DE OORLOG IN DE BALKANEN
Wat moeten wij doen
T EEN EN 'T ANDER
Doodelijk tramongeluk te Wilrykj
Achttiende jaargang nr 243
DAG
Bestuurder: J. Van Nuffel-De Qendt.
De goede pers
a—aanw
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Woensdag 16 October 1912»
ABONNEMENTEN»
Zes maanden 4 franken, Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbnreelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. 4»
BUREELENi
TE BRUSSEL I TE AALST
728, Steenweg van Waterloo, 720. I Kerkstraat,
Telefoon 114
Si
AANKONDIGINGEN!
KI. aank. (1 tot 4 kl. xeg.) fr. 0,60
3* bladz. (de régel) Ir. 0,50
4* biadz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regelj fr. 1,0(1
Gemengd niéuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstelt, (perrogel) Ir. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,0(1
Het is dikwijls moeilijk zijn plich
ten te kwijten maar het is vaak nog
moeilijker zijn plichten te kennen dan
ze te vervullen.
Die gedachte las ik eens in eon
Fransch boek, waarvan de titel my
ontsnapt is.
Dat het dikwijls zeer moeilijk is, te
weten wat men te doen heeft, zulks
ondervinden wij dagelijks. En in die
omstandigheden is het kostelijk, men-
schen aan te treffen van verstand en
ondervinding, schrandere geesten, die
in staat zijn ons den te volgen weg aan
te wijzen.
Het schip van den Oceaan heeft wel
zeilen, die het kunnen vooruitstuwen,
het heeft stoomkracht die eenen weg
kan banen door de golven heen.
Maar dan nog zou de loods in groote
verlegenheid verkeeren had hij niet
eene magneetnaald die hem gedurig
den weg aanwijst.
Een man, waarvan de jarenlange
ondervinding en de buitengewone ken
nis, de schranderheid van gedst, ge
voegd hij eene overgroöte voorzichtig
heid een vuurbaak maken die aan al
de katholieken als richtsnoer kan die
nen, zegt wat wij te doen hebben.
Wij geven hem het woord
De katholieken hebben eene edele
zending, en zij toonen geen de minste
goesting, mijns dunkens, zich aan die
zending te onttrekken. Zij^nyigtgB
kleine'burgerij uit den neteligen toe
stand te helpen, waarin zij spartelt, de
wet op de werkmanswoningen uitbrei
den tot de burgerij, het beroepsonder
wijs inrichten, de groote ondernemin-
een voltooien, de wet op het openbaai
onderwijs herstellen, de christene be-
schaving in den Congo vooruitduwen
de verzoening tusschen de verschei-
dene klassen der maatschappij bewer
ken. Zij moeten daarom de hulp in
roepen en aanvaarden van alle lieden
van goeden wil, van alle gemodereerde
Belgen en deze overtuigen dat de
katholieken de eenige ware, nationale
partij uitmaken....
De maatschappelijke vraagstukken
blijven op het voorplan van onze be
kommernissen en hierin, meer dan
ooit, dient men met groote voorzich
tigheid te werk te gaan.
klassenverschil te doen verdwijnen
maar dat zulks altyd leidt tot wanorde.
Van den anderen kant de werkba
zen toonen zich doorgaans genegen de
billijke eischen van het werkvolk te
aanhooren. Wij moeten gebruik ma
ken van die goede gesteltenissen en
eenen even grooten afschrik hebben én
van het handhaven van erkende mis
bruiken, én van het gebruiken van re
volutionaire middelen.
De katholieken alleen zijn bij machte
eene vreedzame en gematigde oplossing
te geven aan al die vraagstukken.
Die gedachten dragen het handtee-
ken van den heer Woeste. Zij versche
nen in de laatste aflevering van La
Revue Générale
Zij maken een verheven en machtig
programma uit, programma dat meer
vooruitstrevend is dan welk ander
ook.
