OUO-HEIDELBERG
ONZE REIS NAAR ROME
'T EEN EN 'T ANDER
Eea moordenaar aanplioufa
Achttiende jaargang n' 215
Vrijdag (3 September 1912.
33 A. ca- 33 JLt A ID
nabij Marseille.
Doodelijk ongeluk te Brasschaet
2 CENTIEMEN HET NUMMER
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds, $3»
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE AALST
723, Steenweg van Waterloo, 723. j Kerkstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ, Van Nuffel-Be Qendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3* bladz. (de regel) fr. 0.50
4* biadz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1.00
Gemengd nieuws (per rogel) fr. 2,00
Recht. herstel 1. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Kunst is de hoogste, de echtste uiting-
van liet mensch-zijn, en daarom past
het de kunst in de mate van het moge
lijke, te laten meegenieten door de
werkende klassen. Hoevelen zijn er
niet, die van den Maandag morgen,
zeer vroeg, tot den Zaterdag avond,
zeer laat, altijd aan den ruwen arbeid
staan of met hoofd en borst voorover
liggen gebogen over hunne bezighe
den. Hoe gelukkig, hoe vveldoenend,
zoo zij zich des Zondags, in plaats van
zich steeds meer en meer te verstoffe
lijken en daardoor te verlagen en te
verdierlijken, in plaats van enkel ver
zot te zijn op duiven- of rijdersport, of.
erger nog. hun eenig verzet te zoeken
in alkooi te drinken of bier te zuipen
staat ons het woord toe, hoe ver
edelend, hoe opbeurend, zoo wij de
eenvoudigen van geest vergasten kun
nen op de schoonste voortbrengselen
van de kunst. Een der schoonste vor
men om die kunst aan 't volk mede te
deelen.oni er 't volk de vele schoonhe
den te laten van genieten, is onbe
twistbaar het tooneel.
Hoe spijtig dat op onze dagen het
tooneel in zoovele aangelegenheden
misbruikt wordt om in stede van het
volk op te wekken en geestelijk en ze
delijk schooner te maken, waartoe het
tooneel enkel en alleen zou mogen die
nen, het thans wordt aangewend om
het volk te verontzedelijken, door zijne
slechte driften en neigingen op te
jagen, en ernaar te streven om voor
alle misdaden en scbandebedrijven de
eene of andere reden te bepleiten
waardoor de ergste misdrijven ver
schoond worden.
Het is dan ook dubbel noodig dat
de katholieken van hunnen kant het
goede tooneel uit al hunne kracht hel
pen en steunen door woord en door
daad, door schrift en door geld.
Het hooge belang, de dringende
noodzakelijkheid om het goede tooneel
aan te moedigen werd helderstralend
aangetoond op het nationale congres
der katholieken te Mechelen, en voor
onze plaatselijke noodwendigheden,
meer inzonder op het zoo heerlijk ge
hikte coneres der katholieken te Aalst
in April 1911.
Het is niet voldoende op tooneel-
gebied u steeds te houden bij een zou
teloos blijspelletje of een al te luid
ruchtig, stormachtig en bloedig dra
ma, waar er onvermijdelijk dooden en
gekwetsten op het theater moeten val
len, en tevens ook veel bloed moet
stroomen. Zulke tooneelstukken behoo-
ren, tenzij op enkele uitzonderingen,
tot den ouden tijd. Met de steeds hoo-
ger komende ontwikkeling van ons
volk, zijn de eischen, de behoeften ook
geklommen in de kunslprodukten.
Hier te Aalst was men stilaan op
weg om den herhaaldelijk uitgedruk-
ten wensch in volle wérking om te
zetten. De groote aandrijver dezer 011-
gemeene kunstbeoefening was onbe
twistbaar de bevoegde, de talentvolle,
de eerwaarde pator Stracke. 't Was
vooral dank aan zijn initiatief, aan
zijn beleid, dat de stad Aalst op twee
jaren tijd de eer genoot twee stukken
van Vondel te zien opvoeren. Ook was
het met het oog op de kunstnoodwen
digheid van ons volk dat naderhand
het befaamde stuk Starkadd en het
even verkwikkelijke Flachsman
werden opgevoerd.
