m
a is
leituD
m Er! "1 AIDER
BUITENLAND
M
O 4»
£3 J&. €2-13 33
n
S3 Turken toveren ds overwinnaars
ts zija to TcMaMja
Aan de grens van Montenegro
jsas-gassg ra' S?4
Vs'.jcSag 22 Püoyemfeer" ISIZ.
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureeien van het land.
EERSTE UITGAftF, 4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. ^S)
EUREELEN
723,
TE BRUSSEL
Steenweg van Waterloo, 72:
BestuurderJ,
TE AALST
E:er3s:stra,at,
Telefoon 114
Vdn Nat'fel-Pa Genat;
AANKONDIGINGEN J
KI. aanlr. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3e bladz. (de regel) fr. 0.50
4e bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regol) Ir. 2,00
Rek 1 amen (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstelt. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Onder do hoofdvrijheden door de
Grondwet gehuldigd, vinden wij de
vrijheid van geweten en de vrijheid van
onderwijs, llie vrijheden zouden
droombeeliMg wezen, indien door
rechtstreeksche of onrechtstreeksche
middelen de openbare machten de
ouders verplichten, liunno kinderen
naar eens school te zenden, waar het
onderwijs niet zou beantwoorden aan
hunne overtuiging.
ITet gebruik dat zij van hunne in
komsten zouden maken ware bijzonder
hatelijk, indien zij de ontberingen der
arme lieden te haat namen om htm
enkel hulp te verstrekken op voor
waarde dat zij hunne kinderen zouden
zenden naar do scholen door die over
heden beschermd.
Dat misbruik heerschte gedurende
het tijdvak 1870-1884. Toen zag men
weldadigheidsbureelen stelselmatig
alle hulp weigeren aan nooddruftige
lamiliën "die hunne kinderen niet aan
zoogezegde onzijdige scholen wilden
toevertrouw,®
De wet van 1888 heeft daaraan paal
cn perk gesteld. Men heeft bijna nooit
meer weldadigheidsbureelen besluiten
zien nomen of straffen zien óploopen
door die wet bepaald.
Maar sommige gemeentebesturen
cn provinciale raden hebben de taak
nu willen verrichten welke voor do
armbesturen onmogelijk gemaakt werd
en willen diezelfde Onrechtvaardigheid
plegen. Hier zag men gemeentebestu
ren het op zich nemen soep uit te
tleelen uitsluitend aan de leerlingen
dea gemeentescholen.
Daar trof men provinciale raden aan,
die groote toelagen stemden voor dat
weldadigbeidswerk, maar weeral niet
uilsluiting van al do niet officieele
onderwijsgestichten.
Het geldt hier niet te weten of om
't even welke officieele besturen gelijk
hebben te beschikken over een deel
hunner inkomsten om den toestand der
scholieren ta verbeteren dooreen der
aangewezen middelen dat recht zal,
denken wij, door niemand worden
betw ist, liet geldt te welen, of zij, ge
bruik makende van dat recht, hunne
giften mogen doen afhangen van het
zuiden dor kinderen naar'eene be
paalde school.
Ons dunkens is dergelijke handel
wijze eene schromelijke onrechtvaar
digheid, een hatelijk dwangmiddel die
de vrijheid van onderwijs gansch
dwarsboomt en onmogelijk maakt en
de volstrekte miskenning van de hoofd
gedachte van de wet van 188S.
Werd dat misbruik hootd^ikelijk
streng verboden aan de armbesturen,
omdat, door den hand genomen, deze
besturen alleen zich er plichlig aan
maakten, dan dient hetzelfde streng
verbod toegepast aan allo openbare
besturen, die hunne werking door de
dezelfde partijdigheid cn onrechtvaar
digheid willen kenmerken.
Hen eindje wet is liior hoogst nood
zakelijk, die de kartelbesluren tot
meer billijkheid roepe en hun den lust
ontnome ieders penningen tot het be
lang van eonigen te doen dienen.
