Het Militair
'T m eh 'T ander
DiLG-E
AD
Vooruitgang der Serviërs
Vooraitgasg der Grieken
RU ITEN LAN D
L
Achttiende jaargang n' 251
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Vrijdag 23 Ctc£oiL>er I3IS>
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
CERSTE UITGAAF, 4 «ren 's avonds. <Sp
TWEEDE UiTGAAr, 7 uren 's avonds. gj»
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE &SLST
728, Steeaweg wan tfJaterüoo, 722k I KerKstraat,
Telefoon 114
BsstimrderJ, Van Nuffel-De Gencit.
AANKONDIGINGEN i
KJ. aank. (1 tot 4 kl. reg.) Ir. 0,60
3* bladz. (de regel) Ir. 0.50
4* bladz. (de regel) Ir. 0,30
Financ. aankon, (per regel) Ir. 2,00
Eek 1 amen (per regel) fr. 1.00
Gemengd nieuws (perregel) fr. 2,00
Recht, herstelt, (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) Ir. 2,09
Iedereen kent den Turk. Iedereen
weet dat zijn Godsdionst de groote
kanker is van het Oosten. Waar hij
heerscht daar verdwijnt alle bescha
ving. Ziel hoe hij Egypte, Klein Azië,
Noord Afrika en het Balkanschier
eiland beroofd heeft van allen luister,
en terug gedompeld in eene akelige
barbaarschheid. Stoffelijke en zedelijke
vooruitgang worden onder zijn bestuur
onmogelijk gemaakt.
De eerbied van zijn eigen zeiven, de
eerbied van een ander, de eerbied van
de vrouw zijn bij den Turk gansch
vreemde gevoelens.
Daarvan is iedereen overtuigd, in-
zonder de onpartijdige reizigers of
handelaars die de streken van den Is
lam hebben doorkruist.
En zoo er nu in de Balkaansche,
vorstendommen een algemeene geest
drift heerscht om te strijden tegen den
Turk, dan is het zonder twijfel omdat
die bevolkingen gevoeld hebben se
dert jaren en jaren, met wat al wreed
heid de Turksche heerschappij gepaard
gaat.
Wie heeft er vergeten op welke on-
menschelijke wijze hij te werk ging
togen de Armeniërs
Wat deden de Europeesche Mo
gendheden, verdedigers der bescha
ving en der gerechtigheid, wanneer
zij dat volk zagen uitroeien en achter-
najagen, lijk wilde dieren achtervolgd
worden? Welke natie heeft zich tegen
de ongehoorde wreedheid der Turken
Verzot
Wat deden de antigodsdienstige ga
zetten van ons land die toch wel
vernamen wat er in Armenië omging
De Armeniërs waren toch ook men-
schen, zoo wel als Dreyfus, zoo wel
als Ferrer.
Maar die menschen, dat volk was
kristen, Dreyfus was een jood, Ferrer
een vrijmetselaar. En die dagbladen
die zoo eensgezind en zoo lange maan
den de verdediging' opnamen van Drey-
lus en Ferrer, beiden veroordeeld door
wettige tribunalen, bekommerden zich
niet eens met het lot van een heel volk,
dat de Turk gezworen liad uit te
roeien. Dat volk was immers een kris
ten volk.
Sedert vijftig jaar zuchten de Ser
viërs, de Bulgaren, de Grieken, de
Montenegers en alle andere kristenen,
in Turkije woonachtig, onder het
wreede juk van den Islam. Die bevol
king vroeg geone voorrechten, zelfs
geene publieke rechten. Zij maakte
maar aanspraak op* het recht tot be
staan dat ieder mensch toch bezit, het
recht van niet meer dagelijks door don
Turk te worden bestolen, door hem
zonder vonnis van tribunaal in een
gevang te worden geworpen, of onder
zijnen dolk den dood te vinden. Er.
onder den drang dier eisclien stemde
Europa eindelijk in 78 eenige hervor
mingen toe, of liever Europa legde aan
Turkije eenige hervormingen op.