Het is in dien zin en op dien weg
dat er dient voortgegaan, opdat ons
volk naar het voorbeeld van onze
Noorderburen, stilaan ook een volk
van verstandelijke ontwikkeling en
geestelijke schoonheid, een volledig
cultuurvolk zoude worden.
Pater Stracke is nu spijtig genoeg
uit Aalst vertrokken, om zijn leeraars-
ambt uit te oefenen te Drongen, doch
dit belet niet, dat de tooneelkunstbe-
oefenaars voortgaan op den voorge-
lichten weg.
Zoo is er spraak van Oud-Heidel-
berg op te voeren, het meesterwerk
van Wilhelm Meyer Foster. Het stuk
munt uit evenzeer om zijne afwisse
lende en kleurrijke toestanden, als om
het zieleleven van de handelende per-
sonagies.
Schrijver heeft als leidmotief, eene
zielkundige stelling genomen. Hij doet
zoo eenvoudig weg, het dwaas-ver
keerde, het vaak-belachelijke uitschij
nen, in de manier waarop sommige
kinderen worden opgevoed. Dan
brengt hij het studentenleven voor den
geest, niet in schijn-schoonheid, maar
in de volle kracht van het werkelijk
bestaan en zonder dat hij er naar
zoekt of er bokkesprongen dient voor
te maken, teekent hij daar in enkele
lijnen, hoe het gemoedsleven van een
prins zelve door de strenge eischen
van een hoogadellijken stand, wordt
gebroken.
Oud-Heidelberg is een stuk van
groote letterkundige gehalte, vol afwis
seling en kleur. Toen het voor enkele
jaren ter Aalstersche schouwburg werd
opgevoerd, bekwam het een ongemee-
nen bijval.
Dit jaar wordt dit kunstgewrocht
andermaal ton uitvoer gebracht.
Op 6 en 13 October zullen de talent
volle tooneelspelers van het Land
van Pdem de hooge verdienste inza
melen, van hun aandeel te hebben
bijgedragen in de luisterrijke ontvou
wing van de innerlijke krachten van
ons Vlaamsche volk.
Het katholieke Vlaanderen is beslist
een grootsche toekomst te gemoet ge
gaan, Door zijne zedelijke en weten
schappelijke grootwording moet nood
zakelijk een algeheele stoffelijke ver
betering te voorschijn komen. En 't is
een heerlijk en prijzenswaardig werk
mede te helpen tot het bereiken van
dit grootsche doel.
V£aaBsche Sfudenfiestcon-
gPQSi Op 10 September hielden de
Waalsche studenten congres te Gilly. Meer
dan 400 studenten waren aanwezig-. Op de
af deelingen, in het. geven der verslagen,
muntten vooral de Brusselsche studenten uit.
Er heerschte buitengewone geestdrift. De
toespraken van Dr Volkschein van Duitsch-
iand en van Markgraaf de Jonghe werden
uitbundig toegejuicht. De Katholieke Waal
sche studentenbeweging zal mogelijk geroe
pen worden oiu het Walenland tot Christus
weer te brengen.
Ter eeretianSULeon Hubert.
Het arrondissement Philipville gaat de
Walcourt eene belooging op touw zetten ter
eere van M. Leon Hubert, op 6 October.
M. Leon Hubert was volksvertegenwoor
diger van Pliilippeville. van af 1896 tot 1912.
De vrienden die willen inschrijven voor
die betooging kunnen-zich richten tot M.
Notaris Cambier te Walcourt.
M. Leon Hubert zal als geschenk zijn
borstbeeld in witten marmer ontvangen.
