Kunstnieuws.
Brusselsche briefwisseling.
STRIJDKREET
EEN JUBELFEEST
IN HET VATIKAAN
De 10° verjaardag der Kroning
van Paus Pins X
HOE L06SEK.
ONZE HELDEN
Kl8SiBnarisseEvaE8c'üsuinaarKsT.30
BE VOLKSSTEM
26 EN 26 AUGÜSTI 1912
Ia Vlaanderen vlaamsch, zoo is de
kreet die wij thans hooren, het is ons
dierbaar recht, waar wij zoo zeer naar
Streven... Al door de vrije vlaamsche
gauwe, zien wij thans onze vrome voor-
Vaderen herdenken met vreugde wer
pen wij onze blikken op steden en
dorpen, die er het hunne toe bijdragen,
em feesten in te richten, ter eere, van
cnze vroegere vlaamsche helden, die
kulks waardig zijn Eere zij aan Aalst,
Waar men op zoo prachtige wijze de
tlag der Gulden Sporen gevierd heeft
Alsook aan vele andere vlaamsche (ste-
den en dorpen, waar men niet minder
gevierd heeft, ten einde dien heuglijken
dag te herdenken. Eere zij ook aan
Antwerpen, die zich waardig toont
onze vlaamsche Scheldestad te heeten
waar men op zulke meesterlijke en
roemrijke wijze herdenkt, - Hij die1
zijn volk leerde lezen Hij die ons
nauwer verbindt en ons leert kennen
uit welk Edel geslacht wij Vlamingen
voortspruiten, en hoe wij moeten too-
nen onze vlaamsche helden waardig te
zijn. Pit vlaamsche broederliefde bren
gen wij hulde, aan allen die zich opge
offerd hebben om zulke schoone feesten
ïn te richten, om zulke mannen als
Conscience te herdenken. Zulks ver
diend nagevolgd te worden, in heel ons
-vlaamsche land, om de vlaamsche her
ten er op te beuren, om te toonen, wat
en wie wij zijn want Rust-Roesthet
ïs betreurenswaardig, dat vele Vlamin
gen zich schamen hunne vlaamsche
moedertaal te spreken, en dat ook
velen aan hunne oude vlaamsche zeden
verzaken, omdat zij soms rijk zijn of
omdat zij een hoog ambt bekleeden, en
het zijn zij die ons zouden moeten voor
afgaan, het zijn zij, die de tolk zouden
moeten zijn van ons vlaamsch bestaan
onze taal en onze zeden, en maar al te
dikwijls zien wij dat zij er zioh niet om
bekommeren. Eh wel, dat zij zich op
richten, dat zij hun vlaamsche bloed in
hunne adren laten vloeien dat zij zich
verbroederen met al wat vlaamsch is,
dat zij onze fiere vlaamsche rechten
doen geldenen als wij dan werken
hand in hand, Eendracht bij Macht
dakzuilen wij misschien in de toekoihst
eens megen wezen, wat Vlaanderen in
het verleden vermocht dan zullen wij
KVl iuOilkion UvUüliWl BU)
onzen vurig verlangden droom eens te
«ien verwezenlijken De Eisch eeder
Vlaamsche Hoogeschool en zoo zal
onze strijd, machtig voortgestreden
worden voor onze fiere leus Voor God
en Vlaandrens reeht Laat óns dus
allen dapper zijde aan zijde staan, Gij
Studentengilden die de weg moet banen
met uw verlicht verstand, Gij vlaam
sche wachten met uw vlaamschen
taaien wil, Gij allen katholieke vlaa-m-
iche vereenigingen, in een woord al
die zich Vlaming heetStrijdt allen
moedig voor onze vlaamsche belangen,
Waar en hoe het ook moge wezen want:
In 't zuiden wemelt valsch verraad
Bat ons belaagt met saooden lasten
Hoe meer het zuiden ons versmaadt
tTe koener wordt ons wacht en vaster
Sluipt in het land de bastaardij
En maakte ze kruipers valsche knechten
Jn vlaandren vlaamsch dat willen wij
Wij Vlamings zullen daar voor vechten.
