'T EEN EN 'T ANDER
T Reeks brieven van
i. Vincent Dieriex
Erge aanslag te Scliaarkek.
Ge kandidatuur van M, Woeste
Een drama ineen
cinema te Berlijn.
Zeventiende jaargang nr 300.
Donderdag 28 December 1911
BestuurderJ. Van Nuffel-De Qendt.
X3 CS- 3E3 T T~>
STARKADD
Vitriooldrama te Elsene.
Drie personen erg getroffen.
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
M. Mélot en ile zetel van M. Woeste
ii
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle poslbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. 4|:- 4®
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
BUREELEN
TE BRUSSEL j TEfifiLST
728) Steenweg van Waterloo) 728. KZerlcstraat, &g
Telefoon 114
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3® biadz. (de regel) fr. 0,50
4* bladz. (de regel) fr. -0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstelt, (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Al wat de klok slaat, is volksver
heffing, volksveredeling, volksopbeu
ring, volksontwikkeling; voorwaar een
schoon, heilzaam, voortreffelijk ver
schijnsel in onzen roemvollen volks
stam. Doch is dc algemeene ontwaking
in al onze gewesten sterk-op wellend,
machtig-ophruischénd, waar te nemen,
doch blijft het nog een feit, een droe
vig feit, dat een grqot deel, het groot
ste deel onzer bevolking nog weinig-
vatbaar blijft voor edele gemoedsaan
doeningen. voor prachtig uitgebeelde
tafereelen Geeft een vat of eene ton
bier ten beste, en velen, die anders
niet naar vergaderingen te krijgen zijn,
zullen nu van zelve komen opgedaagd
niet dat wij zijn tegen het schenken
van eene goede pinte bier, verre van
daar, maar wat we moeilijk verteren
kunnen, het is dat komen, enkel en
alleen voor dien krijg, voor dat hier.
Dat toch is niet waard geleefd door
een menschenzielWat wij uit ons volk
langzamerhand maar stelselmatig moe
ten verwijderen, het is de overdreven
heid naar zinnelijk genot, die overdre
venheid in drank en sportzucht. Wij
hebben over eenige dagen nogmaals
't schouwspel gadegeslagen. Een onzer
landgmiooten deed mede aan de zes-
dagenkoers van New-York wij eok,
wij volgden den uitslag van den strijd,
uit nieuwsgierigheid, toch niet uit
drift, zotte, dwaze drilt. Wij zagen
kinderen van elf jaar en nog jonger,
koortsachtig naar de bladen grijpen om
den uitslag te kennen schier gansche
dagen ring-aan-een werd er van anders
niet gesproken. Hadde het toeval ge-
ild dat onze landgenoot de koers had
gewonnen, go zoudt eene betooging
gezien hebben die mogelijk hare weer
ga niet hadde gevonden. En nochtans
in wat bestaat de grootheid in het be
trappen van een rijwiel
De mensch is toch maar groot als
mênsch door zijn verstand, door zijn
vernuft, en hoofdzakelijk door het hart.
W at grootheid is er toch gelegen in
uren aaneen u af te tobben een work
te verrichten van liehaamlijke afmat
ting en totale uitputting,zooals eertijds
de slaven vechten moesten in het oude
Rome, in het Capitoleum en het Am
phitheater der Romeinsehe Keizers,
om de grooten en machtiger^ te be
hagen, en verstrooiing en plezier te
brengen; thansechter rijdt of sport men
niet meer, uit dwang, op bevel van
koningen of keizers, maar men mat
zich af, men doet werk dat aan dieren
niet zou toegelaten worden te doen,
om door die onmenschelijke afbeulin
gen eenige honderd duizenden franken
te winnen. Het is dus heel en al per
soonlijk, baatzuchtig, eigen-belangheb
bend werk, geen tastend en blijvend
voordeel brengend aan het volk noch
aan het land wij vragen ons dusvol-
gens af Waarom aan zulke zaken
zulke ongepaste, ongerijmde, onbere
deneerde eêr en roern geschonken.
