MEDEBURGERS
Toen de laatste gemeentekiezmgen naderden, vielen de socialisten hevig nit op de nijveraars onzer stad, en zooals het naar gewoonte
betaamt, vielen ze meest uit op de katholieken. We kregen natuurlijk het grootste paart.
We zonden klinkende antwoorden naar RECHT EN VRIJHEID. Onze antwoorden werden geweigerd of verminkt. We daagden RECHT EN
VRIJHEID voor de Rechtbank. Dit blad werd veroordeeld beurtelings door de Rechtbank van Dendermonde en door het Deroepshot van Gent
tot inlassching, tot boet en tot schadevergoeding.
In zijn nummer van Zondag 17 December 1911 kondigt RECHT EN VRIJHEID onze antwoorden af. We öeelen ze ÜEd. hieronLr mede.
Gelieve ze aandachtig te lezen
DE LASTERAARS GESCHOMMELD!
Aalst, den 12 Juni 1911J
M. P. DE NEEF, uitgever van "Recht en Vrijheid», Sint-
Vincentiusstraat, 9, T/S.
In iSjn nummers van 14 Mei, 21 Mei, 2S Mei en 11 Juni
1911, hield «Recht en Vrijheid» zicli voor de zooveelste maal
onledig met de zaken der fabriek Roos, Geerinckx cn De
Naever, die toch zoo loodzwaar op de maag van sommig®
socialen wegen.
We hebben op die valsche redeneeringen, dien flauwen praat
en dien schimp niet vroeger geantwoord, omdat we die schrij.
vers eenigzins wilden laten uitpraten. We bestatigen nu dat ze
omtrent moeten uitgepraat zijn, aangezien ze steeds het zelfde
deuntje herhalen. Daarom nemen we nu onze beurt en eisohen
de inlassching van ons volgende antwoord, in uw eerstkomend
nummer, volgens de wet op de drukpers. We zullen stap voor
stap de verschillige artikels volgenten einde niets onbe
antwoord te laten
Rechten Vrijheid beweert zich te hebben onthouden eenr
woordje te reppen in de beweging die is ontstaan in ons fa
briek op den Tragel, om wat meer loon. Recht en Vrijheid
zou zich onthouden hebben, omdat ons werkvolk bij de dom
pers vereenigd is, en opdat men dit blad niet zou kunnen be
schuldigen stokken in de wielen te steken, zooals de dompers
de socialen maar al te dikwijls beschuldigen. Zoo schrijft
Recht en Vrijheid
Inderdaad zal men moeten bekennen dat die gazet nu toch
eens wijs heeft gehandeld door zich te onthouden, want alge
meen is het gekend dat hare tusschenkomst maar gediend heeft
om stokken in de wielen der werkersbelangen te steken, 't En
zal overigens niemand verwonderen de werkersbelangen
dwarsboomen is immers een der bijzonderste punten van het
programma der socialen. «Recht en Vrijheid heeft het dikwijls
bekend en geschreven, dat in rustige tijden de werklieden er
niet eens aan denken den rooden haring te laten braden. Als de
wielen goed loopen, dan laten de werklieden de socialen ook
loopen «met hel hair van buiten», en dan vergeten ze maar al
te gemakkelijk den weg naar de roode bazars, waar men geld
klopt uit alles. In de roode bazars moet men alles betalen tot de
meetingen toe. De belhamels maken er een stieltje van, hunne
kwakzalverij aan den man te brengen tegen klinkende paarden-
oogen, en demenschen die er gaan naar luisteren, moeten ze in
staan tegen 20 of dertig centiemen per snul. Terzelver tijd
wordt er dan ook fel gezopen op de gezondheid van het toekoms
tige aardsch paradijs, terwijl de gelukkige brouwer en de bier
agent zich warm de handen wrijven.
Ziedaar waarom er stokken moeten gestoken worden in de
wielen der arbeiders. Men heeft hel sedert lang verklaard de
maatschappelijke wonden der werklieden moeten bloeden en
blijven bloeden, anders luisteren de werklieden naar de belha
mels niet langer».
Nu zoo het schijnt uit «Rechl en Vrijheid» zijn onze werklie
den bij de dompers vereenigd. Bijgevolg viel er bij onze werk
lieden door de socialen niets in te oogsten ze konden er geen
geld uitkloppen geen geld dan ook niets te frei: a en
zoo komt het dat de socialen geen stokken in de wielen wilden
steken en zich onthielden een woordje te reppen, 't Is typiek en
permentig.