Onze gevierde Staatsminister, heer
K. Woeste, de scherpzinnigste en ver
dienstelijkste leider der katholieke
partij heeft ingezien wat gevaar daar
voor het vrije onnerwijs in ligt verhor-
gen. Nauwelijks is de zittijd der Ka
mers geopond of hij heeft aan die
leemte voorzien en een wetsvoorstel
neergelegd, in vijfkorte artikelen, om
voor goed einde to stellen aan dio on
rechtvaardigheid.
De handelwijze van onzen geviorden
Staatsman verwondert ons niet. Waar
het do belangen geldt van het vrije on
derwijs, daar staat hij immer op de
bres, vooral wanneer dat onderwijs in
zijn bestaan zelf bedreigd wordt.
Maar het verheugt ons, weeral door
het katholieke Eolgië een lauwer te
meer zien vlechter, rond dat katholieke
grijze hoofd.
§8aSa*eres©2aap van desa
SSoG!PjrSa20!P4. Daar wijion don minister
van Slate, Beernaort, geene kinderen na
laat, lieel't hij bij laatsto wilsbeschikking
zijne voornaamste schilderijen, beeldhouw
werken, oudheidkundige voorwerpen, enz.,
geschonken aan het rijksmuseum der Regen-
tiestraat en bet museum van het Jubcdjaar-
park.
Movromv weduwe Eeernaert blijft het
vruchtgebruik van dezo kunststukken ge
nieten.
Pe°Ejs5€aga333 va81 ÜG3Ï9
sS© Bee8s3B?€S6BWknaw©§. Do wer
ken van den prijskamp voor beeldliouwkuns-
sten, gezegd prijs van Rotno, zullen gedu
rende elf dagen in het moderne museum (1°
verdiep) te beginnen met Donderdag 21 No
vember lot 1 December tentoongesteld wor
den.
©gade zes-est-twinÜg voorgan
gers die M. Wilson had als voorzitter der
Verecnigdo Staten, komen veertien voort
van Engelsche voorouders Thomas Joffer
ion was van Duitsche afkomstaclit waren
van Scholscho of Iorlandsche vooronders
en eindelijk twee or.dor hen, Van Duron on
Roosevelt zijn Hollamjscbo afstammelingen.
Keft traseaa^s 053 dlssn Oceaan.
Behalve hot gewone systeem van draad-
loozo telegraphic is hot stoomschip Nieuw
Amsterdam der Holland-Aiaerika lijn ook
voorzien van het zoogenaamde longdistance
systeem.
Gedurende degansclioreis blijft liet stoom
schip daardoor in telegraphische gemeen
schap wot don vasten wal en worden dage
lijks nieuwsberichten ontvangen, dio in oen
courant aan boord worden gedrukt 011 ver
spreid.
Op de eerste uitreis naar New York beeft
dit systeem bewezen niet alleen veraange
naming dor reis, maar ook groolo waardo te
bezitten. Do maatschappij zelve ontving
eiken dag een telegraphisch verslag van hel
schip. Eed dor passagiers, oen bankier, ont
ving op het midden dor reis, dit is op 1,000
mijlen van don wal. oen telegram met eene
hoogst gewichtige linancieelo medodeeling,
terwijl eon ander binnen enkele uren ant
woord ontving op een door hem telegrafisch
naar Europa verzonden vraag.
EestS^e dagibïaden uR sisa-
rsks» De «World van New York» beeft
n 25 jaar 400 millioen winst gemaakt. Zijne
persen drukken 250,000rtummers van S blad
zijden per uur.
De «New York Herald» werkt in een pa
leis 26jerdiopen hoog. Zijne waarde wordt
opmeercloro miirioenon geschat on do grond
waarop hij is ingericht word door den vader
van Gordon-Bennett voor oenen dollar aan-
ekocht.
De «Prensa van Buenos-Ayres» geeft ha
re lozers voor 15 centiemen 20 en 30 bladzij
den to lezen. Haro inrichting heeft 13 mil
lioen govergd. Do feestzaal is eene naboot
sing van oene zaal uit Fontainebleau. De ar
men kunnen er kosteloos con korps van be
kwame geneesheeren raadplegen.