Beslicht aan de Jagers en
aan de Spanners.- De Société
Ornithologique du Centre de la Belgigue
met het doel de sporen van uitwijking te be*
studeeren, heeft besloten een zeker getal
vogelen van ©enen ring te voorzien. Zij doel
©enen warmen oproep aan de Jagers en aan
de Spanners en verzoekt hun van wel te
willen medewerken aan deze opzoekingen,
met terug te sturen aan het Bureel der Uit
wijkingen M. August© Tant, 153, Statie
straat, Leuven, de ringen waarmede de door
hen gevangene vogelen voorzien waren, als
mede aan te duiden de plaats en den datum
der vangst.
De kosten zullen terugbetaald worden.
De ringen dragen voor opschrift Ornis-
Louvain en een volgnummer.
Pak dat vast. De Chronique
stuurt aan het adres van de jonge liberalen
die per force meowillen mot de algemeen©
staking, volgende harde woorden Het is.
niet genoeg heldhaftig te zijn, ge moet ach
ter u vele eenvoudige kiezers hebben, en
dezen bedenken zich alvorens een slag te
wagen. Het is om die waarheid al te zeer te
hebben vergeten, dat wij aan den vijand den
tijd hebben gelaten zich op een formidabele
wijze te verschansen.
Wij zitten dus heel sterk in onze schoenen.
We wisten het wel, maar het doet goed zulks
t'hooren verklaren door een tegenstrever.
Overvloed vac? druiven. De
oogst van de druiven in Italië is overvloedig.
Uit Italië worden or dagelijks volle koop-
warentreinen met druiven geladen, naar Bel
gië verzonden. De prijs der druiven is ook
zeer laag tegen andere jaren.
Een klooster van 2l«fl0©fr.—
Het trappistenklooster van Espirade-l'Agly
heeft meer dan een millioen gekost. Nu is
dit klooster met al zijne toehoorigheden open
baar verkocht en 't heeft juist 21.100 fr.
opgebracht. Do ex-burgemeester van Espira
de l'Agly, M. Aug. Pagnon, is er mee weg.
Vroeger woonden in zulke kloosters 100 tot
200 soms 300 a 400 menschen nu worden
ze voor een appel en een ei weggegeven aan
schatrijke logemannen, die er groote
meneer in spelen, geheel alleen. Is het
volk daar nu beter mee
Ba ItaBuaacnseBse ksatlBoBae»
ken. Er zijn in Italië 3018 katholieke
vereenigingen met 346.864 leden, waarvan
202.743 mannen, 48098 vrouwen, en 96.023
lieden onder de 18 jaar.
Er zijn 374 werkmanskringen met 104.614
leden daarvan zijn er57.870uit Lombardië,
18.950 uit Venetië en 6397 uit Sicilië.
Van die 104.614 katholieke werklieden
zijn er 67.466 uit do nijverheid en 37.658 uit
den landbouw.
In 1907 waren er 1303 landelijke kassen.
Er zijn buitendien 800 maatschappijen van
ouderlingen hijstand met 110.000 leden.
Twea nieuwe ftrsins. Op aan
dringen der katholieke Volksvertegenwoor
digers en Senators van Gent, heeft de heer
Minister van Spoorwegen twee nieuwe trei
nen ingericht, ten titel van proef, die te
beginnen met 1 October zullen beginnen
rijden.
De eerste is een lokaaltrein dio's Zondags
zal vertrekken uit 's Gravenbrakel om 18.36
en te Gent zal aankomen om 20.41.
De tweede is de trein Nr 2803, die 's Zon
dags niet rijdt, maar die alle werkdagen
's morgens vroeg uit Deynze vertrekt. Hij
zal voortaan uit Kortrijk vertrekken van
1 October tot 31 Maart om 5 u. 09 en van
1 April tot 30 September om 4 u. 11.
De vliegende brigade der policie van Mar
seille, heeft Woensdag morgend te St-Martin
de brau-b ij -Marseille, den Italiaan Jan Fer
rari aangehouden, die Zaterdag laatstleden,
den policieagent Dussaut, die hem wilde
aanhouden, met een revolverschot gedood
had. Ferrari hield zich sinds zijne misdaad
in den omtrek van Morignane schuil.