De grijze Staatsman is nog altijd de
wegwijzer die ons de haan aanduidt
die wij moeten inslaan, om nieuwe
overwinningen te gemoet te komen.
0e vijffrankstukken. Er
wordt dikwijls geklaagd dat er geldmannen
zijn, die de vijffrankstukken in ons land op-
koopen en zo in Frankrijk gaan uitwisselen
tegen bankbriefjes, waarmedeze dan eene
schoone winst doen. De Nationale Bank van
België is verplicht regelmatiggroote hoeveel
heden vijffrankstukken, met nn<*«'
Ofrttttfpgeniërkt te worden datdeNatio-
nale Bank zich uiterst streng toont voor al
de muntstukken, die men er brengt, en de
vijffrankstukken, die maar eemgszms ge
schramd zijn, weigert. De opkoopera daaren
tegen, nemen alles aan en geraken het ge
makkelijk kwijt in Frankrijk. Zonder twijfel
koopt de Nationale Bank aldus m Frankrijk
menige geschramde stukken terug ~»'k"
hier geweigerd heeft.
Zou zij niet beter doen zich zoo streng met
te toonen Waarschijnlijk zou er dan wat
meer zilvergeld in het land blijven.
De koningin wan Zwcdenziefc
De toestand van de koningin, die sinds
eenige dagen aan eene lichte verkoudheid
lijdt is Zaterdag plotseling verergerd en wel
in zulke mate dat men in hare omgeving zoer
ongerust is.
Bil de postzegelverzame
laars- Öe bond der BelSlschf Po,st"
ze» el ve rzamela ars heoft den volgenden
wensch uitgedrukt de verschillige gouver
nementen te zien uitvaardigen
1 Algemeen verbod van alle gebruikte of
estelde officieels post-, tele
Van waar nu die welstand
Deurne heeft buitengewone bezittingen in
Peel,de hoogeveenstreek langs deBrabantsch
Limburgsche grens.Uit de verpachting harer
gronden trekt de gemeente rijke inkomsten
en eons moet ze zelfs een bod van een miljoen
hebben afgeslagen, omdat ze niet wist, wat
ze met het geld aanvangen zou.
Voor den bouw van een Roomseh-Katho-
lieke kerk, heeft men nu een toelage van
50,000 gulden gestemd.
Nieuw schip. In Amerika wordt
er een schip gebouwd van 32 meters longte,
waarvan de bodem van glas zal wezen. Dat
vaartuig, hetwelk door 2 motoren van 100
paardekracht ieder zal worden voorzien, is
bestemd voor uitstapjes op de kust van Cali
fornia, waar de opvarenden de gelegenheid
zullen hebben de onderzeesche planten- en
dierenwereld te bewonderen.
Er zijn reeds verscheidene dergelijke boo
ten, doch van kleinere afmeting. Het glas
is 2 1/2 centimeter dik. Waterdichte luiken
kunnen in geval van nood er overheen ge
schoven worden.
Hoe dikwijls hoort men tegenwoordig
klagen de wereld verslecht van dag tot
Ziet eens in deze laatste dagen of
liever alle dagen in de dagbladen, wat droe
vige voorvallen, wat moorden, aanslagen en
bandieterijen ons de haren doen te berge
rijzen Hoe komt het toch dat zelfs kinderen,
't getal misdadigers en gevangenen vergroo-
ten komen
Priester en schoolmeester doen nochtans
hun best om goede en gezonde grondbegin
sels in te planten. Doch 't schijnt niets
helpt. Waaraan dien toestand wijten Zie
eens rond u, lezer, en sla eens aandachtig
onze briefdragers.cade met hunne, oyersnan-
van alle" vorm, slach en aard, hebben zij
eiken dag rond te dragen I Dit is slechts een
druppel in de groote zee.