De drukpers is waarlijk do koningin van
den dag. Zij is echter aan een nakend gevaar
blootgesteld, namelijk hot gebrek aan pa
pier.
Een enkel Amerikaansch blad vorbruikt
in één jaar 3,750,000 booinen, een Franseh
120,000.
Over de gansche wereld vervaardigt men
jaarlijks 51,678,000 kwintalen papier. Wel
haast zullen bosschen en wouden hol noodi-
go hout niet meer opbrengen.
3e gsOs4ipeB*2en£33KgeM voor
Y&SiPlköjë. Het Staatsblad meldt dat,
lot nader bericht, do dienst der postwissels,
alsook dio dor brieven on doozen met aango-
teekende weerden, bestemd voor de postbu
reeien in Europeesch Turkije, opgeschorst
zijn, ter uitzondering van Constantinopel.
Oa Escoge tij van SS tem-
Ssea®. Do hoeren Tibbaut, Bruyninckx en
Van Sande hebben in de Ivamor aan den be
voegden minister volgende vraag gestold
Do hooge tij van 11 November deed op tal
van plaatsen de Schelde overstroomen, in
zonderheid te Hamrne en te Wichelen. Do
heer Minister gelieve de verbet crings- on
verslerkingswerken die thans aan den gang
zijn, te doen verhaasten 011 ton spoedigslo te
doen uitvoeren do ontbrekende werken dio
de oeverbewoners tegen de overstroomingon
moeten beschermen.
Hij gelieve een onderzóek in to stellen
naar do schadelijk© gevolgen der overs troo
mingen van 11 November en naar de aan te
wenden middelen om do bijzondere personen
011 do gemeenten dio onder do overstroomin
gen leden, hulp te verstrekkon.
Antwoord: De gestelde vragen zijn aan
don bevoogden dienst onderworpen om zo te
onderzoeken.
Verdrag. De Kamer heeft hot wetsont
werp aangenomen, waardoor liet artikel 10,
van de wet van 15 Augusti 1874. betreffende
do uitleveringen gewijzigd wordt.
Verzet tegen den oorlog. -m Hot socialis
tisch blad Bataille sjmdicaliste. bevatte in
zijn nummer van Zondag verscheidene botoo-
gingen, onder andere to Pré, Saint-Servais,
alwaar citoyen Vanderveldo liet woord
voorde.
Deze botoogingen zijn gericht tegen den
oorlog.
Men beweert, dat er nooit eenen oorlog
mag verklaard worden, zonder de toestem
ming der werkende partij. Om tegen de wil
lekeurige beslissing van mobilisatie verzet
aan to leekenen, zal de werkerspartij do al-
gomoene werkstaking stollen.
Vrijgesproken. Gedurende don strijd
voor do gemeentekiezingen der maand Mei
was do beer Jobier, gemeenteraadslid to
Auxerro, zokeren avond op lciesronde, toen
hij door tegenstrevers aangevallen werd.
Zijn zoon Hendrik sprong ter hulp en loslo
revolverschoten, welke twee personen trof
fen. Do rechtbank heeft Hendrik Jobier vrij
gesproken.
Erge val. De gekende Franscho vlieger
Botha, had to Juvisy nabij Parijs, sedert
conige dagen prachtige vluchten gedaan.
Maandag bij het nederdalen dood bij eenen
val van oene aanzienlijke hoogto. IJ ij brak
zich do bil on klaagt van inwendige verwon
dingen.
Proces. Do hotelmeeslcr van prinses
Louisa van Belgie, komt tegen zijne mees
teres, die heden to Parijs verblijft, een proces
in to spannen. Ter oorzako van eeno boet van
haren hond in zijn boenen, is hij onbekwaam
lot werken geworden on eischt van prinses
Louisa van Belgie, billijke vergoeding.
EDxtitifi C5la.lsixi.c3..
