DE OORLOG IN
DE BALKANEN
DE ZAAK PBOVO
'T EEN EN 'T ANDER
Achttiende Jaargang n' 242
Dinsdag 15 October 1912.
ABONNEMENTEN!
DAGBLAD
Bestuurder: J. Van Nuffel-De Qendt.
Mogen de liberalen
nog gelooven
Eene familie verstikt
te St'Deöis (Frankrijk).
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. fgt
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. fgl
BUREEL-EN
TE BRUSSEL I TE AALST
I28i Steenweg van Waterloo, 723. I Kerkstraat,
Telefoon 114.
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3* bladz. (de regel) Ir. 0,50
4* bladz. (de regel) Ir. 0,90
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,0(1
AANKONDIGINGEN a
De feiten geven een klaar antwoord.
Geen enkele liberale kandidaat mag
nog op een politiek mandaat aanspraak
maken, indien bij zijne kristene plich
ten kwijt. Al de inrichtingen van libe
ralen aard, hunne pers, hunne asso
ciaties, hunne propaganda stellen zich
aan als vijandig met het Geloof.
Die dagbladschrijvers en redenaars
die beweren bet Geloot in vrede te la
ten, leveren, zoo wel als de andere,
eener, onverbiddelijken strijd tegen de
kristene Kerk, tegen de katholieke
scholen, tegen alle geestelijke instel
lingen, tegen de geestelijkheid zelve.
Zij weten nochtans wel dat hun aanval
slechts voor doel heeft die waarheden
te ondermijnen, waarvan die instellin
gen en die personen de uiting zijn.
Een weinig koelbloedigheid zou
nochtans aan de liberalen doen ver
staan dat zij groot ongelijk hebben
hun oud programma van verdraag
zaamheid en gematigheid te verscheu
ren alhoewel bet reeds zoo dikwijls
werd onder de voeten getreden. Maar
fanatieken redeneeren niet, zelfs al zijn
zij vrijdenkers, en daarom gaan zij alle
palen te buiten. Zoo zag men ze kaar
ten opmaken om de kloosters als een
openbaar gevaar aan te klagen.
Zij hebben zich wel gewacht op die
kaarten te vermelden dat de drij vier
den der kloosterorden zich kebbeu toe
gewijd aan het onderwijs der kinderen
en der jeugd, of aanwerken 'van lief
dadigheid, en dat bet overblijvende
vierde grootendeels bestaat uit kloos
terlingen die voor de gewone geeste
lijkheid zeer kostbare en behulpzame
medewerkers zijn; dat, voor de overi
gen iedereen toch het recht heeft boet
vaardigheid te doen en te bidden voor
degenen die van bet gebed niet hooien
willen.
Talrijk zijn de Belgen die naar
waarde weten te schatten wat al dien
sten aai; de Kerk, aan de maatschappij
en aan de familiën die kloosters bewij
zen, op dewelke de liberalen het had
den gemunt.
De kloosters exploiteeren de kin
deren, in plaats van ze te onderwij
zen. n
Is 't mogelijk Het openbaar on
derwijs wordt eene exploitatie van het
oogenblik dat het door katholieken
wordt gegeven Moet men de groote
onbaatzuchtigheid niet bewonderen
van die kloosterlingen, die zonder de
hoop te mogen koesteren van de men-
schen ooit eone belooning of dankbe
tuiging te ontvangen, de weldaden der
kristene opvoeding verspreiden
«De kloosters stellen eene oneerlijke
mededinging daar voor den bandel
En indien de kloosterlingen in de
wijde wereld gebleven waren en zich
daar uitsluilelijk op den handel had
den toegelegd
De kloosterlingen beletten de nij
verheid
Bloeit de nijverheid in ons land nu
niet beter en meer dan ooit Op welke
manier beletten die kloosters de nij
verheid?