Daartegen hooren wij in ons Vlaan
deren langs alle kanten onze dichters
vol jeugd en gloed en schoonheid ons
volk bezingen en begeesteren we zien
onze schilders de schoonste kleuren
van ons zoo diep geschakeerd volksle
ven in wondervolle tonen op doek en
linnen neerpenseelen wij hooren onze
toonkunstenaars in overweldigende
akkoorden het lief en leed, het vrome
en wee, liet zijn en 'i worden van ons
eigen zelve in ons volk, uitbazuinen.
Wie zijn ze die sclioone dichters,
die mooie schilders, die machtige zan
gers, zij die geheel ons leven met zoo
veel schoons en goeds en edels en ge-
lukkigs overgietenwaar zijn ze, waar
blijven ze, wie kent ze Wie En
nochtans ze zijn velen, ze zijn talrijk
in al de streken van ons sierlijke, be
vallige land en toch zij vinden dikwijls,
o zoo dikwijls, zoo weinig steun en
aanmoediging. En is het niet onze
plicht, als levendmakende eenheid van
onzen stam, het onze bij te dragen tot
hulp en uitbreiding van het ware ont
wikkelingsleven, van het echte bescha
vingselement.
Steeds zullen wij ongebonden en
onvoorwaardelijk die personen en die
werken volmondig en geestdriftig
goedkeuren die tot dit doel mede
werken.
Hoevelen van ons zijn er, die ooit
hebben liooren spreken van Starkadd,
het meesterstuk door een jongen Vla
ming in 1S98 geschreven en van wien
we sedertdien niets meer gehoord
hebben, ondanks zijn zoo schitterend
belovend talent Wie kont het stuk,
waarvan hoogleeraar Sharpé van Leu
ven getuigde en neerpende dat het mag
aanzien worden als het eenige Vlaam-
sche tooneelspel onzer dagen, en waar
van wij zelve mogen, kunnen en moe
ten bevestigen, dat we getrild hebben
met al de Snaren van ons gemoed, ge
trild, onweerstaanbaar en vol machti
gen gloed, bij den waarlijk overheer-
iijken balladezang
Dit meesterwerk van den thans zwij
genden Bard zal door eene schaar
uitgekozen kunstenaars op den stads
schouwburg van Aalst den 1° Zondag
van Januari worden opgevoerd. Men
doet passend en navolgenswaardig
werk vreemde tooneelkunstenaars bij
gelegenheid uit te noodigen, juist zoo
als men anderszins vreemde sprekers
en vreemde toondichters uitnoodigt.
De kunst is algemeen, universeel,
onbeperkt en onbegrensd, en nooit
mag het geschieden, dat de kun stuiting
van een volk in lokale grenzen zou
wordefi opgesloten. De kunst moet zijn
een brecde, machtig-golvende vloed,
die geheel een land, geheel de maat
schappij met zijne sappige en wel
doende wateren bevruchtigten verrijkt.
Wie zal zeggen of het niet is hij
gemis aan den noodigen steun, dat do
schepper van Starkadd moedeloos zijne
pen heeft ter zijde gelegd, en dat die
talentsmiskenning, dit schuldig te-
kortdoen, de oorzaak niet is geweest,
dat ons volk talrijke prachtige, eigen
taalsche, eigen zeedschetooneelstukken
moet ontberen.
Doen wij, vooral katholieke Vla
mingen, wat minder aan overdreven
sportuiting en schenken wij wat meer
aandacht aan de kunst, in al hare ver
scheidenheden en vertakkingen zoo
zullen wij ons zelve, onze taal, ons
volk en ons land ten beste en op eene
blijvende wijze dienen
Socialistische Vpijlieids-
liefde. Ia 1907 werd in Grand Gonty
de werkman Van Escotte door socialisten
vermoord, omdat hij weigerde in hun gareel
le loopen. Twee socialisten werden daarvoor
door het Assisenhof veroordeeld.
