Afgevaardigden en Poll
BUITENLAND.
ONZE VOLKSREIS
NAAR ROME
FRANKRIJK
BRAZILIË
VEREENIGDE STATEN
TÜRKYË.
OOSTENRIJK
EEN NIEUW
VLAAMSCH TOONEELSTÜK
De Katholieken
en het Onderwijs
Herdersem
11 EN 15 JANUARI 1912
Het is een troostwekkend verschijn
sel, dat onze landelijke bevolking,
iets van hare aloude onverschilligheid
heeft afgeschud en dat het regelen der
kieszaken met aangroeiende belang
stelling wordt gevolgd en besproken.
Onze partij heeft niets te vreezen, hare
instellingen, inrichtingen, en kiesbe-
werkingen voor de klare zon te bren
gen...
Men spreekt dikwijls van konkel
foes, maar dat is een woord, dat aan
onze partij veel min dan aan gelijk
welke andere, is toe te passen.
Immers de standregelen onzer Arron-
dissementskiesvereeniging zijn opper
best en geven aan elk zijn recht.Hunne
toepassing hangt enkel af van den goe
den wil der overheden in de gemeen
ten en daar zou wellicht nog iets aan
te verbeteren zijn. Nu heeft men aan
die overheden zekere vrijheid gelaten
om de afgevaardigden aan te duiden
of te laten aanduiden. Het ware wen-
schelijk, ja zelfs noodzakelijk, dat er
maar ééne en zelfde manier mochte
bestaan en dat op alle gemeenten van
ons Arrondissement.Men spreekt veel,
en met recht over zekere slaapziekte
(op politiek gebied) waarvan de groo-
te massa der kiezers zouden zijn
aangetast, slaapziekte die niets dar.
schadelijk kan zijn voor onze heiligste
belangen. En inderdaad op het groot
ste getal der buitengemeenten bestaat
er weinig politiek leven, 't is te zeg
gen te. weinig geestdrift om als eeue
hoofdzaak te aanzien, alles wat den
vooruitgang en de bevestiging onzer
gedachten zou kunnen kracht bijzetten.
Een goed middel om tot die ontwa
king mee te helpen, ware het regelma
tig aanduiden der afgevaardigden door
al de kiezers, die op meetingen en
voordrachten zouden genoodigd wor
den, om hen met de politieke omstan
digheden en noodwendigheden bekend
te maken, hen de belangrijkheid doen
uitschijnen hunner medewerking niet
alleen op den dag der kiezing zelf,
maar voor den poll, en voor de kies-
bewei king.
Eenieder heeft er belang in, dat het
land goed bestuurd worde, dat al onze
vrijheden gewaarborgd worden, dat
alle'middelen van vooruitgang worden
aangewend, dat de weistand van ons,
duurbaar Vaderland niet in gevaar
worde gebracht, door de uitzinnig
heden der socialisten, de ongodsdien
stige strekking der liberalen en door
de veranderlijkheid en grillen eener
partij die door haar laatste verraad de
oogen der blindsten heeft opengedaan.
Daarom moet iedere katholieke kiezer
op de hoogte gehouden worden van
h 'tgeen er werkelijk gebeurt, daarom
moet hij het recht hebben zijnen zeg te
hebben, en een goede keus te doen
van de personen, die in zijnen naam te
Aalst zullen gaan de kandidaten aan
duiden.
De afgevaardigde moet werkelijk
door de kiezers worden aangewezen,
en dat wel na eene bespreking der be
langen der partij. Dit zou een weinig
meer leven, politiek leven bijbrengen;
het deel verantwoordelijkheid dat de
kiezer zou voelen, zou hem aanzetten
de politieke gebeurtenissen van wat
dichter bij te volgen hij zou langza
merhand hij voorkeur de politieke ar
tikels lezen, liever dan moorden, dief-
lens, krakeelen of sporten van allen
aard. De sociale beweging, die enkel
eene uitdrukking is van het politiek
leven, zou in hem een medewerker,
zelfs een bewonderaar vinden, en de
sluimerende krachten zouden ontwek
ten en wonderen verwekken.