Bevaarbare tunnel. Eene reusachtige
onderneming, waarvan nog in Europa geen
voorbeeld bestaat, is ontworpen voor het toe
komstige kanaal van do Moin naar do Werra,
bijrivier van do Weser. Eerst wilde mon liet
kanaal over de bergketen brengen, welko de
twee stroomgebieden scheidt. Men had daar
om drie krachtige elevators voorzien, die de
schepen zouden toelaten doze hinderpaal te
hoven to komen. Een nader onderzoek deed
echter vaststellen dat dergelijke onderneming
weinig praktisch en zeer kostbaar was en
mon besloot toen een bevaarbare tunnel te
boren door hot gebergte. Het kanaal zal do
Werra, bij Heiningen, verlaten.en uitkomen
in do Moin bij Bamberg. Onder weg gaat een
zijtak naar Coburg. Voor dien afstand heeft
men niet minder dan dric-en-twintig afdam
mingen voorzien, die samen 88,250,000 kub.
meters water kunnen bevallen.
H!asolan.cl.
Een Duitsch luchtschip boven Engeland.
Don 14 Octobor 's avonds tusscben 6.30
on 7 ure, zegt do Daily Mail hebben tal
van menschen te Scheerness, aan don mond
van de Theems liet snorrend geluid van oen
motor gehoord. Zij dachten, dat hot een ver
dwaald militair vliegtuig was van liet vlieg
kamp van Eastchuroh, maar later heeft mon
kunnon vaststellen, dat liet geen Engelsch
vliegtuig noch luchtschip kon geweest zijn.
Men is sedert in Engeland overtuigd, dat
hel een Duitsch luchtschip was, en do Bcr-
lijiischo correspondent van de Daily Mail
zegt nu, dat het dan alleen do nieuwe Zop-
pelin, bekend als LI, kan geweest zijn.
Do correspondent geeft verder op, wat er
van de oorsto lange vlucht van dat schip om
trent dien tijd in Duitschland is bekend ge
maakt.
Zijn Hamburgsclie collega meldt nog
De nieuwe Zeppelin met don graaf en 2i
man aan boord ging den 14 October 's mid
dags op oen hoogte van een 1300 meters cn
met groote snelheid over Borkutn en Norder-
ney heen en den 15 's morgens keerde het
luchtschip te Kiel terug, ging toen Oost
waarts en vorvolgens Zuidwaarts naar Jolian-
nislhal bij Berlijn.
Volgens don Berlijiiscïien correspondent
kwam do Zeppelin den morgen van den 14
October in Duitschland terug. Het geluid zou
dan te Scheernes dc-n 13n 's avonds moeten
gehoord zijn. Of do Engelschen liebben weer
een spookschip waargenomen...
Sluiting van do besproking over de Home
Rule. Met 318 stommen tegen 207 is het
eindarlikel, dat de regeering met val be
dreigde, aangenomen. Do voorgaande stem
ming werd nietig verklaard.
Werkstaking. De chauffeurs dor taxi-
automobielon van Londen zijn in werksta
king. Deze zijn ten getalle van 22.000. Zij
verklaren dat sedert den opslag dor naphto.
zij in de onmogelijkheid zijn hun brood to
verdienen en vragen dat de plaatselijke over
heid krachtdadig zoude tusschonkomen.
-w±-t s e jcfL s», m. cl.
Erge misdaad. De vrouw van den land-
houwer Rans Von Nolhauro, bij Lucerna.
werd in baar bod doodgevondon, bet hoofd
verbrijzeld door rovolschoten. Niet ver van
het bed lagen in dezelfde kamer de lijken
van twee barer dochters. Men dacht eerst
aan zelfmoord, daar do meubelen en de kas
sen onaangeroerd gebleven zijn, doch men is
welhaast tot do overtuiging gekomen dat er
oene ergo misdaad plaats gehad heeft. Do
echtgenoot was uit hoofde van handelszaken
voor eenige dagen afwezig.