Dit jaar werd de werkman Dongé te Le
Havre in Frankrijk om de zelfde redenen
door socialisten afgemaakt... Overal willen
zij heer en meester spelen en alle werk
lieden moeten dansen zooals de roode men
ners fluiten.
03 B°oo£3e leer. De Peuple
heeft dit jaar nog geschreven hoe de socia
listen zich moeten gedragen tegenover de
niet socialistische werklieden.
In de groeven en fabrieken moet de «gele»
van kant worden gehouden. Het is noodig
van hen zooveel mogelijk af te zonderen
door duizende middelen waarover men in do
w erkers wereld beschikt.
De gele is een handdruk, een bijstand, een
raad of welkdanige hulp onwaardig.
Dat de gele, wanneer hij voor eene groote
moeilijkheid staat, beroep gaat doen op de
kerk. op den pastoor die hem van zijne
plichten in het fabriek heeft doen afzien 011
dan zal hij zien of de man met den rok hem
uitliet slecht laken zal kunnen trekken. Zelfs
geene vereeniging in de café ook niet
tijdens de eeluren, met dengene die gele
wil spelen.
Niets gemeens met de gelen en dit zal
eindigen met lien te leeren nadenken.
Ziedaar, o werklieden, de vrijheid der
socialisten
Ijs het land den venlichting.
De Temps een der eerste anti-katho
lieke bladen van Parijs schrijft over de offi
cieel© statistieken van het getal ongeletter-
den in 't Fransch leger
Het is droef te moeten vaststellen dat
25 ten honderd van onzo soldaten ongelet
terd zijn, of toch zoo goed als ongeletterd hij
hunne komst onder do. vaandels. 345 per
regiment gaan de lessen der lagere school
volgen in 't leger, iets wat enorm is! Die
onderwijzers worden leerlingen-officier, van
af den dag- hunner inlijving. Ze worden naar
Joinville gezonden waar men er onderluite
nanten van de reserve van maakt. Zoohaast
ze vrij zijn, zullen deze onderwijzers, jonge
onder-luitenanten, in' hunne stad of hun kan
ton, deel maken van eenige maatschappij
van militaire voorbereiding en zij zullen de
toekomstige soldaten voorbereiden. Alzoo,
door eene zonderlinge overzetting 'van be
dieningen, zijn liet de officieren die het lezen
gaan onderwijzen en het zijn do onderwijzers
die het handteeren dor wapens bevelen.
Zooals ge ziet, in Frankrijk is van alles
te leeren, maar veel dat niet deugt
Oh Oe fiere liberale Sicam-
bers. In eender laatste zittingen der
Kamers ging het over de vrijheid van den
arbeider. De socialisten kloegen een patroon
aan van Namon en de maatschappij Gocke
rill. waarvan de patroons liberaal zijn.
Bij Gockerill waren er 26 werklieden (so
cialisten) doorgezonden. De socialisten kloe
gen al de patroons aaii. Do katholieken ver
dedigden 'het recht én van den patroon én
van don arbeider.
Weet ge wat de liberalen deden Ze gin
gen allemaal uit de Kamers loopen 2 enkel
bleven op hunne plaats. Doch gedwongen
terug te komen, bulderden Ileeren Masson
en Hymans op den patroon die katholiek is,
maar wisten niets te zeggen op de liberale
patroons van Gockerill. M. Masson voegde
er zelfs bij dat de feiten van Gockerill, be
twist werden. Zij zijn zoo danig betwist, dat
gezel-Furnémont, in naam dor socialistische
werklieden, den algemeenen bestuurder van
Gockerill rechtstreeks voor liet gerecht heeft-
gedaagd, om aanslag te bobben gepleegd
tegen de vrijheid van vereeniging.
Ziet ze daar nu staan, de fiere liberale
Sicambers
Een tienjarig meisje erg mishandeld.
Gisteren avond rond 6 ure, kwam het
lOjarig dochtertje der echtgenooten X...,
wonendq^ieven Gezellenstraat, door de Hen
drik Choméstraat, toen het achter het kerk
hof van Schaarbeek aangesproken werd,
doqr een kerel, vergezeld van een grooten
hond.