De klerikalen willen twintig mil-
lioen aan de kloosters geven
Waarom dan als men u 20,000 fr.
aanbood indien ge zulksbewijzenkont,
waarom trekt gij u terug Twintig
duizend lranks nochtans, dat was de
moeite waard.
Weg met bet gespuis der kloos
terlingen
Den naam geven van gespuis aan
lieden, wier levenswijze eene levende
les is en die nauwe betrekkingen
hebben met talrijke en eerlijke fami
liën, zulks alleen is voldoende om af
keer in te boezemen aan vele deftige
lieden zelf aan diegenen, die totaal
aan alle politiek onverschillig blijven.
En het is waarlijk te verwonderen
dat er onder onze tegenstrevers geen
gematigde geesten meer aan te treffen
zijn, die aan de goddeiooze vooruit-
strevers zullen doen verstaan dat men
in een land van gematigheid, lijk het
onze, zekere palen nooit ongestraft te
buiten gaat.
Helaas Die baanwijzers treft men
in het vijandelijk kamp niet meer aan.
Alle buitensporigheden zijn op voor
hand toegelaten, van 't oogenblik dat
zij tegen den Roomsch Katholieken
Godsdienst gericht zijn.
De vraag stellen of een liberaal op
onze dagen nog mag gelooven, is ze
tevens oplossen.
Zoo slecht niet. Wanneer in
China een zieke sterft, betaalt de familie
geen knop aan den geneesheer.
De Chineezen hebben de dokters er aan
gewoon gemaakt dezen enkel in geval van
genezing te betalen. Hoe spoediger de ge
nezing, hoe meer de dokter rekenen mag.
De geneesheer is meerders verplicht boven
z'n deur een ontstokens lantaarn te hebben
met doorschijnend glas waarop het getal
zieken is aangeduid dat hij in 't loopende
jaar heeft laten sterven.
EBe mist te Londen, Londen
was gisteren weer geheel in een dikke met
schoorsteenroet en rook vermengde mist
wolk verzonken, waardoor het verkeer ook
weer groote vertraging onderging. Zoo werd
bij do westminster Bridge urenlang een heele
file tramwagens opgehouden. Verschillende
werklieden en zakenlieden werden daar lee-
lijk door gedupeerd. Ook hingen er zulke
zware mistwolken boven de Theems, dat de
scheepvaart geheel moest gestremd worden
en het werk aan de haven ernstig bemoeilijkt
werd. Het 6® on 7® flotilje torpedojagers zag
zich genoodzaakt binnen te varen en kon niet
naar het terrein der manoeuvers vertrek
ken.
Zes Bc©iowïaS© rijken. Op het
oogenblik dat een groot deel van Fransch-
Kongo naar Duitschland overgaat, is het niet
van belang ontbloot de volgende statistiek,
opgemaakt door Petermann's aardrijkskun
dig bulletijn» mede te deelen, betreffende de
koloniën van enkele Europeesche mogend
heden
Groot-Britannië bezit 30 millioen vierkante
kilometers koloniën, met 350 millioen inwo
ners Rusland, 17 millioen vierk. kilom. en
28 millioen inwoners Frankrijk, 6 millioen
vierk. kilom. en 46 millioen inwoners
Duitschland 2,5 vierk. kilom. en 12 millioen
inwoners; België, 2,4 millioen vierk. kilom.
en 20 millioen inwoners en Nederland, 2
millioen vierkante kilometers, met 38 mil
lioen inwoners.
ViscS?uaGD@st. De regeerïng heeft
een zeer belangókkend verslag ontvangen
over een nieuwen tocht, door de visschers
van De Panne, Oostende en Zeebrugge aan
de Afrikaansche kust ondernomen. In de
Arguinbaai, aan de Westkust, en die eene
uitgestrektheid heeft van ongeveer 30.000
vierkante kilometer,is er zulke overloed van
visch, dat de bemanning eener sloep, in een
enkelen dag 35.000 kilos visch in hare net
ten heeft opgehaald. Men zou daar dus eene
echte vischmijn aangetroffen hebben, welke
met niet al te veel kosten eene overvloedige
opbrengst zou kunnen leveren.
