DE OORLOG IN DE BALKANEN
Recht voor da Vuist
'I EEN EN ANDER
<s>
0
ID A OIO JL. A ID
Hunrse dagbladen
Soldatennieuws
Een Belgissfie Missienaris
door een tyier verscheurd
In BENGALEN (Mis).
Eene stoutmoedige
schurkenstreek
Achttiende jaargang n' S40
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Zaterdag 12 October I9I2«
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureeien van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. s® 4*
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
OLXSSTEM
BUREELEN t
TE BRUSSEL I TE AALST
728| Steenweg van Waierlooj 728. J Kerkstraat,
Telefoon 114
Bestuurder: J, Van Nuf'fel-De Qendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3* bladz. jde regel) fr. 0.50
4* bladz. (de regel) fr. 0.30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstel 1. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Welke zal de houding zijn der sche
penen tot de socialistische partij toebe.
hoorende rechtover de' werklieden en
bedienden van de openbare gemeente
diensten in de toekomende Algemeene
Werkstaking
Zullen zij aan hunne onderhoorigen
de toelating geven meê te staken
Zullen dus al de groote steden van
ons land en de belangrijke gemeenten,
waar zij hunnen schepter zwaaien, be
roofd zijn van gaz, electriciteit en wa
ter om maar die drij diensten op te
noemen Of zullen zij alle meewer
king in dat algemeen staken beletten.
De vraag werd meer dan eens ge
steld. Het antwoord is van groot be
lang, vooral voor de burgerij
En daar men langs verscheidene
kanten beloofd had de socialistische
schepenen desaangaande te ondervra
gen, neemt hun orgaan Le Peuple
den voorsprong en zegt in zijn nummer
van Donderdag 10 October 1912 hoe
hun antwoord moet iuiden.
<i Indien de algemeene werkstaking
losbreekt dan zal het de lout zijn, niet
van de socialisten maar van de Katho
lieke regeering. Niemand heelt het
recht de bedienden en werklieden der
openbare diensten te beletten op te
staan, op het gegeven teeken, indien
zulks het voornemen is, zoowel als de
werklieden der fabrieken, der groote
ondernemingen en der mijnen.
Ten andere socialistische schepe
nen ZETELEN OP DE STADHUIZEN NIET
OM DE BELANGEN TE VERDEDIGEN DER
BURGERIJ MAAR "WEL VAN DEN WERK
MAN ALLEEN.
En dat zullen zij uit het oog niet
verliezen
Allons, burgers, werkt maar meê,
gaat hand in hand met liberalen die
ue algemeene werkstaking ondersteu
nen. hand in hand met de socialisten.
Helpt ze uit al uwe macht. Gij de eer
ste zult hun slachtoffer zijn.
Zoo klaar een antwoord gaf Le
Peuple» nooit. Do burgerij is dus ver.
wittigd. Zij zal het ook wel onthouden.
AW
Onnoodig ze te noemen ze zijn allen van
'denzelfden kaliber.
Naar den aard van hetgeen ze aan hunne
lezers opdisschen kan men ze verdoelen in drij
groepen de zagers, de bladen van plezier
en dan ten derde de vurige of geestdriftige.
De zagers zijn zeer talrijk. En sedert den
2U Juni zagen ze gedurig aan maar altijd op
hetzelfde algemeen stemrecht, evenredige
vertegenwoordiging, verplichtend onderwijs,
algemeene werkstaking. Dat alleen en buiten
dat niets. Van tijd tot Tijd verschijnt dan nog
in hunne kolonnen 't een of 't ander van wat
vroolijkeren aard, om de lezers toch eens te
doen glimlachen, zij die zoo lang al zure we
zens dragen, en ook al een spotschrift ten
nadeele van den eenen of anderen politieken
vijand. Sedert ednigen tijd zelfs zien ze er
niet op,hunne politieke vrienden te beschim
pen.
Wat toch een gewoonte kan veroorzaken
Daar nevens treft men de bladen van ple
zier aan. Van alles vindt men er, uitgenomen
dat wai hun bestaan wettigtSport en thea
ter, diefstal en moord en daarbij een letter
kundig artikeltje om nen stoofpot rooder te
maken dan het hevigste vuur het kan. En
dat is al.