De schurk .beloofde aan het kind een half
franksken, indien het met hem wilde mede
gaan.
De arme kleine liet zich overhalen en de
laffe kerel gelukte er in haar in do velden te
krijgen, waar hij haar ten gronde wierp en
vrecselijk mishandelde.
Zijne lage schurkenstreek gepleegd, nam
do ellendeling de vlucht
Het slachtoffer, dat erg gekwetst was,riep
om hulp, en een voorbijganger bracht het
kind naar het policiebureel der Daillyplaats.
Tweepolicieagenten,vergezeld door hunne
speurhonden, werden onmiddelijk uitgezon
den, om den schurk op te sporen, doch alle
hunne opzoekingen bleven tot hiertoe vruch
teloos.
I-Iet signalement van den ellendeling is
evenwel gekend, en men loopt hem weldra
in handen te krijgen.
Ongeveer tweo jaar geleden, was een
plafoneerdersgast, Paul Heerinckx, thans
23 jaar oud, in het huwelijk getreden met
een meisje van zijnen ouderdom, Eliza D...
Do jeugdige echtgenooten kwamen niet lang
overeen, en na ten jaar huwelijk, scheidden
zij van elkander.
De man ging eene kamer betrekken op
den Boendaalsteenweg, le Elsene, terwijl de
jonge vrouw eene kamer huurde in de Bel-
vederestraat, en daar met haar kindje, pas
twee maanden oud, ging wonen.
In do laatste dagen vernam Eliza D..., dat
haar man betrekkingen had aangeknoopt met
een meisje, dat in hetzelfde huis als hij vor-
hleef. De verlatene echtgenoote besloot zich
te wreken.
Gisteren avond rond half negen, ging zij
post vatton in den omtrek der woning van
haren echtgenoot. Weldra zag zij hem aan
komen, met zijne minnares aan den arm.
Eliza D..., kon hen ongemerkt naderen
en slingerde hen eensklaps den inhoud eenor
las vitriool in het aangezicht. Beiden wer
den erg getroffen en verbrand aan het ge
laat, de aimen en de horst. Een lOjarig
meisje, de kleine Eliza Lievens, wonende in
de buurt, werd ook erg aan de handen ver
brand.
Op het hulpgeroep der slachtoffers kwam
een policieagent toegeloopen, die deplichtigo
vrouw aanhield en naar het policiebureel
overbracht.
Paul Heerinckx en zijne vriendin moesten
inderhaast naar liet gasthuis overgebracht
worden. De kleine Liovens werd te huis
verzorgd. Eliza D..., is ter beschikking van
den prok-ureur des Konings opgesloten.
IX.
15 September 1911.
Banana
Banana is een schiereiland, gelegen tus-
schen den Kongostroom en den Atlantischen
Oceaan, 't Is hekend dat deze streek zeer
heilzaam is voor zieken. Sedert twintig jaar
is Banana de verblijfplaats van doktor
Etienne, die er eenen sanatorium bestuurt,
welke eenieders vertrouwen geniet. Banana
is, langs den stroom, met zoet-water en, een
paar honderd meters verder, met zeewater
bespoeld. Op den hek van het schiereiland,
staat hel «Hollandsch huis», 't is een mach
tig handelshuis, eerder gevestigd dan de
Onafhankelijke Kongostaat daardoor ge
niet het eenen- bevoorrechten toestand. In de
bijzonderste posten onzer kolonie zijn er
hijhuizen dezer rijke firma.
Schoone wandelingen, met ornementpal-
men afgezet, verschaffen een aangenaam ver
blijf villas, genees- en handelshuizen, sier
lijke bloemhoven verrijken hot landschap.
Ilct klimaat, gestalig aan den wind onder
hevig, is eerder koud dan warm. Hel hooge
tij overspoelt oen groot deel dezer streek,
welke, hij laag water, gedeeltelijk met moe
rassen bedekt is gelukkig dat de wind de
geuren wegdrijft, zooniet zouden die modder
poelen aanloiding geven tot besmetting.