De metser Eduard Laroche, oud 37 jaar,
was over eenige jaren met de werkvrouw
Germaine Escassut getrouwd, en uit dien
echt was een kind gesproten.
Het gezin was, dank spaarzaamheid, er in
gelukt een huisje te laten bouwen, en Zondag
gingen zij hetzelve betrekken, ofschoon de
muren nog vochtig waren. Men stak de stoof
vol kolen en men ging slapen, zonder er op
te letten dat de sleutel der stoof toegedraaid
was.
Geburen zagen de familie Laroche niet
meer en werden ongerust. De commissaris,
verwittigd, deed de deur der kamer open
breken en een verschrikkelijk schouwspel
vertoonde zich aan zijne oogen. De drie lijkon
lagen nevens elkander, op het bed. In een
hoek lag de kat ook dood. Allen waren door
verstikking overleden.
De lijken der familie Laroche zijn naar het
doodenhuis overgebracht.
Nadre bijzonderheden
Aangeslagan kleederen.
Zaterdag morgend heeft, op bevel van den
heer onderzoeksrechter Lamproy, de adjunct
opziener heer Ooms, ten huize van Richard
Vergouts, Cronjestraat,28,Borgerhout, twee
regenmantels en eenen overjas in beslag ge
nomen. Deze kleedingstukken zijn ter griffie
nedergelegd.
Zaterdag middag werd opnieuw bij een
hoogdringend bevel van den onderzoeksrech
ter heer Lamproy, tot eene nieuwe huiszoe
king overgegaan door den adjunct-opziener
heer Ooms, ten huize van Richard Vergouts.
Ditmaal werden al zijne kleedingsstukken,
zelfs de schoenen aangeslagen, en naar de
griffie overgebracht.
De baard van Richard Vergouts
De coiffeur van Richard Vergouts, te
Edeghem, heeft dezen morgend, aan den
heer onderzoeksrechter verklaard, dat
Richard den 25 September bij hem gekomen
is, zeggende Snijdt mijn haar,en doe ook
heel mijn baard af.
'k Zou dat niet doen, ried de coiffeur
aan, gij staat zoo goed met uwen baard.
Richard heeft zich laten overklappen.
De coiffeur voegde er bij, dat hij bad
hooren zeggen, dat Richard zijnen baard wat
had laten afknippen bij eenen baardscheer
der van Bouchout.
Richard werd met den coiffeur geconfron
teerd, en herkende de echtheid van dezes ver
klaringen.
De advokaten der Vergouts.
Twee advokaten hebben zich gelast met de
verdediging van Gaston Vergouts. Het zijn
Mr Muls, en Mr O. Van Kesbeeck.
Meesters Bernard en Verspeyen hebben de
verdediging van Richard Vergouts op hen
genomen.
Mad. 6. Vergouts spant een proces in.
Mad. G. Vergouts heeft een proces inge
spannen tegen den uitgever van de post
kaarten, waarop de villa van Gaston te
Edeghem staat afgebeeld, met de portretten
van Gastons vrouw en schoonmoeder.
Op bevel van den procureur des Konings,
zijn de clichés van die kaart aangeslagen.
Mr Van Lil is de advokaat van Mad.
Vergouts.
Eene beslissende poging.
Zooals wij het Zaterdag reeds schreven
moest er Maandag eene beslissende poging
gewaagd worden, om de waarheid te ver
nemen. Er zouden namelijk eene gansche
reeks hoogst belangrijkekonfrontatiën plaats
hebben.
Gaston Vergouts heeft aan zijne vrouw een
brief gezonden, waarin hij haar laat weten,
dat hij zinnens is Maandag volledige verkla
ringen te geven aan het parket ten einde den
sluier welke over de zaak Provo ligt geheel
op te heffen.