Wezen wij niet hang van onze goede
katholieke kiezers, zij zijn onze macht
en onzen steun, geven wij hen hetgeen
hen toekomt in 't bestuur onzer partij,
en hunne dankbaarheid zal in werk
zaamheid veranderen tot groot heil
van God en Vaderland.
Een lezer van den buiten.
DE VOLKSSTEM
Eene ouderlinge levend verbrand
Nabij Marseille is de 8('j trige weduwe
Traiichat in den haard gevallen en levend
verbrand. Men vond nog slechts haar ver
koold lijk.
Lord Asquith te Toulon
Lord Asquith, die zich naar Napels be
geeft, om er zijne vorsten af te wachten hij
minne terugreis van Indië, is gisteren avond
te Toulon scheep gegaan aan boord van den
8toomer Otway. Eene ontvangst had ter dier
gelegenheid plaats aan boord van den stoo
mer.
Pollcleagenten gekwetst
Twee policieagenten wilden in do Noord
statie te Parrjs, zekeren Martin, een dok
werker van Levallois aanhouden, die er ver
scheidene voorwerpen verbrijzeld had. Mar
tin bood echter hevigen tegenstand en een
der agenten, door een voetstamp in den buik
getroffen, moest naar het gasthuis overge
bracht worden. Martin kon evenwel over
meesterd worden. Hij kwetste ook nog een
agent in het gelaat.
De brutale dokwerker werd opgesloten.
Dubbele moordpoging
Te Parijs ontstond verleden nacht in de
Lombardenslraat een gevecht tusschen de
genaamden Louis Lefevre en Jules Chauvin.
Deze laatste bekwam verscheidene messteken
en moest in hopeloozen toestand naar het
gasthuis gevoerd worden. Een ooggetuige,
Edward Payard, die den dader wilde ontwa
penen, werd ook aangevallen en kreeg ver
scheidene messteken.
Nog een slachtoffer
Een handelaar van Villemomble, M. Ali-
mandi, die bij de spoorwegramp van Bondy
erg gekwetst werd, is thans ook aan de ge
volgen overleden. Er zijn nu reeds tien doo-
den.
De toestand van verscheidene gekwetsten
is nog zeer bedenkelijk.
De ramp van Angouiême
Gisteren hadden delijkplecbtigheden plaats
van de ongelijkkige werklieden, die in de
ramp van de hronsgielerij het leven lieten.
Meer dan 10.000 personen woonden de lijk-
plechtigheden hij. Verscheidene redevoerin
gen werden uitgesproken, door de afgevaar
digden der minis teriën enz.
Erge onlusten
Uit Baliia wordt gemeld dat aldaar erge
onlusten uitgeborsten zijn. De handel ligt
stil. Het fort St-Marcel heeft liet paleis ge
bombardeerd. Brand ontstond in het paleis,
alsook twee aanpalende woningen werden
vernield. Een oorlogschip is naar Bahia ge
zonden.
De reusachtige brand te New-York.
De kelders der groote verzekeringsmaat
schappij l'Equitable zijn ongeschonden. Ook
de hrandkofiers hebben niet geleden. Men
denkt dat dezelfde vaststellingen zullen kun*
nen gedaan worden in de andere versterkte
kelders. Er wordt geschat, dat de pompiers
ongeveer 1 miljoen hectoliters water over
den vuurpoel gegoten hebben, en dat zulks
aan de stad New-York rond de 500.000 fr.
gekost heeft.
Een schip door slangen overrompeld.
Een Duilsche stoomer, uit Calcutta te
New-York aangekomen, heeft eene eigen
aardige reis gehad. Te Calcutta had men
eene kist. eene verzameling slangen inhou
dende, opgenomen.Vier dagen later bemerk
te men, dat de kist ledig was en de slangen
zich van het schip hadden meester gemaakt.
Een matroos werd door eene slang gebeten
en bezweek kort nadien. De bemanning sloot
zich op en het schip was schier hulpeloos.
Toen het schip te New-York aankwam, ver
haasten do matrozen zich, in allerijl te
vluchten. Thans is men bezig helschip van
de slangen te ontlasten.
De koude.
Gisteren toekende men te Gook (Minneso
ta) eene temperatuur vau 49 graden Fahren
heit onder zero aan.
Een Bulgaarsche aanslag.