Maar Turkije lachte heimelijk met
Europa en hield van zijnen wil geene
rekening. Het lot zijner slachtoffers
verergerde nog, en werd onverdraag
lijker dan ooit.
Welke Europeesche natie, zich steu
nende op de Rechten van den
Mensch heett daarom op Turkijë's
duimen getikt? Welk dagblad, buiten
de katholieke,heeft do verdediging van
die duizend® martelaars op zich geno
men en heelt verstaan dat hun lot meer
belangstelling verdiende dan dat van
den anarchist Ferrer of van den land
verrader Dreyfus
Welke gazet van blauwe ol roode
kleur heeft de handelwijze van Turkije
geschandvlekt
De maat is nu vol de kristen» in
woners van die streken zijn 't wachten
rnoê en zien dat zij niets te verhopen
hebben van die koene verdedigers van
De rechten van den Mensch,
noch van hunne landsbesturen. Zij
gaan nu zelf hunne rechten verdedigen.
Juist op dit oogenblik hebben de
betaamde verdedigers van vrijheid,
GELIJKHEID EN BROEDERLIJKHEID afge-
waeht, om de zaken in handen te ne
men niet van den verdrukte, maar van
den verdrukker, niet van den bestolene
maar van den dief, niet van het slacht
offer maar van den moordenaar. De
Turken, en die alleen verdienen onze
genegenheid dat schrijft de liberale
Matin van Antwerpen. Liever
Turk dan Christen
De «Chronique», een ander liberale
azet is van een ander gedacht en trekt
partij voor den verdrukte tegen den
verdrukker.
Maar de arme Chronique staat
tegenwoordig altijd alleen, in een
hoekje, bij de liberale partij.Wie weet
krijgt ze er weer niet van, omdat ze
nog eens heeft durven tegenspreken, 't
Zouons verwonderen, ware het anders.
oogst die pachter Mioha van Grand-Halleux
nabij Verviers binnen deed, overtreft alles.
De opbrengst.was 42.000 kilogr. per hektaar
en dejtnollen waren zoo dik en zoo zwaar
dat 01 dezer een zak van 100 kilo's vulden.
Bijna al de struiken leverden een twintig
tal knollen, die gemiddeld een kilo wogen.
(Van eenen bijzonderen correspondent).
Brussel, 24/10 1912.
Ik heb daar eventjes gesprokeu met iemand
die er gewoonlijk meer van weet dan hij
wel zeggen wil. En ik vroeg
Is het waar dat het Staatsbestuur nog
geen ontwerp heeft in zake militaire hervor
mingen
- Gij bedriegt u. Verscheidene minister
raden hebben sedert drie weken plaats ge
had. waar uitsluitelijk die hervormingen be
sproken werden. Al de ministers hebben tel
kens die vergaderingen bijgewoond en aan
die besprekingen deelgenomen. Ik ben in
staat u te verzekeren dat een ontwerp gereed
ligt, ontwerp,waarvan enkel nog de bijzaken
vast te stellen zijn.
En waarom dan laat men van nu af
dat ontwerp aan het publiek niet kennen
Da heer bezag mij met een glimlach van
medelijden, als wou hij zeggen Vriend,
ge verstaat nog niota aan de hooge poli
tiek. E.
0® klas U05J 8S!S. Er wordt
thans gemeld dat de klas van 1911, 17 tot
18 volle maanden zal moeten dienen, zooals
in de mlïïciewet van 1909 voorzien werd.
Indien de bedreiging der algemeene werksta
king of de buitenlandsche gebeurtenissen
het vergden, zouden de mannen der klas van
1911 de 20 maanden dienst moeten doen,
door de wet bepaald.