J. M. Hofstade.
in wit moirée-zijden toga met een rood ma-
zetta en stool bekleed, langzaam de Cappella
Sixtina binnen, terwijl achttien cardinalen,
met de roode Cappa omhangen, vergezeld
van hunne caudatari in rood-paarsen toog,
in plechtige proeessie volgden. Perosi zong
zijn eigen Tu es Petrus en machtig klon
ken de zuivere metalen stemmen door de
ruime Sixtijnsche kapel met haar prachtige
acoustlek.
In de kapel wachtten de Bisschoppen en
Protonotaren, de Uditoren der Rota en de
Generaals der reguliere Orden in het pries
terkoor de komst des Pausen af. De gezanten
van Belgié, Beieren, Brazilië en Chili, ver
tegenwoordigers der andere gezantschappen
bij den H. Stoel, Maltheseridders eu ridders
van het H. Graf, de Romeinsehe adel en
weinige geneodigden, damen en heeren, vul
den de overige ruimte. De dienstdoende
Zwiisers en Palatijnsche wacht zijn in groot
tenue.
Z. H. begaf zich terstond naar de treden
van het altaar, en bad het trappengebed met
den cardiriaal-celebrant mede, don eersten
door den Paus gecreëerden cardinaal, Z. Era.
Card. Merry del Val. Daarna nam de Paus
plaats op zijn troon, waar assisteerden hunne
Eminenties Card. Rampolla del Tindaro,
VivèsyTut© en Delia Vdpe.
Tredende oogenblikken waren er wederom
zeer vele bij deze greolsche plechtigheid.
Nog moer dan de koninklijke intocht maakte
diepen indruk het Credo, dat de gepurperde
Cardinalen, die zich om den Bisschop van
Rome in een breedon cirkel geschaard had
den, t© zamen met den Paus luid baden, zich
vereenigend in het ééne geloof volgens de
apostolische geloofsbelijdenis.
Dan de diepe stilte der Consecratie, toen
de bestuurders van Gods Kerk in kinderlijk
gelooven aan het Godsgeheim diep hunne
hoofden bogen voor den verborgen God onzer
onzer altaren. En als van een engelenkoor
uit de hemelsche gauw en zweefden toen door
de stille ruimte de zoet-vloeiende klanken
van het Gezegend Hij, die komt in den
Naam des Heeren Hosanna in Excelsis ge
volgd door een heerlijk schoon O salutaris
hostia, o heilbrengende Hostie, die de hemel-
deuron wijd openzet, geef kracht en hulpe
in den strijd En aller lippen baden mede
dezen vredigen engelenzang van Perosi
borsten bogen zich in ootmoedige aanbidding-
of hieven zich omhoog in heilig Godsver-
trouwën.
Eindelijk hog de zegen van den Paus. Fier
hief zich de flinke gestalte van Christus'
voren de Evangeliewoorden waren toegezon
gen Gij zijt Petrus, en op dezen steen
rots zal ik mijne kerk bouwen en aan U zal
ik de sleutels des Hemelrijks geven Met
machtige stem en grootsch gebaar zegende
de Paus in zijn volmacht als Stadhouder
Christi de geknielde menigte, die diepbewo
gen in ootmoed zich bekruiste.
In de Sixtijnsche kapel werd ter herden-
denking van den kroningsdag var. onzen
roemrijk regeerenden Paus Pius X eene
plechtige Hoogmis opgedragen.
Verleden jaar kon Zijne Heiligheid, door
ongesteldheid verhinderd, deze plechtigheid,
helaas niet bijwonen. Des te grooter was dit
jaar de vreugde van allen, toen zij zagen,
dat de Paus zich in zoo'n bloeiende gezond
heid mag verheugen. Hiervan was niet al
leen het gezonde uiterlijk en do opgewekte
stemming van Z. TI. het bewijs, maar ook
het volle, krachtige geluid, waarmede de
Paus na de H. Mis het Sit nomen Domini
benedietum aanhief en het Benedicat vos
omnipotens Deus, Pater el Filius et Spiritus
Sanclus mot zichtbare vreugdo en een lang,
uithalend Sanctus zong.