Er is dus op ons fabriek van den Tragel, voor de daglooners
opslag gevraagd, door de christene vakvereenigingen en ook
opslag bekomen. Hoe groot is dien bekomen opslag Recht
fen VrijheidschrijftEen centiem per uur
Wij antwoorden aan die gazet Ge liegt en ge liegt wetens
en willens, want de christene vakvereenigingen hebben den be
komen opslag bekend gemaakt, ®n uwe schrijvers hebben die
bekendmaking gelezen. Ze weten dus heel wel dat ze de waar
heid grootelijks te kort blijven. De christene vakvereenigingen
schreven als volgt«Zooals men ziet eene schoon® verbetering!
Verleden week één centiem per uur, niet een premie van
minstens dertig centiemen voor de Duivelskamer en nu
nog twee uren minder werk, met behoud van hetzelfde
loon als verleden week werd toegestaan. Zé schrijven vor
der Vriend De Greve bewees er zonneklaar dat de we-
vers (dit moet zijn de daglooners) meer hadden bekomen
dan ze zelf verwachtten... n
Ziedaar dus hoe groot dien opslag inderdaad is we zullen er
dadelijk bijvoegen, ten einde de zaken nog nauwer te bepalen,
dat den opslag, aan de daglooners toegestaan, beloopt tot de
ronde som van omtrent vijftien duizend franken 's ja ars. vijf
tien duizend franken Dal is wat anders dan één* centiem per
uur niet waar
Dat de socialen niet te vreden zijn als de dompers iets be
komen dat laat zich goed begrijpen. De oprechte reden ervan
ligt in de kwestie van de winkelpolitiek. De winkelpolitiekers
moeten dan ook do uitslagen, door de dompers bekomen in een
slecht daglicht stellen en ze belachelijk maken. De winkelpoli
tiekers gebaren niet te kunnen begrijpen dat de dompers zich
konden te vreden stellen, toen M. Geerinckx hun zegde
Wij kunnen voor het oogeniïlik niet meer geven. De winkel-
politiekers verzwijgen zeer zorgvuldig dat M. Geerinckx ook
zogde We zullen binnen maanden alles ingericht hebben
derwijze dat de werkmenschen in kwestie zullen kunnen
merkelijk meer verdienen.
Ziedaar de eerlijkheid van Recht en Vrijheid En om te
bewijzen dat we maar altijd kunnen meer geven zonder omzien,
schrijft Recht en Vrijheid verder, dat we in negen jaren
tijd, met een kapitaal van 3 millioen, de bagatel van vier mil-
Hoen honderd zes en tachtig duizenddrie honderd acht en
veertig franken hebben gewonnen.
We bedanken Recht en Vrijheid om het heftig reklaam,
dat die gazet maatët voor onze maatschappij. Dat zal zeker en
vast onze aktiën merkelijk in de beurs doen klimmen, en bij
aldien dat Recht en Viyjheid gelezen wordt door de rijke pro
letariërs, die rijke koeponknippers, die in de zoogezegde werk
liedenpartij den scepter zwaaien, dan zullen die rijke koepon
knippers ongetwijfeld eene felle jacht maken ®A. onze aktiën en
ze gretig binnenpalmen.
Indien we kunnen aannemen dat de winkelpolitiekers de
menschen bedriegen 'tis hunnen stiel! willen we toch ons
zoo schromelijk niet laten overschatten, en we zullen daarom
de zaken in hunne wczentlijkheid herstellen.
Van het totaal winsten door Recht en Vrijheid geschat
op 4,186,348 fr. valt er af te trekken eene som van 516,125
fr. voor betaalde patentrechten en bezoldiging der beheerders
en commissarissen. Zoo dalep de winsten van vier millioen oj
de som van 3,670,223 franken. Nu stelt zich de vraag Is h®
een nijveraar toegelaten zijn gestort kapitaal te amortisseeren
of te dood en Onbetwistbaar JA. De socialisten doen het ook
zooals we kunnen bestatigeh in de enkele bilans, die ze durven
openbaar maken want in de meeste roode coöperatieven blij
ven de winsten zorgvuldig verdoken. Mogen die kapitaaldoodin-
gen aanzien worden als winsten neen, aangezien zo dienen
om de sleet en de minderwaarde der gebouwen en mekanieken
te vergoeden. Dat is zoo waar, dat er geene hoegenaamd®
belastingen verschuldigd zijn op de amortissementen of kapi-
taaldoodingen. De Staat aanziet die doodingen niet als winst.