Verdubbel uwen briefdrager niet niet tien
heden, maar met duizenden en duizenden, en
een flauw gedacht nog zult gij hebben _van
den rol door de drukpers gespeelL Geen
dorpje, hoe klein, hoe gering oE de bnetdra-
Overwinning der Montenegers
Generaal Voukovitch, aan 't hoofd der
Montenegers geeft bericht dat hij nieuwe en
groote zegepralen heeft behaald. Htj heeft
onder andere den berg Visitor overmeesterd
die in de handen der Turken was. Sedert het
begin van den oorlog hebben de Montenegers
256 dooden en 800 gekwetsten.
Men weet dat do Montenegers weinig tal
rijk zijn in evenredigheid der Turken. De
schiedenis leert ons ook dat niettegenstaande
dat, die dappere bergbewoners er immer in
gelukt zijn den Turk af te weren en met
groote verliezen terug te jagen.
De Serviërs
Wij hebben gisteren avond,in onze Laat
ste Tijdingen het nieuws medegedeeld, dat
de Turken de grens van Servië waren over-
geschreden, in de nabijheid van Riztovatz.
van den anderen kant meldt men dat het gros
van het leger der Serviërs in Turkyë is ge
drongen. Men bemerkt dat beide partijen er
op uit zijn den oorlog uit hun land te houden
en in het land te brengen van den vijand. Zij
weten door ondervinding dat het land dat op
eigen bodem oorlog voert, altijd verliest,zelfs
al behaalde het zegepraal op zegepraal.
De Albaneezen
Veertig duizend Albaneezen hebben den
plechtigen eed afgelegd op het eerste woord
de wapens op te nemen en Turkyé te helpen.
Die eed werd plechtig afgelegd op het plein
van Korsovo, waar verleden eeuw Turkyë
verslagen werd door Rusland.
Aan het hoofd van die Albaneezen staat
de befaamdelssa Bolatinats. Hij heeft25.000
TaUn'tféel TélCeru misnoegd èn mistevreden
waren om de hdndelwijze der Turken jegens
ben. Maar bet zou eone groote dwaling zijn
een oogenbUk te durven veronderstellen dat
wij daarom gaan medewerken aan 't vernie-
tigen van Turkyë.
Verre van daar. Eens dat ons vaderland in
gevaar is, dan verdwijnen al onze g™y6n-
wii kennen niets meer dan ons vaderland
- .-i 11 Tïor/LaM l i.-on
UUipjo, nu» <J Vol'
fuat gÜTel ^dVrit.H* Td? lezing töi dendood zullen verdedigen
goed, dan blijven de gedachten helder, maar Ongehoorde wreedheden.
wee zoo de druksels bedorven of zoogezeg weet dat de Turken gekend staan
onverschillig zijm De^Jezer^weerstaat^ hunne onmenschelijk. wreedheden. Ztj
'anS kunnen nu dien drift bot vieren,
onrdeeu'n. Ou voorhand, mag men zeggen, Te Monterique, dicht bij de grens van
vnlot iedereen bijna blindelings al de nei-1 Servië hebben zij aide inwoners verm
gingen heel het vooroordeel van den godde- die bij tijdsniet hadden Hun"®n T t j
Urenschrijver. En de gevolgen 1 Zij laten Tusschen de vermoorden zijn er een tienital
zich niet wachten. Leest ze liever zelf opge- ji9) vóór hunnen dood de pngehoo P 3
boekt voor onze rechtbanken, geboekt in de „en te verdragen gshad hebben,
zinneloos- en gevangenishuizen! Hoevelo Te Migitza hebben zij eenen landbouwer
dag en weekbladen, die in de familiën de onthoofd. Een tweede werd op pieken gesri
valschheid zaaien gaan, de twijfel tegen ge- kon en z00 rond gedragen. hen andere werd
loof liet wantrouwen tegenover de priester, gevierendeeld. De pastoor van dat aorp
den 'haat tegen de kerk werd, met een sabelhouw, het onderste
het oog ook niet verliezen dat de gemeen
schapsmiddelen in dat land oneindig veel
zeldzamer zijn dan hier en dat de overvloedige
regens van do laatste weken het verplaatsen
van troepen bijna onmogelijk maakten.