Satraap sMjd *?©©e® gs&SêtöeEs.Ofls-
Zondag aanstaande zal in de groote
hall van bet Jubeljaarpark een kampstrijd
plaats hebben waaraan de beste politiehonden
van Europa zullen deel nemen.
Men zal er kunnen nagaan welke uitslagen
werden bekomen met het africhten van hon
den ter bescherming en verdediging der
meesters, ter opspeuring en achtervolging
van kwaaddoeners.
De wedstrijd zal den ganschen dag duren.
iSe iSsepnaepippsjsi
Men weel dat wijlen de heer Aug. Beernaert
toen hij den Nobelprijs ontving, een tweeja
rigen prijs instelde voor den Belgischen of
genaturaliseerden schrijver van liet merk
waardigste werk zonder onderscheid van
soort of onderwerp.
Deze prijs is tot nu toe toegewezen aan
Mej. Margareta Baulu, voor haren roman
Modeste Aulomne en aan M. Viktoor
Kinon, voor zijne Gedichten. De prijs heeft
eene waarde van 1000 fr.
Voor de tweede periode moeten de werken
der deelnemers ingezonden zijn vóór 31 Dec.
1913.
E3e oogst. Volgens de dokumenten,
afgekondigd door het Internationaal Land-
■bouwgesticht, overtreft de graanoogst van
dees jaar in Europa, Vareenigde-Staten
Indië. Canada, japon, en Aziatisch Rusland,
met 60.000 kwintalen dien van 1911 de
rogge met 40.000 de gerst met 22.000 en
de haver met 100.000 kwintalen.
Veriïcfcte v2i@^£oës£efiBema
Te Londen,boven liet vliegplein van Heudon
heeft een schitterend nachtfeest plaats ge
had.
Een aantal vliegtoestellen zweefden dos
avonds in de lucht en als 't volslagen nacht
geworden was, kwamen zij schielijk allen
in volle lioht.
Elk toestel droeg een sterk zoeklicht op
don voorkant, en allen waren rondom afge
zet met elektrische lampjes van verschillen
de kleuren.
Het toestel van Graham White droeg in
vurige letters het opschriftEngeland
ontwaak
Het publiek juichte geessdriftig het too-
verachtig schouwspel toe.
Ge RusssscSae kroonprins is
ziek. De czarewitch is ziek. Naar het
heet is er na een toevallige kwetsuur in de
zijde, den 15 dezer, eene bloeduitstorting
geweest, waardoor hij vorhooging van tem
peratuur kreeg.
Gisteren kloeg de patiënt over pijn nan
het gezweL De nacht is evenwel kalm ge
weest. De temperatuur was gisteren morgend
39.1. de pols 138.
Eew lr3©3P0nja£SE*. Van verschil
lende zijden is gemeld dat de aardappeloogst
buitengewoon goed lukte dit jaar, doch de
IXTecji.oar'I.saBXca
Aan het hof. Het Staatsblad kondigt het
volgende bulletijn af, geteekend door de
hofgeneesbeeren Kouwers en Roesïngh
Eene lichte ongesteldheid van Hare Ma
jesteitdie eenige dagen duurdeheeft de
hoop doen verdwijnajt, die Hare Majesteit
sedert horten tijd koesterde.
aO-lKirii Is:,
Erand. Dinsdag namiddag is de brou
werij De Surmont, te Toerkonje door het
vuur vernield.Dank aan de spoedige hulp der
pompiers kon den brand nog al gauw beperkt
worden. Eventwel beloopt de schade tot
100,000 frank.
Werkverlet. Dinsdag sprong de ketel
van de elektrische fabriek Gressay teBétbu-
ne. Buiten de ontzaglijke schade zijn 2600
werklieden tot werkverlet gedwongen.