Monteuesro
De koningin. Do koningin van Monte
negro, thans 75 jaar oud, is vier maal ge
huwd geweest vooraleer te trouwen met den
koning van Montenegro. Zij had 22 ldndereii
uit hare vijf huwelijken.
Zweüeii
Koninklijk bezoek. De koning en de
koningin van Donemarken zijn gisteren te
Stockholm aangekomen, om hun eerste De-
zoek 11a hun troonbestijging af to leggen.
Tot de ontvangst waren de koning 011 zijn
familie, alsmede do leden uan do militaire
en burgerlijke overheid aanwezig.
Alcoolmonopolium.Weldra zal de ver
koop van alcool staatsmonopolium worden.
Bij dö opening van het Zweedsch parlement
wordt een wetsontwerp ia dien zin neerge
legd.
De bijzondorsto stokerijen hebben eono
overeenkomst onderteekend, waarbij zij zich
verbinden hunne fabrieken te verkoopon.
Dit is het werk van de matigheidsbonden.
Aardbeving. Dijnsdag heeft ia de Zuid-
Wostelijke richting van Mexiko eeno aard-
hoving plaats gehad. Er zijn doodon 011 ge
kwetsten. De stoffelijke scbado is ook zeer
groot.
"VereQnigcae-Etaten.
Amerikaansche politiek. Men weet dut
do heer Woodrow Wilson gekozen is als
Voorzitter van Amerika, onder den naam van
demokraat
Mon voorziet eono gansche omwenteling in
do benoemingen die voortaan in Amerika
zullen plaats bobben. Dagelijks ontvangt
de heer Wilson gansche pakken brieven van
personen die voor hem gewerkt cn gekozen
hebben, 0:1 die nu ook zijne wolwillendheid
voor hen afsmeeken. Meer dan voor 30 mil
lioen frank posten, zullen weldra aan de
demokraten overgaan.
Men spreekt veel van M. William Bruyan,
de voorvechter van M. Wilson. Men zegt
dal hij als loon, tot algemeonen Staatssecre
taris zal genoemd worden.
Italië
Werkliedenoproer. Meer dan 2000
werklieden der gemeente Argenta hadden
eene betooging ingericht legen do levens-
duurto. Zij begaven zich naar hot gemeente
huis en eischlen dat de burgemeester hunne
afgevaardigde zou ontvangen. Daar aan dit
verlangen niet spoedig genoog werd gevolg
gegeven, bestormden do betoogors bet ge
bouw en verbrijzelden deuren en vensters.
Eene afdeelingsoldaten kwam juist bijtijds
om de wo'rklieden te beletten het gemeente
huis in brand te steken. De orde kon moeilijk
worden hersteld. Thans liggen troepen in de
gemeente.
Sipanje.
Verkiezing van eenen kamervoorzitter.
Al de leden dor tegenstrevende partij, ter
uitzondering van don socialistisehen leider
Pablo Iglésias, hebben 'loei genomen aan d»
verkiezing voor den voorzitter dor Kamer.
De beer Moret is met algomeene stommen
tot deze weerdigiieid verkozen. Hij bekwam
300 stemmen op 301 aanwezigen.
De beer Moret zelf, bij gebrek aan mede
dinger had een wit briefje ingediend. Deze
uitslag word op geestdrig handgeklap be
groet.
Hu s 3L e*. ra. d
Schrikkelijke brand. Eon hevige brand
is ontstaan in de Staatsmagazijnen to Kos-
kow. Alios is vernield. Er zijn verscheidene
dooden, en do schade beloopt meer dan vier
millioen roebels.
Da gezondheidstoestand van den kroon
prins. Do slaat van den kroonprins is
zeer voldoende. Hij is van Sliala, naar Tzar-
Koë-Selo overgebracht.
C2a.iLxi.ci.
Da Belgen in China. Belgischo ka
pitalisten bobben eene som van 10 millioon
pond sterling, gestort, ten einde eenen ijze
ren weg to loggen lusschon Honou-Fu ea
Sian-Fu.