Dat is zonneklaar.
We moeten dus ook onze amortissementen aftrekken van de
zoogezegde winsten. Op de negen jaren boloopen onze amortis
sementen tot de som van 1,317,512 fr. Die som afgetrokken
van de 3,670,223 fr- brengt onze oprechte en zuivere winsten
op negen jaar tot het cijfer van twee millioen drie honderd
twee en vijftig duizend zeven honderd en elf franken,
of gemiddeld op één jaar twee honderd een en zestig duizend,
vier honderd en twaalf franken of acht franken en twee en
zeventig centiemen per honc'ard. Ziedaar de waarheid. En die
waarheid kenden uwe schrijvers zoo goed als wij. Ze hebben di®
waarheid moedwillig verdraaid
Wie zal ernstig betwisten dat 8 per cent een rechtvaardige
winst is voor eene nijverheidsonderneming Wie zal zulk een
winst durven woekerachtig en schromelijk heeten Het is onbe
twistbaar dat men zeer gemakkelijk geld kan uitzetten aan vier
en half en aan vijf per cent in hypotheken, renten en obliga-
tiën, die niet hel minste gevaar van verlies oploopen. Een nij
verheidsonderneming is altijd gevaarlijk. Mag ze dan ook
geen grooteren intrest opbrengen
De socialen houden zich met 8 per cent niet tevreden in hunne
coöperaties; dat zullen wij bewijzen. Nu dat de rijke sociale
koeponknippers de waarheid weten over onze maatschappij,
zullen ze op onze aktiën niet afkomen, ze zullen liever hun
kapitaal behouden in de roode bazars, waar ze woekeren op de
levensmiddelen der werklieden.
Recht en Vrijheid beweert eok dat onze winsten gedaan
werden met 785 werkmenschen. Dat is nogmaals een leugen.
We zeggen een leugen, omdat de schrijvers van die gazet zeer
wel weten dat zulks niet waar is. Die schrijvers houden er aan
moedwillig onze winsten te verdubbelen en langs den anderen
kant onze werklieden schier op den helft te brengen. Zoo gera
ken die schrijvers gemakkelijk tot de valsche besluiten die ze
moedwillig zoeken en leugenachtig staven.
De waarheid is nogmaals dat we niet 785 werklieden hebben,
maar wel ruim twaalf honderd. Als men nu uitrekent hoeveel
we winnen per dag en per werkman, dan is het niet 2fr. 50 maar
twee en zeventig centiemen
Zijn het de werklieden die onze winsten voortbrengen
Neen. Het groot werk wordt door de machienen en mekanieken
gedaan, en de opbrengst van dat werk wordt in twee deelen
verdeeldéén deel het grootste deel komt ten goede aan
de werklieden, onder vorm van dagloon, omdat de werklieden
de machienen en mekanieken oppassen en een ander deel
het kleinste komt ten goede aan den nij veraar, die de nijver
heid bestuurt (iets wat gemeenlijk zeer lastig is) die met zijn
geld de gebouwen en machienen aankocht en zoo zijn geld bloot
stelde en de kans liep alles te verliezen.
Om de werklieden te vleien, schrijven de socialen alles aan
de werklieden toe. De bestuurders der fabrieken, de gebouwen,
de machienen en mekanieken tellen voor Zéro en ze worden
buitengecijferd. De waarheid is dat beiden de werkers en de
werkgevers hunne waarde en hunne verdiensten hebben en
dat beiden moeten beloond worden, volgens waarde en ver
diensten.
Het kan dus niet dommer of dwazer dan de winsten eener
nij verb iid uitrekenen, per dag en per werkman. Maar betris
van den kant der socialen geen domheid of geen dwaasheid
zulke berekening te maken, het is bedrog. Met die bedriege-
lijke rekeningen op te maken willen ze eenvoudig de menschen
verbitteren en ze naar hunnen kant lokken, ten bate van hun
winkelpolitiek.