Banana bezit in zijne moerassen tweo
bijzonderheden krabben en kruipende vis
sollen. De krabben zijn zonderling om na te
gaan. Elk dezer schuinsgaande dieren heeft
zijn hol bij uwe aankomst zijn ze er allen in,
maar blijft ge een oogenUik roerloos, dan
komen ze te voorschijn. Ontmoeten ze eikan
deren, aanstonds zijn ze aan 't vechten. Ze
hebben maar een enkelen nijper maar in
evenredigheid grooter dan deze onzer krab
ben. Men ziet ook krabben met rosse voor-
pooton, als ware ze reeds gekookt geweest.
De kruipende visschen zijn oven zonderling
en onaangenaam voor !t oog ze loven in
't water of op drogen grond ze gelijken de
hagedissen (lazards) als lengte, dikte van lijf
en bewegingen op hunne korte voorpooten
kruipende, slijpen ze hun slijkachtig achter
lijf, derwijze dat zo een spoor in 't zand
laten. Zijn ze kruipdieren op strand, ze zijn
visschen in 't water. Hun hobbelig lomp
hoofd komt nog zonderlinger voor. Daar de
oogen in geene holten staan maar wel op het
uiteinde van twee beweegbare stokjes.
Doch er bestaan hier ook bevallige dieren,
onder andere de roisduiveri, welke vroeger
den postdienst lusschen Banana en Boma
deden. Do draadloozo telegraaf is onlangs in
deze twee steden geplaatst, zoodat do belang
rijkheid van don duivenposl: verminderd is.
Vroeger was hij het snelste verkeermiddel
tusschen den voorpost en do hoofdstad de
brief werd in een kokertje gesloten en aan
eenen vleugel vastgemaakt de duif deed de
boodschap. Boma en Banana hadden elk
hunne eigene duiven, die, bij middel der
sloombooten, verwisseld worden. Moest de
aankomst van eenen boot aan Boma gekon-
digd worden, eene duif van Boma werd er
jnede gelast en vloog in snelle vlucht naar
haren nest. Dat gedurig over en weer vlie
gen had de aandacht der roofvogels gewekt
deze een dagelijksch voedsel op de luchtbaan
der reisduiven vindende, verbleven gestalig
in de streek, zoodat vole duiven, en dusvol-
gens vele brieven, do prooi werden van de
roovers. Men had schoon drij vior duiven
met het zefde nieuws le laden, het kwam niet
altijd te recht. Heden blijft men de ^duiven
nog behouden als bijgevoegde dienst, voor
't geval van breuk aan electriek stelsel. Door
de gedurige tegenwoordigheid der roofvogels
verschrikt weigerden vroeger de duiven hun
nen dienst te doen ze gingen in werksta
king ze vlogen met hunne vracht rond den
post en sliepen 's nachts op de hoornen, in
plaats den weg in te slaan waar ze een ge
wisse dood to gemoet gingen. De werkloos
heid dor gevleugelde postboden zal voor ge
volg hebben dat de roofvogels naar andere
gewesten zullen gaan.
Kongotrotter,
Gisteren deelden wij mede wat de Bien
Public verklaarde over de kandidatuur van
M. Woeste. Thans laten wij den brief kennen
dien de Metropole van Antwerpen ont
vangt van haren briefwisselaar uit Namen.
Vergadering der afgevaardigden
in de Katholieke Associatie.
De afgevaardigden van de katholieke
Associatie van het arrondissement Namen
zijn Zondag avond vergaderd geweest in den
Katholieken Kring te Namen, met hot oog-
op do aanstaande wetgevende kiezingen
onder het voorzit tersschap van M. Jozef
Sainlraint, burgemeester van de stad Namen
en ondervoorzitter van de associatie, in af
wezigheid van voorzitter M. A. Frapier, die
eene zware ziekte heeft. De lieeren Barons
de Mevius en de Giey, senators, Mélot en
Petit, volksvertegenwoordigers, baron de
Gaiffier en Goppeé, bestendige afgevaardig
den, woonden do zitting bij. De vergadering
was uiterst talrijk en zeer geestdriftig. Zij
heeft M. de Broqueville, en de eenheid en de
tucht der parlementaire rechterzij toegejuicht.