Sommige dagbladen vol geestdrift klaroe
nen maar gedurig aau om toch de wegge
vluchte soldaten van het liberale leger bijeen
te krijgen, 't Is een gekerm en geween om
steen en herten te breken. Van de dwinge
landij der Katholieken wordt geen woord
gerept. Van de verkwisting der openbare
gelden spreekt men niet eens. Van de schan-
dige uitbuiting van ons Land door een onbe
kwaam en allerslechtst landbesluur wordt
geen gewag gemaakt. Dat alles wordt nu uit
het oog verloren. Het eenigste dat die dag
bladen doen is achter de vluchtelingen loo-
pen. ze trachten in te halen en ze smeeken
Joch op hunne voetstappen te willen terug-
keeren «Miseremini mei - «Hebt medelijden
met ons, gij ten minste die onze vrienden
zijt en verlaat onze schoone blauwe vlag
niet.»
Ziedaar de toestand in dat groot, onover
winnelijk leger dat den 2® Juni de zon der
reghtvaardigheid over Belgie ging doen op
stijgen!
En weest niet verwonderd dat de bladen
der zagers en die der geestdriftige aanleiders
minst legers tellen.
De bladen van plezier worden meest ge
vraagd.
En hoe kan het anders
Welk dagblad kan er over Algemeen
Stemrecht, Verplichtend Onderwijs, Alge
meene Werkstaking enz., nog één gedacht
uitdrukken, één enkelen regel schrijven,
dien we niet honderdmaal hebben gelezen
Oproepen tot geestdrift maken na den
veldslag even min grooten indruk. Vóór den
aanval dan hoort men die volgaarne.
Maar na «ene nederlaag
Dat diegenen van politiek spreken die iets
nieuws te zeggen hebben.
Die enkele beschouwingen geven een juist
gedacht van heigeen er in de liberale pers
omgaat zij schetsen wonderwel de wanorde
die onder die troepen heerscht.
Wij moeten ook aan Gesar geven wat hem
toekomt en daarom bekennen wij rechtuit
dat zij niet van ons komen maar van een
liberaal blad.
't Zijn de beste vrienden die soms de waar
heid zeggen, hoe hard die dan ook klinken
moge.
Onze oaad-niBniste^s. Thans
zijn, na het overlijden van M. Beernaert, nog
drie der 6 leden van het katholiek kabinet
dat den 16 Juni 18S4, daags na de verkie
zingen, welke de liberalen aan de deur zet
ten, het liberaal ministerie opvolgden in
leven hel zijn de heeren .Woeste, toen mi
nister van rechtswezen J. VandonPooro-
boora, minister van spoorwegen en baron
de Moreau, minister van buitenlandache za
ken deze laatste trok zich uit het politiek
leven terug- en bekleedt, een post van be
stuurder der Nationale Bank.
Er waren gedurende de regeering van
Leopold II. negen eerste ministers M.M.
Rogier, Frère-Orban, d'Anethan, Malou,
Beernaert, de Smet de Naeyer, Van den
Poereboom, de Trooz en Schollaert.
Sedert den dood van M. Beernaert zijn er
nog drie in leven, namelijk MM. do Smet de
Naeyer, Van den Peereboom en Schollaert.
Sedert dat de katholieken aan het bewind
kwamen in 1884 zijn er 43 ministers ge
weest, namelijk
MM. Malou, Woeste, Jacobs, Beernaert.
baron de Moreau, Vandenpeereboom, gene
raal Ponlus, prins de Chimay, graaf de Mé-
rodo-Weslorloo, Thonissen, De Volder, De
Bruyn,generaal Brassine, de Burlet, Schol
laert, Begerem, graaf de Smet de Naeyer,
Nyssens, Mélot, baron de Favereau, Coore-
man, de Trooz, Van den Heuvel, baron van
der Bruggen, Liebaert, baron Surmon de
Volsberge, Francotte, generaal Cousebant
d'Alkemade, Davignon, baron Descamps,
Renkin, Delbeke, Helleputte, Hubert, gene
raal Hellebaut, Berryer, Leon de Lants-
heere, baron de Broqueville, Carton de
Wiart, Levie, Poulet, Van de Vyvere, ge
neraal Michel.
Belasting op reclaambor-
c'en. In de eerstvolgende zitting van
den Brabantschen gouwraad zal door elf
raadsleden worden voorgesteld een taks te
leggen van 5 frank op alle reklaamborden
en andere handelsplakkaten, uiet onderwor
pen aan het zegelrecht, geplaatst of uitgehan
gen op het grondgebied van Brabant.
De eigenaars van reklaamborden zullen
verplicht zijn het aantal en den aard derzolve
te doen kennen, met aanduiding van de wijze
van ruchtbaarheid die werd gebruikt druk
werk, schilderwerk, gleis werk, enz. Verder
zal opgegeven worden hoe de reklaam ver
luidt, wie de aanplakker of pachter is, de
oppervlakte van de reklaam, de plaats waar
z;j zal prijken, de duur der aanplakking, enz.