Die dwaasheid en de domheid dier berekeningen aan toonen
door voorbeelden is gemakkelijk.
1) Een meisje past een onzer spinmolens op van 450 spillen,
en wint volgens Recht en Vrijheid 2,50 fr. daags. Volgens
die gazet winnen wij op dit meisje ook 2,50 fr. per dag. Het
werk van onzen spinmolen dat telt voor zéro; die spinmolen
moet gratis werften, ter eere van den koning van Pruisen, of
ter eere van de winkelpolitiekers.
Alle redelijke menschen zullen zeggen dat nochtans die spin
molen die veel geld kost en liet eigenlijke werk doet
toch ook iels mag opbrengen en iets verdienen. Zal het over
dreven zijn al3 die spinmolen van 450 spillen veertien meters
lang zijnde zooveel wint als het meisje, het zij 2,50 fr. daags?
Op dien voet, zou een spinnerij van 30,000 spillen (zooals er
vele zijn) met omtrent 70 spinmolens, die eene oppervlakte van
18 aren of 1800 vierkante meters beslagen, op een jaar met zulk
een groot materieel omtrent vijftig duizend franken winnen.
Is dat woeker? Is dat schandaal? Neen, dit is veel te weinig.
Men zal misschien zeggen 450 spillen oppassen, is paarden-
werk voor een meisje van 16 a 20 jaar. Daarop zullen we ant
woorden dat de gentsche spinsters gemakkelijk van 600 tot
700spillen verzorgen. Dat is vrij wat krasser, niet waar?
2) Om nu die 30000 spillen met katoen te voorzien, zijn er
omtrent 60 kaardemachienen noodig die, volgens de garennum-
mers, omtrent 4000 kilos katoen per dag moeten bewerken. Er
zijn 6 mannen noodig om ze op te passen. Volgens Recht ea
Vrijheid verdienen die mannen 2,50 fr. per dag, en onze ma
chienen winnen ook zooveel. In die omstandigheden zou men
4000 kilos katoen moeten kaarden voor de som van 15 fr. per
dag. Dat is kolossaal niet waar Zoo iets als drie tienden van
'n centiem per kilo Wat een woeker
3) Een reizigerstrein van den ijzeren weg, heeft als gewoon
personneel een machinist aan 4,50 fr. daags, een stoker aan
3,00 fr. daags en 2 treinwachters aan 4 fr. zoodat het verzor
gen van dien trein het gezamentlijk dagloon van 15,50 fr.
kost. Als de staat nu aan den trein zooveel wint als de werk
lieden van dien trein, dan brengt die trein aan den Staat een®
dagelijksehe winst op van 15,50 fr. voor een ganschen dag t®
bollen. Kan het gekker
4) We zullen de reeks voorbeelden sluiten met eene nieka-
nieke bakkerij iets wat de roode winkelpolitiekers best ken
nen. Een mekanieke bakkerij met één enkelen oven, heeft als
regelmatige opbrengst voor 10 uren werken, 1500 brooden van
11/2 kilos. Dit werk wordt gedaan door drie bakkersgasten
aan vier fr. daags ieder te samen 12 fr. verder met zes
broodvoerders aan 3,75 fr. ieder te samen 22,50 fr. en
zes jetonverlcoopers aan 2,50 fr. per zondag, of 2,50 fr. voor
ieder weekdag, alles te samen zeven en dertig franken per dag
voor het bakken van 1500 brooden van een kilo en half. Als
die bakkerij nu ook zooveel wint als de werklieden, dan ver
dient ze per dag 37,00 fr. of iets meer dan twee centiemen per
brood.
Zijn de roode cooperateurs tevreden met één cent winst
per brood van I 1/2 kilo Moeten alle roode coöperaties
niet schromelijk meer winnen Daarbij is het gebleken dat z®
van afslag op het brood niet willen hooren.
Men ziet dus zonneklaar op welke zotte berekeningen men
uitloopt als men de winsten eener nijverheid uitcijfert in ver-
gelijkenis van de dagloonen of van het getal werklieden.
We hebben dus bewezen met cijfers, dat de winsten onzer
maatschappij. Roos, Geerinckx en De Naeyer, geenzins over
dreven zijn, en verre zijn van woekerig en schromelijk. Met
kwade trouw en leugens alléén kan men het anders 1