Door de palfreniers in roode kleedij en de
hoogwaardighoidsbekleeders van het Vali-
kaan voorafgegaan, schreed Zijne Heiligheid
Vakantie leergangen.
Aan de jeugd opvoeden opgedragen.
Wanneer men tegenwoordig de scho
lieren en de studenten gade slaat en ze
aan het redeneeren zijn, denkt men
voorzeker dat er ernstige vraagstukken
besproken worden handelende over
studie, kunst of wetenschap.
Nadert, men is verwonderd, die
toekomende mannen hooren de kans te
bespreken van een velokoers of ander
sport.
Eerste broekventjes nauwelijks kun-
jnende lezen zitten met een sportblad in
de hand en denken meer aan voetbal,
velokoers. automoblelkoersen zelfs
bokspartijen dan aan hunne leergan
gen.
Ziet ze op speeltijd, 't is velokoers
voetbal en in de afwezigheid van den
opzichter verdeeld in twee kampen,
groote rede—sport algemeene slag
't Huis is het niet veel beter, de gazet
in handen en gezien met koortsige
haast naar den eenen of den anderen
koordendanser of acrobaat.
Athene moet gedurig wijken voor
Sparta. Fijngevoelen en kunst bukt
onder brutaliteit.
De ziel wordt geofferd aan het lichaam
Niet dat we tegen redelijk sport of
gymnastiek zijn integendeel alles in
middelmate gelijk Ed. Picard zegt.
Wij vragen gezonde lichamen waar
kloeke ontwikkelde zielen in huizen.
•Nu is 't een overdaad de lichaams
sterkte gaat boven wetenschap en ken-
nis,alsof het gebrul van de leeuw boven
de zang der nachtegalen te verkiezen
te richten, dan aan een geleerde die tijd
en gezondheid zou verbruikt hebben
om menschenleyens te redden en te
verlengen.
Jonge lieden hebben gedurig de na
men van velorijders op de lippen maar
kennen de namen niet van Geleerden,
Dichters, Beeldhouwers, Schilders, die
Vlaanderens roem gemaakt en de we
reld door verspreid hebben.
Maar hoe daar verandering aan
brengen zult ge mij vragen. Door op
voeding 1 Bestuurders en leeraars van
alle sGhelen aan u die taak Ontrukt
de kinderen aan de sportplaag, ontrukt
ze aan de straat en met eenen aan alle
gevaren der ziel, leid ze onder het be
waak van een bekwame profesor de
wijde wereld in. Richt vakantielber-
gakben in. Dagelijksche wandeling
met verschillende leeraars handelend
over Natuur, Botaniek, plaatselijke
Historie, Oudheidskunde, Folklore enz.
leergangen in velden en meerschen
over bergen en dalen.
Ontwikkelt de leerlingen hun oogen
leert ze het schoone zien en gevoelen
en ze zullen het vuige verachten.
Gelukkig zullen ze genieten over het
minste, het kleinste, het nietigste in
chijn, maar een gassche wereld op
zijn eigen, die de Schepper zoo kwistig
in de natuur verspreid heeft, en waar
van zooveelen ontrokken blijven daar
z'er steke blind voorbijgaan bij gebrek
aan geoefende oogen.
Denkt gij ook dat indien de volks
huisvader een meerdere kuituur geno
ten had en gevoeliger was aan de
■schoonheid der natuur, hij min in de
herberg zoude vertoeven,min geld ver
teeren,min alkool verbruiken dus meer
gezondheid, geluk, welstand en zielge-
not genieten.
En de toekomstige huisvaders, het
toekomstige geslacht zijn de tegen
woordige leerlingen. Gelijk de Godde
lijke Meester en de Grieksche leeraars,
onderwezen indevrije lucht, in de volle
natuur, zoo ook zouden bevoegde pro
fessors uitstappen doen met de leerlin
gen en telkens over iets nieuws han
delen.