PBantaapdige melk. Dr Gu-
stav Kigler, uit Hongarië, heeft volgens de
Hongaarsche bladen, eene belangrijke uit
vinding gedaan.
Na zes jaren proefnemingen is hij er in ge
lukt eene kunstmatige melk te vervaardigen
welke voor samenstelling en voedingswaarde,
met de beste koeimelk gelijk staat.
Professor Kigler verklaart dat deze melk
uitsluitend samengesteld is uit plantaardige
stollen, vooral koorn, en met een zeer een
voudig machien kan vervaardigd worden.
Deze plantaardige melk zou maar do helft
zooveel kosten als koeimelk, is volkomen
wit, heeft een aangenamen smaak en is ge
steriliseerd als zij uit het machien komt-
Hut nieuws van do toekomstige mi
litaire hervormingen, dat wij verleden
Zondag hebben aangekondigd, wordt
door schier alle dagbladen overgeno-
Waarin die hervormingen zullen
bestaan, zullen wij waarschijnlijk maar
met den eerstkomenden zittijd te we
ten komen.
Men meldt uit Bengalen de dood van den
Eerw. Pater Stoffels S. J. overleden in den
nog jeugdigen ouderdom van 47 jaar.
Een tweede brief meldt de akelige bijzon
derheden over den dood van dezen .weerdigen
priester, die als slachtoffer is gevallen van
zijnen moed en zelfopoffering.
Ziehier in welke omstandigheden die missio
naris de dood vond
De eerw. Pater Stoffels met een andere
pater hadden hunne missie in een dorp, dat
sedert eenige dagen onveilig werd gemaakt
door de aanwezigheid van een tijger, die da
gelijks onverwacht te voorschijn trad en tel
kens een der inwoners, meestal kinderen
verscheurde. De schrik was overgroot tus
schen de bewoners en dagelijks kwamen in
de missie klachten aan van ongelukkige ou
ders, wier kind door hel monster verscheurd
was.
De eerw. Pater Stoffels, de woorden van
zijnen Zaligmaker herinnerende Een herder
geeft zijn leven voor zijne schapen nam
het moedig besluit ziet' tui het monster te
ontmaken, wat het ook kosten mocht. Na
de H. Mis gelezen te hebben, neemt hij zijn
tweeloopgeweer en begeeft zich naar de
plaats waar de tijger zich schuil houdt, naar
men dacht.
Hij is die plaats nog niet genaderd toen
de tijger eensklaps te voorschijn komt en op
den Pater toespringt, zonder dat deze op den
aanval voorbereid is. Het monster werpt hem
ten gronde, bijt hem verschrikkelijk in de
armen, rijdt hem de beenen open met de
klauwen en verscheurt hem het lichaam. Een
inboorling heeft van het ijzingwekkend voor
val gehoord en drijft door zijn geschreeuw
het wild dier op de vlucht.
De Eerw. Pater Stoffels, slachtoffer zijner
menschlievendheid, wordt naar demissie ge
dragen, waar hij verzorgd wordt en onmid
dellijk van de laatste HH. Sacramenten
wordt bediend. Na een nacht van vreeselijke
pijnen stierf de moedige missionaris met den
glimlach der voltrokken plicht op de lippen.
Als citoyen Vandervelde deze bijzonder
heden verneemt, zal hij misschion nog eens
gelegenheid vinden in de Kamer van Volks
vertegenwoordigers eenen uitval te doen
tegen deze heiden, die de logemannen zoo
deerlijk in den weg loopen.
TE SINT-PIETERS-JETTE
Woensdag avond kwam M. Meulemans,
wonende Brabantstraat, te St-Joost-ten-
Noode, in gezelschap van twee vrienden, per
rijtuig vau een uitstapje in den omtrek terug.
Het was ongeveer 6 1/2 ure, toen zij aan
den koetsier bevel gaven, te stoppen voor
eene herberg aan den steenweg van Wemmei.
M. Meulemans en zijn© vrienden traden de
herberg binnen, terwijl de koetsier op den
bok bleef zitten.
Eenige oogenblikken later kwamen twee
onbekenden buiten en zegden aan den koet
sier, dat M. Meulemans hem ook een glas liet
drinken.
De koetsier verzocht de kerels een oogen-
blik op zijn paard te letten en trad binnen.
Nauwelijks was de deur dicht, of de kerels
sprongen op het rijtuig en lieten de zweep
duchtig op het paard neerkomen. Het dier
vloog als een pijl vooruit en spoedig was het
rijtuig met de dieven verdwenen.
In der haast werd de policie verwittigd en
het signalement van rijtuig en paard in alle
richtingen rondgestuurd.