Eene bende Bulgaren heeft te Zilkowa
verscheidene bommen geworpen, in eene
vergadering van Turken, die eene genegen-
lieidsbelooging jegens Bulgarië op touw
wildon zetten.
Twee en twintig personen werden gedood
en dertien erg gekwetst.
Zes Bulgaren werden aangehouden.
Een bakker-giftmenger
Een bakker van Podgruze heeft eene gan-
sche familie, bestaande uit tien personen,
vergiftigd. Heel de familie is aan de gevol
gen bezweken.
De ellendeling pleegde zijne misdaad, om
dat hij de oudste dochter niet ten huwelijk
gekregen had.
Een en dertigste vervolg
Het Venetiaansclie Paleis(Palazo Vene-
zia) op het Venetiaanscli plein staande, is
geheel in florentijnschen stijl, en zeer zwaar
gebouwd.
In 1455 werd met den ophouw begonnen
en de steenen van het Colyseum werden er
voor gebruikt. In 1560 werd liet paleis door
paus Pius IV aan de Venetiaansclie ropubliek
geschonken. Thans verblijft de Oostenrijk-
sche gezant bij den H. Stoel in het paleis.
Men kamt zoo aan den Noordkant ran het
Capitool. Hier worden reeds ginds 1885,
dus bijna 27 jaar horstellingen aan gedaan.
Men richt er het gedenhleeken van Victor-
Emmanuel op, en verscheidene groepen
huizen zijn afgebroken,om te maken,dat men
een schoon zicht heeft van den kant van deD
Corso.
Eene straat, de via di Marforio, leidt naar
het Forum. Daar mogen echter geene rijtui
gen door. Heel in het begin van do via di
Marforis treft men links het graf van C.
Poblicius Bibulus aan, die leefde in de eerste
eeuw voor J. C. Dit graf werd aan den man
toegestaan door de senaat en het Roomsche
volk voor bewezen diensten (honoris virtu-
lisquo caussa.) Van de Venetieplaals loopen
ook nog straten, ten Oosten naar het Forum
van Trajan en ten Westen naar de Sint-
Marcuskcrk, staande op de plaats van die
naam. Het portaal dezer kerk werd in 1466
gemaakt door Giacomo da Pietrasanta. Dt-
mozaïeken welke den vloer versieren, dag-
teekenen uit de Vin6 eeuw.
De via di San Marco eindigt aan de via
d'Aracoeli, welke links naar do Piazza d'Ara-
coeli en naar het Kapitool en rechts naar de
Piazza del Gésu loopt'
Ten Oosten van de Piazza Venezia, ver
rijst het Palazo Colonna, tusschen de Piazza
S.-Apostoli en de via Pilotta. Ton Zuiden
komt dit paleis uit in de Nationale straat.
Het paleis Colonna werd opgebouwd in 1417
door Martin V, maar later en bijzonderlijk
in de XVII6 en XVIII® eeuwen veel ver
groot.
De galerij Colonna bevindt zich op het
eerste verdiep. Om ze te bezoeken gaat men
de poort uitgevende in de Via Pilotta n. 17,
binnen. De galerij is alleen op Dins- Don en
Zaterdag open van 10 tot 3 ure.
Men treft er vooreerst eene heele verza
meling familieportretten aan, gepenseeld
door P. Novelli en Van Dyck. Verders be
staat de galerij uit schilderijen van Bonifazio
I, Palma de oude, Mario dé Fiori, Carlo Ma-
ratta, Gaspard Poussiu, Garrache.le Spagna,
le Titien, Giovanni Bellini, Mahuse, Jules
Romain, Giovanni Santi, enz...
De tweede zaal is bijzonderlijk prachtig
versierd. De zoldering, dagteekenende van
do XVII6 eeuw, stelt den slag van Lepante
vóór.
Aan den Noordkant van het Pallaza Colon
na heeft men de ICerk der SS. Apostoli.
Deze kerk werd in het begin der XVIII6
eeuw herbouwd en in 1871 geheel liersleld.
Het portaal, uitgevende op de Piazza SS.
Apostoli, dagteekentin de jaren 1500.