Bijvoorbeeld Een bezoek aan Lede,
de zachte lijn van heuvel en baan doen
opmerken, kouten ovèr het schoone der
velden het dichterlijke der beekjes
omzoomd van oude knoestige wilgen
in het water spiegelen
licht, schaduw en Kin™ <joea zien
handelen over het nut der vogoUnf;
overinsekten De bedekapellekens op
merken h t ontstaan van den bede weg
waarom hij gevestigd is bezoek aan
de kerk uitlegging over spitsbogenstijl,
schilderwerkenbeeldhouwwerken enz
In deze wandeling ligt alles begre
pen.
Men doet vooreerst aan footing sport,
t is gezondste men leert Natuur,
Schilderkunst, Beeldhouwkunst, Bota
niek, Dierenkunde, Oudheidskunde en
andere vakken te lang om te melden.
Andere dagen zou men besteden om
pachthoeven modelinrichtingen te be
zoeken. Verders Muzeums, Ateliers,
Werkhuizen, Fabrieken, Abdijen, Kloo
sters, Kerken, Kasteelen enz. enz.
Dit ware voorzeker een goed middel
om kunstgevoel bij de kinderen te doen
ontstaan en hun van veel nadeeligs te
onthouden tevens wordt het een nut
tige gezonde sportoefening die de leer
lingen met gretigheid zouden aanveer
den, en de ouders niet min. -
Deze zouden Hemel en professors
over deze goede ingeving bedanken,bij
zonderlijk als ze met een hoop bengels
zitten die een leven houden om er
hoorendul van te worden.
Ik spreek met ondervinding,
J. D. L.
neg onafgemaakt, maarzij biedt reeds
een der gezelligste wandelingen aan
der Brusselsche omgeving. Zij loopt
van aan de vaart, verbindt zich door
eene brug met de Van Praetlei, trekt
voorbij de statie van Schaerbeek. Tot
aan de Helmetbaan beeft de Lamber-
montlei langs weerszijden over 't alge
meen zeer nette gebouwen. Er staan 3
reien boomen, de vierde rei is versierd
met schilderachtige hofkens. Achter de
brug zijn er nog enkele gebouwen in
oprichting, maar van daaruit ziet men
het Justiciepaleis, de torens van St-Ma-
ria en van O. L. Vr. van Laeken. Aan
den voet vajj den Lambermontlei heeft
men het plein der spelen binnen kort
in te huldigen, de kom der plein wordt
in asphalte gelegd. De zijwegen van de
Lambermontlei brengen ons naar het
Josaphatpark. Boven de Gedachtenis
straat is degelijkleggingenkelgedaan,
de boulevard blijft achterwege, 't Is
spijtig hopen we dat hij weldra ge
heel zal voltooid wezen.
Vijvers, meeren, moerassen uit de
Brusselsche omgeving schijnen bestemd
om tot parken vervormd te worden.
Klagen w'er niet over.
Dit maal is het de oude vijver van de
Souvereinlei tusschen Audergem en
Boitsfort die vervormd is in een gezel
lig park, vroeger was het een zeer on
gezond moeras. In November was men
begonnen met de vervorming, nu
groeien de boomen, groenen de weiden
en grasperken verrukken het oog
nochtans er is te kort aan bloemen
Een nieuwe fontein, versierd met kunst-
matige rotsen, is voor Woluwe aange
legd, hare kokende wateren vermeer
deren het schilderachtige van dit ge
zellig hoeksken.
In'tOosten wordt het park door een
heuveltje overheerscht, waar bovenop
een kasteel staat. Een vaste brug over
de Woluwe, stelt in staat de Souverein
lei te bereiken. Al die wandelingen
rond Brussel kunnen we gemakkelijk
doen dank het uitstekend tramwegen
net dat we bezitten.
inblazen, ze doen beslissen, ze leiden
en er over onderhandelen. In het geheel
zijn de mislukkingen veel, veel talrij
ker dan de bijvallen.
De werkstakingen breken de uitwe
gen van den handel, die dikwijls vol
moeielijkheden zijn om te herstellen,
de handelsbetrekkingen hebben een
gruwel tegen den warrebroel en de
willekeurige onderbrekingen.