Griekenland wordt het spel moede
Gisteren Maandag heeft Griekenland eene
nota doen afgeven aan Turkijë, waardoor
het de invrijheidstelling eischt van de koop
vaardijschepen, waarop Turkijë beslag had
gelegd. Die nota geeft 24 uren tijd om aan
dien eisch te voldoen.
Staking in alle openbare diensten
in Bulgarië
Bulgarië leeft gansch afgezonderd van alle
andere mogendheden. De hoofdstad Sofia iè
tot hiertoe zeer kalm gebleven.
De schoolkinderen zijn op bevel van den
minister van openbaar onderwijs, terug in dc
schoollokalen aanvaard, maar niet om er to
leeren. Al de strijdbare onderwijzers zijn
immers ingelijfd. De schoolgasten doen el
niets anders dan pluk vervaardigen en bandei
voor Het Roode Kruis
De koningin besteedt al baren tijd met a(
de inrichtingen van Het Roode Kruis t«
bezoeken en aan te moedigen.
Sedert verleden Maandag rijden de trams
terug gedeeltelijk. De opbrengst van al d«
tramuilbatingen wordt gestort in de oorlogs
kast.
Damen en vreuwen hebben zich aangebo
den, om den dienst te doen van de kantonieri
en van pompiers. Dat aanbod werd aanvaard.
Het Bulgaarsch Staatsbestuur heeft een
Gedurig aan komen in Sofia Turkscbe de*
serteurs aan. Zelfs zijn er daar officieren hg,
Rusland is misnoegd.
Rusland betaalde tot hiertoe eene jaarlijk-
sohe toelage van 2 1/2 millioen franken aan
den koning van Montenegro.
De onverwaohie oorlogsverklaring van
koning Nikolaas heeft voor gevolg gehad,
dat Rusland die toelage heeft ingetrokken.
Oproep tol geneesheeren
en ziekenverzorgers
Wij ontvangen den volgenden brief
De Balkanslaten hebben zich vereenigd om
Turkyë te verplichten art. 23 van het Con-
1 1.1. Inn vnApdoalA
buiten gebruik 0--
Datde werkenfc klas do aandachtI
der wetgevends macht moet vestigen, ,ojrsten 3/4 toe te laten van de nage-
ziedaar wat de rechterzij der Kamer 1 maakt6"2egeis strenge straffen uit te vaar-
altiid heeft beweerd. Maar sedert 18851 di z00tegen de personen die valsehe zegels
heeft do katholieke regeering beslist vervaardigen als tegen de personen die ze e
den weg ingeslagen der sociale her- koop aanbieden.
vorming.Menigvuldige wettenIH ""bisschóp'vau KfVs naar fei
reglementen, hebben ten voordeele van 3^ vertrokken, om er de toehe
den arbeider het daglicht gezien, Men llojdsejen t6 maken voor het H. Sakraments-
mag nochtans zeggen dat alles wat congre3j dat daarvan 24 lot 27 April 1913
wenscheliik is tot hiertoe nog niet werd zai gehouden worden.