Ontvangst. Woensdag zijn de leden van
het kongres, tot het bekomen in gansch de
vvrr-dd van ketzelfdo uur, op het stadhuis te
Parijs ontvangen. Do heer Richi, professor
te Boulogne bedankte in naam van de vreem
de deelnemers, voor de gulle welkomwen-
schen welke zij ontvangen hebben.Een lunch
heeft nadien plaats gehad, aan denwelke
de daman der congressisten ook deel namen.
Du.itsc3ilan.dL.
De duurte van het vleesch. Zooals wij
gemeld hebben heeft de Duilsche Regeering
de grenzen opengezet voor den invoer van
vreemd vleesch. Dit valt nochtans in den
smaak niet van de Duitsche beenhouwers,
die verklaren dat hunne winsten grooler zijn
als het vleesch aan eenen hoogen prijs staat.
Woensdag was eene groote hoeveelheid
vleesch uit Rusland te Berlijn aangekomen.
Het volk kwam naar de hallen gestroomd om
met weinig geld veel voorraad aan te koo-
pen. Zij werden in hunne verwachting be
drogen. De beenhouwers weigerden Rus
landsch vleesch te verkoopen. Alsdan klom
de woede der menigte ten top. Zij bestorm
den de uitstallingen der beenhouwers en ver
trapten het vleesch met de voeten. De politie
moest tussclienkomen om de wanorde te
doen eindigen.
Inhuldiging.Do Keizer van Duitsch-
land heeft zich Woensdag naar Dalhem be
geven om de inhuldiging van het Hooger
Instituut van scheidkunde, natuurkunde en
en elektriciteit voor le zitten. Na de inhul
diging heeft eene groote vergadeiing plaats
geliad. Vele geleerden en hooggoplaatste per
sonen woonden ze bij.
Italië
Belangrijk onderhoud. Dinsdag mor
gend is de kanselier van Oostenrijk te San
Rossore aangekomen, alwaar hij onverwijld
eene bijzondere onderhandeling heeft gehad
met den Koning van Italië. De kanselier
overhandigde aan den Koning eenen eigen
handige!) brief van Keizer Frans.Joseph. De
kanselier heeft met den Italiaans-dien Ko
ning het ontbijt genomen.
Een socialistisch manifest. Het be
stuur der socialistische partij kondigt een
manifest af, waarin wordt vastgesteld dat
het sluiten van den vrede de Iirliaansche
moeders verheugen zal, doch waar tevens
wordt herinnerd aan het verzet dat de partij,
omstreeks een jaar geleden, aanleekende
tegen den veldtocht in Lybië.
Het manifest herhaalt waarom de socia
listen zich tegen den oorlog verzet hebben
en toont aan dat de Italiaansche veldtocht
voor gevolg heeft gehad den oorlog in de
Balkan-Staten te ontkotenen.
Geen vrouwelijke advokaten. Men weet
dat de procureur-generaal bij do rechtbank
te Rome in beroep was gegaan tegen de in
schrijving van Mev. Teresa Labriola bij de
Roraeinsclie balie.
Het beroepshof heeft den procureur gelijk
gegeven en bevolen Mev. Labriola's naam
van de lijst der advocaten te schrappen.
De toestand van Marconi. Zooals wij
gisteren meldden zijn do tijdingen over Mar
coni's toestand minder goed. Niettegen-
staandede wegneming van het rechteroog is
ook het linkeroog ontsteken.
De geneesheer en hebben den zieke gisteren
bezocht en uit hun onderzoek blijkt dat elke
vrees voor verwikkeling niet is verdwenen.
Men weet dat de toestand van don uil vin
der liet gevolg is van een automobielongeluk
waarbij hij aan de oogen werd gekwetst.
Eagelanci
De Home Ruls in de Engslsche Kamer.
Dijnsdag beeft de Lagere Kamer, het ar
tikel 2 van het wetsontwerp aangenomen,
dat de rechten van het Iersche Parlement
bepaalt.
De Sneeuw. Een vinnige koude wind
doet zich te Londen en in Ierland gevoelen.