Redevoeringen werden uitgesproken door
lieeren de Mevius, Mélot, Sainlraint, Bribo-
sia,. enz. en zeer toegejuicht.
Iu zijne redovoering, heeft M. Mélot, zin
spelend op het gerucht dat in omloop is ge
weest en volgens hetwelk hij zijn zetel aan
M. Woeste zou afslaan, gezegd, dat deza
zetel hem niet toebehoorde, maar toebehoorde
aan de afgevaardigden.
Maar, heeft hij er hijgovoegd, ik ben den
eerste om u to verklaren Jat, zoo de Aalster-
sche katholieken de groote fout begingen zich
af te scheiden van den dapperen strijder die M.
Woeste is, het arrondissement Namen zich
grootelijks zou vereeren aan den uitmunten
den parlementsman eene kandidatuur aan te
bieden.
Deze verklaring van M. Mélot is begroet
geworden door eene eindelooze én eensge
zinde ovatie.
Do XX0 Siècle deelt insgelijks het
hierbovenstaande bericht mede.
Vreeselijke poging tot zelfmoord
"te Scliaartoeeir
Mev. D., wonende Groenstraat, te Schaar
beek, leefde sinds lang mot haren man in
oneenigheid, tengevolge van het slecht ge
drag van dezen laatste.
Dikwijls hadden er twisten plaats en zulk
leven moede, besloot de ongelukkige er een
einde aan te stellen.
Gisteren avond, terwijl haar man zich an
dermaal in eene herberg bevond, overgoot
zij hare kleederon met pelrool, en slak er
dan het vuur aan. In een oogwenk leek do
ongelukkige een toorts on weldra rolde zij
stuiptrekkend ten gronde.
Zij riep evenwel niet om hulp, vast beslo
ten als zij was. haar ellendig leven te eint
digen. De geburen, opmerkzaam gemaak-
door den brandgeur, kwamen toegesneld on
doofden de vlammen uit. Mov. D... had ech
ter reeds gruwelijke brandwonden bekomen
aan de horst, het hoofd en de armen.
Zij werd in allërhaast naar het gasthuis
overgebracht, waar haar toestand als hope
loos aanzien werd.
De policie heeft een onderzoek geopend.
Dooden en gekwetsten.
Dinsdag avond, rond 7 ure, is een film in
brand geraakt in een cinema der Frankfort-
dreef te Berlijn.
Eeno groote vlam sloeg op, en deze werd
bemerkt door de personen, die zich in da
nabijheid van de kabien bevonden.
Onmiddelijk weerklonk de kreetBrand
en eene vreeselijke paniek ontstond. Allen
vluchtten naar de uitgangen, doch daar de
zaal zeer lang en smal is, was deze spoedig
met een dikken rook vervuld. Verscheidene
personen werden in de wilde vlucht omver
geworpen en vertrappeld.
De pompiers snelden reeds ter plaats, toen
het volk nog niet al buiten was. Zij gelukten
er in, binnen te dringen en eene betrekke
lijke orde te herstellen, aldus het vertrekken
der toeschouwers gemakkelijker makende...
Binnen, lusschen do omgeworpen stoelen
en banken, vonden de pompiers zeven per
sonen erggekwetst, eene vrouw half verstikt
en vijf knaapjes die geen teelten van leven
meer gaven.
Drie der kinderen konden nog tot hot
leven teruggeroepen worden, doch de twee
anderen, die do borst letterlijk ingestampt
waren, hadden opgehouden te leven. Dg
toestand der andere slachtoffers is zeer erg.
liet vuur kon nog spoedig uitgedoofd
worden. De bestuurder van den cinoma en de
bediende die het toestel deed werken, wer-
don aangehouden, wegens doodslag door
onvoorzichtigheid.