Gaston Vergouts schreef ook nog, dat hij
geheel onschuldig isaan de misdaad en dat
hij de moordenaars zal noemen.
Waar is de ring
Men weet dat op het oogenblik zijner ver
dwijning, M. Provo aan een der vingers
eenen kostbaren ring droeg. Die ring werd
bij de ontdekking van het lijk niet terugge
vonden. De lieer onderzoeksrechter Lamproy
had twee gendarmen gelast, nabij de plaats
waar het lijk gevonden werd, die ring op te
zoeken. Die opzoekingen hebben geenen uit
slag gehad.
De bewakers van Gaston Vergouts
Er was in sommige bladen gemeld gewor
den, dat Gaston Vergouts zich met gevangen
bewaarders vermaakte. Hij speelde met hen
met de kaart en hij zou zelfs ziekelijk gewor
den zijn. Onze inlichtingen laten toe dit te
logenstraffen. Gaston Vergouts is niet zieke
lijk en heeft met gevangenbewaarders niet
met de kaarten gespeeld. Hij is wel aan eene
bijzondere waakzaamheid onderworpen, die
waargenomen wordt door gevangenbewaar
ders en tevens door opgeslotene personen,
die maar eenige dagen in het gevang moeten
doorbrengen.
Hatelijk
De nieuwsgierigheid van de menigte is in
sommige gevallen ton strengste af te keuren.
Sedert verscheidene dagen staan er voortdu
rend eene menigte gapers in den omtrek der
villa van Gaston Vergouts to Edegem. Men
begrijpt dat zulks pijnlijk is voor de reeds
zoo diep beproefde familie. Wat meer mensch-
lievendheid zou hier niet schaden.
De policie zou hier wel doen een oogje in
't zeil te houden en die hatelijke nieuwsgieri
gen wat op afstand van de villa te doen blij
ven. De familie Vergouts kan bijna hare
woning niet meer verlaten, zonder blootge
steld te zijn aan allerhande moeilijkheden.
Het is nu toch hare schuld niet, dat Gaston
en Richard zich aan een misdrijf plichtig
maakten.
Frans-Jozef, keizer van Oostenrijk
is de oudste keizer-koning van Europa, de
vrome kristene die op zulke schitterende en
publieke wijze zijne diepe verknochtheid aan
den Roomsch katholieken godsdienst te
kennen gaf. Iedereen houdt de oogen op hem
gevestigd. Hoe zal hij te «verk gaan Welk
zijn de plannen van Oostenrijk?
Men weet dat Oostenrijk bijna aan de
zeeën niet paalt, dat het dus geene belang
rijke noch gemakkelijke zeehavens heeft.
Het mist dus juist dat element dat eerst ei*
vooral noodig is om den nationalen handel
herop ta beuren en te ontwikkelen.
Het heeft wel Triest op de Adriatische Zee,
en den Donau naar de Zwarte Zee. Maar
Trieste, rechtover de Italiaansche kust kan,
maar in geval van oorlogsverklaring van Italië
van weinigen dienst zijn. De Adriatische Zee
is immers ook maar eene enge flesch en de
doorgang naar Trieste kan door de Italianen
gemakkelijk belet worden.
De Donau is een even onzeker gemeen
schapsmiddel. Servië, Bulgarie en Rumenië
kunnen beletten dat een enkel schip op den
Donau vare. En, van den anderen kant, de
Donau geeft betrekking met de Zwarte Zee,
de groote val, waar niemand uilkan zonder
de toelating van Constantinopel.
Sedert jaren en jaren wil Oostenrijk in
dien toestand verhelpen en is het er op uit
ook eene zeehaven te hebben in eene wijde
vrije zee zulks zou hier zijn Salonika op
den Archipel.