Een policiekommissaris en drie opzichters
gingen hem daar per automobiel opzoeken.
Zij ontdekten hem rond 9 ure op de baan van
Salon naar Arles.
De moordenaar herkende depoliciemannen
en wilde vluchten, doch eene behendige
zwenking van den auto bracht de policie in
de onmiddelijke nabijheid van den schurk.
Deze poogde alsdan van zijne revolvers ge
bruik te maken, doch vooraleer hij kon
schieten lag hij reeds onschadelijk ten gronde.
De ellendeling werd onder goed geleide
naar Marseille gebracht en er in 't gevang
opgesloten.
Een man onder den tram vermorzeld.
Gisteren avond, rond 9 ure, is tusschen
den Drijhoek en de Polygoon een schrikkelijk
ongeluk gebeurd.
Joz. Van Hemeldonck, 36 jaar oud, dok
werker, gehuwd en vader van twee kinderen,
was naar do paardenkoers geweest, welke
ter gelegenheid van de kermis hier plaats had.
Hij had verscheidene herbergen bezocht
en men denkt dat hij op hooger gemelde
plaats moet gevallen zijn, overvallen van den
vaak. In alle goval, werd hij dooreen rijtuig
van den electrieken tram overreden. De
wattman had niemand voor zijn rij tuig gezien;
het moet dus zijn, dat het slachtoffer ten
gronde lag.
Dadelijk, na den schok gevoeld te hebben,
stopte de wattman zijn rijtuig en men vond
het lichaam van Van Hemeldonck vreeselijk
vermorzeld ten groude liggen. Men heeft
alles bijeengebracht en in eenen zak naar het
doodenhuis van het gasthuis gevoerd,
Men verwacht het .park©* v
ZESDE BRIEF.
Zondag om 7,40 ure vertrekken wij uit
Milanen, na een goede nachtrust genoten te
hebben, 't Weder blijft prachtig.
Volgens den man der kunst komen we nu
aan een geval van hijzonderen aard Een
reiziger lijdt sedert nen tijd aan verkoudheid
der voeten. Intéressant, zegt de dokter, ici
il s'agit de trés bien poser le diagnostic. Ex
proevisis meritis waren de lijdende lichaams-
deelen reeds met ether gewassen en ingewre
ven geworden. De patiënt was op het punt
tot een straatremedie zijn toevlucht te nemen,
't ware geweest van alea jacla met hem.
Pols gevoeld, borst geklopt. Een flesch
Romanée van 87 zegt de dokter en 't is
gedaan.
We rijden juist Pavia op de Pó voorbij,
en bewonderen in 't voorbijvliegen het be
roemde Kartuizersklooster dier stad.
Mon premier est en Italië, mon second
en Espagne et le tout est un potage Door
zulke raadseltjes ziet niemand klaar, mijn
heer.
Op do weiden ziet men niets dan moerbe-
zieboomen. De bladeren worden geplukt
alvorens de beziën op den boom staan, en
dienen tot-het kwoeken van zijdevormen. Ook
kan het óog weiden op prachtige blauwe
wijndruifvelden. Bij de warmte die in den
reiswagen heerscht, begint er meer dan een
met tong en lippen sclinsüchtig te smek-
ken
Wij rijden langs den voet der Apennijn-
bergen die Italië in twee stroombekkens
snijden.
De bedienden der kliniek zetten hun onder
zoek voort.
Een zieke maagPakt bicarbonate in
moezelwijn, 't En is niet goed, fluistert mijn
heer Louis.
Vasten is't plan, man. Een maag is niet
als een rot ei, hoor
Maandag morgen.
Gisteren om 11.20 to Genua, Gênes la
Superbe, et Venise la Belle, aangekomen.