Beeldt men zioh in wat ramp het zou
zijn moest onze algemeene voert-
brengst met een tiende dalen er zou
een tiende der werklieden werkeloos
vallen en de bestaanmiddelen vernieti
gen van zoovele kleine huisgezinnen.
Ah 1 wat zijn ze schuldig, zij die de
werkstakingen verwekken en niet ver
der zien dan hun neus en niets anders
vertellen dan dwaas- en ongerijmdhe
den.
Werklieden, overweegt dat.
KOBE.
Men zou tegenwoordig gemakkelij
ker geld vinden, om aan een rugge-
kromden halsbreker een standbeeld op
Uit de hoofdstad ontvangen wij dit
schrijven
Zaterdag, 24 Oogst 1912.
We plodderen voort in regen en slijk
en zonder spotlach lm>gen we zeggen
De Zomer loopt op zijl. einde. De Herfst
komt vlug aan en de zwaluwen trekken
er al van door, op zoek naar nieuwe
zomerzonnestralen die wij zoo weinig
hebben gehad. Zondag morgen te 6 u.10
hebben wij in België, op 40 km. van
Brussel eene aardbeving gehad wij
weten er niets van matr in het waar
nemingsgesticht te Ukkel is het aange-
teekend. We hebben dus eene aardbe
ving gehad maar z'hetft zich heel be
tamelijk gedragen.
Te Brussel hebben wij ook eene Lam
bermontlei, ter eere vai hem die men
Dinsdag namiddag, bezocht ik bet
Elisabetgast-huis te Ukkel met den voor.
zitter van Sint Vincentius te Ukkel en
TheodoorDoric, den Belgischen Bre-
toenschen bard,zoo genoemd omdat hij
j -v België de luitenant was van Botrel.
Dit g»Gouwis in laatst modernestijl en
een modei-.on netheid, rijnheid, orde
en wetenschappelijk volmaaktheid en
is gelegen in een der «ohoonste en ge
zondste landschappen. Nu*ijn er 200
zieken van allen ouderdom, geacht
en stand. Er zijn kamers van 25 fr. po*
dag maar ook prachtige slaapplaatsen
aan 2,25 fr. en 3 fr. per dag.
De verkleefdheid der goede zusiers
heeft ons vooral getroffen. De overste
is baronnes de Broqueville, zuster van
onzen uitstekenden Eerste Minister, ge
holpen op bewonderenswaardige wijze
door 22 zusters en een groep met vrij
willige ziekendiensters van het werk
van St. Camillius,tusschen dewelke wij
de schoonste namen vinden van onzen
Belgischen adeldom. Ziedaar een ver
kleefdheid weerdig vermeld te worden
en waervan vele antiklerikalen in de
pijnlijke oogenblikken van het leven
gelukkig zijn zich te kunnen bedienen
De traditionneele kermis van O. L.
Vrouw ten Roode zal heden avond op de
Anneessensplaats geopend worden.
Over 300 jaar is die kermis ontstaan. In
de 16* eeuw stond de kapel van O.L. Vr.
ten Roode in de Andcrlechtstraat op
100 meters van de toenmalige stadsves-
tingen. Op einde Oogst kwam er uit
gansch het land volk toe om O. L. Vr.
te vereeren en hulp te krijgen tegen
cholera en buikloop. Dan hadden er
jaarlijks groote feestelijkheden plaats.
De Fransche revolutie schafte kapel
en kermis af, weder herhaaldelijk te
rug ingevoerd maar bepaaldelijk tot
stand gebracht sedert de laatste chole-
rauitbarsting in 1807. De Roode Maagd
staat thans in de kerk van O. L. Vr. ter
goeder Hulpe waar er veel beegangers
heenkomen.
Men leest ineen Brusselsch logieblad liet
volgend typisch feit
M. Max Hallet, roode schopene der stad
Brassel is een kerel die voor zijne socialis
tische princiepen nooit zou overstappen.