Met het oog daarop heeft het, voor eenige
jarenBosnië en Herzegovina binnengepalmd,
ten nadeele van Turkyë en tot groot spijl
van Servië. Iedereen herinnert zich hoe
duister de toekomst in het Oosten werd ten
gevolge van die gebeurtenis. Nu aast Oosten
rijk op den Sandjak van Novi-Bazar.
Zal het er in lukken zijn plan te verwe-
zentlijken zondor Rusland to kwetsen, dat
gansch tegenstrijdige inzichten heeft Zulks
valt te betwijfelen.
De Albaneezen vragen wapens.
Langs alle kanten komen er in Turkyë
benden tot stand die wapens vragen om den
vijand te gaan bevechten.
Die troepen staan niet onder de bevelen
van militaire overheden. Zij bestaan meest
uit gelukzoekers, stroopers en echte ban
dieten die den oorlog wensehen om de plun
deringen waartoe een oorlog gelegenheid
geeft. Het Turksch bestuur heeft al die ben
den gewapend.
Nieuwe overwinning der Montenegers.
Generaal Koukovitch, aan 't hoofd der
MontenOffers heeft zich verleden Zaterdag
meester gemaakt van de stad Bielapolie, na
eenen aanval die geduurd heeft tot 4 uren
van den namiddag.
De Montenegers werden als verlossers
in de stad ontvangen.
De Bulgaren voor goed in 't strijdperk.
Uit Salonika meldt men dat hevige bot
singen ontstaan aan de grens van Turkyë
met Bulgarië.
Eene bende Bulgaren, in de streek gedron
gen, heeft reeds verscheidene bruggen doen
springeu en andero bruggen verbrand.
En ook de Serviërs.
Anderzijds meldt men dat het leger van
Servië te Nisch samengetrokken op weg is
naar Uskub in Turkije.
Wreeder oorlog kreeg men nooit te zien.
Voor de Muzulmans wordt deze oorlog
geene kwestie van vrijheid, van bezittingen,
maar uitsluilelijk van godsdienst. En men
weet hoe dweepzuchtig die soldaten worden,
wanneer er spraak is van hunnen godsdienst.
Dezor dagen werd in Anatolië (Aziatisch
Turkyë) eene openbare vergadering ge
houden voor al de Muzulmans. Daar heersch-
te een onbeschrijfelijke geestdrift en ook
eene bloeddorstige razernij tegen de vijanden
van Turkyë. Anatolië alleen zal aan Turkyë
120.000 man' leveren. Twaalf treinen per dag
zullen de soldaten vervoeren.
Dat heropkomen van het fanatisme der
Turksche bevolking is weer algemeen. Zoo
seint men van alle kanten van bet Turksch
rijk feiten die laten voorspellen, dat de al-
gemeene uitmoording van de kristene bevol
king misschien voor de deur staat. Erge aan
slagen werden op de kristene bevolking
reeds gepleegd te Bayreuth, te Damas.ganscli
Syrië door maar vooral nog in Armenië.
De Turksche vloot
Tusschen Smyrna en Salonika loopt er
eene onafgebroken keten van stoomschepen
die onophoudelijk soldaten halen uit Azia
tisch Turkyë, om die in Macedonië te gieten.
Zoo komen er per dag 25 tot 30 treins troe
pen uit Klein Azië in Turkyë.
Men ziet in die zeeën bijna niets andera
meer dan stoomschepen die soldaten vervoe
ren. De vreemde kompagniën hebben groote
moeite om huhnen kolenvoorraad op te
doen.
Kolen, peterolie en bont, 't is daar al om
te duurder.
De handelwijze der bondgenoten
Griekenland, Servië en Bulgarië hebben
gezamenlijk eene nota afgegeven aan da
Europeesche mogendheden die hunne bemid
deling hebben aangeboden. Zij bedanken dia
mogendheden maar wijzen hun aanbod be
leefd van de band zeggende dat nu het
oogeublik gekomen is aan Turkyë recht
streeks uitleg te vragen. Die nota werd
afgegeven gisteren, Zondag, middag.