Ontbijt in de spijsz'aal der statie. Macaroni
op zijn italiaanscli gereed gemaakt met tomal-
tensaus, echte Gentsche stoof karbonaden, en
erwtjes, koud kalfvleesch met salade, aller
lei nagerechten en een flesch wijn. Dat heet
een 2de déjeuner. Bezichtiging der stadheer
lijk, heerlijk, de rijke stad aan de Middel-
landsche zee Wat een schilderachtige lig
ging De kerk der Aunonciatiè is zoo rijk en
zoo schoon dat ik het niet durf wagen ze te
beschrijven. Men heeft hier het beroemdste
kerkhof der wereld alsook crematorium of
oven voor lijkverbranding ook bezocht de
kathedraal, 't koninklijk paleis, enz. enz.
't Is Zondag. Al de winkels zijn gesloten.
Dit strekt tot eer der Italianen en tot stich
ting der Belgen.
Om 6,15 ure diner in de statie. Spijskaart:
Consommé aux patés d'Italie,
Bceuf braisé Gênoise,
Poulets rótis Salade,
Bavaroise,
Dessert.
Daarna in de beste stemming vertrokken
naar Rome, waar we aankomen Maandag
morgen om 8,15 ure. God zij dank 't Hoofd
doel onzer reis is bereikt. Wij zijn in do
Moederstad der gansche christenheid.
Iedereen schijnt er zeer gelukkig over.
Het weder is nog altijd uiterst aangenaam.
't Praat hier al italiaanscli.
Zeg Jef, help mijn pak eens wat dragen.
No, signore, non est assez caritata
Hoe kan dat anders. We worden er mede
gevoed Frittata, Salato raisto, Piatto del
Giosno, Costolletta di Vitello, Composta di
Frutta, Chanti al Fiasco, Arangiata, Dolce
Galdo, Gaffe Completo tegen una lira de tas
('t is gratis voor niet zoolang de voorraad
strekt
Na een kort ontbijt, trekken meestal de
Bedevaarders naar Sint Pieterskerk. Hier
moet ik de pen nederleggen, want zulke
prachtige gehouwen naar waarde beschrij
ven gaat mijne krachten te hoven. Zulke
kunstwerken beschrijft men niet, men moet
ze zien om er zich een denkbeeld van te kun
nen geven.
ZEVENDE BRIEF
Maandag avond.
Aangekomen te Rome te 8.15 ure 's mor
gens.
Na bezoek der St-Pieterskerk, rijtoertje
door de stad. Dat is nu werkelijk de stad der
burchten, zegebogen, bruggen, reusachtige
waterleidingen, tempels, Amphitheaters,
standbeelden. In alles wordt of werd ge
streefd naar reusachtige afmetingen, echt
amerikaansch. Daar tegenover voelen -wij
onze nietigheid juist als vóór het Justitiepa
leis van Rrussel en het reuzenbeeld der Ger-
mania op hel; Nlederwald, dat vele Aalste-
naars hebben bewonderd. Dat herinnert ons
het heidensclie Rome. Het eeuwenoude
christeneRome leeft in de beeldhouw werken,
schilderstukken enkerken van latere genieën.
Bezocht de Janiculus, berg van waarin
1870 de staatroovers den kanonsmond richt
ten op het Vatikaan om daarin den Paus te
beschieten. Pius IX gaf zich over om hel
bloedvergieten zijner zouaveh te voorkomen.
In St-Pieterskerk kunnen 54 duizend per
sonen. Er bevinden zich geene stoelen in die
kerk. Een honderdtal lampen branden rond
het graf van den H. Pelrus.
Wij kregen te bewonderen den mantel
dien Keizer Karei de Groote droeg, toen hij
hier in 't jaar 800 door den Paus, Keizer van
liet Westen werd gekroond.
Om de wereldberoemde mozaïeken te ver
vaardigen (dat zijn schilderijen bestaande uit
marmeren blokjes, tegen een gevestigd) heeft
men voor sommige 18000 verschillende
kleurschakeeringen moeien vormen.
We bewonderen het grafmonument vap
Clemens XHJ0, van Alexander VII0 dio den
zuilengang rond St-Pietersplein liet bouwen,
van Pius den VI, wonderschoon gehouwen
uit éér.en blok marmer van Carrara, een a
kolom uit den tempel van Salomon te Jeru
salem, het graf der laatste steearts, den steen
waarop Karei de Groote stond toen hij Keizei
gekroond werd in 't jaar 800, het graf van
Leo XIII.