Donderdag had men echter nog niet liet
minste spoor gevonden, noch van het gesto-
lene, noch van de dieven.
De opzoekingen worden voortgezet.
Het leger van Montenegro.
Elk strijdbaar man is verplicht de wapens
te dragen van 18 tot 62 jaar dus heel zijn
leven lang. Heel de Montenegrijnsche be
volldng maakt dus deel van het leger, uitge
nomen eenigen die eene zeer hooge militaire
taks betalen.
In oorlogstijd kan Montenegro beschikken
over 40,000 a 45,000 soldaten, voeg daarbij
een honderdtal groote veldkanons er. 40 mi-
trailleuzen. Daarbij kan Montenegro nog be
schikken over elf kleine bataillons, bijzon
der bestemd om de orde te handhaven in het
land en de grenzen le bewaken.
Een bestendig leger is in Montenegro bijna
onbekend de wacht van den koning, (113
man te voet en le paard), 4 schoolafdeelin-
gen, elk 250 man tellende en daarbij nog
eenige schuttersafdeelingen.
Het leger van Turkije.
Montenegro zal te strijden hebben tegen
eenen overmachügen vijand.
Turkije heeft aan de Montenegrijnsche
grens de 24stö legerafdeeliDg gestuurd, die
Scutari als middenpunt heeft, en een totaal
telt van 12,000 manschappen. Daarbij bevin
den zich in de nabijheid belangrijke afdeelin
gen die, in lijd van nood, elkander kunnen
hulp en bijstand bieden.
In Macedonië alleen bevinden zich reeds
voor den oogenblik 280,000 Turksche solda
ten.
Op do grens van Servië hebben ook reeds
250,000 of 300,000 Turksche soldaten post
De Turksche mobilisatie is bijna geëindigd
in Europa. Maar nu gaat de mobilisatie be
ginnen in Aziatisch Turkije. Van daar moe
ten er nog 150,000 of 200,000 soldaten
komen.
Men schat dat, binnen weinige dagen bet
totaal der Turksche troepen', buiten de re
servisten, zal beloopen tot 400,000 man op
het oorlogsterrein.
Woelige Studenten in Turkije
De studeerende jeugd van Cons tan tïnopel
had vóór eenige dagen eene betooging ge
houden waar met te veel geweld te werk
werd gegaan. Zij bestormden het paleis van
den Sultan en moesten door de troepen uit
eengedreven worden. De minister van oorlog
heeft gemeend dat zulke geestdriftige jonge
lingen beter in de rangen van het leger staan
dan op straat ruzie te maken.
Daags nadien werden allen binnengeroe
pen.
Pogingen der Mogendheden
Antwoord van Turkije
De afgezanten van Rusland en Frankrijk
hebben gisteren nog voetstappen aangewend
te Constantinopel, opdat de oorlog zich niet
verder zou uitbreiden en men aan Macedonië
de volledige onafhankelijkheid zou schenken,
Turkije heeft daarop geantwoord, dat het
daarin wil toestemmen, op voorwaarde dat
de bondgenooten seffens ontwapenen.
Schoone vaderlandsliefde in Bulgarië
In dat land moet een onbeschrijflijke geest
drift heerschen.
Overal worden Komiteiten gesticht om de
familien bij te staan waarvan de vader of de
zoon onder de wapens werd geroepen. De
studenten van de scholen van middelbaren
graad hebben een bijzonder legioen gevormd
dat ter beschikking staat van de militaire
overheid. Andere jongelingen, uit de studee
rende jeugd, van rijwielen voorzien stellen
zich ter beschikking van het Roode Kruis.
Dubbelzinnige handelwijze.
Een Bulgaarsche Staatkundige heeft ver
klaard dat het handhaven van den vrede nu
totaal onmogelijk is geworden. Hij voegt er
bij dat het zeker en vast is dat Rusland en
Oostenrijk den oorlog konden beletten had
den zij gewild. Maar beide landen hebben ge
weigerd en wenschten zelfs den oorlog, met
de hoop. van de algemeene ruststooring te
kunnen gebruik maken om hun grondgebied
nog wat verder uit te breiden.
Eene laatste poging van Servië.
Servie heeft het aanbod der Europeesche
Staten van de hand gewezen. Van den ande
ren kant heeft de Minister van Servië te Gon-
stantinopel aan den Sultan een ultimatum
afgegeven waardoor de volledige onafhanke
lijkheid wordt gevraagd van Oud-Servië.
Men verwacht zich aan de oorlogsverklaring
vóór toekomenden Zondag.
De toekomst is zwart.