Onder het portaal, links, het gedenktee-
ken van den graveerder Giovanni Volpato,
door Canova (1807) rechts, een antieke
arend, in eene lauwerkroon, afkomstig uit
het Forum van Trajan.
Binnen de kerk, aan het einde links, heeft
men het graf van Paus Clement XIV6 door
Canova gebeeldhouwd. Verder heeft men
dan nog, de grafzerk, door Sixtus IV opge
richt aan zijn neef, Pietro Riario.
De zoldering is versierd met eene gewone
schilderij, de val der Engelen, welke noch
tans een machtigen indruk maakt.
In de onderkerk treft men het graf van
Raphael della Rovere, Vader van Jules II,
Onze vriend, M. Albert Claevs, van Lok
ren, die zich op het Vlaamsch Letterkundig
gebied reeds zoo wat in allo omstandighe
den schrijven, voordrachtgeven, enz., wist
te onderscheiden, li«-pft thans een nieuw
Vlaamsch gewrocht afgemaakt, 't Is een
tooneelsluk, een sociaal drama, geheel naar
het leven weergegeven.
Men weet dat de haarsnijderij te Lokeren
en te Zele veel werklieden telt. Welnu 't is
uit liet droeve leven der haarsnijders, dat
de koene Albert Claeys ons ©ene aangrij
pende schels afschildert.
Verleden week gaf hij in het Vlaamsch
Huis, te Gent, eene lezing van zijn libretto
en velo letterkundigen van naam, tooneel-
kundigen, dagbladschrijvers, enz., hadden
do uitnoodiging volgaarne aangenomen cn
kwamen luisteren.
Boer Nobels, de lield van het stuk, is
achteruitgeboerd en door allerhande te
genslagen gedwongen, moet hij zijne kinde
ren tehuis laten vellensnijden, om voort te
kunnen.
De oudste zoon is reeds ziek, de tweede
heeft meer goesting om soldaat en dan gen
darm le worden en do dochter, Clara, doet
alleen het vellensnijden voort, 't Steekt
Boer Nobels tegen, doch liet kan niet an
ders, 't is do eenige redplank...
Ten andere, do doktor, die den oudsten
zoon verzorgt, verwittigt Boer Nobels, dat
zijne dochter zich laten verleiden heeft...
Nieuwe ramp, tegenslag te meer...
In het 2® bedrijf zijn wij in eene andere
haarsnijderswoning, 6 j. later.Wij vinden er
Clara weder, met haren man en haar
zoontje. Ook Boer Nobels woont hier, daa
zijn hof afgebrand is. Wij zien het jammer
lijk leven van den armen knaap, die door
zijn steeds dronken stief vader onmenschelijk
mishandeld wordt en dezen moet helpen in
de snijderij van schoolgaan is er op zij
zesjarigen ouderdom reeds geen spraak meer,
De gendarm komt zijn vader bezoeken en
ter dier gelegenheid zegt de kleine Frans
een fabelken op, over een dronkaard die
vrouw en kind mishandelt...
De woorden van den kleine snijden door
het hart van Boer Nobels en zijne dochter.
Beiden barsten in snikken los. De zoon
Nobels, do gendarm, begrijpt.
Ilij vraagt aan zijn vader bij hem zijn in
trek te nemen, daar hij hier door den dron
kaard als lastdier behandeld wordt, doch de
edele man wil nietHij wil de kleine Frans
beschermen en zal blijven..,.
Als het gordijn voor het derde bedrijf op
gaat, bevinden wij ons ten huize van een
haas.
Boer Nobels is dezelfde niet meer, hij
wordt door eene hartziekte gekweld. Even
wel werkt hij nog mede in de maat van liet
mogelijke en met kleinen Frans, gaat hij hel
werk inleveren. Samen met zijne dochter
treden zij den winkel,tevens herberg,binnen
Er wordt over de familie Nobels gesproken
en de bazin, vraagt of de arme Frans reed:
goed medewerkt. Het moederhart van Clara
bloedt, hij het fcooren dier woorden en zij
snauwt haar toe, dat liet beter ware,' dal
haar man wat meer naar huis, en min ii
hare herberg bracht,en de kleine naar school
kon gaan.