In St-Pieterskerk heeft men draagbars
orgels, omdat er zoo ontelbaar vele altaars
zijn en de kerk te groot is voor één orgel.
Standheelden van Constantinusden Groote
en Keizer Karei den Groote, als verdedigers
van 't geloof (wonder prachtig) staan aan den
ingang der kerk en,op hot. St-Pietersplein,die
der Apostelen Petrus en Paulus.
Bezichtigd het fort St-Angelo, waar
vroeger 100 stuks kanon uitlagen. Een
onderaardsche gang verbond het Vatikaan
met dit fort.
De zuil van Trajanus,beslaat nu 1900 jaar.
Hoe zou Aalst eruit zien als de congreszuil
te Brussel zoo oud zal geworden zijn. In de
zoldering van de kerk St-Maria ter Meerdere
bewondert men zware versierselen, gemaakl
uit het eerste goud dat uit Amerika door de
Spanjaarden naar Europa werd overgevoerd.
Daar dezen die kerk onderhielden, schonken
zij het haar.
Hier ziet men ook het kribbeken waar het
kindje Jesus werd ingelegd te Betlehem. Al
de bedevaarders hieven vol bewondering
staan bij het beeld van Pius IX in zalig© be
trachting neergeknield voor het kribje. Men
toont ons verder het portret der H. Moeder
met het kindje, geschilderd door den Evan
gelist Lucas die schilder was en dokier.
Wij zagen nog de kolom die diende bij de
geeseling van Jesus, de kamer waar St-Pau-
lus, romeinscli burger, woonde en de kapel
waar hij mis las, de eerste afbeelding van
ons Heer gegeven door St-Pranistele aan
St-Paulus.
De kerk St-Jan van La tranen bezit hot
hoofd van St-Pioter en Paulus, eenigo vaan
dels gewonnen op de Turken in den slag bij
Lepanto, eenige deelen der tafel van het
laatsto Avondmaal, den put waaruit de
Samaritaanscho vrouw aan Jesus te drinken
gaf, het hoofd der H. Helona, moeder van
Keizer Constantinus enz.
Wij bezochten de Scala Sancta of hei
ligen trap, door don Heer meermaals beste
gen en door zijn H. Bloed geheiligd, In 326
werd die trap door de H. Helena naar Rome
overgebracht.
In de H. Kruiskerk zien wij den vinger
dien Sint Thomas, de ongeloovige, legde op
den Zaligmaker, twee doornen en eenen
nagel uit het lijden van Jesus alsook een
groot deel van het opschrift op het Ivruis van
den Zaligmaker, en drie stukken van het
echte H. Kruis.
Daarmede werd do zegen gegeven aan de
bedevaarders.
De Kapucienenkerk bevat het graf van
Pius IX die den wensch had uitgedrukt daar
te rusten, alsook dat van den H. Stephanus,
eersten martelaar. Hier zien wij don steen
waarop de H. Laurentius, levend gebraden
door de vervolgers, gelegd werd na zijnen
dood en onderscheiden zeer wel den omtrek
van het lichaam afgeteekend door de vlekken
van bloed en gesmolten vetstoffen voortko
mende van het lijk van deu H. Martelaar.
MorgenDinsdag, om 11 1/4 ure, ontvangst
bij Zijne Heiligheid.
M. De Valckenoor deelde ons zoeeven de
toelatingsbewijzen uit
Anticamera Pontificia,
Permessp per asslstere all' Udienza di Sua
Santita ^elgiorno 10 corr., all ore 11 1/4,
Dal Vaticano, 8 Settembre 191£.
II maestro di Camera
di Sua Santita
Le Signore in abito e velo negro.
I Signori in abito nero.
Voor ons zal, wat kleedy b^feft, uitzon
dering gemaakt worden. Reiskostuum zal
volstaan,