verricht Een zeeduinel wan gewicht
i_ j ï-iv I na arische visschers hebben op de kusten
De belangen van den iarbeuLn Mexiko een rog gevangen, der soort
nochtans de eemgste met die men Roeit I nUjk gonoemd Zeeduivel, die groot
in 't oog te houden. Die van de bur- was om op een Vrijdag moederziel ri
sers van de werkbazen, van handel- heen de vischmarkt van een proviutiestadje
aars'en nijveraars zijn even belangrijk te «orzien. Het r,^ -derdaad^was
Men mag zelfs zeggen dat er tussch I qqq Uiloer. en moest aan wal worden
hen eene zekere verstandhouding m»e I bracht door middel eener kraan,
bestaan. Ze vijandig tegen elkander DU is> naar-t schijnt, nog de grootste rog
op plaatsen is aan de eene zoowel als niet welke in die streok werd gevangen. Men
aan de andereschade berokkenen,daar heeft er gezien die tot7 meters lengte had-
het algemeen welzijn afhangt van de dommel 1,50
voldoening aan c
ken.... I"„"„T'ón'geïdelljk gebied als de gemeente
Welk een veld er open ligt voor de goede I kaaksbeek afgesmeten. Daarna sneed men
•s Katholieken waart gij er beter van hem den neus at. hen
-vrinio-ff ffieDer van doordrongen, zoudt gij I ook in de handen der
de <voe!le pers riet uit al uwe krachten eten. hem den neus af en daarna rukte men hem
r.en Verdienen zij den naam van Katholiek al de haren van het hoofd,
die op den trein,-in 't openbaar, een liberaal Vratevi was heel het dorp verlate
A lrnnnan en het lezen,
of ongodsdienstig blad koopen en het lezen. |bij de komst der Turken. Al de inwoners
Waarom Wel om te doen als een ander en dood van schrik en wol wetende wat er hun
1 .1 «.v.-. nnVit Imfhnlifilc I _i. i.4 wnron nn dft vllicllt
omdat zii beschaamd zijn, een echt katholiek I tQ waokten stond, waren op de vlucht ge
daMilad to ontvouwen, voor do spottende „aan uitgenomen vijf ouderlingen met_Iam-
ooien van den eenen of andere leurder. Ver- Ljd gesiagen, die onmogelijk het bed ver
dienen zij den naam van Katholiek Lezer, laten konden. Alle vijf werden vermoord na
oordeel zelf I de wreedste folteringen onderstaan te In
verdienen zij den naam van Katholiek, zij ben. -
die rit winstbelang, rit kortzichtigheid, wie 0e T„r|,en vluohten Uit den Sandjak
weet uit haat misschien de goede pers dwars- eeT0lg van die onmenschelrjke ban
hoornen en konden zij hetzein den grond zou- ;j djt de g6rvi8rs 00k eone bloedige
den boren? Zulke lade huichelaars zijn erger Jvraak nemen op de Turken, wanneer
dan vijanden. Deze strijden met open vraor daarloe de eleg8,lh6id Tinden. Al de Tur
en vallen ons met blanken degen aan. Mei I 1^ den Sandjak Tan Novi-Bazar verblij
dikte.
't'alcemeen geschon-| Een rijke gemeente. Weim
Nederlandsche gemeenten staan er zoo goed
,oor op geldelijk gebied als de gemeente
Men mag de belangen der arbeiders jDenrn9i i„ Noord-Brahand. Er zijn bijna
niet verwaarloozen, voorzeker niet. geen armen.
De weinigen die er zijn, genie-
omdat
Maar men moet ze in verstandhouding ten onbekrompen onderstand,
brengen met die vannijveraars en ban- Belasting wordt er met geheven
delaars men moet aan do Belgische men die met noodig heeft
bevolking de groote waarheid ifplan- JU
ten, die tot hiertoe misschien wat zw ak amblsfeest van den pastoor, dezen een orgel
weet alsdan met wie men te doen
men heeft ze niet te sparen.
Wordt voortgezet,
vende zijn op de vlucht gegaan
Andere buitensporigheden der Turken
Om dezolfde reden ook hebben al de Bul
garen die in Turkijë verhieven dat land ver
laten. Zij deelen de tijding mede dat het con
sulaat van Bulgarië te Monaslir gansch ver
woest werd dsor de Turken.