Men meldt dat in de Wallische streek de
hoogten gansch bedekt zijn met sneeuw.
ZDeïiemairiieii
Grondwettelijke wijziging. De kabi-
netsovorste heeft in do Volkskamer een
jvetsvoorstel neergelegd, betreffende zekere
wijzigingen der grondwet Het kiesrecht
voor de Volkskamer wordt voortaan aan de
vrouwen toegestaan.
De ouderdom, die vroeger 30 jaren was,
wordt nu gebracht op 25 jaar. Het getal
Kamerleden vroeger uit lil leden samenge
steld, zal nu 132 zijn. De duur van het man
daat zal in plaats van 2 jaar nu vier jaren
wezen*
TurlciJ
Leening. Men meldt uit Berlijn dat de
Turksche regeering voornemens is le New-
York eene leening aan te gaan van 50,000,000
dollars. Aangaande de noodzakelijke waar
borgen hebben onderhandelingen plaats.
Zwitserl
Schrikkelijke brand. Een vrebsolijko
brand heeft Dinsdag te Cohire eene woning
in assche gelegd. Vier kinderen kwamen in
de vlammen om.
Cliina.
Kongres. Op het kongres der Mongool-
sche prinsen werd besloten geheel en gansch
het regeerïngstelsel van China aan te nemen.
GSrxili
Wonderbare hooje ouderdom. In de
hoofdstad vau Cliili is zekere Mannela Garró
o,p 125 jarigen ouderdom overleden. Zij was
de oudste persoon der nieuwe wereld. Sedert
twee jaar werd zij op de kosten der regee
ring onderhouden. Tot eenige weken voor
haar dood deed zij nog al haar huiswerk.
Kolossale fortuinen. De Amerikaan-
sche Volkskamer heeft eou onderzoek ge
daan over de fortuinen der twee rijkste per
sonen van Amerika te weten de heer Pier
pont Morgan en Rockefeller.
Het onderzoek heeft bewezen dat beiden
36 ten honderd van het verhandeld© Ameri-
kaansche geld bezitten. Zij zijn eigenaars
van groote nijverheidsondernemingon, ijze
ren wegen, banken, mijnen en petroolbron-
Nederlaag der Turken.
Berichten van liet oorlogsveld te Constan-
tinopel toegekomen bevestigen dat de Tur
ken heel de grensstreek verlaten hebben na
al de dorpen t© hebben in brand gestoken.
De Turken zijn achteruitgeweken tot op
een afstand van 7kilometers van Adrianopel.
Latere tijdingen kondigen aan dat Turksche
legerafdelingen zelf van Adrianopel meer
naar 't Zuiden trokken; dat eene andere ver
slagen werd aan de oever van de Marilza.
Woedige gevechten.
Op heel de frontlinie der Bulgaren worden
hardnekkige gevechten geleverd. Heel de
Streek van Tumrak is door de Bulgaren be
zet. Wanneer de Bulgaren te Darda aau-
k wam en, (niet ver van Adrinopel) zijn de
Turken in wanorde aan 't vluchten gegaan
100 dooden achterlatende en 160 gevangenen.
De verliezon der Bulgaren zijn bijna niet te
tellen. Rond de stad Adrianopel hebben de
Turken zich verdedigd met razernij. Wanneer
zij het niet meer konden volhouden, dan heb
ben zij eenen haastigen en wanordelijken
afloclit doen blazen een groot aantal dooden
en gekwetsten achterlatende.
Al het geschut der Turken baatte niot. De
Turksche schutterij heeft een ongeregeld en
ondoelmatig vuur.
Eene Turksche afdeeling die langs den
Oostkant een uitval waagde, werd gansch
vernietigd. Men mag zeggen dat de stad
Adrianopel nu door de Bulgaren belegerd is.
Al de burgers en weerlooze lieden diegèenen
levensvoorraad hadden voor drie maanden
hebben bevel gekregen de stad te verlaten,
voor dat zij omsingeld was door de Bulgaren.