De ingénieur Bray, die wol is waar niet al
te zeer de genegenheid van hot Chincesche
volk bezit, doch reeds langen tijd in China
verblijft, 13 overste van do onderneming ge
noemd.
Do Chineescho ingénieurs Orphanides oil
Sze, hebben onder zijn bestuur reeds dea
weg gebaand van Honon-Fu tot aan Lau-
chow-Fu.Gansch de onderneming is gewaar
borgd door don Chineescben Staat.
Opperbevelhebber Nazim Paclia heeft aan
Constantinopel bericht gegeven dat de rech
tervleugel der Bulgaren is moeten achteruit
trekken in do richting van Papas Bourgas.
De afdeeling van den Prins, van Baltenborg
en dio van Sofia hebben in do nabijheid van
de spoorlialle meer dan 500 man verloren.
De Turken hebben zich meestergemaakt van
eono groote hoeveelheid geweren, kepis en
degens voor officiers. Do krijgsgevangenen
zoudon verklaard liebben dat de Bulgaren
sedert drij dagen geen voedsel moor liebben
011 dat zij niot bij machte zijn al hunne go-
kwetsten te vervoeren. Do moedeloosheid bij
,do Bulgaren zou groot zijn, terwijl de zedc-
lijko toestand van do Turken niets te won-
scbsn laat.
Rond Andrinopel
Het bombardement dier stad is niet meer
zoo geweldig als vroeger, maar liet is veel
juister. Het is ook niet gericht tegen de
openbare gebouwen, maar uitsluitelijk tegen
do forten en kazernen. De Turken hebben
anderzijds do stad op wonderbare wijze we
len te versterken. De loop en schietgrachten
zijn zoo ingewikkeld, dat men er zich geen
denkbeeld van maken kan. Van don anderen
leant, do Turken zijn er in gelukt liunne
kanons derwijze lo verschuilen en lo ver
schansen, dat mon hunne juiste plaats niet
ontdekken kan.
Voor twee dagen hebben do Turken nog
eenen uitval gewaagd langs het Noordon en
het Oosten. Zij streden met dien moed, welke
de wanhoop alleen geven kan. Zij wordeu
met groote verliezen teruggedreven en ach
tervolgd, en hot gevolg van dien ongoluk-
kigen uitval was dat de Serviërs of de be
legeraars nog dichter bij do Turksche ver
schansingen konden vooruitdringen.
Al dö telegrams van Nazim-Pacha
zouden maar loutere bluf zijn
Van op den Rieglo Carol Zwarte zee,
seint men per draadloozen telegraaf dat ia
tegenstelling mot de ofiiicieele berichten
door Nazim Pacha aan Constantinopel over
gemaakt, hel do Bulgaren waren dio de
ovorwinning hebben behaald te Tchataldja.
Zij zijn langs bet meer Derkos vooruitgedron
gen en hebben er zelfs eenige soldaten krijgs
gevangenen gemaakt. Het aantal Turken,
dio Tchataldja bezetten wordt geschat op
80.000 a 100.000.
Do cholera woedt voort op schrikwekkende
wijze, vooral in de richting van Hademkoui
waar mon de lijken bij heole karrovrachton
weghaalt. Zaterdag laatst zijn 8.000 cholora-
lijders te San-Slofano aangekomen, dat in
oen uitgestrekt lazaret herschapen is. In de
moskee van Aya Sofia tc Constantinopel
hebben do Turken ook choleralijders lo vor-
zorgen gelogd, zulks mot liet inzicht do Bul
garen te bolotten, bij eene gebeurlijke over
rompeling van Constantinopel, in dio eeuwen
oude moskee don To Deum van dankzeg
ging to komen zingen.
Do krijgsverrichtingen hebben nu vooral
tot theater liet omliggende van Scutari.
Deze stad is langs alle kanton door de Mon-
tonegers omsingeld. De aanhoudende plas
regens dezer laatste dagen liebben alle
troepenbewegingen schier onmogelijk go-
maakt.
In hot laatsto gevecht, rond St Jan van
Modua telden de Montenogers 96 dooden ea
gekwetsten.