Talrijke personen, die in de Bulgaarsche
Grieiisohe kerken een toevluchtsoord
verschrikkelijk ongeval plaats. I hadden gezocht, werden om het leven ge-
Eone afdeeling soldaten van het 6' linie, tracht,
gekazerneerd te Antwerpen, had bij eene Waarom hebben de Balkanstaten zoolang
mareh aldaar, rust genomen, en een soldaat gewac(,t om hunne nota af te geren
Uit Belgrado geeft men desaangaande don
Een soldaat de beide beenen afgereden
Maandag voormiddag, rond 9 1/2 ure,
greep nabij de statie van den stoomtram een j
t _rI IUIL A««A*nl rt1aalqa I
1 het 5° linie,
had bij eene
en een soldaat
was in eene naburige herberg eene verver-
sohing gaan nemen. Hij liep de herberg terug
...LUI. J1 J.. elr.nmlMnt
o-res van Berlijn toe te passen, ten voordeele
van dc kristene bevolkingen die onder
Turksch juk hukken.
Niemand twijfelt er aan of die slrijd zal
wreed zijn. Niemand ook kan er nu den uil
ig van voorzien.
Al de bondgenooten zijn even dapper en
even vast beraden hunne rechten en hun
Tondgehied te verdedigen. Het bloed zal
vloeien en de Europeesche mogendheden
zullen al hunne krachten inspannen om lint
strijdperk zooveel mogelijk in tekorten.
Ondertusschen dringt zich bij de beschaaf
de naliên de plicht op aanstopds ambulan
cen, heelmeesters, geneesheeren en zieken
verplegers naar het oorlogsveld te sinren.
En vooral onder de oorlogvoerende natiën
verdient onze genegenheid Bulgarië.
Sedert 34 jaar heeft dat land getoond dat
het ten volle onze achting verdient. Door
zijnen spoedigen vooruitgang bewijst het dat
het recht heeft op eene eervolle plaats tus
schen de beschaafde landen van Europa...
Vervolgens wijdt de brief uit op de hoedanig
heden van den Bulgaar, op de betrekkingen
van de Bulgaren met 011s land, waar zoo-
velen van hen hunne opvoeding genolen.
De schrijver herinnert dat hij vóór 20 jaar
in Bulgarië don dienst van het Roode Kruis
inrichtte en doet nu een oproep tot al [de jon
ge geneesheeren van België om te zamen met
bem hunne diensten aan te bieden.
D' Limet A, Brussel.
rit,'juilt""op ïmTojenblikda. de stoomtram jb,sten uilWg.
lrwam nanex-stooma. iouabi 1 -»> i„v,0,0i
vat en
werd verdedigd, dat het klassenver- Lan 1500 gulden wilde geven, een besluil
schil van goddelijken oorsprong is en dat echter niet goedgokenrd werd oor i e ter rnrg- toertMtd hopelooi
dat men mogelijk wel kan trachten datjcedeputeerde Staten van Noord-Brabant. I zorgen 0
kwam aangestoomdc
De ongelukkige werd door den tram ge- deeld ld 'Nn dat die noia is
de beide boenen afgereden In de die waron aovwluigd zijn dat de
De Valk werden hem de no^dige af„eg g uit
zorge„ toegediend. Ziin toesUnd is hopeloos, [troepen ter bestcn-mmg zijn. m S
en den tijd lalen deposlen ie bezetten
1 -J AT., jrvf /Aio 11 r\ta li
Gevecht van Maandag,
Wij ontvangen bericht dat de Montenegers
gisteren Maandag belangrijke overwinnin
gen behaald hebben. Na een hardnekkig ge
vecht hoeft de prins Damlo, aan t hoofd
van de tweede legerafdeoling al de hoogten
en de versterkingen ingenomen van I sitcn-
nanitch, Touzi cn Palhria.
De Montenegers hebben daarbij 500 krijgs
gevangenen gemaakt. Na een lang en hevig-
bombardement hel,hen de troepen met do
bajonet den aanval gewaagd. Het gevecht
heeft twee uren gednurd. Touzó werd^eerst
ingenomen daarna Pritohanitch.
versterkingen inden omtrek van Sentari zija
,ia handen der Montenegers.