Het schijnt dus dat de grootste collec
tivist der Brusselsche gemeontebazen groote
eigendommen bezit tusschen de Groote en
de Kleine Espinotte. Schepene Hallet heeft
het zoo verre gebracht dat de gemeenteraad
onlangs d e opening stemde van groote bol
werken en leiën tusschen den steenweg van
Waterloo en de eigendommen van den rooden
millionnair.
Als bij tooverslag winnen dus de eigen
dommen van proletariër Hallet een zeer
groote meerdorwaarde aan.
Te dier gelegenheid beeft de Brusselsche
schepene-socialist nog eens zijnen eerbied en
zijne genegenheid aan het werkende volk
willen bewijzen hij doopte zijne drie bij
zonderste bolwerken als volgt
1°) Avenue du Pauvre Peuplc ofte Ból-
vard van den Errenxmen Werrekman.
2°) Avcxiue du Proletaire ofte Prolela-
renlei (met bijzonder voetpad voor de snul"
len).
3°) Avenue du Partage ofte Uitdeelings-
laarii m
Op deze laan zal men de proletavers op
rang zeilen den dag dat aH«s zal verdeeld
worden. En intusschentijd zal M. Hallet
de profijtjes binnenpalmen, ten ware hij ze
Ier beschikking -stelde van de algemeene
werkstaking voor algemeen stemrecht.
M. Picard heeft over de algemeene
werkstaking in een Antwerpsch
blad een zeer leerrijk artikel geschre
ven, waaruit deze enkele punten
ïn 't algemeen zijn het de beheerders
der syndicaten die de werkstakingen
Schepen in, te Antwerpen den 14 Septem
ber, naar Belgisch Kongoland
I. Apostolisch vikariaat van Belgisch Con.
gelandEE. PP. Maurits Guilmin, van
Waulsort, bisdom Namen Jozef Lestaeghe,
van Lokre, bisdom Brugge tlendr. Van
Erp, van Berchem (bij Oss), bisdom 's Herlo-
genbosch.
II. Prefektuur van Opper-KasaïEE. PP.
Emiel Bodart, van Oret, bisdom Namen Lo-
dewijk Diels, van Dessciiel, aartsbisdom Me-
chelen Pieter Van Uden, van Boxtel, bis
dom s' Hertogenboseb.
Vertrekken den 14 September uit Brussel
over Siberië naar China
I. Prefektuur van Zuid-Kansu EE. PP.
Alberic Baert, van Rumbeke, bisdom Brugge;
Felix Catfolis. van Leuven, aartsbisdom Me-
clielen Emiel De Vleeschouwer, vanJBorght,
aartsbisdom Mecbelen.
II. Apostolisch Vikariaat van Zuid-West-
Möngolië, Ortes EE. PP. August Delacre,
van Steene, bisdom Brugge Ernest Diolt-
jens, van Herenlliout, aartsbisdom Me.helen;
Omaar Wynant, van Woubrechtegem, bis
dom Gent.
Den 28 September
III. Apostolisch vikariaat van Middcn-
Mongolië EE. PP. Joris Tyberghien, van
Yper, bisdom Brugge Lodewijk Clacys,
van Antwerpen, aartsbisdom Mecbelen; Jozef
Vermeulen, van Beeck, bisdom Luik.
IV. Apostolisch vikariaat van Oosl-Mon-
goliëde eerw. paters Alb. Botly, van
Rukkelingen-aan-Geer, bisdom Luik, 3e ver
trek Arthur Segers, van St-Nikolaas, bis
dom Gent, 2e vertrek Marcel Van Durme,
van Balegem, bisdom Gent.
Schepen in te Genua den 15 October naar
de Philippijnen.
EE. PP. Karei Beurms, van Waasmun
ster, bisdom Gent Jozef Billiet, van Zolla-
gem, idem.
De E. P. Alfons Baeten, bestemd voor liet
vikariaat van Belgisch Congo, en de EË.
PP. Napoleon Nlameygh en Alois Hannes,
bestemd voor de Prefektuur van Opper-
Kasar, zullon de leergangen van tropisch®
geneeskunde volgen.
