunnen afleggen.
Verloren voorwerpen
Het is gemakkelijk te hegrijpen, dat er in
de algemeene vlucht, welke volgde op do
ontploffing in de Wintergarten, velo voor
werpen, vooral kleedingstukkon, verloron
zijn geraakt.
Nu er. dan kwam men op het policiebureel
waar zij bewaard werden, eenige voorwer
pen afhalen, zoodat er thans nog slechts een
dozijn hoeden, eenige wandelstokken en
regenschermen, een overjas en eene pols to
vinden zijn.
Het is echter weinig waarschijlijk, dat de
eigenaars dezer voorwerpen zich nog komen
aanbieden, om hunnen eigendom opteeischen
daar zij door de policie ondervraagd worden,
over de incidenten vóór of na de ontploffing
gebeurd, en do meeste personen liefst niet in
aanraking komen met het gerecht, al waro
het ook maar voor het geven eenor inlichting.
Er zijn ook talrijke personen, die op het
policiebureel zijn komen vragen, of men in
de zaal geene geldbeugels, uurwerken, ke
tens, borstspelden enz. gevonden heeft. Er
werden echter geen juweelen of geldbeugels
op het policiebureel afgegeven. Deze moeten
dus gevonden zijn door oneerlijke personen,
of wel in de verwarring gestolen zijn.
TUSSCHEN
Tegenslag der Italianen te Zouara.
De Italianen hebben al menigmaal be
proefd to Zouara aan te landen om alzoo de
levensmiddelen af te snijden der Turken en
Arahen. Tot hiertoe bepaalde de aanvaller
zich hij het beschieten der plaats. Woensdag
wilden de Italianen aan wal zetten, eene
vrouw gaf het alarm on de Italianen maakten
gauw dat ze terug waren. De Cheikk
van Zouara zette zich aan 't hoofd van 200
Araabsche vrijwilligers, deze legden zich op
loer achter do duinen, daar zij verwacht-
ten dat de Italianen zouden terugkomen hot-
gene ook gebeurde.
De Italianen kwamen aan land en gingen
rustig voort, daar zij niets erg vermoedden.
Pas waren er een honderdtal aan wal, of de
Cheikk gaf het teeken tot den aanval. De
Italianen heel en al onthutst door den plot-
selingen aanval, verdedigden zich zoo goed
zij konden, do schepen deden ook meê, doch
daar de Araben onzichtbaar waren, was de
strijd te veel ongelijk en de Italianen moes
ten terug aan boord, verscheidene lijken en
gekwetsten meêvoerend.
Twee Belgische vliegeniers in dienst der
Turken, Het zijn Van den Born en Tyck.
Als het bericht dat ons nu toekomt, moet
geloofd worden, zal de Turksch-Italiaansche
oorlog ook groot belang gaan krijgen voor
de Belgen. De twee zeer gekendo vliegeniers.
Van den Born en Tyck, die reeds in 't Oosten
gevlogen hebben, hebben zich ten dienslo
geslejd van het Turksch gouvernement.
Het eerste luchtgevecht.
Men mag thans de mogelijkheid veronder
stellen dat de vliegeniers der heide kaïnpen
zich hoven in de luclit ontmoeten. 1