De bazin beklaagt Fransken en beklaagt
Clara, en dan moet Nobels nogmaals liooren.
hoe zijne dochter in liet ongeluk gedompeld
werd. Dat is te veel voor Boer Nobels. Hij
zakt ineen en is een lijk.
M„ Claeys werd door al de aanwezigen
warm geluk gewenscht over zijn werk.
Allen waren het eens, om te verklaren, dal
er in het werk uitstekende, indrukwek
kende, roerende toestanden voorkomen, die
het tooneelwerk een machtigen bijval waar-
horgen. L. II.
Hoe menigmaal reeds lieeft men de katho
lieken het verwijt naar het hoofd geslingerd
dat zij de vijanden zijn van het onderwijs
Niets nochtans is valscher, en onze tegen
strevers dio deze woorden gedurig in den
mond hebben, liegen en weten dat zij lie
gen.
Wie heeft er in onze streken de bescha
ving en liet onderwijs gebracht? Zijn liet
niet die moedige geloofszendelingen, den H
Livinus, den II. Amandus, den II. Martinus
en meerandere, die ten prijze van hun leven
onze barbaarsche voorouders kwamen onder
wijzen
Nevens de kapel,die zij met eigen© handen
optimmerden, bouwden zij altijd eene school
waaruit de eerste stralen der geestontwikk
ling voortsproten. Zóó doen nog onze moe
dige missionnarissen, die, ovenals wij, gelas
terd worden en die ook in verafgelegene
streken hun leven ten pand stellen voor de
verheffing en onderwijzing van 't volk.
Is het niet in de kloosters dat de kiem der
wetenschap, ons door Rome en Athencn
overgelaten, bewaard en ontloken is. Nooit
zouden de handschriften en de kennissen van
den ouden tijd tot ons gekomen zijn, hadden
de monikken, met een engelachtig geduld,
deze geschriften niet ontcijferd en vertolkt.
Waren het de monikken Orthon en Ardoin
niet die het huidig alphabet hebben uitgevon
den
Alle de bijzonderste uitvindingen der mid
deleeuwen zijn toe t© schrijven aan.,, dom
pers.
Albert le Grand vond het kompas uitde
monik Roger Bacon liet buskruit Guy
d'Arrezo de zeven noten van het muziek.
Het warnn de monikken Lona en Baccarra
die de wetten der electriciteit uitvonden en
aanleerden. En reeds van over eeuwen on
derwijzen in 85 verscliillige talen, bijna in
alle landen der wereld, de geleerde orde der
paters jezuïeten.
Wie haeft er in ons land het onderwijs uit
gebreid? Sedert 25 jaren is er in deze vertak
king, zoowel als in andere vakken, eenen
vooruitgang gedaan, die vroeger sinds eeu
wen niet bereikt werd.
De beronp- en vakscholen zijn overal als
het ware bij tooverslag uit den grond opge
rezen en het degelijk onderwijs dat men er
geniet, doet reeds overal zijnen weldoende»
invloed gevoelen.
Alle deze gestichten zijn te danken aan de
edelmoedigheid van de katholieken, die ge
durig bewijzen geven dat zij niet tegen hel
enderwijs zijn, daar zij onophoudend hen do
grootste geldelijk opofferingen willen ge
troosten.
Waar zijn uwe schplen, heeren tegenstre
vers? War zijn uwe onderwijsgestichten door
nwo penningen gebouwd en onderhouden t
En juist gij die nooit eeneu cent hebt gt»
stort om het onderwijs uit te breiden of t©
ondersteunen, doet ons het verwijt dat wij
de vijanden van liet onderwijs zijn.
Huichelen, liet volk vleien, misleiden en
opmaken tegen alles wat goed en deftig is,
dat is de eerlijke rol die gij speelt.
Wij, wij beminnen het volk maar vleien
het niet.
Wij schenken aan liet volk daden en niet
ij dele woorden
Wij weten dat het beste middel om het
volk te veredelen en groot te maken liet
onderwijs is en wars voor allen laster en
verwijt zullen wij op den ingeslagen weg
voortgaan en alle middelen in liet werk stel
len om den geest van het volk met grondig©
en gezonde kennissen to verrijken.
Wekelijks zullen wij in ons Zondagnura-
mer eenen leergang van Yolhslnderricht
geven.