Zulks bewijst dat de Turken voornemens
zijn zich dapper te verdedigen. En men mag
bijna van de Turken zeggen, hetgeen de ge
schiedenis zegt van de Engelschen dat men
geen enkel voorbepld kan opnoemen van
Engelsche troepen die belegerd waren en dio
zich moesten overgeven.
De Turken hebben overwonnen.
3000 dooden.
Zoo zegt men te Constantlnopel. De Bul
garen zouden in hunnen aanval tegen Kirk-
kilissé verslagen zijn en 3000 dooden op het
slagveld gelaten hebben. De Bulgaren wer
den zelfs op de vlucht gedreven en achter
volgd door d© Turken.
Volgens latere inlichtingen is de toestand
te Kirkillissé en te Adrianopel heel ernstig.
Turkyë heeft zelfs de andere grenzen eed
weinig geslachtofferd en ontzet om eene
groote massa troepen te kunnen naar de Bul-
gaarsche grens voeren. Zulks om d* gr ote
reden dat Bulgarië dichtst bij Constantiwopel
ligt en tevens do machtigste vijand is. Het
gros der Bulgaarsche troepen bevindt zich nu
rond Adrianopel en Kirkuissé. De Turksche
massa ligt een weinig achter Adrianopel, te
Lulle-Bourgas. 't Is daar dat waarschijnlijk
de gewichtige slag zal geleverd worden,
waarvan misschien wel alles zou kunnen
afhangen.
Slechte inrichting der Turksche troepen
De reservisten die laatst opgeroepen wer
den komen rapper binnen dan men had dur
ven verhopen. Maar iedereen bestatigt de
slechte inrichting der Turksche mobilisatie
geene middelen van vervoer voor de troepen,
gebrek aan kleedij, gebrek aan oorlogsvoor-
raad.
Brutale Turken
De sultan mocht wel eene proclamatie
sturen aan zijne troepen en ze aanzetten tot
zachtheid om aan Europa te toon en dat
Turkyë het beschaafdste laud is van Europa.
Al de dorpen, waar zij doortrekken, wor
den in asch gelogd.
(Leve de Turk, riep do liberale Matin
Leve de Turk antwoordt daarop de liberale
Etoile Beige van vandaag. N. D. R.)
Zij nemen Prichtina in
Een telegram uïtVranja (grens) meldt dat
de Serviërs de stad Prichtina hebben bezet.
Zij bedreigen Koumanovo
De Serviërs zijn nog vooruitgerukt en
omsingelen nu de stad Koumanovo, waarvan
de overgave maar eene kwestie is van eenige
uren misschien.
De Serviërs bekennen dat zij groote verlie
zen ondergingen. De gekwetste soldaten die
te Belgrado zijn teruggekeerd, bevestigen
dat de verliezen der Serviërs aanzienlijk zijn.
Maar de Albaneezen, die den dood vonden in
den strijd, zijn nog talrijker.
Wanneer de Servische troepen naderden,
namen vele Turksche regimenten en troepen
der Arnauten vol angst de vlucht.
Algemeen kwartier der Serviërs
Dat algemeen kwartier is teStara-Zagora.
Daar ook bevindt zich de koning. Peter I
gebruikt den heelen dag om nu links dan
rechts de troepen in oogenschouw te riemon.
Talrijke krijgsgevangenen komen te Stara-
Zagora toe. Zij klagen meestal dat zij sedert
drij dagen geen voedsel meer liebbeu ge
nomen.
Een veldslag
Generaal Danglis, aan 't hoofd der Griek-
sche troepen, seint dat soldaten, die op ver-
Ie*ning uitgezonden waren, aangevallen
werden door de Turken. Weldra waren de
twee legers handgemeen. De slag was be
gonnen te 6 ure van den morgen en duurde
den avond nog voort.