Men seint uit Belgrado dat hier ook de
oorlog wordt aanzien als onvermijdbaar. De
traagheid der mogendheden en daarbij de af
gunst tusschen Rusland en Oostenrijk zijn de
schuld van alles. Ten andere Servië is gereed
en wacht enkel dat zijne bondgenooten hun
ne mobilisatie voltrokken hebben, om den
aanval te beginnen. Zij zouden dus Turkije
langs vier kanten gelijk bestormen.
In Griekenland.
De Koning is verleden Woensdag te 9,30
ure,van den avond te Athenen teruggekeerd.
Nog nooit werd hij met dergelijke geestdrift
bejegend. Eene ontzaglijke menigte leidde
hem in stoet naar zijn paleis onder de kre
ten Leve de Koning - Leve de oorlog
Grieksche schepen losgelaten
Rusland en Dnitschland hebben lievig ver
zet aangeteekend te Constantinopel, tegen de
handelwijze van Turkije dat allerhande koop
waren ook Duitsche en Russische in beslag
neemt, omdat zij varen onder Grieksch pa
viljoen, en zulks, wanneer de oorlog met
Griekenland nog niet is verklaard.
Engeland heeft dezelfde bemerking ge
maakt en aan Turkije doen inzien dat zulke
handelwijze gansch onrechtvaardig is. Daar
kwam spoedig antwoord dat de Grieksche
schepen, met vreemde koopwaren of voor
den vreemde bestemd, hunnen weg mochten
voortzetten.
De Fransche Drukpers
De Fransche dagbladen meenen dat nu nog
de algemeene vrede bewaren een waar mira
kel zou wezen.
Talrijke dagbladen betreuren dat Frank
rijk zijne troepen in Marokko Jieeft gestuurd
en dus moeilijk in deskomend geval, hier
handelend zal kunnen optreden.
Eene overwinning van Montenegro
Men meldt dat de versterking van Djet-
chitch door Montenegro werd ingenomen.
Deze troepen begonnen den aanval Don
derdag morgen. Tc elf ure werden de Turk
sche batterijen tot zwijgen gedwongon. Offi
cieren en troepen geven zich over aan de
Montenegrijnen die zich ook van vier kanons
moester maakten. De vlag van Montenegro
prijkt op het vorsterkt kasteel van Djetchich.
Daarna hebben de zegevierende troepen de
Berana overgetrokken.
Het nieuws van die overwinning wordt
officieel bekrachtigd door oen telegram van
generaal Martinovitch, bevelhebber van Dul-
cigtio. Hij voegt erbij dat sedert dio inneming
een groote veldslag is aangevangen hij de
stad Touzi en dat de Montenegrijnen nu van
uit de hoogte van Djetchitch, hunnen vijand
kunnen beschieten.
De koning heeft gedurig op het slagveld
geweest en krijgt van alle kanten telegram
men van gelnkwenschen.
Aanval der Bulgaren
De Bulgaren hebben de Turken aangeval
len in de nabijheid van Sogoutchouk en te
Jonklepe. Zij hebben hunne grenstroepen
versterkt en de Turken hebben hetzelfde ge
daan.
Aanval der Grieken
In den nacht van 7den hebben Grieksche
soldaten eenen aanval gewaagd tegen den
Turkschen post van Bogazitza. Men kent nog
geeno nadere bijzonderheden.
En de Zwarte Zee
De oorlog tusschen Turkijë en Montenegro
zal geen groot gevolg hebben op den handel
tusschen de natiën. Maar indien die oorlog
zich uitbreidt, dan zal Turkijë waarschijnlijk
do Dardanellen sluiten. En dat ware erg. Dan
zouden er in den graanhandel groote verlie
zen kunnen zijn.
Bericht uit Weenen.
Vozgens een telegram uit Weenen ver
wacht men zich te Constantinopel aan de
oorlogsverklaring van Griekenland, Bulgarië
en Servië voor vandaag, ten laatste. De mi
nister van Griekenland heeft sedert Donder
dag Constantinopel verlaten.
Heldhafige handelwijze.
(Officieel) In den grooten slag der Monte
negrijnen tegen de Turken werd het kanon
dat den aanval moest beginnen gepointeerd
of gemikt door Prins-Pieter zelf, zoon van
den koning, kapitein der artillerie. Van den
vroegen dageraad bevonden zich koning Ni-
cola as,de prins Hyrko on de officiers van den
staf op den berg Florilza, van waar zij de
beweging der trogpen gade sloegen. Bij het
eerste kanongebulder stond de Koning recht
en maakt» het teeken van het H. Kruis de
militaire muziek speelde het nationaal hym-
nus en hot tweegevecht tusschen de vijande
lijke korpsen begon.