Voor het grootste getal der werklieden
eindigt alle onderwijs hij het verjaten der
lagere school. Onder dezen nochtans, vindt
men zeer begaafde en verstandige lieden, die
liet verre zouden gebracht hebben, hadden
zij de gelegenheid gehad zich op de studie to©
te leggen.
Waarom zoude de weetgierigheid dier
brave menschen niet voldaan worden?Waar
om zouden wij ons de moeite ontzien tien, in
duidelijke en verstaanbare woorden, de ken
nissen mede te deelen, die hunnen geest met
eene nuttige wetenschap zal verrijken
Daarom zullen wij in ons Zondagnummer,
te beginnen van de toekomends week, onzen
leergang aanvangen.
Wij zijn overtuigd dat dit welgekomen zal
zijn bij de talrijke lezers van De Volhsste?n.
Veel tijd en... broeken hebben wij op de
schoolbanken versleten, om de wetenschap
pelijke pillen dag op dag in te slikken.
Wij zullen in eene klare en duidelijke taal
onze beminde lezers bekend makeu met all©
wetensweerdiglieden die hen nuttig en aan
genaam kunnen zijn. Gansch do schepping
erdient onze bijzondere aandacht en door
inniger kennis van hotgeen wij rondom ons
ontwaren, zullen wij natuurlijker wijze ge
dreven zijn tot Dezen, die alles geschapen
haefj; en wiens almachtf wijsheid en goed
heid in alles uitblinkt. Cccli et terra enarant
gloriam Domini.
Vooraleer het geschapene te beschrijven
zullen wij eerst een woord zeggen van den
Schepper.
Leerzuchtige lieden volgt dezen leergang,
gij zult er nut en vermaak in vinden.
F.
Zaterdag 6 en Zondag 7 Januari, had voor
eene proppensvolle zaal en een deftig publiek
de jaarlijksche veitooning plaats, in de ru!m©
/.aal van liet klooster te Herdersem. De bur
gerij van de omliggende gemeenten was er
vereenigd, alzoo een blijk van genegenheid
gevende aan de steeds gunstig gekende too-
neelmaatschappij De Vriendenkring
Wij waren in onze verwachting niet t©-
leurgesteld, want zij hadden ons iets bijzon
ders, iets puiks voorbereid Zoo vergastten
zij ons op eon uitgelezen dramaDe
Vreemdeling met zedelijke strekking, wel
ke ons een echt tafereeltje onzer hedendaag-
sehe tijden voorstelde-, namelijk daarin toont
men hoe een ongelukkige werkman door de
verderfelijke leer der socialisten misleid, alle
evoel van medelijden verliest, ja zelfs aaQ
ijne heiligste plichten le kort blijftmaar
hoe liij eindelijk overwonnen door de goed
heid en de menschlievendheid van eeneu
vreemdeling, nadien zijn eigen broeder, tot
hetere gevoelens komt en vaarwel zegt aan
die bedrieglijke dwaalleer.
Ruimschoots was er gezorgd voor het ver
makelijke, iels waarin deze tooneclmaat-
schappij uitmunt. Zoo gaf gij op echt pret
tige wijze en tot eenieders voldoening ons ten
hoore liet Verloren Schaap, on do Nacht
wakers van Geeuweghem twee stukken vol
poetsen, grappen en geestige schetsen.
Maar vooral met uw Cirk Barnum
spant gij de kroon, want dit hebt gij op
meesterlijke wijze wedergegeven en hier
wil ik eene bijzondere melding geven aan uwr
welgeoefenden troep, die door zijne luimige
gebaren, zijne geestige zetten en koddige
sprongen al onze lachspieren in beweging
deed brengen,zoodat hel een lachen wras zon
der einde, on een langdurig handgeklap het
slot van dien pertigen en kluchtvollen samen
zang begroette
Waarlijk vrienden van Herdersem, gij hebt
er een handje van om ons te verzetten en
tranen te doen lachen gij kent het om ons
een aangename en verzettelijke avond te
verschaffen, gij haalt cr waarlijk eere van
Daarom sturen wij u een blijde wederzien
tot toekomende jaar.
Een toeschouiver^
